Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2021r.

Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Okręgowego Katarzyna Augustyniak

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2021r. we Włocławku na rozprawie

sprawy E. E. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie kapitału początkowego

na skutek odwołania E. E. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O.

z dnia 13 maja 2019 r. znak: (...)-2019

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązuje organ rentowy do ustalenia kapitału początkowego E. E. (1) z uwzględnieniem, jako okresów składkowych, okresu jej zatrudnienia w (...) od 10 marca 1982r. do 15 marca 1988r.

Sygn. akt IV U 799/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 13 maja 2019 roku, znak (...)-2019, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z urzędu ponownie ustalił kapitał początkowy dla E. E. (1).

W odwołaniu od powyższej decyzji E. E. (1) wniosła o ich zmianę poprzez uwzględnienie do wartości kapitału początkowego okresu pominiętego przez organ tj. zatrudnienia w (...) Prasa- K.-R. od 10 marca 1982r. do 15 marca 1988r. Ubezpieczona wskazała, że w tym okresie była zatrudniona na podstawie umowy agencyjnej jako sprzedawca w kiosku R. w K.. Na potwierdzenie tego zatrudnienia wydano jej zaświadczenie, które nie zostało uwzględnione przez ZUS. Podobnie organ rentowy nie uwzględnił wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej.

W odpowiedzi na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie, konsekwentnie podtrzymując swoje stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że nie uwzględnił spornego okresu zatrudnienia albowiem w zaświadczeniu, które przedłożyła odwołująca się brak zapisu w jakim wymiarze czasu pracy była wówczas zatrudniona.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

E. E. (1) urodziła się (...). Ubezpieczona przystąpiła do OFE, wnosząc o przekazanie zgromadzonych środków na dochody budżetu państwa (niesporne).

Ubezpieczona urodziła dwoje dzieci: syna M. w dniu (...). i syna G. w dniu (...)

Dowód: odpisy skrócone aktów urodzenia k. 7, 8 akta organu rentowego.

Ubezpieczona do dnia 1 stycznia 1999r. wykazała następujące okresy składkowe i nieskładkowe:

- od 10 marca 1982r. do 15 marca 1988r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy agencyjnej w (...) Prasa-K.-R. (06 lat 00 m-cy 06 dni), w tym okresy nieskładkowe – okresy pobierania wynagrodzenia za czas choroby i/lub okresy zasiłków chorobowych w zw. z niezdolnością do pracy z powodu choroby i opieki: 30 listopada 1982r., 12-16 grudnia 1983r., 20 grudnia 1984r. – 20 luty 1985r., 21 luty – 24v kwietnia 1985r., 4-7 listopada 1985r., 30 grudnia 1985r. – 3 stycznia 1986r., 17 marca 1986r., 7 kwietnia 1986r., 6-9 maja 1986r., 9-11 lipca 1986r., 13-16 maja 1987r., 15-18 luty 1988r.;

- od 21 marca 1988r. do 31 grudnia 1998r. z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Handlowo -Produkcyjnej (...) w K. (10 lat 09 m-cy 11 dni), w tym okresy nieskładkowe - okresy pobierania wynagrodzenia za czas choroby i/lub okresy pobierania zasiłków chorobowych w zw. z niezdolnością do pracy z powodu choroby: 13-16 listopada 1991r., 28-30 kwietnia 1992r., 4-18 maja 1992r. , 16 stycznia 1993r., 18 luty-19 marca 1993r., 2-5 lutego 1994r., 2-4 marca 1995r., 20-25 marca 1995r., 29 marca -1 kwietnia 1995r.

Dowód: zaświadczenie k. 16, świadectwo pracy k. 20 w aktach organu rentowego, wpisy w legitymacji ubezpieczeniowej (oryginał) w aktach sprawy.

W okresie zatrudnienia w (...) Prasa-K. E. E. pracowała jako sprzedawca w kiosku (...) w K.. Placówka handlowa czynna była w dni poniedziałek - piątek w godzinach 6 – 20, w soboty w godz. 7 – 15 oraz w święta – dyżury (dyżurował 1 kiosk w miejscowości). Pracę świadczyła wspólnie z drugą pracownicą na dwie zmiany, od poniedziałku do piątku od 6 do 14 i od 14 do 20, zaś w soboty na jedną zmianę.

W czasie tego zatrudnienia E. E. (1) nie podlegała ubezpieczeniom z innego tytułu, w szczególności nie podlegała ubezpieczeniom rolników i członków ich rodzin. Ubezpieczona w tym okresie nie była uprawniona ani do emerytury ani renty.

Dowód: zeznanie świadka M. J. – nagranie rozprawy z dnia 15 listopada 2019r. godz. 00:07:48 – 00:13:28; informacja KRUS PT we W. k. 100 oraz dokumentacja UG w K. k. 102-103; przesłuchanie strony E. E. (1) k.22v.

Decyzją z 13 maja 2019r. (...) Oddział w O. ustalił dla E. E. (1) kapitał początkowy na kwotę 44.826,32 zł

Do ustalenia jego wartości Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględnił:

1.  podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 412,29 zł

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy w wysokości 33.77 %. Podstawę wymiaru kapitału ustalono z okresu dziesięciolecia od 1 stycznia 1989r. do 31 grudnia 1998r. w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiary wynoszącego 33.77 % przez kwotę 1.220,89 zł tj. kwotę bazową obowiązującą na dzień ustalania kapitału początkowego tj. 1 stycznia 1999r.;

2.  okresy składkowe w wymiarze 10 lat, 7 miesięcy i 3 dni tj. 127 m-cy

okresy nieskładkowe w wymiarze 2 m-ce 8 dni tj. 2 m-ce;

3.  współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998r. wieku oraz do okresu składkowego i nieskładkowego 53,67 %; współczynnik ten służył do obliczenia 24 % kwoty bazowej, która wynosi 293,01 zł;

4.  średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat – 209 m-cy (komunikat Prezesa GUS z dnia 25 marca 1999r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn – M.P. nr 12 poz. 173).

Wartość kapitału ustalono następująco:

293,01 zł x 53,67 % = 157,26 zł

(127 m-cy składkowych x 1,3 % ) : 12 x 412,29 = 56,73 zł

(2 m-ce nieskładkowe x 0,7 %) : 12 x 412,29 = 0,49 zł

Razem : 214,48 zł

214,48 x 209 m-cy = 44.826,32 zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego Zakład nie przyjął okresu od 10 marca 1982r. do 15 marca 1988r. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy agencyjnej w (...) Prasa-K.-R. z uwagi na brak informacji w jakim wymiarze czasu pracy ubezpieczona była wówczas zatrudniona.

Dowód: decyzja (brak numeracji kart) w aktach organu rentowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie, jako nie pozbawione racji, podlegało uwzględnieniu.

Powyżej ustalony stan faktyczny Sąd oparł na materiale dowodowym zgromadzonym w trakcie trwania postępowania i ujawnionym na rozprawie w postaci dokumentów zebranych w aktach organu rentowego oraz na podstawie oryginału legitymacji ubezpieczeniowej E. E. (1). Brak, zatem jakichkolwiek przesłanek, by odmówić dokumentom zgromadzonym w aktach organu rentowego przymiotu wiarygodności, albowiem dokumenty te złożono w oryginałach, bez śladów ingerencji osób nieuprawnionych czy przerobień. Przedmiotowy materiał uzupełniono przesłuchaniem stron, ograniczonym z przyczyn faktycznych do przesłuchania ubezpieczonej oraz zeznaniami świadka M. J.. Zeznania świadka, choć nieco ogólnikowe uznano za wiarygodne albowiem co do zasady potwierdzają je dokumenty. Podobnie jeśli chodzi o zeznania odwołującej. Te ostatnie posłużyły do ustalenia zasad świadczenia pracy przez ubezpieczoną. Sądowi wprawdzie nie udało się przeprowadzić dowodu ze zbioru dokumentów pracowniczych zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonej, mimo wielokrotnych prób ich pozyskania, ale wobec materiału dowodowego, którym Sąd już dysponował, nie było to przeszkodą do rozstrzygnięcia sprawy.

Przechodząc do rozważań prawnych, trzeba wyraźnie zaznaczyć, że ubezpieczona w niniejszej sprawie nie zgadzała się z wartością kapitału początkowego, zarzucając ZUS nieuwzględnienie do jego wymiaru okresu zatrudnienia w (...) Prasa-K.-R.. Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd niniejszej sprawie wskazują, że owe zarzuty, jako słuszne należało uwzględnić.

Aby wyjaśnić rozstrzygnięcie wskazać trzeba na przepisy dotyczące ustalania wysokości kapitału początkowego i emerytur (przy czym pominięto, z uwagi na obszerność, ustępy nie znajdujące zastosowania do ubezpieczonej).

Ponieważ E. E. (1) urodziła się (...), a więc po dniu 31 grudnia 1948r., ustawowy wiek emerytalny w jej przypadku wynosi co najmniej 60 lat, co wynika z art. 24 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej jako ustawa emerytalna). Wiek ten ubezpieczona osiągnęła z dniem 6 marca 2019r. Z wnioskiem o emeryturę ubezpieczona wystąpiła w dniu 28 lutego 2019r.

W myśl art. 26 ustawy emerytalnej emerytura dla osób, o których mowa w art. 24, stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" corocznie w terminie do dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2. Tablice, o których mowa w ust. 4 są podstawą przyznawania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust. 6. Jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny, o którym mowa w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3.

Art. 25. ust. 1. ustawy emerytalnej stanowi natomiast, że podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Sposób ustalenia kapitału początkowego uregulowano w art. 173 ust. 1 i art. 174 ust. 1 – 3b ustawy emerytalnej. Obowiązek ustalenia kapitału początkowego dotyczy tych ubezpieczonych, urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek. Kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Art. 53 ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi, że emerytura wynosi:

1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz 2) po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych, 3) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych z uwzględnieniem art. 55.

2. Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: 1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6; 2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5; 3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18 ustawy emerytalnej, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed 1 stycznia 1999r.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej podstawę wymiaru kapitału początkowego stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Ust. 2a stanowi dalej, że jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Ust. 3 stanowi, że do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3 załącznika do ustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a.

Według ust. 4 w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty :

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4) mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Ust. 5 stanowi, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Natomiast zgodnie z ust. 6. na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zważyć należy, że zakwestionowała tylko fakt nieuwzględnienia w zaskarżonej decyzji okresów jej zatrudnienia w (...) Prasa-K.-R.. Z analizy materiału dowodowego wynika, zdaniem Sądu, że zarzut ten jest uzasadniony, albowiem istotnie ZUS nie uwzględnił tego okresu, powołując się na argument braku wymiaru czasu pracy ubezpieczonej. Takiego stanowiska nie można podzielić.

Okresy zatrudnienia zalicza się do ustalenia kapitału początkowego jako okresy składkowe i nieskładkowe. Dodać więc trzeba, że definicję okresów składkowych i nieskładkowych zawarto w przepisach art. 6 i 7 ustawy emerytalnej. Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 13 powołanej ustawy za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu takiej umowy: a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki, b) wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1976r., jeżeli umowa odpowiadała warunkom ubezpieczenia obowiązującym w tym dniu.

Jak stanowi zaś art. 7 pkt. 1 a i 1 b ustawy emerytalnej za okresy nieskładkowe uważa się okresy pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów Kodeksu pracy i zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego i opiekuńczego.

Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U. z 8 listopada 2011r. nr 237 poz. 1412; dalej jako rozporządzenie) postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że przepisy ustawy przewidują wszczęcie tego postępowania z urzędu. Zgodnie z § 10 ust.1 rozporządzenia zainteresowany zgłaszający wniosek o emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy powinien dołączyć do wniosku dokumenty stwierdzające:

1) datę urodzenia; 2) okresy uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokość; 3) stan zdrowia, a także wywiad zawodowy sporządzony przez płatnika składek, jeżeli ubezpieczony pozostaje w zatrudnieniu - w przypadku gdy prawo do świadczenia jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy; 4) wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu i uposażenia, przyjmowanych do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń;

5) okoliczności niezbędne do ustalenia świadczeń przysługujących z zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych, jeżeli umowy międzynarodowe, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, tak stanowią.

2. Dokumenty, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2 i 4, nie są wymagane, jeżeli konto ubezpieczonego zawiera dane pozwalające na ustalenie prawa i wysokości świadczenia.

3. Dokumenty, o których mowa w ust. 1 pkt 1, 2, 4 i 5, nie są wymagane, jeżeli zostały złożone w organie rentowym dla celów ustalenia kapitału początkowego albo prawa lub wysokości świadczeń na podstawie ustawy lub odrębnych przepisów.

Zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Z kolei w myśl § 22 ust. 1 jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

1) legitymacja ubezpieczeniowa;

2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia.

2. Jeżeli ustawa przewiduje możliwość udowodnienia zeznaniami świadków okresu składkowego, od którego zależy prawo lub wysokość świadczenia, dowód ten dopuszcza się pod warunkiem złożenia przez zainteresowanego oświadczenia w formie pisemnej lub ustnej do protokołu, że nie może przedłożyć odpowiedniego dokumentu potwierdzającego ten okres.

W świetle przytoczonych przepisów i złożonych przez ubezpieczoną dokumentów stanowisko ZUS wyrażone w zaskarżonej decyzji nie jest prawidłowe. Wymóg wskazania w zaświadczeniu pracodawcy wymiaru czasu pracy świadczonej na podstawie umowy agencyjnej nie znajduje bowiem umocowania w żadnym przepisie.

Podkreślić należy, chodzi tu o pracę na podstawie umowy agencyjnej. Zatem oceny przedmiotowego okresu, jako okresu pozostawania w ubezpieczeniu, nie można dokonywać z pominięciem przepisów wówczas obowiązujących (por. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 5 lutego 2014r. w sprawie III AUa 583/13). Sąd zważył zatem, że tego rodzaju pracę i świadczenia z ubezpieczenia społecznego z jej tytułu unormowano w odrębnej ustawie z dnia 19 grudnia 1975r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz.U. Nr 45, poz. 232; tj. z dnia 5 maja 1983 r., Dz.U. Nr 31, poz. 146 z późn. zm.) (dalej w skrócie ustawa).

Według art. 1 ust. 1 ustawy obowiązkowe ubezpieczenie społeczne określone ustawą, zwane dalej «ubezpieczeniem», obejmuje osoby wykonujące odpłatnie pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia zawartej na okres co najmniej 15 dni.

1a. Ubezpieczenie obejmuje również osoby wykonujące na rzecz jednego zleceniodawcy pracę na podstawie umów agencyjnych lub zlecenia krótszych niż 15 dni, jeżeli łączny okres, na który umowy zostały zawarte, wynosi co najmniej 15 dni. Obowiązek ubezpieczenia powstaje wówczas od pierwszego dnia tej umowy, z której wynika, że łączny okres wykonywania umów wyniesie co najmniej 15 dni.

1b. Przepisu ust. 1a nie stosuje się, jeżeli między ostatnim dniem ostatniej umowy a pierwszym dniem następnej upłynęło co najmniej 60 dni.

2. Umową agencyjną lub umową zlecenia w rozumieniu ustawy, zwaną dalej "umową", jest umowa, na podstawie której osoba ją zawierająca zobowiązuje się do wykonywania określonych czynności w imieniu jednostki gospodarki uspołecznionej lub na rzecz tej jednostki.

Według art. 2 ust. 1 ustawy ubezpieczenie nie obejmuje jednak osób, które zawarły umowę, jeżeli osoby te:

1) nie ukończyły 18 lat,

2) są równocześnie pracownikami zatrudnionymi co najmniej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie albo objęte są odrębnymi przepisami w zakresie zaopatrzenia emerytalnego lub ubezpieczenia społecznego, z zastrzeżeniem ust. 3,

3) mają ustalone prawo do emerytury lub renty, chyba że zgłoszą wniosek o objęcie ubezpieczeniem.

2. Osoby spełniające równocześnie warunki do objęcia ubezpieczeniem społecznym określonym ustawą i ubezpieczeniem społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin podlegają ubezpieczeniu określonemu ustawą.

Art. 4 ustawy stanowi dalej, że obowiązek ubezpieczenia powstaje z dniem oznaczonym w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania, zaś w myśl art. 5 ust. 1 obowiązek taki ustaje z dniem rozwiązania lub wygaśnięcia umowy.

W art. 6 ustawy stanowi się :

1. Osobom objętym ubezpieczeniem, zwanym dalej "ubezpieczonymi", przysługują:

1) świadczenia lecznicze i położnicze, zaopatrzenie w leki, przedmioty ortopedyczne, protezy, środki opatrunkowe i pomocnicze,

2) świadczenia pieniężne w razie choroby i macierzyństwa: zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek porodowy i zasiłek macierzyński,

3) ( skreślony)

4) świadczenia emerytalne: emerytura, renta inwalidzka i renta rodzinna,

5) świadczenia pieniężne z tytułu wypadku przy wykonywaniu umowy oraz w razie choroby zawodowej: jednorazowe odszkodowanie, renta inwalidzka i renta rodzinna,

6) dodatki do emerytury i renty,

7) zasiłek pogrzebowy,

8) świadczenia w naturze z tytułu pobierania emerytury lub renty: świadczenia lecznicze, położnicze, rehabilitacyjne, zaopatrzenie w leki, przedmioty ortopedyczne, protezy, środki opatrunkowe i pomocnicze oraz pobyt w domu pomocy społecznej.

2. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, prawo do świadczeń, o których mowa w ust. 1, ustala się na zasadach, w wysokości i w trybie określonych przepisami:

1) o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,

2) o ubezpieczeniu rodzinnym,

3) o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin,

4) o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

3. Podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi przeciętny dochód stanowiący podstawę wymiaru składek za okres, o którym mowa w ust. 4, ustalony i zwaloryzowany w sposób określony w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

4. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty przyjmuje się dochód, od którego ustalono składki, za okres kolejnych 3 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 12 lat, licząc wstecz od roku, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę.

(…)

Jak ustalono w oparciu o dokumenty zgromadzone w toku całego postępowania oraz w oparciu o dowody osobowe, E. E. (1) była zatrudniona na podstawie umowy agencyjnej nieprzerwanie w okresie od 10 marca 1982r. do 15 marca 1988r. czyli ponad 6 lat, co spełnia wymóg art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1975r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia. Za ów okres zatrudnienia ubezpieczona wprawdzie nie przedstawiła dokumentu w postaci świadectwa pracy, ale potwierdziła go zaświadczeniem pracodawcy z dnia 7 marca 1989r. Co więcej okres tego zatrudnienia znajduje w pełni potwierdzenie we wpisie w legitymacji ubezpieczeniowej na k. 4 – 5 i 46 – 47 (wydanej zresztą przez (...) Prasa-K.-R.). Faktu opłacenia składek za ten okres nie był kwestionowany. To wystarcza, zdaniem Sądu, do uwzględnienia tego okresu jako okresów składkowych i nieskładkowych.

W tym miejscu należy jedynie dodać, że w uzasadnianym wyroku Sąd omyłkowo wskazał, że przedmiotowy okres winien być uwzględniony jako składkowy, a nie prawidłowo „jako składkowy i nieskładkowy”, pomijając okresy nieskładkowe czyli pobierania przez ubezpieczoną wynagrodzenia za czas choroby i/lub okresy zasiłków chorobowych w zw. z niezdolnością do pracy z powodu choroby i opieki: 30 listopada 1982r., 12-16 grudnia 1983r., 20 grudnia 1984r. – 20 luty 1985r., 21 luty – 24v kwietnia 1985r., 4-7 listopada 1985r., 30 grudnia 1985r. – 3 stycznia 1986r., 17 marca 1986r., 7 kwietnia 1986r., 6-9 maja 1986r., 9-11 lipca 1986r., 13-16 maja 1987r., 15-18 luty 1988r., które wynikają z wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej strony.

Odnośnie zaś stanowiska ZUS co do braku danych o wymiarze zatrudnienia ubezpieczonej w przedmiotowym okresie to należy wskazać, że nie jest to bezwzględnie konieczne do uznania okresów składkowych i nieskładkowych. Taka informacja jest jedynie potrzebna do ustalenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne dla ewentualnego ustalenia wwpw kapitału początkowego z innego dziesięciolecia, niż wybrane przez ZUS w zaskarżonej decyzji. Tego jednak ubezpieczona się nie domagała i nie było to przedmiotem ustaleń i oceny Sądu.

Tym samym też Sąd uznał, że zaskarżona decyzja nie jest prawidłowa i wymaga zmiany zgodnie z żądaniem E. E. (1). Podstawą orzeczenia jest art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.