Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 5 grudnia 2019 r. Sąd Rejonowy w Łowiczu, w sprawie o sygn. akt I C 1812/19 z powództwa Syndyka Masy Upadłości (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. przeciwko A. C. o zapłatę:

1.  zasądził od pozwanej A. C. na rzecz powoda Syndyka Masy Upadłości (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kwotę 4700, 26 zł wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie w wysokości 4 – krotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 26 czerwca 2019 roku do dnia 5 grudnia 2019 r. w wysokości 209, 91 zł;

2.  powyższą należność w wysokości 4700,26 złotych rozłożył na 24 raty, z pierwszą ratą w kwocie 100,26 płatną do dnia 15 – tego następnego miesiąca po uprawomocnieniu się wyroku, kolejne raty w wysokości po 200 złotych płatne do 15 - tego dnia każdego kolejnego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

3.  nie obciążył pozwanej A. C. obowiązkiem zwrotu na rzecz powoda Syndyka Masy Upadłości (...) w W. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. kosztów postępowania.

Powyższe orzeczenie zaskarżyła w części tj. pkt. 2 i 3 apelacją strona powodowa, zarzucając przedmiotowemu rozstrzygnięciu:

1.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść wydanego rozstrzygnięcia tj. art. 320 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieuzasadnione rozłożenie spłaty zasądzonej kwoty na raty tj. zastosowanie instytucji zastrzeżonej dla szczególnie uzasadnionych wypadków w sytuacji, gdy sąd meriti przy ocenie przesłanek warunkujących możliwość rozłożenia na raty zasądzonego świadczenia:

a.  nie uwzględnił sytuacji ekonomicznej wierzyciela - Syndyka masy upadłości Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo - Kredytowej w W. w upadłości likwidacyjnej (dalej (...) w W.) oraz celów toczącego się postępowania upadłościowego;

b.  nie uwzględnił całokształtu sytuacji materialnej i osobistej Pozwanej

2.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść wydanego rozstrzygnięcia tj. art. 102 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i nieuzasadnione odstąpienie od obciążenia Pozwanej obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz Powoda, pomimo, że Powód wystąpił z żądaniem zwrotu kosztów procesu oraz pomimo, iż w sprawie nie wystąpił wypadek szczególnie uzasadniony, o którym mowa w ww. przepisie.

W oparciu o tak wskazane zarzuty, na podstawie art. 368 § 1 pkt 5 k.p.c. wniósł o:

1.  zmianę wyroku w pkt 2) poprzez uchylenie rozstrzygnięcia w zakresie rat i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda dalszych odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie naliczanych od kwoty 4.700,26 zł od dnia 6 grudnia 2019 r. do dnia zapłaty,

ewentualnie:

zmianę wyroku w pkt 2) poprzez zastrzeżenie w treści orzeczenia, iż brak terminowej spłaty którejkolwiek z rat spowoduje natychmiastową wymagalność wszystkich orzeczonych rat.

2.  zmianę postanowienia zawartego w pkt 3) wyroku poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, opłaty od pozwu w wysokości 100,00 zł, opłaty manipulacyjnej dla dostawcy płatności usług w wysokości 0,19 zł, opłaty skarbowej od pełnomocnictwa tj. łącznie 1017,19 zł

3.  zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie

Przedmiotową sprawę rozpoznano w oparciu o przepisy o postępowaniu uproszczonym. W związku z czym Sąd drugiej instancji nie przeprowadzał postępowania dowodowego, a uzasadnienie wyroku zostało ograniczone jedynie do wyjaśnienia jego podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa stosownie do art. 505 ¹³ § 2 k.p.c.

W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c. przypomnieć wypada, że aby okazał się on skuteczny to konieczne jest wykazanie, że sąd wywiódł z materiału dowodowego sprawy wnioski sprzeczne z zasadami logicznego rozumowania bądź doświadczenia życiowego. Tylko bowiem takie okoliczności mogą być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Jeśli natomiast z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawało się wysnuć wnioski odmienne (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r., II CKN 572/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00). Zatem dla skutecznego zarzucenia Sądowi pierwszej instancji naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. obowiązkiem strony jest podanie, które konkretnie dowody sąd ocenił wadliwie, w sposób dowolny i na czym polega ta wadliwość (por. post. Sądu Najwyższego z 30 marca 2000 r. III CKN 595/98). W przedmiotowej sprawie skarżący wskazał na błędne jego zdaniem rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, wynikające z braku uwzględnienia sytuacji finansowej powoda i celów prowadzonego w jego sprawie postępowania upadłościowego. Nadto zakwestionował prawidłowość ustalenia sytuacji majątkowej i rodzinnej pozwanej poprzez dokonanie jej w sposób wybiórczy. Zarzuty te oczywiście są pozbawione jakichkolwiek podstaw. Stosownie do treści art. 320 k.p.c. rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty albo wyznaczenie odpowiedniego terminu do spełnienia zasądzonego świadczenia jest możliwe tylko „w szczególnie uzasadnionych wypadkach”. Tego rodzaju wypadki zachodzą, jeżeli ze względu na stan majątkowy, rodzinny lub zdrowotny pozwanego spełnienie zasądzonego od niego świadczenia w sposób niezwłoczny lub jednorazowy byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody (tak np. Telenga Przemysław. Art. 320. w: red. Andrzej Jakubecki. Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom I. Art. 1-729. System Informacji Prawnej LEX, 2019, a także Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 25 stycznia 2013 roku, I ACa 1080/12). Jak wynika z powyższego przepis ten ma charakter wyjątkowy, nie tylko procesowy, ale i materialnoprawny, ponieważ rozłożenie na raty w istotny sposób rzutuje na kwestię realizacji zasądzonego świadczenia oraz wpływa również na zakres należnych wierzycielowi odsetek. Dokonując więc oceny, czy w sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, o którym mowa w treści powołanego przepisu, nie można tracić z pola widzenia interesu drugiej strony. W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że ochrona, jaką zapewnia pozwanemu art. 320 k.p.c. nie może być stawiana ponad ochronę powoda w procesie cywilnym i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, a zatem także uzasadnionego interesu powoda (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 1972 r., I CR 599/71). Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, iż rozłożenie dochodzonego świadczenia na 24 raty nie narusza interesu powoda. Wręcz przeciwnie uwzględniając trudną sytuację rodzinną i majątkową pozwanej, która jest jedyną osobą posiadającej stałe źródło utrzymania w gospodarstwie domowym, to rozłożenie świadczenia na taką ilość rat i w takiej wysokości uznać należało za jedyną rozsądną metodę pozwalającą na wykonanie wyroku. Warto podkreślić, że pozwana nie jest osobą zamożną i nie byłaby w stanie spełnić świadczenia jednorazowo, dlatego też rozłożenie ratalne jest korzystne dla powoda, bo pozwala mu otrzymać świadczenie bez konieczności dochodzenia go na drodze postępowania egzekucyjnego, które biorąc pod uwagę stan majątkowy pozwanej mogłoby okazać się bezskuteczne. Zatem okoliczność, iż powód będzie musiał odczekać pewien okres czasu, zanim otrzyma dochodzone pozwem świadczenie jest obarczone stosunkowo niewielkim kosztem.

Jeśli chodzi o zarzut polegający na obrazie art. 102 k.p.c., to także jest on nieuzasadniony. Istota tego unormowania sprowadza się do tego, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Norma ta stanowi jeden z ustawowych wyjątków zasady finansowej odpowiedzialności za wynik procesu wynikającej z art. 98 k.p.c., w myśl której podmiot przegrywający proces jest zobowiązany do zwrotu wygrywającemu kosztów niezbędnych dla celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Przepis art. 102 k.p.c. kreuje wyjątek od opisanej zasady i daje sądowi swobodę jurysdykcyjną przy rozstrzyganiu o zwrocie kosztów procesu, w tych sytuacjach, w których w wyniku zastosowania zasady wyrażonej w art. 98 k.p.c. nie można pogodzić z zasadami słuszności. Podkreślić przy tym należy, że ocena czy w okolicznościach określonej sprawy zaistniał „wypadek szczególnie uzasadniony” zależy od swobodnej decyzji sądu. W świetle rozpatrywanej sprawy zwolnienie pozwanej od obowiązku zwrotu kosztów procesu wynika z okoliczności, iż opiekuje się ona chorym mężem, który na skutek swojej choroby jest niezdolny do pracy, nie posiada też żadnego źródła dochodu i jest zdany na pomoc osób trzecich. Tym samym cały ciężar zarobkowania, opieki nad chorym mężem i utrzymania gospodarstwa domowego spoczywa na pozwanej, co biorąc pod uwagę jej niewysokie wynagrodzenie za pracę czyni jej sytuację majątkową i rodzinną szczególnie trudną, która uniemożliwia jej pokrycie kosztów należnych przeciwnikowi (por. post. Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2013 r. sygn. I CZ 128/12). W związku z czym rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego w tej materii należało uznać za słuszne.

Z wymienionych względów Sąd Okręgowy oddalił bezzasadną apelację w oparciu o art. 385 k.p.c.

Wobec oddalenia apelacji w całości, o kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając od powoda na rzecz pozwanej koszty zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym, tj. kwotę 450 zł, której wysokość ustalono na podstawie § 10 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 2 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz. 265).