Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I ACa 57/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2019 r.

Sąd Apelacyjny w (...) I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Bogdan Wysocki

Sędziowie: Piotr Górecki (spr.)

Małgorzata Kaźmierczak

Protokolant: prot. Halszka Mróz

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2019 r. w (...)

na rozprawie sprawy

z powództwa

1) K. P. (1) i W. P.

przeciwko

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

2) K. P. (1) i W. P.

przeciwko

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

3) A. P.

przeciwko

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w (...)

z dnia 28 września 2018 r. sygn. akt XVIII C 673/15

I. zmienia zaskarżony wyrok:

a) w pkt. 1a w ten tylko sposób, że początkowy termin płatności odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 87.037 zł ustala na dzień 2 listopada 2017r., oddalając powództwo o odsetki za okres wcześniejszy;

b) w punkcie 2a w ten tylko sposób, że początkowy termin płatności odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 100.000 zł ustala na dzień 2 listopada 2017r., oddalając powództwo o odsetki za okres wcześniejszy;

c) w pkt 3a w ten sposób, że początkowy termin płatności odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 14.155 zł i od kwoty 7.353,93 zł ustala na dzień 29 marca 2018r., oddalając powództwo o odsetki za okres wcześniejszy;

II. w pozostałym zakresie apelację oddala;

III. zasądza od pozwanego na rzecz powodów 8.100 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Piotr Górecki Bogdan Wysocki Małgorzata Kaźmierczak

Sygn. akt IACa 57/19

UZASADNIENIE

Powodowie K. P. (1) i W. P. pozwie z dnia 27 lutego 2014 r., wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) Sp. z o.o. w P. kwotę 100.000 zł, w tym kwoty 70.000 zł tytułem części odszkodowania za zmniejszenie wartości nieruchomości oraz kwoty 30.000 zł tytułem zwrotu części nakładów koniecznych do zapewnienia właściwego klimatu akustycznego wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty, a nadto zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg norm przepisanych.

Osobnym pozwem z dnia 26 lutego 2014 r., powodowie K. P. (1) i W. P., wnieśli o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego (...) Sp. z o.o. w P. kwoty 100.000 zł, w tym kwoty 70.000 zł tytułem części odszkodowania za zmniejszenie wartości nieruchomości oraz kwoty 30.000,00 zł tytułem zwrotu części nakładów koniecznych do zapewnienia właściwego klimatu akustycznego wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Ponadto powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg norm przepisanych.

Powódka A. W. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) Sp. z o.o. w P. kwoty 100.000 zł, w tym kwoty 70.000 zł tytułem części odszkodowania za zmniejszenie wartości nieruchomości oraz kwoty 30.000 zł tytułem zwrotu części nakładów koniecznych do zapewnienia właściwego klimatu akustycznego wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wg norm przepisanych.

Pozwany wniósł o oddalenie powództw oraz o zasądzenie od powodów na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Postanowieniami z dnia 26 lutego 2015 r. Sąd Okręgowy w (...) połączył powyższe sprawy do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod sygn. akt XVIII C 673/15.

Wyrokiem z dnia 28 września 2018 r. Sąd Okręgowy w (...)w sprawie z powództw

1) K. P. (1) i W. P. przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

2) K. P. (1) i W. P. przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. i

3) A. P. przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. orzekł, co następuje:

1. a) zasądził od pozwanego na rzecz powodów K. P. (1) i W. P. kwotę 96.429 zł, w tym 57.037 zł tytułem spadku wartości nieruchomości i 39.392 zł tytułem nakładów rewitalizacyjnych na nieruchomość położoną w P. przy ul. (...), wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 87.037 zł dnia 28 maja 2014 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 9.392 zł od dnia 19 września 2018 r. do dnia zapłaty,

b) umarzył postępowanie co do kwoty 10.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem spadku wartości nieruchomości,

c) oddalił powództwo w pozostałym zakresie,

d) kosztami procesu obciążył pozwanego w całości, szczegółowe ich wyliczenie pozostawiając referendarzowi sądowemu,

2. a) zasądził od pozwanego na rzecz powodów K. P. (1) i W. P. kwotę 158.926,38 zł, w tym 91.921 zł tytułem spadku wartości nieruchomości i 67.005,38 zł tytułem nakładów rewitalizacyjnych na nieruchomość położoną w P. przy ul. (...), wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 100.000 zł od dnia 15 maja 2014 r. do dnia zapłaty i od kwoty 58.926,38 zł od dnia 19 września 2018 r. do dnia zapłaty,

b) oddalił powództwo w pozostałym zakresie,

c) kosztami procesu obciążył pozwanego w całości, szczegółowe ich wyliczenie pozostawiając referendarzowi sądowemu;

3. a) zasądził od pozwanego na rzecz powódki A. P. kwotę 21.508,93 zł, w tym 14.155 zł tytułem spadku wartości nieruchomości i 7.353,93 zł tytułem nakładów rewitalizacyjnych na nieruchomość położoną w P. przy ul. (...), wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 29 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty,

b) oddalił powództwo w pozostałym zakresie

c) kosztami procesu obciążył powódkę w 80 %, a pozwanego w 20%, szczegółowe ich wyliczenie pozostawił referendarzowi sądowemu.

Powyższe rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne.

Lotnisko P. - Ł. powstało w 1913 r. jako pruskie lotnisko wojskowe w Ł. pod P.. W latach 1931 - 1938 nastąpiła rozbudowa cywilnej części lotniska, port w Ł. stał się drugim po W. - O. lotniskiem w kraju. W 1987 r. powstało Przedsiębiorstwo Państwowe (...), które przejęło zarządzanie lotniskiem w Ł.. W 1993 r. przystąpiono do budowy nowego terminalu pasażerskiego, uruchomiono pierwsze połączenie zagraniczne do D.. W dniu 11 lipca 1997 r. utworzono spółkę (...), której udziałowcami zostali Przedsiębiorstwo Państwowe (...), Miasto P. oraz Skarb Państwa. W 2000 r. rozpoczęto prace przy budowie terminalu pasażerskiego, przystąpiono do modernizacji i rozbudowy płyty postojowej samolotów, uruchomiono połączenia do B. i zawarto porozumienia o współpracy z F. A.. W 2001 r. oddano do użytku dwa nowoczesne terminale: pasażerski i cargo oraz nową płytę postojową. W 2002 r. uruchomiono połączenia do W. i F.. W 2003 r. uruchomiono połączenia do K./B., W., M. i L., a także oddano do użytkowania zmodernizowany terminal (...) W 2004 r. uruchomiono połączenia do B. i M.. W latach 2005 - 2007 uruchomiono kolejne połączenia do L. L., L. S., D., L., S., B.-G., B., D., (...), L. G., E., P.-B., R.-C. i K.. W 2008 r. przystąpiono do rozbudowy terminala pasażerskiego i dostosowano infrastrukturę do obsługi ruchu w strefie S..

W dniu 28 lutego 2011 r. (...) Dyrektor Ochrony Środowiska w P. wydał decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia „Rozbudowa i modernizacja (...)”. W kwietniu 2011 r. rozpoczęto rozbudowę terminala pasażerskiego, a w czerwcu 2011 r. rozpoczęto rozbudowę płaszczyzn lotniskowych. W lipcu 2012 r. rozpoczęto kontynuację rozbudowy terminalu pasażerskiego - początek prac przy budowie nowej sortowni bagażu oraz rozbudowie strefy odlotów.

Rozwój lotniska w kolejnych dziesięcioleciach skutkował wzrostem liczby pasażerów obsługiwanych przez port lotniczy. W 2000 r. skorzystało z niego 227.847 pasażerów, przy liczbie 13.225 operacji lotniczych. W 2008 r. natomiast z portu skorzystało już 1.274.679 pasażerów, a operacji lotniczych odnotowano 23.609. W 2012 r. z portu skorzystało 1.595.221 pasażerów i odbyło się 25.261 operacji lotniczych. Lotnisko cywilne P. - Ł. jest własnością pozwanego (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P..

W dniu 30 stycznia 2012 r. Sejmik Województwa (...) podjął uchwałę nr(...) w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla lotniska P. - Ł. w P.. Uchwałą został utworzony obszar ograniczonego użytkowania dla lotniska P. - Ł. w P., którego zarządcą jest (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.. Przedmiotowa uchwała wyznaczyła zewnętrzną granicę obszaru ograniczonego użytkowania na podstawie: (1) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych; (2) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy LAeqN = 45 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych; (3) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 50 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska; (4) izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory nocy LAeqN = 40 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska. Na obszarze ograniczonego użytkowania wyodrębniono dwie strefy: (1) zewnętrzną, której obszar od zewnątrz wyznacza linia będąca granicą obszaru ograniczonego użytkowania, a od wewnątrz linia będąca obwiednią izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 60 dB oraz dla nocy LAeqN = 50 dB, pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych oraz izolinii równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55 dB oraz dla nocy LAeqN = 45 dB, pochodzącego od pozostałych źródeł hałasu związanych z działalnością lotniska; (2) wewnętrzną, której obszar od zewnątrz wyznacza linia będąca obwiednią, o której mowa w pkt 1, a od wewnątrz linia biegnąca wzdłuż granicy terenu lotniska.

W uchwale wprowadzono wymagania techniczne dotyczące budynków położonych w strefie wewnętrznej poprzez zapewnienie właściwego klimatu akustycznego w budynkach z pomieszczeniami wymagającymi ochrony akustycznej poprzez stosowanie przegród budowlanych o odpowiedniej izolacyjności akustycznej.

Nadto, w uchwale wskazano, że w strefie wewnętrznej: a) zabrania się budowy nowych szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, b) dopuszcza się rozbudowę, odbudowę oraz nadbudowę istniejących szpitali, domów opieki społecznej i budynków związanych ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, c) zabrania się tworzenia stref ochronnych A uzdrowisk i d) dopuszcza się lokalizowanie zabudowy mieszkaniowej, pod warunkiem zapewnienia właściwego komfortu akustycznego w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej. Powyższa uchwała weszła w życie w dniu 28 lutego 2012 r.

Powodowie K. P. (1) i W. P. są współwłaścicielami na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej nieruchomości gruntowej położonej w P. przy ul. (...), stanowiącej działkę nr (...), o powierzchni 0,0639 ha, zabudowaną budynkiem mieszkalnym, dla której Sąd Rejonowy (...) w P. prowadzi księgę wieczystą (...).

Są oni także współwłaścicielami na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej nieruchomości gruntowej położonej w P. przy ul. (...), stanowiącej działkę nr (...), o powierzchni 0,0067 ha, zabudowaną budynkiem mieszkalnym, dla której Sąd Rejonowy (...)w P. prowadzi księgę wieczystą (...).

Powódka A. W. jest właścicielem nieruchomości gruntowej położonej w P. przy ul. (...), stanowiącej działkę nr (...), o powierzchni 0,0641 ha, zabudowaną budynkiem handlowo – usługowym, w którym zlokalizowany jest również lokal mieszkalny, dla której Sąd Rejonowy (...) – (...) w P. prowadzi księgę wieczystą (...).

Zgodnie z załącznikami nr 6b i 7b do uchwały Sejmiku Województwa (...) nr (...), nieruchomości powodów znajdują się w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania lotniska P. - Ł. w P..

Na dzień wejścia w życie powołanej wyżej uchwały Sejmiku Województwa (...), nieruchomość powodów K. i W. P. położona w P. przy ul. (...) zabudowana była budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym wolnostojącym, jednopiętrowym wraz z poddaszem użytkowym, podpiwniczonym, wzniesionym w technologii tradycyjnej murowanej, z dachem wielospadowym, krytym dachówką betonową. Budynek został wybudowany w 1980 r., wyposażony jest w instalacje wewnętrzne, tj. elektryczną, gazową, centralnego ogrzewania i wodno-kanalizacyjną. W dalszej części nieruchomości usytuowany był garaż wolnostojący. Droga dojazdowa do nieruchomości jest utwardzona o nawierzchni asfaltowej wraz z chodnikami i ścieżką rowerową. Nieruchomość posiada dostęp do wszystkich sieci uzbrojenia technicznego. Bezpośrednie sąsiedztwo stanowi zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, zabudowa usługowo-handlowa i tereny niezabudowane. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego działka nr (...) położona jest na terenie oznaczonym symbolem (...)– droga wewnętrzna dojazdowa.

Wartość nieruchomości powodów K. P. (1) i W. P. stanowiącej zabudowaną działkę nr (...) uległa zmniejszeniu na skutek ograniczeń w zakresie korzystania z nieruchomości wprowadzonych uchwałą Sejmiku Województwa (...) nr (...) zgodnie z ogólną tendencją spadku wartości nieruchomości położonych w (...) dla lotniska Ł., która to tendencja stanowiła odpowiedź rynku na wprowadzenie (...) Ł.. Uchwała Sejmiku Województwa (...) tworząca (...) lotniska stała się bodźcem, który wywarł i wywiera decydujący wpływ na zachowania uczestników rynku nieruchomości na obszarze ograniczonego użytkowania lotniska, uświadamiając im przyczynę jego utworzenia jaką jest ponadnormatywny hałas na tym terenie, co skutkuje spadkiem i niższymi cenami uzyskiwanymi za nieruchomości położone na obszarze oddziaływania lotniska cywilnego w stosunku do cen uzyskiwanych za podobne nieruchomości położone poza tym obszarem. Ograniczenia i niedogodności w wykorzystywaniu nieruchomości zgodnie z przeznaczeniem są związane między innymi z hałasem lotniczym, którego wartość przekracza granice hałasu w ramach granicy zewnętrznej, wyrażonego wskaźnikiem równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55 dB oraz dla nocy LAeqN = 45 dB, a w ramach granicy wewnętrznej wyrażonego wskaźnikiem równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 60 dB oraz dla nocy LAeqN = 50 dB pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych.

W związku z powyższym wartość nieruchomości powodów, według jej stanu na dzień wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania (28 lutego 2012 r.) a cen obecnych spadła o 91.921 zł.

W przypadku nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), w normie (...), dla maksymalnego poziomu hałasu równoważnego w środowisku (60 dB w dzień i 50 dB w nocy), ściany z oknami powinny mieć izolacyjność min. 23 dB, a dla ścian pełnych 33 dB. W odniesieniu do hałasu miarodajnego przyjęto parametr 55,0 dB (w porze nocnej), zaś LaeqD nie przekracza 65 dB. W normie (...) (...) (...) dla najbardziej niekorzystnej sytuacji tj. dla hałasu miarodajnego na poziomie 55 dB w nocy wymagana wypadkowa izolacyjność akustyczna ścian z oknami wynosi min. 33 dB i 28 dB dla kuchni. Przegrody bez okien wymagają odpowiednio 43 dB. W przypadku pomieszczeń z dwoma lub trzema ścianami (przegrodami) zawierającymi okna, izolacyjność ta musi być podwyższona zgodnie z wymogami normy akustycznej. Z kolei dla ścian pełnych i stropodachu wymagana izolacyjność wynosi 38 dB. W przypadku stosowania normy (...) (...) przyjęto na podstawie analizy dostępnych monitorujących raportów miesięcznych liczbę operacji dla najbardziej niekorzystnej ½ godziny w porze nocnej (...). Dla warunków najgorszej ½ godziny nocnej nieruchomości powodów przyjęto L. =(...). Dodatkowo poziom tła akustycznego w nocy (...). W budynku powodów przy ul. (...) w P., w dwóch pomieszczeniach użytkowych na poddaszu, na piętrze w dwóch salonach narożnych, w pokoju z wykuszem bocznym, dwóch pokojach narożnych od ulicy oraz na parterze w dwóch salonach od strony ogrodu, salonie od strony ogrodu (ścianie bocznej), salonie przy ogrodzie zimowym wymagana jest wymiana okna na nowe, w salonie i ogrodzie zimowym wymagany jest montaż drzwi rozdzielających pomieszczenia, a wszystkie pomieszczenia wymagają uzupełnienia o nawiewniki ścienne akustyczne (...) (...) z mufą akustyczną + okap z wkładką akustyczną.

W związku z powyższym, nakłady na nawiewniki ściennie, wymianę okien i montaż drzwi rozdzielających pomieszczenia, celem zapewnienia w budynku powodów właściwego klimatu akustycznego wynoszą 67.005,38 zł brutto.

Na dzień wejścia w życie powołanej wyżej uchwały Sejmiku Województwa (...), nieruchomość powodów K. i W. P. położona w P. przy ul. (...) zabudowana była budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym w zwartej zabudowie, jednopiętrowym z poddaszem częściowo podpiwniczonym, wzniesionym w technologii tradycyjnej murowanej, z dachem wielospadowym pokrytym blachodachówką. Budynek został wybudowany w 1990 r., wyposażony jest instalacje wewnętrzne, tj. elektryczną, gazową, centralnego ogrzewania i wodno-kanalizacyjną. Dojazd do nieruchomości odbywa się wąską drogą urządzoną – utwardzoną o nawierzchni wykonanej z kostki brukowej z chodnikiem po jednej stronie ulicy. Nieruchomość posiada dostęp do wszystkich uzbrojenia technicznego. Bezpośrednie sąsiedztwo stanowi zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, zabudowa usługowo-handlowa i tereny niezabudowane. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego działka nr (...) położona jest na terenie oznaczonym symbolem (...) – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna.

W związku z powyższym wartość nieruchomości powodów, według jej stanu na dzień wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania (28 lutego 2012 r.) a cen obecnych spadła o 57.037 zł.

W przypadku nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), w normie (...) (...) (...), dla maksymalnego poziomu hałasu równoważnego w środowisku (60 dB w dzień i 50 dB w nocy), ściany z oknami powinny mieć izolacyjność min. 23 dB, a dla ścian pełnych 33 dB. W odniesieniu do hałasu miarodajnego przyjęto parametr 55,0 dB (w porze nocnej), zaś LaeqD nie przekracza 65 dB. W normie PN-B- (...)-3 dla najbardziej niekorzystnej sytuacji tj. dla hałasu miarodajnego na poziomie 55 dB w nocy wymagana wypadkowa izolacyjność akustyczna ścian z oknami wynosi min. 33 dB i 28 dB dla kuchni. Przegrody bez okien wymagają odpowiednio 43 dB. W przypadku pomieszczeń z dwoma lub trzema ścianami (przegrodami) zawierającymi okna, izolacyjność ta musi być podwyższona zgodnie z wymogami normy akustycznej. Z kolei dla ścian pełnych i stropodachu wymagana izolacyjność wynosi 38 dB. W przypadku stosowania normy (...)– (...) przyjęto na podstawie analizy dostępnych monitorujących raportów miesięcznych liczbę operacji dla najbardziej niekorzystnej ½ godziny w porze nocnej N = 3. Dla warunków najgorszej ½ godziny nocnej nieruchomości powodów przyjęto L. = (...). Dodatkowo poziom tła akustycznego w nocy to Lt = 40 dB. W budynku powodów przy ul. (...) w P., na parterze w salonie i kuchni otwartej od strony ulicy, na piętrze w dwóch pokojach ze skosami, sypialni od strony ogrodu, sypialni nr 2, łazience od strony ulicy oraz klatce schodowej otwartej wymagana jest wymiana okna (drzwi) na nowe okna (drzwi) o wymaganym minimalnym wskaźniku izolacyjności akustycznej, a wszystkie pomieszczenia wymagają uzupełnienia o nawiewniki ścienne akustyczne (...) (...) z mufą akustyczną + okap z wkładką akustyczną.

W związku z powyższym, nakłady na nawiewniki ściennie oraz wymianę okien (drzwi), celem zapewnienia w budynku powodów właściwego klimatu akustycznego wynoszą 39.392,90 zł brutto.

Na dzień wejścia w życie powołanej wyżej uchwały Sejmiku Województwa (...), nieruchomość powódki A. W. położona w P. przy ul. (...) zabudowana była budynkiem handlowo-usługowym, w którym zlokalizowany jest m.in. lokal mieszkalny. Na parterze nieruchomości funkcjonuje bank oraz sklep (...). Na piętrze znajduje się salon kosmetyczny, fryzjer oraz w części pomieszczenia mieszkalne składające się z sypialni, pokoju dziecięcego, w.c., pomieszczenia gospodarczego oraz pralni. Nieruchomość stanowi część wolnostojącego budynku handlowo-usługowego wraz z lokalem mieszkalnym, dwukondygnacyjnym, niepodpiwniczonym, z dachem płaskim, krytą papą. Budynek wybudowany został w 2000 r. Powierzchnia użytkowa lokalu mieszkalnego stanowi 37,10 m², a powierzchnia użytkowa całego budynku (...) m². Droga dojazdowa do nieruchomości jest utwardzona o nawierzchni asfaltowej wraz z chodnikami i ścieżką rowerową. Nieruchomość posiada dostęp do wszystkich sieci uzbrojenia technicznego. Bezpośrednie sąsiedztwo stanowi zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, zabudowa usługowo-handlowa i tereny niezabudowane. W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego działka nr (...) położona jest na terenie oznaczonym symbolem (...) – zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna z pasem 8 m wzdłuż ul. (...) na strefę lokalizacji nieuciążliwych usług.

Wartość lokalu mieszkalnego znajdującego się na nieruchomości powódki A. W. stanowiącej zabudowaną działkę nr (...) uległa zmniejszeniu na skutek ograniczeń w zakresie korzystania z nieruchomości wprowadzonych uchwałą Sejmiku Województwa (...) nr (...) zgodnie z ogólną tendencją spadku wartości nieruchomości położonych w (...) dla lotniska Ł., która to tendencja stanowiła odpowiedź rynku na wprowadzenie (...) Ł.. Uchwała Sejmiku Województwa (...) tworząca (...) lotniska stała się bodźcem, który wywarł i wywiera decydujący wpływ na zachowania uczestników rynku nieruchomości na obszarze ograniczonego użytkowania lotniska, uświadamiając im przyczynę jego utworzenia jaką jest ponadnormatywny hałas na tym terenie, co skutkuje spadkiem i niższymi cenami uzyskiwanymi za nieruchomości położone na obszarze oddziaływania lotniska cywilnego w stosunku do cen uzyskiwanych za podobne nieruchomości położone poza tym obszarem. Ograniczenia i niedogodności w wykorzystywaniu nieruchomości zgodnie z przeznaczeniem są związane między innymi z hałasem lotniczym, którego wartość przekracza granice hałasu w ramach granicy zewnętrznej, wyrażonego wskaźnikiem równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 55 dB oraz dla nocy LAeqN = 45 dB, a w ramach granicy wewnętrznej wyrażonego wskaźnikiem równoważnego poziomu dźwięku A dla pory dnia LAeqD = 60 dB oraz dla nocy LAeqN = 50 dB pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych.

W związku z powyższym wartość lokalu mieszkalnego na nieruchomości powódki, według jej stanu na dzień wprowadzenia obszaru ograniczonego użytkowania (28 lutego 2012 r.) a cen obecnych spadła o 14.155 zł.

W budynku powódki przy ul. (...) w P., w sypialni na piętrze wymagana jest wymiana okna na nowe okno o wymaganym minimalnym wskaźniku izolacyjności akustycznej 32 dB, w pokoju dziecięcym na piętrze wymagany jest dodatkowy montaż okna pod świetlikiem o wskaźniku 33 dB, ściany zewnętrzne wymagają montażu nawiewników ściennych akustycznych z mufą akustyczną + okap z wkładką akustyczną (Dn,e,A2 = 48 dB), a w przewodach wentylacyjnych wymagany jest montaż na wylocie kominów wentylacyjnych urządzenia wspomagającego np. turbowent hybrydowy.

W związku z powyższym, nakłady na nawiewniki ściennie, wymianę okna, montaż dodatkowego okna oraz montaż urządzenia wspomagającego, celem zapewnienia w lokalu mieszkalnym powódki właściwego klimatu akustycznego wynoszą 7.353,93 zł brutto.

Pismem z dnia 14 lutego 2014 r. powodowie K. P. (1) i W. P. wezwali pozwanego do zapłaty należności w kwocie 1.280.000 zł, a dotyczących nieruchomości położonych w P. przy ul. (...) oraz ul. (...) w terminie 7 dni od dnia otrzymania pisma, wskazując, że nieruchomość stanowiąca ich własność jest zlokalizowana w strefie wewnętrznej (...) dla lotniska Ł. i kwota ta stanowi odszkodowanie z tytułu ubytku wartości nieruchomości i kosztów rewitalizacji akustycznej budynków w związku z położeniem nieruchomości w (...) oraz „zadośćuczynienia” za krzywdę i naruszenie dóbr osobistych w wyniku nadmiernego poziomu hałasu emitowanego przez (...) w P..

Z kolei pismem z dnia 14 lutego 2014 r. powódka A. W. wezwała pozwanego do zapłaty należności w kwocie 1.200.000 zł, a dotyczących nieruchomości położonych w P. przy ul. (...) oraz ul. (...) w terminie 7 dni od dnia otrzymania pisma, wskazując, że nieruchomość stanowiąca ich własność jest zlokalizowana w strefie wewnętrznej (...) dla lotniska Ł. i kwota ta stanowi odszkodowanie z tytułu ubytku wartości nieruchomości i kosztów rewitalizacji akustycznej budynków w związku z położeniem nieruchomości w (...) oraz zadośćuczynienia za krzywdę i naruszenie dóbr osobistych w wyniku nadmiernego poziomu hałasu emitowanego przez (...) w P..

Sąd Okręgowy w (...) jako podstawę prawna roszczeń powodów wskazał art. 129 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U.2017.519 j.t. – dalej p.o.ś.) z którego wynika, że jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, wykupienia nieruchomości lub jej części, a także odszkodowania za poniesioną szkodę może żądać właściciel nieruchomości. Korzystając z opinii biegłego J. W. (1), sąd poczynił niezbędne ustalenia w zakresie tak spadku wartości nieruchomości w związku z wejściem w życie strefy ograniczonego użytkowania jak i wysokości nakładów związanych z poprawą warunków akustycznych lokali mieszalnych powodów.

Łącznie tytułem odszkodowania z tytułu spadku wartości nieruchomości w związku z wprowadzeniem (...) dla lotniska Ł. i z tytułu naprawienia szkody w postaci pozbawienia powodów właściwego klimatu akustycznego na nieruchomości, Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego:

- na rzecz powodów K. P. (2) i W. P. kwotę 96.429 zł, w tym 57.037 zł tytułem spadku wartości nieruchomości i 39.392 zł tytułem nakładów rewitalizacyjnych na nieruchomość położoną w P. przy ul. (...) (pkt 1a wyroku),

- na rzecz powodów K. P. (2) i W. P. kwotę 158.926,38 zł, w tym 91.921 zł tytułem spadku wartości nieruchomości i 67.005,38 zł tytułem nakładów rewitalizacyjnych na nieruchomość położoną w P. przy ul. (...) (pkt 2a wyroku),

- na rzecz powódki A. W. kwotę 21.508,93 zł, w tym 14.155 zł tytułem spadku wartości nieruchomości i 7.353,93 zł tytułem nakładów rewitalizacyjnych na nieruchomość położoną w P. przy ul. (...) (pkt 3a wyroku).

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany podnosząc następujące zarzuty odwoławcze:

1) naruszenie § 8 pkt. 2 uchwały nr XVIII/302/12 S. Województwa (...) z dnia 30 stycznia 2012 r. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że w strefie wewnętrznej ograniczonego obszaru użytkowania ustalonego dla (...) w P. zostały ustanowione ograniczenia w użytkowaniu nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową,

2) naruszenie art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. poś przez błędną jego wykładnię, a co za tym idzie błędne zastosowanie przepisu poprzez przyjęcie, że:

a) w wyniku ustanowienia Uchwałą Województwa (...) obszaru ograniczonego użytkowania dla L. P. - Ł. doszło do ograniczenia sposobu

korzystania z nieruchomości powodów, podczas gdy Uchwała ta nie przewiduje żadnych ograniczeń w sposobie korzystania z nieruchomości mieszkalnych w strefie wewnętrznej obszaru ograniczonego użytkowania,

b) „spadek wartości nieruchomości powodów pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z wejściem w życie Uchwały, podczas gdy takiego związku brak, skoro oddziaływanie na ich nieruchomość występowało wcześniej (…)”,

c) zasądzenie na rzecz powodów kosztów rewitalizacji akustycznej w sytuacji, gdy powodowie nie wykazali, iż sposób korzystania przez nich z nieruchomości w związku z wejściem w życie (...) doznał jakiegokolwiek uszczerbku,

3. naruszenie art. 136 ust. 3 w zw. z art. 129 ust. 2 poś „poprzez wadliwą wykładnię polegającą na przyjęciu, iż odszkodowanie z tytułu nakładów na zapewnienie nieruchomości powodów należnego komfortu akustycznego należne jest także w sytuacji, gdy te nakłady nie zostały jeszcze poniesione (…)”,

4) naruszenie art. 140 k.c. w zw. z art. 144 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że wskutek wprowadzenia Uchwałą obszaru ograniczonego użytkowania dla L. P. - Ł. doszło do zawężenia granic własności powodów i tym samym ścieśnienia wyłącznego władztwa właścicieli względem nieruchomości położonej na obszarze ograniczonego użytkowania,

5) naruszenia art. 481 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię poprzez błędne przyjęcie, że odsetki od zasądzonych kwot powinny być liczone w sposób wskazany w wyroku, tymczasem odsetki powinny zostać naliczone od dnia wyroku,

6) naruszenie art. 227 k.p.c. poprzez:

a) wydanie przez Sąd pierwszej instancji wyroku z pominięciem zgłoszonych „przez pozwanego środków dowodowych, w postaci dowodu z opinii innego biegłego, (…)”,

b) „nieprzeprowadzenie zgłoszonych przez stronę pozwaną dowodów z opinii dr K. S. a także J. K. oraz I. F., które wyraźnie wskazywały na błędy w przyjętej przez biegłego sądowego J. W. (1) metodologii pracy”,

c) „pominięcie dowodu z pisma Przewodniczącego Sejmiku Województwa (...), którego przeprowadzenie, w obliczu błędów w konstrukcji modelu spadku wartości nieruchomości biegłego R. D. (1), należy uznać za uzasadnione”,

7) naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie przez Sąd granic swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji wyprowadzenie ze zgromadzonego materiału dowodowego wniosków z niego niewynikających, schematyczną i pobieżną ocenę materiału dowodowego, nierozważenie go w sposób wszechstronny, a w efekcie nieustalenie lub błędne ustalenie faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie, a ujawniające się poprzez:

a) pominięcie faktu, że to operacje w porze nocnej determinują oddziaływanie akustyczne pozwanego, albowiem zasięg (...) dostosowany jest do poziomu hałasu w porze nocnej, kiedy obowiązują zaostrzone normy,

b) pominięcie faktu, że przed wprowadzeniem (...) liczba operacji lotniczych w porze nocnej była zdecydowanie wyższa aniżeli po prowadzeniu obszaru (20 operacji lotniczych w porze nocnej w latach 2009 - 2010, a wcześniej nawet do 26 operacji w nocy), podczas gdy obecnie wykonywanych jest 12 równoważnych operacji lotniczych w porze nocnej;

c) pominięcie faktu, że sąsiedztwo lotniska miało wpływ na wartość nieruchomości przed wprowadzeniem (...);

8) naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. polegające na uznaniu przez Sąd opinii biegłego sądowego J. W. (1) za jasne, rzeczowe oraz przejrzyste i uczynieniu ich podstawą ustalonego stanu faktycznego, podczas gdy opinie te nie uwzględniają istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy czynników, a także przyjmują za współczynniki wartości i parametry, które prowadzą do błędnej konstrukcji modelu różnicowania spadku wartości oraz hałasu i dyskwalifikują wyniki uzyskiwane na jego podstawie, co czyni je nieprzydatnymi dla rozstrzygnięcia sprawy.

W związku z powyższymi zarzutami skarżący wniósł o:

I. zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. 1. lit. a) poprzez oddalenie powództwa;

II. zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. 1. lit. d) poprzez zasądzenie od

powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu;

III. zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. 2. lit. a) poprzez oddalenie

powództwa;

IV. zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. 2. lit. c) poprzez zasądzenie od

powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu;

V. zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. 3. lit. a) poprzez oddalenie

powództwa;

VI. zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. 3. lit. c) poprzez zasądzenie od

powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu;

VII. ewentualnie uchylenie wyroku częściowego i przekazanie sprawy do

ponownego rozpoznania Sądowi I instancji;

VIII. zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania za II

instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie zwrotu kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Sąd Apelacyjny w (...) zważył, co następuje.

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie tylko częściowo. Sąd odwoławczy podzielił przy tym ustalenia faktyczne sądu I instancji, dokonując jedynie częściowo odmiennej oceny w zakresie daty początkowej odsetek ustawowych za opóźnienie. W tym miejscu wypada zatem odnieść się do podniesionych zarzutów apelacyjnych, poczynając od zarzutów procesowych.

Nie był trafny zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. Przede wszystkim trzeba zaznaczyć, że nie było żadnej uzasadnionej podstawy do przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego. Samo niezadowolenie strony z treści opinii biegłego, nie jest wystarczającą podstawą do przeprowadzenie dowodu z innego biegłego. Przywołane w zarzucie „opinie” zostały złożone do sprawy w formie kserograficznej bez poświadczenia ich zgodności z oryginałem, co samo w sobie dyskwalifikuje te dowody. Poza tym opinii prywatnej, jeżeli strona składa taką opinię z intencją uznania jej za dowód w sprawie, można przypisać znaczenie jedynie dowodu z dokumentu prywatnego. Zgodnie bowiem z art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. W każdym razie opinie prywatne nie mogły zastąpić dowodu z opinii biegłego powołanego przez sąd. Nie bez znaczenia jest i to, że biegły J. W. (1) w swoich opiniach odniósł się do wskazanych przez skarżącvego opinii wskazując, że nie podważają one trafności jego metody opiniowania.

Nie sposób odnieść się do zarzutu opisanego w pkt 6c, skoro dotyczy on treści opinii biegłego R. D. (2), który w przedmiotowej sprawie żadnej opinii nie wydawał.

Chybiony okazał się zarzut, że sąd pierwszej instancji dopuścił się naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów. Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w tym przepisie, sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie „wszechstronnego rozważenia zebranego materiału”, a zatem, jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności. Niewątpliwe tak rozumianej zasady swobodnej oceny dowodów sąd I instancji nie naruszył. Sąd I instancji swoje rozstrzygnięcie oparł na całym gromadzonym materiale dowodowym, po czym w sposób prawidłowy go ocenił. Dotyczy to także opinii biegłego J. W. (1), które okazały się przydatne dla rozstrzygnięcia.

Nie można podzielić trafności zarzutu jakoby biegły pominął, że to operacje w porze nocnej determinują oddziaływanie akustyczne pozwanego. Istotnie z opinii biegłego wynika, że liczba operacji lotniczych w porze nocnych wynosi 12 (por. m. in. tabela zawarta w opinii biegłego J. W. z dnia 31 lipca 2017 r. - k. 457). Niemniej nie można pomijać, że jednocześnie liczba operacji dokonywanych w porze dziennej z roku na rok rośnie. W 2017 r. było tych operacji 96, ale już w 2019 - 104. Z punktu widzenia odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego nie można ignorować rozwoju lotniska wyrażającego się w zwiększeniu ogólnej liczby lotów z 76 w 2010 r. do prognozowanych 132 w 2034 r. Wspomnieć trzeba, że strefę ograniczonego użytkowania wokół lotniska utworzona właśnie z uwagi na ponadnormatywny hałas, który – co istotne – w roku na rok wzrasta. Ta tylko okoliczność, że liczba operacji lotniczych w nocy jest stała, nie daje żadnych podstaw do przyjęcia, iż wprowadzenie (...) nie wpływa na spadek wartości nieruchomości, co zdaje się sugerować w apelacji skarżący. Niewątpliwe istnieje związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy wprowadzeniem (...), a spadkiem wartości nieruchomości. Utworzenie (...) wprowadziło też na nieruchomości powodów ograniczenia, bowiem dla strefy wewnętrznej dopuszczalna jest wprawdzie zabudowa mieszkalna, ale przy zapewnieniu tzw. właściwego komfortu akustycznego (por. § 8 uchwały Sejmiku Województwa (...) z dnia 30 stycznia 2012 r. Ograniczeniem użytkowania jest też znoszenie hałasu, który stanowił główną przyczynę utworzenia (...). Nie ma żadnych przekonujących racji dla wybiórczego traktowania skutków utworzenia (...) i ograniczania ich oceny do operacji w porze nocnej. Kwestionowanie tych okoliczności było więc pozbawiane jakichkolwiek podstaw.

Nie sposób przyjąć, że sąd I instancji pominął fakt, „że sąsiedztwo lotniska miało wpływ na wartość nieruchomości przed wprowadzeniem (...). Przede wszystkim należy zauważyć, że aktualnie spadek wartości nieruchomości nie jest związany ściśle z istnieniem lotniska, ale z utworzeniem (...) wokół tego lotniska i wynikającymi stąd ograniczeniami.

Sąd I instancji nie naruszył również zasady swobodnej oceny dowodów podzielając wnioski końcowe opinii biegłego J. W. (1) (rzeczoznawca majątkowy z dziedziny budownictwa). W ocenie Sądu Apelacyjnego opinie biegłego, tym opinie uzupełniające wyjaśniły wątpliwości strony pozwanej i potwierdziło tezy zawarte w opinii pisemnej. Wyjaśnienia biegłego J. W. (1) nie mają cechy nowości, ani dla Sądu Apelacyjnego, ani też dla pozwanego. Biegły składał bowiem wiele opinii w analogicznych sprawach, wyjaśniając i broniąc swojej metody wyliczenia ubytku wartości nieruchomości. Metoda obliczania spadku wartości nieruchomości przyjęta przez biegłego jest dla Sądu Apelacyjnego zrozumiała, a sama opinia przekonująca. Sąd w odniesieniu do dowodu z opinii biegłego ma obowiązek ocenić czy dowód ten, ze względu na swoją treść, zakres, poziom merytoryczny, przyjętą przez biegłego metodologię, kompletność odniesienia się do zgromadzonego materiału dowodowego i zastosowane na jego podstawie założenia, jest dowodem przydatnym dla rozstrzygnięcia sprawy. Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu do wyroku dokonał oceny opinii sporządzonych przez biegłego J. W. (1) i ocena ta skutecznie nie została w apelacji zakwestionowana. Specyfika oceny dowodu z opinii biegłego wyraża się w tym, że sfera merytoryczna kontrolowana jest przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie tylko w zakresie zgodności tej opinii z zasadami doświadczenia życiowego, logiki i wiedzy powszechnej. Odwołanie się przez Sąd do tych kryteriów oceny stanowi należyte i wystarczające uzasadnienie przyczyn uznania opinii biegłego za przekonującą (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2005 r., II CK 572/04, LEX nr 15656). Podniesione przez pozwanego zarzuty co do nieuwzględnienia przez biegłego „istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy czynników” okazały się niewystarczające do podważenia wniosków płynących z opinii biegłego J. W. (1).

Co do zarzutów dotyczycących prawa materialnego. Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia § 8 pkt. 2 uchwały nr (...) Sejmiku Województwa (...) z dnia 30 stycznia 2012 r. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że w strefie wewnętrznej ograniczonego obszaru użytkowania ustalonego dla (...) w P. zostały ustanowione ograniczenia w użytkowaniu nieruchomości przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową jak i zarzut naruszenia art. 129 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. poś.

Z § 8 d) powyższej uchwały wynika jednoznacznie, że „Dopuszcza się lokalizowanie zabudowy mieszkaniowej, pod warunkiem zapewnienia właściwego komfortu akustycznego w pomieszczeniach wymagających ochrony akustycznej”. Nie powinno zatem ulegać wątpliwości, że domy znajdujące się w strefie wewnętrznej (...) wymagają dodatkowej ochrony przed hałasem, co jasno wynikało z opinii biegłego.

Już tylko z tego względu zarzut jakoby sąd I instancji błędnie przyjął, że „w wyniku ustanowienia Uchwałą Województwa (...) obszaru ograniczonego użytkowania dla L. P. - Ł. doszło do ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości powodów” , był nietrafny.

Jest rzeczą oczywistą, że - wbrew apelacji - „spadek wartości nieruchomości powodów pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z wejściem w życie Uchwały (…)”. W art. 129-136 p.o.ś. ustawodawca uregulował samodzielne podstawy odpowiedzialności odszkodowawczej związanej z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości oraz z utworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania, opierając się na założeniu, że ryzyko szkód związanych z działalnością uciążliwą dla otoczenia powinien ponosić podmiot, który tę działalność podejmuje dla własnej korzyści. Przesłankami tej odpowiedzialności są: wejście w życie rozporządzenia lub aktu prawa miejscowego powodującego ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, szkoda poniesiona przez właściciela nieruchomości, jej użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługuje prawo rzeczowe do nieruchomości i związek przyczynowy między wprowadzonym ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości a szkodą. Z art. 129 ust. 2 p.o.ś. wynika, iż szkodą jest także zmniejszenie wartości nieruchomości, co koresponduje z pojęciem straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c., przez którą rozumie się między innymi zmniejszenie aktywów. Obniżenie wartości nieruchomości stanowi przy tym wymierną stratę, niezależnie od tego czy właściciel ją zbył, czy też nie zamierza podjąć w tym kierunku żadnych działań. Nieruchomość jest bowiem dobrem o charakterze inwestycyjnym. Według art. 129 ust 2 p.o.ś. właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę (w tym zmniejszenie wartości nieruchomości) „w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości”, przy czym ograniczeniem tym jest także ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania. W związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania pozostaje nie tylko obniżenie wartości nieruchomości, będące następstwem ograniczeń przewidzianych bezpośrednio w treści rozporządzenia o utworzeniu obszaru, lecz także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z tego, że wskutek wejścia w życie rozporządzenia dochodzi do zawężenia granic własności (art. 140 k.c. w zw. z art. 144 k.c.) i tym samym ścieśnienia wyłącznego władztwa właściciela względem nieruchomości położonej na obszarze ograniczonego użytkowania. Nie jest uprawniona dostrzegalna w piśmiennictwie i orzecznictwie próba wąskiego ujmowania odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 129 ust. 2 p.o.ś. (uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z 24 lutego 2010 r. III CZP 128/09. LEX nr 578138). Pogląd ten można już obecnie uznać w orzecznictwie za utrwalony. (wyroki Sądu Najwyższego z 24 listopada 2016 r. , II CSK 100/16 i II CSK 113/16 i powołane w uzasadnieniu orzecznictwo).

Chybiony był zarzut naruszenia art. 136 ust. 3 w zw. z art. 129 ust. 2 poś „poprzez wadliwą wykładnię polegającą na przyjęciu, iż odszkodowanie z tytułu nakładów na zapewnienie nieruchomości powodów należnego komfortu akustycznego należne jest także w sytuacji, gdy te nakłady nie zostały jeszcze poniesione (…)”. Z art. 136 ust. 3 p.o.ś. wynika, że w razie określenia na obszarze ograniczonego użytkowania wymagań technicznych dotyczących budynków szkodą, o której mowa w art. 129 ust. 2, są także koszty poniesione w celu wypełnienia tych wymagań przez istniejące budynki, nawet w przypadku braku obowiązku podjęcia działań w tym zakresie. Wykładnia językowa tego przepisu wskazuje, że chodzi o koszty poniesione, nawet w braku obowiązku ich wydatkowania. Interpretacja systemowa prowadzi do wniosku, iż tego rodzaju szkody objęte są odszkodowaniem wskazanym w przepisie art. 129 ust. 2 p.o.ś., określającym skutki wprowadzenia ograniczeń. Funkcjonalne jego rozumienie przemawia za przyjęciem, że zrekompensowanie tych wydatków, jako zmierzających do likwidacji ujemnych następstw dozwolonego natężenia hałasu, należy do zakresu jego regulacji, ponieważ uznaje za szkodę, podlegającą naprawieniu na podstawie art. 129 ust. 2 p.o.ś., także poniesione koszty rewitalizacji akustycznej budynków bez potrzeby rozstrzygania o istnieniu obowiązku przeprowadzenia prac dostosowawczych. Nie ma podstaw do przypisywania temu uregulowaniu roli ograniczenia szkody związanej z koniecznością dostosowania budynków do wprowadzonych wymagań technicznych jedynie do kosztów poniesionych. Przepis art. 136 ust. 3 p.o.ś. nie wyłącza zatem obowiązku naprawienia szkody obejmującej usunięcie wadliwości budynku, jeśli konieczne prace remontowe nie zostały jeszcze wykonane (zob.: uzasadnienie wyroku z dnia 29 listopada 2012 r. Sądu Najwyższego, II CSK 254/12).

Wypada zauważyć, że niniejsza sprawa jest jedną z wielu spraw o zapłatę równowartości nakładów koniecznych dla przywrócenia komfortu akustycznego w budynkach znajdujących się w strefie ograniczonego użytkowania wokół lotniska P.-Ł., rozpoznanych już przez Sąd Apelacyjny w (...). Argumenty pozwanego co do braku związku przyczynowego między wprowadzeniem strefy ograniczonego użytkowania, a koniecznością poniesienia nakładów z tytułu modernizacji akustycznej nieruchomości, były wielokrotnie rozważane (zob. in. wyroki Sądu Apelacyjnego w (...) z 31 października 2017 r., I ACa 151/17; 15 grudnia 2016 r., I ACa 723/16; 17 marca 2016 r., I ACa 1113/15; 21 grudnia 2017 r.; 22 listopada 2017 r., I ACa 562/17).

Nie był zasadny zarzut naruszenia art. 140 k.c. w zw. z art. 144 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że wskutek wprowadzenia Uchwałą obszaru ograniczonego użytkowania dla L. P. - Ł. doszło do zawężenia granic własności powodów i tym samym ścieśnienia wyłącznego władztwa właścicieli względem nieruchomości położonej na obszarze ograniczonego użytkowania. Nie ulega żadnej wątpliwości, że w związku z ustanowieniem obszaru ograniczonego użytkowania doszło nie tylko do obniżenia wartości nieruchomości, będące następstwem ograniczeń przewidzianych bezpośrednio w treści rozporządzenia o utworzeniu obszaru (zwłaszcza dotyczących ograniczeń zabudowy), lecz także obniżenie wartości nieruchomości wynikające z tego, że wskutek wejścia w życie rozporządzenia dochodzi do zawężenia granic własności (art. 140 k.c. w zw. z art. 144 k.c.).

Częściowo tyko zasadny okazał się zarzut naruszenia art. 481 § 1 k.c. Zdaniem sądu odwoławczego treść pozwów była na tyle ogólnikowa, że nie mogła spełniać wymogów wezwania przedprocesowego w rozumieniu art. 455 k.c., skutkującego powstaniem stanu wymagalności roszczenia. Stąd w tej konkretnej sprawie bieg odsetek ustawowych za opóźnienie winien biec po 7 dniach od daty doręczenia opinii biegłego J. W. (1) (doręczenie 25 października 2017 r.). Dopiero bowiem wówczas biegły szczegółowo określił wysokość danego roszczenia i stąd wyliczenia biegłego były jedynymi miarodajnymi danymi, pozwalającymi obiektywnie ustalić wysokość szkody. W chwili zatem doręczenia pozwanemu opinii biegłego, znał on dokładnie wysokość roszczenia. W rezultacie sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w pkt 1 i 2 o tyle tylko, że datę początkową odsetek od zasądzonych tam kwot ustalił na siódmy dzień po doręczeniu opinii biegłego, a więc na dzień 2 listopada 2017 r. Zmianie podlegał też wyrok sądu I instancji co do daty początkowej roszczenia powódki A. P., albowiem siódmym dniem po doręczeniu opinii biegłego był w tym przypadku dzień 29 marca 2018 r. (pkt 1c wyroku sądu I instancji). Z tych więc względów wyrok sądu I instancji został zmieniony w oparciu o przepis z art. 386 § 1 k.p.c.

W pozostałym zakresie apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu (art. 385 k.p.c.).

W pkt III sąd drugiej instancji zasądził od pozwanej spółki na rzecz powodów 8.100 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu apelacyjnym (art. 100 zd. 2 k.p.c. i § 2 pkt 7 oraz § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie).

Piotr Górecki Bogdan Wysocki Małgorzata Kaźmierczak

I ACa 57/19

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE