Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2020 roku

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Eliza Skotnicka

Protokolant: p.o. prot. sąd. Anna Ludwiniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 grudnia 2020 roku w Kłodzku

sprawy z powództwa (...) Spółka z o.o. z siedzibą w P.

przeciwko T. P.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego T. P. na rzecz strony powodowej (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. kwotę 3 855,67 (trzy tysiące osiemset pięćdziesiąt pięć 67/100) zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi za opóźnienie od dnia 3 listopada 2018 do dnia zapłaty;

II.  dalej idące powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej 312 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania;

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) Sp. z o. o. z siedzibą w P. wniosła o zasądzenie od pozwanego kwoty 4 914,65 zł z umownymi odsetkami w wysokości 14% od kwoty 4 881,95 zł od dnia 3 listopada 2018 r. do dnia zapłaty i od kwoty 32,70 zł od dnia 9 stycznia 2020 r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że 27 sierpnia 2018 r. pozwany zawarł ze spółką (...) Sp. z o. o. z siedzibą w P. umowę pożyczki numer (...), na mocy której zobowiązany był do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy kwoty 3 810 zł w terminie do 26 września 2018 r. Dodatkowo, pozwany zawarł z powódką umowę zlecenia udzielenia poręczenia nr (...), która zobowiązywała ją do wykonywania zobowiązań pozwanego z tytułu umowy pożyczki, gdyby pozwany ich nie wykonał. Powódka podniosła, że pozwany nie spłacił w terminie pożyczki, w związku z czym pożyczkodawca zażądał od niej wykonania zobowiązania wynikającego z udzielonego poręczenia, co też wykonała regulując należność w wysokości 3 855,67 zł. Ponadto, pozwanemu anulowano udzielony rabat, co spowodowało konieczność zapłaty dodatkowej kwoty 1 058,98 zł. Mimo wezwania, pozwany nie uczynił zadość ciążącemu na nim zobowiązaniu i nie dokonał na rzecz powódki zapłaty powyższych kwot.

Pozwany T. P. w sprzeciwie od nakazu zapłaty wydanego 18 czerwca 2020 r. przez Referendarza Sądowego w Sądzie Rejonowym w Kłodzku w sprawie o sygn. akt I Nc 705/20, wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany podniósł zarzut nieudowodnienia roszczenia co do zasady i wysokości, nieistnienia roszczenia oraz braku legitymacji czynnej powoda, kwestionując dołączone do pozwu dokumenty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27 sierpnia 2018 r. pozwany zawarł z (...) Sp. z o. o. z siedzibą w P. umowę pożyczki numer (...) na kwotę 3 000 zł. Jednocześnie zawarł ze stroną powodową umowę numer (...) w przedmiocie zlecenia udzielenia poręczenia.

Zgodnie z postanowieniami umowy numer (...), pożyczka oprocentowana była według zmiennej stopy procentowej, która każdorazowo wynosiła dwukrotność wysokości odsetek ustawowych (10% w skali roku na dzień podpisania umowy). Pozwany zobowiązał się spłacić należność do 26 września 2018 r. wraz z kosztami w łącznej kwocie 847,62 zł, w tym prowizja w wysokości 822,97 zł i oprocentowanie pożyczki w wysokości 24,65 zł. Pożyczkodawca udzielił pozwanemu rabat w łącznej kwocie 37,62 zł, w związku z czym na dzień zawarcia umowy łączna kwota należna pożyczkodawcy tytułem kosztów pożyczki wynosiła 810 zł, w tym 785,35 zł tytułem prowizji i 24,65 zł tytułem oprocentowania pożyczki. W razie niewywiązania się przez pozwanego z obowiązku spłaty, pożyczkodawcy przysługiwało m. in. prawo do naliczenia odsetek w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie, anulowania udzielonego rabatu w całości oraz żądania od poręczyciela wykonania zobowiązań wynikających z udzielonego poręczenia.

Umowa zlecenia numer (...) została zawarta na okres spłaty pożyczki, powiększony o 60 dni. Zgodnie z jej treścią całkowita kwota poręczenia wynosiła 3 855,67 zł i była oprocentowana według zmiennej stopy, wynoszącej każdorazowo dwukrotność wysokości odsetek ustawowych (10% na dzień zawarcia umowy). Pozwany zobowiązany był do zapłaty na rzecz strony powodowej kosztów w łącznej kwocie 1 058,98 zł z tytułu prowizji, przy czym na tę kwotę został mu udzielony rabat. Maksymalna wysokość kosztów, które pozwany zobowiązany był ponieść w związku z umową zlecenia, z wyłączeniem oprocentowania poręczenia i oprocentowania przeterminowanego, obliczona była na podstawie ustawy o kredycie konsumenckim. Wypłata poręczenia miała nastąpić nie później niż w terminie do 7 dni od upływu terminu zwrotu pożyczki i skutkowała anulowaniem rabatu.

Dowód:

- umowa pożyczki nr (...) z 27.08.2018 r. – k. 16 – 17

- ogólne warunki umowy pożyczki – k. 18 – 19

- potwierdzenie wykonania przelewu na kwotę 3 000 zł – k. 20

- umowa zlecenia udzielenia poręczenia z 27.08.2018 r. nr (...) – k. 21 – 22

- ogólne warunki umowy zlecenia udzielenia poręczenia – k. 23 – 24

Pozwany nie spłacił terminowo pożyczki, zaś strona powodowa w dniu 3 października 2018 r. zrealizowała umowę numer (...), wypłacając pożyczkodawcy kwotę 3 855,67 zł.

Pismem z 3 października 2018 r. strona powodowa zawiadomiła pozwanego o wykonaniu poręczenia i wezwała do zapłaty do dnia 2 listopada 2018 r. należności w wysokości 4 914,65 zł, w tym kwoty poręczenia 3 855,67 zł i kwoty prowizji 1 058,98 zł.

Pismem z 10 grudnia 2019 r. strona powodowa wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 5 511,09 zł w terminie 7 dni pod rygorem skierowania sprawy do postępowania sądowego.

Dowód:

- zawiadomienie o wykonaniu poręczenia z 3.10.2018 r. – k. 25

- oświadczenie pożyczkodawcy z 3.10.2018 r. – k. 26

- przedsądowe wezwanie do zapłaty z 10.12.2019 r. wraz z książką nadawczą – k. 27 – 28

Sąd zważył:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w części tj. co do kwoty 3 855,67 zł.

Strona powodowa wywodziła swoje roszczenie z zawartej z pozwanym w dniu 27 sierpnia 2018 r. umowy zlecenia udzielenia poręczenia nr (...), przy czym pozwany kwestionował roszczenie zarówno co do zasady, jak i wysokości.

W pierwszej kolejności należy podnieść, że brak było przesłanek do uznania strony powodowej za poręczyciela pożyczki udzielonej pozwanemu w ramach umowy numer (...) z 27 sierpnia 2018 r. przez (...) Sp. z o. o. z siedzibą w P., nie zostały bowiem spełnione przesłanki określone w art. 876 k.c. i nast., w szczególności zaś strona powodowa nie wykazała, by jej oświadczenie w tym przedmiocie miało formę pisemną, co zgodnie z art. 876 § 2 k.c. jest warunkiem ważności takiej umowy. Zgodnie z art. 73 § 1 k.c. jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.

W związku z powyższym należało uznać, że umowa zawarta z między stronami była w istocie umową poręczenia, która dla swojej ważności wymagała oświadczenia poręczyciela w formie pisemnej. W ocenie Sądu umowa ta zmierzała w istocie do obejścia przepisów ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2018, poz. 993 j.t., ze zm. dalej jako uokk), która w art. 36 a wyznacza ustawowo granice maksymalnych pozaodsetkowych kosztów tego rodzaju pożyczek. Umowa pożyczki nr (...) z 27 sierpnia 2018 r. przez (...) Sp. z o. o. z siedzibą w P. nakładała na pozwanego koszty pozaodsetkowe w wysokości 822,97 zł tj. w górnej dopuszczalnej przez ustawę granicy takich kosztów. Natomiast zawarta w tym samym dniu umowa poręczenia miała umożliwić stronie powodowej obciążenie pozwanego dodatkowo kolejną prowizją w wysokości 1 058,98 zł. Zatem pozwany z tytułu udzielonej na 30 dni pożyczki w kwocie 3000 zł, zobowiązany był po 27 dniach od jej otrzymania do spłaty kwoty 4914,65 zł w terminie do 2 listopada 2018r. Tymczasem zgodnie z art. 36a uokk maksymalne koszty pozaodsetkowe od pożyczki w wysokości 3000 zł, udzielonej na okres 37 dni (30 dni okres spłaty pożyczki + 7dni z umowy poręczenia) wynoszą 841,23 zł, zaś na okres 97 dni (30 dni okres spłaty pożyczki + 7dni do wykonania umowy poręczenia + 60 dni termin spłaty z umowy poręczenia) wynosi 989,17 zł. Gdyby więc pozwany zawarł z pożyczkodawca umowę pożyczki kwoty 3000 zł na okres 97 dni to prowizja nie mogłaby być wyższa niż 989,17 zł. Strona powodowa na skutek zastosowania umowy poręczenia obciążyła powoda prowizją w prowizją w łącznej kwocie 1881,95 zł (822,97 zł prowizja z umowy pożyczki + 1058,98 zł prowizja z umowy poręczenia). Nie ulega więc wątpliwości, że sporna umowa poręczenia, czy też „umowa zlecenia poręczenia”, zmierzała w istocie do obejścia przepisów powołanej ustawy o kredycie konsumenckim, w celu obciążenia pozwanego jako konsumenta dodatkowymi pozaodsetkowymi kosztami w formie prowizji w kwocie 1058 zł, które znacznie tj. o 892,78 zł przewyższały dopuszczalne ustawą pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego. Takie działanie powoda stanowiło naruszenie prawa, co zdaniem Sądu, skutkować musiało nieważnością umowy poręczenia również w oparciu o art. 58 §1 k.c. Na marginesie zauważyć należy, że prezesem zarządu pożyczkodawcy tj. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. jest D. P., który jest również prezesem zarządu poręczyciela – powodowej spółki (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P.. D. P. składa oświadczenia zarówno w imieniu pożyczkodawcy jak i poręczyciela, w tym między innymi oświadczenie pożyczkodawcy z 3 października 2018r. o dokonaniu spłaty zadłużenia z tytułu umowy pożyczki przez stronę powodową jako poręczyciela (k.26).

Skoro strona powodowa spłaciła pożyczkę za pozwanego pożyczkobiorcę (na tę okoliczność złożono jedynie oświadczenie pożyczkodawcy) to podstawy prawnej stosunku zobowiązaniowego stron niniejszego postępowania należy upatrywać w art. 518 § 1 pkt 1 k.c., zgodnie z którym osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi.

Na podstawie przedłożony przez stronę powodową dokumentów Sąd ustalił, że w dniu 27 sierpnia 2018 r. pozwany zawarł z (...) sp. z o. o. z siedzibą w P. umowę pożyczki na kwotę 3 000 zł, zaś strona powodowa w oparciu o umowę zlecenia udzielenia poręczenia zobowiązała się spełnić świadczenie na rzecz pożyczkodawcy w przypadku niespłacenia należności przez pozwanego w ustalonym przez strony terminie. Wbrew zarzutom pozwanego zawartym w sprzeciwie od nakazu zapłaty, przedłożone w sprawie dokumenty nie tylko potwierdzają fakt zawarcia przez niego umów w dniu 27 sierpnia 2018 r., ale również ich zrealizowania poprzez wypłatę na rachunek bankowy pozwanego kwoty 3000 zł wynikającej z umowy pożyczki. Z oświadczenia pożyczkodawcy (...) sp. z o. o. z siedzibą w P. z 3 października 2018 r. wynika, że strona powodowa spełniła świadczenie co do kwoty 3 855,67 zł, wobec tego zgodnie z art. 518 § 1 pkt 1 k.c. kwota ta stanowi górną granicę odpowiedzialności pozwanego.

Mając na uwadze dokonane w sprawie ustalenia, należy stwierdzić, że strona powodowa wykazała zasadność roszczenia co do kwoty 3 855,67 zł, dlatego też Sąd zasądził tę należność od pozwanego, oddalając powództwo w pozostałym zakresie. O odsetkach orzeczono zgodnie z art. 481 k.c., przyjmując zgodnie z zawiadomieniem o wykonaniu poręczenia, że wymagalność zapłaconej należności przypadała na 2 listopada 2018r., zatem pozwany pozostawał w opóźnieniu od 3 listopada 2018 r.

O kosztach orzeczono w oparciu o przepis art. 100 k.p.c. Strona powodowa wygrała proces w 78%, ponosząc opłatę sądową od pozwu w wysokości 400 zł. Na dzień zamknięcia rozprawy strona powodowa nie była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, nie wykazano też wysokości ewentualnie poniesionych kosztów związanych z zastępstwem procesowym, które zostało wypowiedziane w toku procesu. Zgodnie w wynikiem procesu, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 312 zł, stanowiąca 78% z kwoty 400 zł.