Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt VI Ka 478/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 września 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący sędzia Piotr Mika

Protokolant Barbara Szkabarnicka

przy udziale Marii Mizery

Prokuratora Prokuratury Rejonowej G. w G.

po rozpoznaniu w dniu 15 września 2020 r.

sprawy T. M. (M.) ur. (...) w G.

syna S. i K.

oskarżonego z art. 209§1 kk, art. 209§1 i §1a kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 4 marca 2020 r. sygnatura akt IX K 276/19

na mocy art. 437 § 1 kpk, art. 624 § 1 kpk

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zwalnia oskarżonego od zapłaty kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając wydatkami Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 478/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 4 marca 2020 roku, sygn. IX K 276/19

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

T. M.

oskarżony tytułem zapłaty zaległych alimentów dokonał wpłat kwot po 980,26 zł w dnach 6.04.2020 r., 17.07.2020 r. i 28.08.2020 r,

potwierdzenia dokonania wpłat

217 i 221

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

potwierdzenia wpłat

brak wątpliwości co do autentyczności dokumentów

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

naruszenie prawa procesowego w stopniu mającym wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 410 k.p.k. polegające na pominięciu przy dokonywaniu ustaleń faktycznych istotnych dowodów w postaci potwierdzeń wpłat tytułem zaległych alimentów wykonanych przez oskarżonego i w konsekwencji oparcie się na części materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Mimo pominięcia w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku kwestii wpłat dokonywanych przez oskarżonego na poczet zaległych alimentów regularnie co miesiąc w okresie od 19 lipca 2019 roku do 28 stycznia 2020 roku w kwotach po 980,26 zł, okoliczność ta nie mogła mieć wpływu na treść wyroku. Z okoliczności tej nie sposób wywieść opartego na logice i doświadczeniu życiowym wniosku co do braku negatywnego stosunku oskarżonego do ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego w niespełna 4 letnim okresie niewywiązywania się oskarżonego z tego obowiązku. Nawet przy pozytywnym uwzględnieniu tej okoliczności łagodzącej przy wymiarze kary, orzeczenie o karze nie może być uznane za rażąco surowe, zważywszy na bardzo wysoki stopień winy oskarżonego oraz wynikający z długotrwałości niealimentacji bardzo wysoki stopień społecznej szkodliwości jego czynu. Wynikająca z treści art. 53 § 1 k.k. potrzeba odzwierciedlenia w wymiarze kary stopnia winy oskarżonego oraz stopnia społecznej szkodliwości jego czynu stanowiła przeszkodę dla wymierzenia oskarżonemu łagodniejszej kary pozbawienia wolności, bądź też kar o charakterze innym niż izolacyjny.

Wniosek

o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego względnie złagodzenie orzeczonej kary poprzez skazanie na karę grzywny lub ograniczenie wolności w dolnych granicach ustawowego zagrożeni

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

brak uchybienia wskazanego w zarzucie

3.2.

naruszenie prawa procesowego w stopniu mającym wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego w sprawie, w szczególności zeznań K. K. (2) poprzez nieuzasadnione uznanie jakoby świadek nie miał powodów, aby zeznawać nieprawdę a tym samym nadanie im waloru wiarygodności

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W uzasadnieniu apelacji zarzut oparto na okoliczności, że świadek jako reprezentująca małoletnią pokrzywdzoną w licznych postępowaniach sądowych, jak też zainteresowana korzystnym dla siebie wynikiem niniejszego postępowania karnego, miała motyw dla złożenia nieprawdziwych, obciążających oskarżonego zeznań. Postępowania cywilne, w których występowała świadek jako strona przeciwna w stosunku do oskarżonego, nie są liczne wbrew twierdzeniom apelującego i dotyczyły wyłącznie kwestii ustalenia ojcostwa oskarżonego względem małoletniej pokrzywdzonej oraz kwestii ciążącego na oskarżonym obowiązku alimentacyjnego. Sam fakt pozostawania pokrzywdzonego w sporze prawnym z oskarżonym i to sporze bezpośrednio związanym z czynem zarzuconym oskarżonemu nie może być racjonalnym powodem odmówienia wiary pokrzywdzonemu czy też jego przedstawicielowi ustawowemu. Każde potencjalne przestępstwo popełnione na szkodę konkretnego pokrzywdzonego przy zaprzeczeniu przez oskarżonego swojego sprawstwa stanowi źródło prawnego sporu pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonym. Zawsze w tego typu sytuacji możliwe jest postawienie tezy, że pokrzywdzony jest zainteresowany wynikiem postępowania karnego. Czynienie jednak z tej okoliczności samodzielnego kryterium oceny wiarygodności pokrzywdzonego prowadzi do wniosków absurdalnych, zgodnie z którymi każda obciążająca oskarżonego relacja osoby pokrzywdzonej uznana winna być za niewiarygodną. Absurdalność takiego wniosku jednoznacznie wskazuje na to, że okoliczności świadczących o ewentualnej niewiarygodności pokrzywdzonej poszukiwać należy w innych sferach, tj. w sprzeczności jej relacji z innymi wiarygodnymi dowodami, sprzeczności jej zeznań z logiką, doświadczeniem życiowym czy też wskazaniami wiedzy. W niniejszej sprawie takich elementów, które podważałyby wiarygodność relacji świadka, nie sposób się dopatrzeć, czego potwierdzeniem wydaje się być milczenie na ten temat autora apelacji, podmiotu fachowego. Problematyczna pozostaje przy tym teza o korzystności dla pokrzywdzonej skazania oskarżonego za zarzucone mu przestępstwo, skoro orzeczona kara pozbawienia wolności może doprowadzić do zaprzestania dokonywania przez oskarżonego dobrowolnych wpłat na poczet zaległych alimentów.

Wniosek

o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

brak uchybienia wskazanego w zarzucie

3.3.

naruszenie prawa procesowego w stopniu mającym wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie ustaleń faktycznych nie znajdujących uzasadnienia w żadnym dowodzie w sprawie, a tym samym ustalenie okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy a w konsekwencji błędnego ustalenia faktycznego jakoby oskarżony był młody i zdrowy

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Uchybienie awizowane w zarzucie, zważywszy na jego uzasadnienie dotyczy w istocie błędu w ustaleniach faktycznych w odniesieniu do wieku oskarżonego i jego stanu zdrowia. Skoro data urodzin oskarżonego jest znana i niekwestionowana, spór może dotyczyć wyłącznie oceny wieku oskarżonego. Za całkowicie nieistotne uznać należy problematyzowanie cechy wieku oskarżonego przez pryzmat płynnych i niedookreślonych kryteriów młodości. Zestawienie przez sąd I instancji wieku oskarżonego z jego zdrowiem nie pozostawia pola dla wątpliwości co do kwestii, że zamiarem tego sądu było podkreślenie pełnej zdolności oskarżonego do pracy zarobkowej a tym samym zdolności finansowych dla zaspokojenia roszczeń alimentacyjnych pokrzywdzonej. Nie sposób również zarzucać sądowi dowolności w zakresie uznania oskarżonego za osobę zdrową, skoro w toku całego postępowania oskarżony nigdy nie wskazywał na jakiekolwiek problemy zdrowotne. Wymaganie od sądu przeprowadzenia dowodów na nieproblematyzowaną przez oskarżonego kwestię jego zdrowia uznać należy za całkowicie nieracjonalne, a czynienie w tej materii ustaleń w oparciu o domniemanie faktyczne oparte na braku sygnalizacji przez oskarżonego bądź jego obrońcę problemów zdrowotnych oskarżonego za w pełni uzasadnione.

Wniosek

o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

brak uchybienia wskazanego w zarzucie

3.4.

naruszenie prawa procesowego w stopniu mającym wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny materiału dowodowego w sprawie i w konsekwencji ustalenie na podstawie dokumentacji komorniczej, zeznań świadka K. K. (2) oraz decyzji w sprawie ustalenia prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego jakoby oskarżony uchylał się od nałożonego nań obowiązku alimentacyjnego, co doprowadziło do błędu w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, tj. wypełnienia przez oskarżonego znamienia w postaci uchylania się.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

I w tym przypadku uzasadnienie zarzutu apelacji wskazuje na podniesienie w nim uchybienia w postaci błędu w ustaleniach faktyczny, skoro skarżący wywodzi, że żaden z dowodów przeprowadzonych w toku postępowania nie wykazuje znamienia uchylania się oskarżonego od wykonania obowiązku alimentacyjnego. Zarzut uznać należy jednak za bezzasadny, skoro źródłem ustaleń w zakresie psychicznego nastawienie oskarżonego do obowiązku alimentacyjnego są okoliczności towarzyszące zaniechaniu oskarżonego w zakresie realizacji tego obowiązku. Przy ustalonej świadomości oskarżonego, że jest ojcem pokrzywdzonej, wieloletnie zaniechanie realizacji obowiązku alimentacyjnego, jak też brak jakichkolwiek kontaktów z dzieckiem i jego matką, a w szczególności brak prób wytłumaczenia jej powodów, dla których obowiązek alimentacyjny nie może być realizowany przez niego, nie pozostawia pola dla jakichkolwiek racjonalnych wątpliwości co do negatywnego stosunku psychicznego oskarżonego do ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego.

Wniosek

o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

brak uchybienia wskazanego w zarzucie

3.5.

rażąca niewspółmierność kary pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku, przy której wymiarze sąd I instancji dostrzegł jedynie okoliczności obciążające oskarżonego, nie bacząc na okoliczności łagodzące wymiar kary, w szczególności podjęte starania w celu naprawienia szkody, tym samym nienadanie im właściwego znaczenia

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wysoki stopień winy oskarżonego, jak też bardzo wysoki z uwagi na niespełna 4 letni okres niealimentacji stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego sprawiają, że nawet traktując zachowanie oskarżonego polegające na regulowaniu zaległości alimentacyjnych jako okoliczność łagodzącą ocenianą pozytywnie przez pryzmat zachowania się oskarżonego po popełnieniu przestępstwa, wymierzenie kary łagodniejszej niż orzeczona przez sąd I instancji, nie pozwalałoby na odzwierciedlenie stopnia winy oskarżonego oraz stopnia społecznej szkodliwości jego czynu. Pamiętać przy tym należy, że dobrowolna spłata zaległości alimentacyjnych przez oskarżonego nie jest niczym innym niż realizacją ciążącego na nim z mocy prawa i orzeczenia sądu obowiązku. Spłacając aktualnie zaległości alimentacyjne oskarżony w istocie czyni to także, aby nie narazić się na kolejny zarzut dotyczący nierealizowania obowiązku alimentacyjnego, a dokonywane wpłaty w istotnej części stanowią zaspokojenie bieżących roszczeń alimentacyjnych w wysokości 700 złotych miesięcznie.

Wniosek

o zmianę wyroku i złagodzenie orzeczonej kary poprzez skazanie na karę grzywny lub ograniczenie wolności w dolnych granicach ustawowego zagrożeni

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

brak uchybienia wskazanego w zarzucie

1OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

uznanie oskarżonego za winnego czynu z art. 209 § 1a k.k., orzeczona kara oraz zwolnienie oskarżonego z obowiązku zapłaty kosztów sądowych, umorzenie postępowania co do czynu polegającego na niealimentacji pokrzywdzonej w okresie od października 2013 roku do grudnia 2013 roku

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

brak uchybień wskazanych w apelacji oraz innych podlegający uwzględnieniu z urzędu przez sąd odwoławczy niezależnie od kierunku i granic zaskarżenia, jak też podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. i art. 455 k.p.k.)

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Kierując się względami słuszności, które wskazują, że zdolności finansowe oskarżonego przede wszystkim powinny zostać wykorzystane dla zaspokojenia roszczeń pokrzywdzonej z tytułu zarówno bieżących, jak i zaległych świadczeń alimentacyjnych, Sąd odwoławczy w myśl art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego z obowiązku zapłaty kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze i wydatkami tego postępowania obciążył Skarb Państwa

1PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

skazanie za czyn z art. 209 § 1a k.k. oraz orzeczona kara 1 roku pozbawienia wolności

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana