Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 stycznia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant: st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2020 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku R. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o wysokość świadczenia i o ustalenie kapitału początkowego

na skutek odwołania R. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

od decyzji z dnia 4 września 2019 r. sygn.. (...)

z dnia 6 września 2019 r. sygn.: (...)

zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy R. D. prawo do przeliczenia kapitału początkowego i wysokości emerytury z okresu od dnia 1 stycznia 1983 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku ustalając wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia na poziomie 87,24% i pozostawiając organowi rentowemu szczegółowe wyliczenie świadczenia z uwzględnieniem, iż 2ynagrodzenie wnioskodawcy wynosiło w okresie od dnia 1 stycznia 1987 roku do dnia 31 lipca 1987 roku 163.510,00 (sto sześćdziesiąt trzy tysiące pięćset dziesięć złotych);

Sygn. akt V U 1432/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 września 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ponownie ustalił R. D. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r. na kwotę 72 468,66zł.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego przyjęto podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1025,18 zł. ustaloną decyzją z dnia 29 sierpnia 2019 roku.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął 162 miesiące okresów składkowych (13 lat, 6 miesięcy i 29 dni) i 1 miesiąc okresów nieskładkowych ( 1miesiąc 4 dni), współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 roku wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego – 56,72% oraz średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat -209 miesięcy.

ZUS ustalając wysokość kapitału początkowego za okres zatrudnienia wnioskodawcy w Zakładach (...) w P. od 1 stycznia 1987 roku do 31 lipca 1987 przyjął minimalne wynagrodzenie, z uwagi na brak dokumentów potwierdzających w sposób pewny wysokość zarobków w tym okresie.

Decyzją z dnia 6 września 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ponownie ustalił R. D. wysokość emerytury od (...) roku tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury na kwotę 1771,62zł.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia sumy kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę z uwzględnieniem waloryzacji (70 421,07 zł.) oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego (312 957,83 zł .) przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę tj. 216,40 miesięcy.

W odwołaniu z dnia 25 września 2019r. R. D. podniósł, że nie zgadza się z decyzją ustalającą wysokość kapitału początkowego oraz wysokość emerytury. Wniósł o ustalenie kapitału i wysokości emerytury w oparciu o jego faktyczne zarobki z okresu zatrudnienia w Zakładach (...) w P. od 1 stycznia 1987 roku do 31 lipca 1987 roku wynikające ze świadectwa pracy, które wskazuje dane dotyczące wynagrodzenia

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. D., urodzony dnia (...), w dniu 3 marca 2019 roku złożył wniosek o emeryturę.

(dowód: wniosek – k. 1-3 akt ZUS,)

Decyzją z dnia 11 lipca 2019 r. organ rentowy ustalił kapitał początkowy R. D. na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 61 600,66 złotych.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1983 r. do 31 grudnia 1992 r., co dało wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego 80,03%. Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 977,08 zł. ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 80,03% przez kwotę bazową wynoszącą 1.220,89 złotych.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął 136 miesięcy okresów składkowych (11 lat, 4 miesiące) oraz 1 miesiąc i 4 dni okresów nieskładkowych, współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego 51,27% oraz średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat - wynoszący 209 miesięcy.

(dowód: decyzja z dnia 11 lipca 2019 r. - k. 3-4 akt kapitałowych)

Decyzją z dnia 5 sierpnia 2019 r. organ rentowy ustalił ponownie kapitał początkowy R. D. na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 68 986,72 złotych.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego ZUS przyjął podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 977,08 zł. ustaloną w decyzji z 11 lipca 2019 roku. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął 158 miesięcy okresów składkowych (13 lat, 2 miesiące i 27 dni) oraz 1 miesiąc i 4 dni okresów nieskładkowych, współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego 55,36% oraz średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat - wynoszący 209 miesięcy.

(dowód: decyzja z dnia 5 sierpnia 2019 r. - k. 7-8 akt kapitałowych)

Decyzją z dnia 29 sierpnia 2019 r. organ rentowy ustalił ponownie kapitał początkowy R. D. na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 70 713,06 złotych.

Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1983 r. do 31 grudnia 1992 r., co dało wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego 83,97%.

Podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1025,18 zł. ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 83,97% przez kwotę bazową wynoszącą 1.220,89 złotych.

Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy przyjął 158 miesięcy okresów składkowych (13 lat, 2 miesiące i 27 dni) oraz 1 miesiąc i 4 dni okresów nieskładkowych, współczynnik proporcjonalny do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego 55,36% oraz średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lat - wynoszący 209 miesięcy.

(dowód: decyzja z dnia 29 sierpnia 2019 r. - k. 10-11 akt kapitałowych)

Decyzją z dnia 12 lipca 2019 roku organ rentowy przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od (...) roku. Wysokość emerytury została obliczona na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS na kwotę 1549,72zł.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia sumy kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę z uwzględnieniem waloryzacji (70 421,07 zł.) oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego (266 024,03 zł .) przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę tj. 217,10 miesięcy.

(dowód: decyzja z 12.07.2019 roku – k. 5 akt emerytalnych)

W dniu 30 lipca 2019 r. wnioskodawca złożył wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem przeliczonego kapitału.

(dowód: wniosek - k. 8 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 6 sierpnia 2019 roku organ rentowy przeliczył wnioskodawcy emeryturę od (...) roku na kwotę 1702,14zł.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia sumy kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę z uwzględnieniem waloryzacji (70 421,07 zł.) oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego (297 920,97 zł .) przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę tj. 216,40 miesięcy.

(dowód: decyzja z 6.08.2019 roku – k. 13-14 akt emerytalnych)

W dniu 2 sierpnia 2019 r. wnioskodawca złożył wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem przeliczonego kapitału.

(dowód: wniosek - k. 16 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2019 roku organ rentowy przeliczył wnioskodawcy emeryturę od (...) roku na kwotę 1736,59zł.

Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia sumy kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przyznano emeryturę z uwzględnieniem waloryzacji (70 421,07 zł.) oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego (305 376,27 zł .) przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę tj. 216,40 miesięcy.

(dowód: decyzja z 30.08.2019 roku – k. 22 akt emerytalnych)

R. D. w okresie od 1 stycznia 1987 roku do 31 lipca 1987 roku był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Zakładach (...) w P. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora sprzętu mechanicznego - koparki.

Wynagrodzenie wnioskodawcy w całym okresie zatrudnienia było niezmienne i składało się następujących składników:

- wynagrodzenia zasadniczego, które było ustalane według stawki godzinowej wynoszącej 48 zł. na godzinę (kategoria zaszeregowania VIII);

- dodatku za czynności dodatkowe tj. szkolenie operatorów w wysokości 180 zł. dziennie.

- premii regulaminowej wynoszącej 70% wynagrodzenia zasadniczego;

- premii motywacyjnej w wysokości 3000zł. miesięcznie.

Wnioskodawca pracował w Zakładach (...) w P. w po 8 godzin dziennie od poniedziałku do piątku i po 6 godzin w pracujące soboty.

Wnioskodawca pobierał ekwiwalent za śniadaniówkę w wysokości 1600zł. miesięcznie.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 31 lipca 1987 r. - k. 6 akt rentowych; zeznania wnioskodawcy – e-protokół rozprawy z dnia 17 grudnia 2020 r. od minuty 8:46 do minuty 12: 40 w zw. z e-protokołem rozprawy z dnia 25 czerwca 2020 r. – od minuty 1:55 do minuty 7:25, ,zeznania świadka M. G. – e-protokół rozprawy z dnia 17 grudnia 2020 r. – od minuty 2:58 do minuty 7:50)

Wynagrodzenie R. D. w okresie od 1 stycznia 1987 roku do 31 lipca 1987 roku w Zakładach (...) w P. według stawki godzinowej wynoszącej 48 zł. na godzinę (kategoria zaszeregowania VIII) i po uwzględnieniu dodatku za czynności dodatkowe w wysokości 180 zł. dziennie, premii regulaminowej wynoszącej 70% wynagrodzenia zasadniczego oraz premii motywacyjnej w wysokości 3000zł. miesięcznie wynosiło 163 510 złotych.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyliczony z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1983 r. do 31 grudnia 1992 r., z uwzględnieniem zarobków w wysokości 163 510zł. z okresu zatrudnienia od 1 stycznia 1987 roku do 31 lipca 1987 roku wynosi 87,24%.

(dowód: pismo ZUS z 21 lipca 2020r.wraz z wyliczeniami – k. 29- 33 akt)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Wyliczona przez organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 6 września 2019r. emerytura została wyliczona na podstawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Wysokość takiej emerytury jest uzależniona od wysokości kapitału początkowego, który został ustalony zaskarżoną decyzją z dnia 4 września 2019r.

Zasady ustalania kapitału początkowego określa art. 174 ustawy, który w ustępach 1-3 stanowi:

1.  kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12 (ust. 1),

2.  przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5 oraz okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-4 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (ust. 2),

3.  podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 roku (ust. 3).

Stosownie do treści art. 114 ustęp 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2009r. nr 153, poz. 1227 ze zm) prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca domagał się przeliczenia kapitału początkowego i emerytury przy uwzględnieniu wynagrodzenia uzyskiwanego w okresie od 1 stycznia 1987 roku do 31 lipca 1987 roku w Zakładach (...) w P. Za ten bowiem okres ZUS przy wyliczaniu kapitału początkowego przyjął wynagrodzenia minimalne.

Wnioskodawca w Zakładach (...) w P.– jak wynika ze świadectwa pracy z dnia 31 lipca 1987 roku – był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku operatora sprzętu mechanicznego.

Wnioskodawca celem wykazania wysokości wynagrodzenia w tym okresie przedstawił świadectwo pracy, z którego wynika zajmowane stanowisko pracy (operatora sprzętu mechanicznego), wymiar pracy (pełny), stawka wynagrodzenia zasadniczego (48 zł. na godzinę), wysokość dodatku za wykonywanie dodatkowych czynności (180zł. dziennie), wysokość premii regulaminowej (70% wynagrodzenia zasadniczego), wysokość premii motywacyjnej (3000zł. miesięcznie).

Wnioskodawca nie dysponował innymi dokumentami - poza w/w świadectwem pracy - potwierdzającymi wysokość jego zarobków w okresie od 1 stycznia 1987 roku do 31 lipca 1987 roku w Zakładach (...) w P.. Dokument, jaki przedłożył wnioskodawca – jak słusznie podnosi organ rentowy - nie jest środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty w rozumieniu § 21 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz.U. Nr 1237, poz. 1412). Zgodnie bowiem z § 21 w/w rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Nie mniej w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, ubezpieczony może udowadniać okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe ustalone w cytowanym wyżej rozporządzeniu nie dotyczą bowiem postępowania sądowego.

Nadto ubezpieczony celem wykazania wysokości zarobków w spornym okresie zatrudnienia przedstawił nie tylko świadectwo pracy z dnia 31 lipca 1987 roku ale także dowód z zeznań świadka M. G.. M. G. w spornym okresie (od 1 stycznia 1987 roku do 30 września 1990 roku) pracował u tego samego pracodawcy, z tym że w charakterze kierowcy samochodowego. Nie mniej jak wynika z angażu z 23 czerwca 1987 roku znajdującego w aktach emerytalnych świadka jego wynagrodzenie składało się od dnia 1 stycznia 1987 roku oprócz wynagrodzenia zasadniczego z takich samych składników jak wynagrodzenie wnioskodawcy, a mianowicie z premii regulaminowej wynoszącej 70% wynagrodzenia zasadniczego oraz premii motywacyjnej. Co znamienne premia motywacyjna wynosiła - jak wynika z angażu z 23 czerwca 1987 roku – już od 1 stycznia 1987 roku 3000zł. miesięcznie, co potwierdza zeznania wnioskodawcy, iż składniki wynagrodzenia wynikające z jego świadectwa pracy były niezmienne w całym jego okresie zatrudnienia tj. od stycznia 1987 roku do lipca 1987 roku. Premia motywacyjna była wypłacana co miesiąc każdemu pracownikowi, który przepracował cały miesiąc. Była to premia za pracę. W spornym okresie wnioskodawca nie korzystał ze zwolnień lekarskich, co pozwala uznać premię motywacyjną za stały i pewny składnik wynagrodzenia ubezpieczonego, tak samo jak premię regulaminową.

Z angaży świadka M. G. z T. wynika, że jeżeli wynagrodzenie pracownika ulegało zmianie, to następowało to z pierwszym dniem nowego roku. Wnioskodawca pracował w T. niecały rok, co uwiarygadnia zeznania ubezpieczonego, że jego wynagrodzenie w całym okresie zatrudnienia nie ulegało jakimkolwiek zmianom. Świadek potwierdził, że wnioskodawca pracował jako operator koparki w pełnym wymiarze czasu pracy tj. od poniedziałku do piątku po 8 godzin dziennie oraz w pracujące soboty 6 godzin dziennie. Należy podnieść, że świadek M. G. dysponował wysokością swoich zarobków za cały 1987 rok. Wyniosły one jak wynika z akt emerytalnych 451 935zł., co wynosi 129,05% dochodu do przeciętnego wynagrodzenia rocznego i daje wynagrodzenie w wysokości 37 661,25 zł. miesięcznie. Zarobki wnioskodawcy za okres 7 miesięcy 1987 roku ustalone na podstawie składników zawartych w świadectwie wyniosły 163 510zł., co daje 23 358,57zł. miesięcznie. W tym czasie przeciętne miesięczne wynagrodzenie wynosiło 29 184zł. Jak widać zatem wynagrodzenie wnioskodawcy w tym okresie jest niższe od wynagrodzenia świadka, co wynika z tego, że nie uwzględnia ono pracy w godzinach nadliczbowych, której w tym okresie było dużo, a nadto z tego, że dodatki przysługujące kierowcom za dodatkowe czynności były wyższe od tych, które przysługiwały operatorom koparek. Operatorzy koparek – jak zeznał wnioskodawca – mieli tylko jeden dodatek za szkolenie pracowników na operatorów. W spornym okresie w T. było bowiem łącznie z wnioskodawcą zatrudnionych tylko dwóch operatorów koparek. Potrzeby zakładu były większe. Dlatego pracodawca wypłacał operatorom dodatek za szkolenie innych pracowników w wysokości 180 zł. dziennie. Tymczasem świadek M. G. miał dodatki: za przewóz towarów masowych oraz za przewozy dystrybucyjne, których wysokość była uzależniona od tonażu przewożonego towaru oraz ilości przejechanych z tym towarem kilometrów. Dodatki te były dużo wyższe od dodatku operatora koparki, dlatego kierowcy samochodów – jak przyznał wnioskodawca - zarabiali więcej od kierowców operatorów.

Ze świadectwa pracy wynika nie tylko wysokość wynagrodzenia zasadniczego, ale także wysokość poszczególnych stałych składników wynagrodzenia tj. premii regulaminowej (70% wynagrodzenia zasadniczego) i motywacyjnej (3000zł. miesięcznie) oraz dodatku za dodatkowe czynności (180 zł. dziennie) i częstotliwość ich wypłaty, co miesiąc. Przy znanym i potwierdzonym przez świadka czasie pracy wnioskodawcy, składniki te są wystarczające do ustalenia w sposób pewny wysokości zarobków wnioskodawcy. Wynagrodzenie ustalone według tych zasad – jak wynika z obliczeń ZUS – wyniosło 163 510zł.

Ponieważ zeznania wnioskodawcy korespondowały z zeznaniami świadka M. G. i mają potwierdzenie w dokumencie w postaci świadectwa pracy, Sąd uznał, że wnioskodawca udowodnił w sposób wystarczający wysokość swoich zarobków w T..

Do wysokości wynagrodzenia nie podlega natomiast zaliczeniu ekwiwalent za śniadaniówkę, gdyż nie jest to składnik wynagrodzenia.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wnioskodawcy z uwzględnieniem zarobków z T. w wysokości 163 510zł. wynosi 87,24% i jest wyższy od ustalonego w zaskarżonej decyzji - 83,97%.%. Powyższe pozwala na przeliczenie kapitału oraz wysokości emerytury w myśl art. 114 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14§ 2 k.p.c. zmienił zaskarżone decyzje i orzekł jak w sentencji wyroku.