Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Składowska

Sędziowie: Barbara Bojakowska

Katarzyna Powalska

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2021 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa G. K.

przeciwko Skarbowi Państwa - (...) Zarządowi (...) w B.

o odszkodowanie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku z dnia 30 listopada 2020 roku, sygn. akt I C 142/19

I.  uchyla zaskarżony wyrok w punkcie 1 w części zasądzającej kwotę 1 200 (tysiąc dwieście) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 30 listopada 2018 roku do dnia zapłaty oraz w punkcie 2 w części zasądzającej kwotę 100 (sto) złotych i przekazuje sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Łasku, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego;

II.  znosi postępowanie w zakresie posiedzenia niejawnego z 30 listopada 2020 roku w takiej części, w jakiej dotyczyło kwoty 1 200 (tysiąc dwieście) złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 30 listopada 2018 roku oraz kosztami.

Sygn. akt I Ca 88/21

UZASADNIENIE

Powód G. K. w pozwie skierowanym do Sądu Rejonowego w Łasku wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa - (...) Zarządu (...) w B. kwoty 2 000 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 30 listopada 2018 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

Pozwany wnosił o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów procesu.

W piśmie procesowym z 10 listopada 2020 r. (data wpływu do sądu), złożonym w toku sprawy, powód rozszerzył powództwo, żądając zasądzenia od pozwanego łącznie kwoty 3 200 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 30 listopada 2020 r. do dnia zapłaty.

Zaskarżonym wyrokiem z 30 listopada 2020 r., wydanym pod sygn. akt I C 142/19, Sąd Rejonowy w Łasku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3 200 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 30 listopada 2018 r. do dnia zapłaty (pkt 1) oraz 1 117 złotych

z tytułu zwrotu kosztów procesu (pkt 2), nakazując pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Łasku 2 440,65 złotych z tytułu zwrotu wydatków (pkt 3).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

Powód G. K. jest właścicielem nieruchomości znajdującej się w W. - T. O., gmina Ł., składającej się z lokalu mieszkalnego nr (...) (Kw nr (...) ) z prawem współwłasności działki nr (...) wynoszącym (...) części (Kw nr (...)). W zakresie zagospodarowania przestrzennego dla tej nieruchomości regulację szczególną stanowi uchwala nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Ł.. Określony w obowiązującej uchwale nr (...) obszar ograniczonego użytkowania został podzielony na 2 podobszary oznaczone symbolami A i B. Nieruchomość powoda znajduje się w podobszarze B.

Utrata wartości rynkowej nieruchomości wyżej opisanej w wyniku wejścia w życie uchwały Sejmiku Wojewódzkiego Nr (...) z dnia (...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania lotniska wojskowego Ł. wynosi 3 200 złotych.

Jak zauważył Sąd Rejonowy, powołując się na art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., Nr 25, poz.150 ze zm.), w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości.

W tych warunkach, na podstawie wyżej wymienionego przepisu, powodowi przysługuje od pozwanego odszkodowanie w wysokości 3 200 złotych.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c., przyjmując, że wezwanie do zapłaty kwoty 100 000 złotych zostało skutecznie doręczone pozwanemu w dniu 22 listopada 2018 r.

O kosztach procesu natomiast zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. oraz art. 83 ust. 2 w zw. z art. 5 ust 1 pkt 3 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Z powyższym orzeczeniem nie zgodził się pozwany, który zaskarżył przedmiotowe rozstrzygnięcie w części dotyczącej zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda roszczenia w wysokości 1 200 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 18 listopada 2018 r. do dnia zapłaty.

Skarżący zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania cywilnego tj. art. 193 § 3 k.p.c. w zw. z art. 321 § 1 k.p.c., poprzez błędne przyjęcie skuteczności rozszerzenia powództwa o kwotę 1 200 złotych i zasądzenie tej kwoty ponad żądanie pozwu;

2.  naruszenie przepisów postępowania cywilnego, tj. art. 379 pkt. 5 k.p.c., poprzez pozbawienie strony pozwanej możliwości brania udziału w postępowaniu, a skutki tych wadliwości nie zostały usunięte przed wydaniem wyroku przez Sąd pierwszej instancji.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o uchylenie wyroku

i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Łasku oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o oddalenie apelacji, a w wypadku jej uwzględnienia jako zasadnej, o odstąpienie od obciążanie powoda kosztami postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Zarzucana przez skarżącego nieważność postępowania z powodu pozbawienia pozwanego możności obrony jego praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.) zachodzi wówczas, gdy strona zostaje faktycznie pozbawiona możności działania. Stwierdzenie, czy taki stan nastąpił wymaga po pierwsze rozważenia przez pryzmat konkretnych okoliczności sprawy, czy sąd naruszył przepisy prawa procesowego, po drugie, czy uchybienie to miało wpływ na możność działania strony, a po trzecie, czy pomimo zaistnienia tych dwóch przesłanek strona mogła bronić swoich praw (patrz:. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 3 lutego 2010 r., sygn. akt II CSK 404/09, Lex nr 590206 i z dnia 16 lipca 2009 r., sygn. akt II PK 13/09, Lex nr 533099).

Inaczej rzecz ujmując, pozbawienie strony możności obrony jej praw polega na tym, że strona na skutek wadliwości procesowych nie mogła brać i nie brała udziału w postępowaniu lub istotnej jego części, jeżeli skutki tych wadliwości nie mogły być usunięte na następnych rozprawach przed wydaniem w danej instancji wyroku (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2007 r., sygn. akt II CSK 339/07, Lex nr 485859).

W piśmie procesowym z 10 listopada 2020 r. (data wpływu), złożonym w toku procesu, powód zmodyfikował żądanie, wnosząc o zasądzenie od pozwanego łącznie kwoty 3 200 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 30 listopada 2020 r. do dnia zapłaty, czyli rozszerzył powództwo o kwotę 1 200 złotych. Oczywiście taka czynność procesowa była w pełni dopuszczalna, zgodnie art. 193 § 1 i 2 ¹ k.p.c. Zgodnie wszakże z treścią art. 193 § 3 k.p.c., jeżeli powód występuje z nowym roszczeniem zamiast lub obok roszczenia pierwotnego (jak stało się właśnie w sprawie przedmiotowej), skutki doręczenia pozwu w tym zakresie powstają dopiero z chwilą doręczenia pozwanemu odpisu pisma zmieniającego odpowiadającego wymaganiom pozwu.

Przed wydaniem wyroku w sprawie nie nastąpiło zaś doręczenie odpisu pisma z 10 listopada 2020 r. stronie pozwanej.

W związku z powyższym doszło do sytuacji, w której Sąd Rejonowy wyrokował także co do nieobjętej pierwotnie pozwem kwoty 1 200 złotych, mimo iż nie nastąpiło skuteczne doręczenie pozwanemu odpisu pozwu w tym zakresie. Naruszenie wskazanych uregulowań pozbawiło pozwanego możności ustosunkowania się do powództwa w rozszerzonej części

i podjęcia w tym zakresie obrony, zatem pociągnęło za sobą nieważność postępowania (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 lipca 1971 r., sygn. akt II CR 220/71, OSNC z 1972 r. nr 1, poz. 19).

W tych warunkach Sąd Okręgowy zobligowany był - na podstawie art. 386 § 2 k.p.c.
- uchylić zaskarżony wyrok w punkcie 1 co do zasądzonej kwoty 1 200 złotych wraz
z odsetkami oraz w punkcie 2 w części zasądzającej kwotę 100 złotych (opłata sądowa od rozszerzonej części powództwa) i przekazać sprawę w tym zakresie do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Łasku, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego, w oparciu o art. 108 § 2 k.p.c., a także znieść postępowanie w zakresie posiedzenia niejawnego z dnia 30 listopada 2020 r. w takiej części, w jakiej dotyczyło kwoty 1 200 złotych z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 30 listopada 2020 r. do dnia zapłaty.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy rozstrzygnie ponownie

o zasadności powództwa w rozszerzonej części w kontekście materialnoprawnych podstaw, jak również orzeknie o kosztach postepowania związanych z żądaniem zasądzenia kwoty 1 200 złotych, mając na względzie ostateczny wynik procesu w tym zakresie.