Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II C 2322/20

Uzasadnienie postanowienia z dnia 8 października 2020 roku

Powodowie D. K. i A. K. dnia 21 września 2020 roku wystąpili przeciwko pozwanemu B. M. S.A. z siedzibą w W. z powództwem o zapłatę kwoty 40.169,19 zł. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 2 marca 2020 roku z uwagi na nieważność umowy kredytu. Powodowie zgłosili żądanie ewentualne ustalenia nieistnienia umowy kredytu (stwierdzenia nieważności umowy) oraz dalsze żądanie ewentualne zapłaty kwoty 12.553,70 zł. wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 2 marca 2020 roku do dnia zapłaty oraz ustalenie, że postanowienia §2 ust. 2, §7 ust. 1 umowy kredytu z dnia 15 czerwca 2005 roku (...) nr KH/ (...) oraz postanowienia §2 pkt 19, §3 ust. 2, §8 ust. 3, §9 ust. 4 i 5, §12 ust. 3 regulaminu kredytowania osób fizycznych w ramach usług bankowości hipotecznej w B. M. S.A. obowiązującego w dniu zawarcia umowy kredytu stanowią niedozwolone postanowienia umowne i nie wiążą powodów (są bezskuteczne w stosunku do powodów) od chwili zawarcia umowy. Zakwestionowane postanowienia dotyczą klauzul indeksacyjnych (klauzul waloryzacyjnych). Żądanie główne zapłaty kwoty 40.169,19 zł. wraz z odsetkami oparte zostało na twierdzeniu, iż nie jest możliwe dalsze istnienie umowy po wyeliminowaniu z niej abuzywnych klauzul indeksacyjnych, dodatkowo powodowie twierdzili, że umowa kredytu jest bezwzględnie nieważna z czterech powodów: 1. umowa narusza art. 69 ust. 1 ustawy – Prawo bankowe, gdyż nie określa w prawidłowy sposób kwoty kredytu należnego do wypłaty i do zwrotu przez konsumenta, 2. mechanizm indeksacji został w umowie wykorzystany przez bank w sposób sprzeczny z głównym celem waloryzacji, jakim jest utrzymanie siły nabywczej świadczeń pieniężnych, 3. pozwany nalicza wysokość pobieranych odsetek nie od kwoty faktycznie przekazanego kapitału – lecz od kwoty zwaloryzowanej arbitralnie i jednostronnie ustalonymi przez bank kursami kupna CHF, 4. powodowie zostali wadliwie poinformowani o ryzyku kursowym, pozwany naruszył obowiązki informacyjne.

Wraz z pozwem powodowie złożyli wniosek o zabezpieczenie powództwa przez: a. zawieszenie obowiązku spłaty rat kapitałowo-odsetkowych wynikającego z umowy kredytu na czas trwania postępowania, tj. od dnia wytoczenia powództwa do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, b. zakazanie pozwanemu złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy kredytowej na czas trwania postępowania, tj. od dnia wytoczenia powództwa do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, c. zakazanie pozwanemu przekazywania informacji do Biura (...) oraz Systemu Bankowy Rejestr o niespłacaniu rat kredytu wskutek ich zawieszenia w ramach postępowania zabezpieczającego na czas trwania postępowania, tj. od dnia wytoczenia powództwa do dnia uprawomocnienia się orzeczenia kończącego w niniejszej sprawie. Uzasadniając wniosek o zabezpieczenie powodowie podnosili, że brak zabezpieczenia spowoduje, że rozstrzygnięcie uwzględniające niniejsze powództwo pojawi się zbyt późno, przez co powodowie poniosą nieodwracalne skutki niedozwolonych działań pozwanego. Spłacanie nienależnych rat kredytu doprowadziłoby do bezzasadnego obciążenia powodów i bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego, powiększając skalę koniecznych rozliczeń w przypadku stwierdzenia nieważności umowy. Powodowie wskazywali, że żądanie zapłaty zawiera w sobie żądanie niepieniężne w postaci stwierdzenia nieważności umowy kredytu, co pozwala na zastosowanie art. 755 k.p.c. przez unormowanie praw i obowiązków stron na czas trwania postępowania. Powodowie podnosili, że wskazany przez nich sposób zabezpieczenia jest jedynym skutecznym sposobem zabezpieczenia ich roszczeń, w tym roszczenia opartego o stwierdzenie nieważności umowy kredytu. Tylko taki sposób spowoduje brak narastania szkody powodów przez cały okres postępowania.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Stosownie do art. 730§1 k.p.c., w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Zgodnie zaś z art. 730 ²§1 k.p.c., udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Powodowie uprawdopodobnili roszczenie. W orzecznictwie obecnie przyjmuje się, że mechanizm ustalania kursów waluty, który pozostawia bankowi swobodę, jest w sposób oczywisty sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta, a klauzula która nie zawiera jednoznacznej treści, a przez to pozwala na pełną swobodę decyzyjną banku jest klauzulą niedozwoloną w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. Co do sankcji, stanowisko orzecznictwa nie jest jednolite. Wskazuje się kilka możliwości rozstrzygnięcia. Pierwsza, to stwierdzenie nieważności umowy, która bez klauzuli niedozwolonej nie może dalej funkcjonować w obrocie prawnym, zwłaszcza ze względu na brak (odpadnięcie) któregoś z koniecznych składników ( essentialia negotii) umowy nazwanej kredytu bankowego. Druga to przyjęcie, że umowa jest ważna, ale w miejsce bezskutecznych postanowień waloryzacyjnych nie wchodzą żadne dodatkowe postanowienia. Trzecia, to przyjęcie, że umowa jest ważna i jej uzupełnienie przez sąd przez wprowadzenie w miejsce niedozwolonych klauzul innego mechanizmu waloryzacji. (por. wyrok SN z 27 listopada 2019 roku, II CSK 483/18, Legalis). Wskazywane w orzecznictwie rozwiązania na obecnym etapie postępowania pozwalają na przyjęcie uprawdopodobnienia roszczenia powodów, jakkolwiek ocena jego zasadności wymaga postępowania dowodowego. Powodowie uprawdopodobnili interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, który polega na zniwelowaniu szkody w ich majątku związanej z uiszczaniem nienależnych rat kredytu. Powodów czeka kilkuletnie postępowanie, przy założeniu że sprawa będzie toczyła się w dwóch instancjach, co mogłoby spowodować w ich majątku poważny uszczerbek majątkowy. Przeciwko pozwanemu toczy się wiele podobnych spraw, co w kilkuletniej perspektywie mogłoby doprowadzić go do złej kondycji finansowej i utrudnić osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Żądanie główne pozwu obejmujące roszczenia o zapłatę zawiera w sobie żądanie ustalenia nieważności umowy, powodowie zgłosili również żądania ewentualne ustalenia nieistnienia umowy lub stwierdzenia nieważności umowy. W tej sytuacji zaistniały podstawy do zastosowania art. 755 §1 1 pkt 1 k.p.c. dotyczącego świadczeń niepieniężnych. Wskazany przez powodów sposób zabezpieczenia zapewni powodom należytą ochronę prawną a jednocześnie nie obciąży ponad potrzebę pozwanego, motywując go do współdziałania w dążeniu do przeprowadzenia postępowania sprawnie i szybko (art. 6§2 k.p.c.) a także ograniczając ewentualne dalsze, wzajemne rozliczenia stron związane z bezumownym korzystaniem przez pozwanego z kwot wpłacanych przez powodów tytułem kolejnych rat kredytu.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.