Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Powódka D. K. (1) pozwem z dnia 28.03.2013 r. wniosła o obniżenie wysokości alimentów ustalonych na rzecz małoletnich W. i D. K. (2) wyrokiem rozwodowym Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 13.05.2011 r. w sprawie o sygn. I C 538/11 z kwoty po 1 000 zł miesięcznie na rzecz każdego z małoletnich (łącznie 2 000 zł) do kwoty po 400 zł miesięcznie (łącznie 800 zł), począwszy od dnia 01.04.2013 r.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że od daty wyroku rozwodowego w jej życiu nastąpiła istotna zmiana w zakresie sytuacji życiowej i kosztów utrzymania. Powódka zamieszkuje w Holandii, żyje w konkubinacie i z tego związku posiada syna urodzonego w dniu (...) Powódka jest osobą bezrobotną i pozostaje na utrzymaniu konkubenta. Sytuacja materialna powódki uległa pogorszeniu w stopniu uniemożliwiającym realizację obowiązku alimentacyjnego w stosunku do małoletnich W. i D. K. (2) w łącznej kwocie 2 000 zł miesięcznie. Powódka podała, że jest z dziećmi uczuciowo związana i w miarę możliwości utrzymuje z nimi kontakt i przekazuje środki finansowe na ich utrzymanie, lecz w chwili obecnej kwota 2 000 zł przekracza jej możliwości.

Przedstawiciel ustawowy małoletnich pozwanych W. K. (1) na rozprawie w dniu 22.04.2013 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Stanowisko stron nie uległo zmianie w toku procesu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni pozwani D. K. (2), ur. (...) i W. K. (2), ur. (...) są dziećmi pochodzącymi ze związku małżeńskiego powódki D. K. (1) i W. K. (1) (okoliczność bezsporna).

Wyrokiem z dnia 13.05.2011 r. sygn. akt I C 538/11 Sąd Okręgowy w Świdnicy orzekł rozwód rodziców małoletnich bez orzekania o winie, powierzając wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi D. i W. ojcu, z ograniczeniem obowiązków matki do ogólnego wglądu w wychowanie małoletnich. Sąd zobowiązał jednocześnie D. K. (1) do ponoszenia kosztów utrzymania dzieci w kwotach po 1 000 zł miesięcznie na rzecz każdego z małoletnich, łącznie 2000 zł miesięcznie.

Wówczas powódka D. K. (1) przebywała na terenie Holandii, pozostawała w nieformalnym związku z A. T.. Z nowego związku posiadała syna Ł. K., ur. (...) Powódka w dacie orzeczenia rozwodu nie pracowała zawodowo, pozostawała wraz z synem na utrzymaniu partnera. Wcześniej, tj. przed urodzeniem dziecka, powódka podejmowała prace w rolnictwie, z których osiągała dochód w granicach 1 000 euro, za wyjątkiem miesięcy zimowych, kiedy to jej miesięczne zarobki oscylowały wokół kwoty 5 00 euro. Powódka sporadycznie przyjeżdżała do Polski w celu spotkań z dziećmi, nieregularnie łożyła na ich utrzymanie.

Ojciec małoletnich W. K. (1) w czasie sprawy rozwodowej był zatrudniony w (...) Sp. jawna w Z. na stanowisku mechanika i kierownika warsztatu ze średnim miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości około 2 500 zł netto. W. K. (1) mieszkał wraz małoletnimi dziećmi w mieszkaniu komunalnym położonym w Z. przy ul. (...). Czynsz za w/w lokal wynosił około 100 zł.

D. K. (2) był wówczas uczniem VI klasy szkoły podstawowej, zaś W. K. (2) uczęszczała do przedszkola.

Dowód: - akta sprawy I C 538/11 Sądu Okręgowego w Świdnicy

- zeznanie powódki D. K. (1) – k. 51-58

- zeznanie przedstawiciela ustawowego małoletnich pozwanych W. K. (1) – k. 97v.-99

Obecnie powódka w dalszym ciągu zamieszkuje w Holandii w miejscowości O. wraz z obecnym partnerem życiowym A. T. i małoletnim synem Ł.. Zajmowany przez nich lokal mieszkalny jest wynajmowany, czynsz najmu wynosi 425 euro miesięcznie i jest opłacany przez partnera powódki.

D. K. (1) w chwili obecnej nie pracuje. Po raz ostatni podejmowała zatrudnienie w 2012 r. w okresie od stycznia do sierpnia 2012 r., otrzymując wynagrodzenie za pracę w wysokości 508 euro miesięcznie. Powódka pobiera na małoletniego Ł. zasiłek rodzinny w wysokości około 195 euro kwartalnie wraz z dodatkiem do zasiłku w kwocie 28 euro miesięcznie. Stan zdrowia powódki jest dobry.

Dowód :- zeznanie powódki D. K. (1) – k. 51-58

W chwili obecnej D. K. (1) nie utrzymuje z małoletnimi pozwanymi kontaktów ani osobistych, ani telefonicznych. Ostatnie spotkanie powódki z dziećmi miało miejsce we wrześniu 2011 r. podczas jej pobytu w Polsce. Małoletnie nigdy nie były u matki w Holandii. Powódka sporadycznie przekazuje środki pieniężne na utrzymanie dzieci, np. za cały 2012 r. przekazała na ten cel jedynie kwotę 1 000 zł. Obecnie toczy się przeciwko powódce egzekucja alimentów na rzecz dzieci, lecz do chwili obecnej jest bezskuteczna. Matka przysyła dzieciom paczki w ilości 1-2 rocznie.

Dowód: - zeznanie przedstawiciela ustawowego małoletnich pozwanych W. K. (1) – k. 97v.-99

- częściowo zeznanie powódki D. K. (1) – k. 51-58

Małoletni D. K. (2) w bieżącym roku ukończy 16 lat. Uczęszcza do III klasy gimnazjum. Małoletnia W. K. (2) ma obecnie 8,5 roku i jest uczennicą II klasy szkoły podstawowej. Dzieci spożywają obiady w szkole, których koszt ponosi ojciec.

Dowód: - zeznanie przedstawiciela ustawowego małoletnich pozwanych W. K. (1) – k. 97v.-99

Ojciec pozwanych W. K. (1) nadal jest zatrudniony w (...) Sp. jawna w Z. jako mechanik i kierownik warsztatu. Osiąga wynagrodzenie w wysokości około 1 500 zł netto miesięcznie. Jest to jego jedyne źródło dochodu.

Dowód: - zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu W. K. (1) z dnia 22.04.2013 r. i 24.01.2014 r.- k. 12, 79

- zeznanie przedstawiciela ustawowego małoletnich pozwanych W. K. (1) – k. 97v.-99

W. K. (1) w dalszym ciągu mieszka wraz z dziećmi w mieszkaniu przy ul. (...) w Z.. W/w lokal mieszkalny został przez niego wykupiony już po orzeczeniu rozwodu z D. K. (1) za kwotę około 3 200 zł. Miesięczne koszty związane z utrzymaniem mieszkania oscylują wokół kwoty 460 zł i składają się na tę kwotę następujące opłaty: za zużycie energii elektrycznej około 125 zł miesięcznie, opłata za gaz około 185 zł, opłata za pobór wody około 80 zł miesięcznie, opłata za wywóz nieczystości około 45 zł, opłata za wynajem komórki około 23 zł. Dodatkowo ojciec małoletnich uiszcza opłatę za dostęp do Internetu w wysokości około 49 zł miesięcznie.

Dowód: - dowody wpłaty należności za wynajem komórki, za energię elektryczną, za wywóz nieczystości, za Internet oraz faktury VAT za gaz – k. 65-78, 93-96

- zeznanie przedstawiciela ustawowego małoletnich pozwanych W. K. (1) – k. 97v.-99

Sąd zważył, co następuje:

Po wnikliwym przeanalizowaniu zebranych w sprawie dowodów Sąd doszedł do przekonania, iż powództwo wniesione przez D. K. (1) przeciwko małoletnim D. i W. K. (2) o obniżenie alimentów nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl przepisu art. 138 krio w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zgodnie zaś z art. 135 § 1 krio zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pamiętać przy tym należy, iż obowiązek alimentacyjny obciąża obydwoje rodziców, jeśli nie wykażą, że są osobami całkowicie niezdolnymi do podjęcia zatrudnienia, a z taką sytuacją w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia.

Przez zmianę stosunków rozumie się istotne zwiększenie lub zmniejszenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji, istotne zwiększenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego lub istotne zmniejszenie się możliwości zaspokajania potrzeb własnymi siłami. Wynika z tego, że rozstrzygniecie o żądaniu opartym na art. 138 krio wymaga porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich zmniejszeniu lub zwiększeniu. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków powstałych po wydaniu prawomocnego orzeczenia.

Z porównania stanu faktycznego istniejącego w dniu wydania wyroku przez Sąd Okręgowy w Świdnicy w sprawie I C 538/11, którym ustalono wysokość alimentów na rzecz małoletnich dzieci D. i W. K. (2) oraz wyrokowania w niniejszej sprawie wynika, iż sytuacja finansowa i bytowa powódki D. K. (1) jest bardzo zbliżona i nie uległa istotnym zmianom od daty poprzedniego rozstrzygnięcia w przedmiocie alimentów. Zauważyć bowiem należy, że w chwili obecnej powódka, analogicznie jak w 2011 r., przebywa z zamiarem stałego pobytu na terenie Holandii, nadal pozostaje w związku z A. T. i z tego związku posiada małoletniego syna Ł. (obecnie trzyletniego). Powódka, podobnie jak w czasie sprawy rozwodowej, nie mając stałego zatrudnienia, pozostaje na utrzymaniu swojego partnera. Zauważyć należy, że powódka podejmowała pracę w rolnictwie przed urodzeniem syna Ł., a więc jeszcze przez orzeczeniem rozwodu (w dacie wyrokowania przez Sąd Okręgowy w sprawie sygn. akt I C 538/11 małoletni Ł. miał niecałe trzy miesiące i powódka nie pracowała już wówczas zawodowo sprawując nad nim osobistą opiekę). Następnie powódka pracowała przez okres kilku miesięcy w 2012 r. (od stycznia do sierpnia). Od tego czasu do chwili obecnej jest osobą bezrobotną. Okoliczności powyższe jednoznacznie wynikają z treści zeznań złożonych przez powódkę w niniejszej sprawie w dniu 26.11.2013 r. przed sądem holenderskim.

Podkreślić należy wyraźnie, że D. K. (1) w przedmiotowej sprawie nie powołała się na żadne nowe okoliczności, tj. powstałe już po prawomocnym zakończeniu sprawy rozwodowej, które mogłyby skutkować obniżeniem wysokości alimentów przyznanych na rzecz małoletnich pozwanych. Taką nową okolicznością w rozumieniu przepisu art. 138 krio, warunkującą zmianę zakresu obowiązku alimentacyjnego, z pewnością nie jest fakt narodzin małoletniego Ł. ani brak posiadania przez powódkę stałego zatrudnienia. Zauważyć bowiem należy, że małoletni był już na świecie w dacie wyrokowania przez Sąd Okręgowy w sprawie sygn. akt I C 538/11, a nadto powódka pozostawała już wówczas bez pracy w związku z urodzeniem dziecka. Uznać zatem należy, że skoro powyższe okoliczności były aktualne na dzień orzekania w sprawie rozwodowej i znane Sądowi Okręgowemu, to zostały uwzględnione przy ustalaniu wysokości obowiązku alimentacyjnego D. K. (1) wobec małoletnich dzieci. Wskazać należy, że powódka w żaden sposób nie wykazała, iż w okresie od dnia wydania wyroku w sprawie I C 538/11 w przedmiocie roszczeń alimentacyjnych do dnia wyrokowania w niniejszej sprawie nastąpiła jakakolwiek niekorzystna zmiana w jej sytuacji bytowej i majątkowej. Nie ulega wątpliwości, że to właśnie na powódce spoczywał ciężar dowodu w tym zakresie zgodnie z ogólną regułą rozkładu ciężaru dowodu wyrażoną w art. 6 kc, tym bardziej, że była ona w niniejszej sprawie reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika. Znamienne jest przy tym, że pełnomocnik powódki, mimo dwukrotnego zobowiązania w tym zakresie ze strony Sądu, nie przedłożył do akt sprawy przetłumaczonych na język polskich dokumentów m.in. zaświadczenia , potwierdzającego , ze powódka jest osobą bezrobotną, oraz innych odnoszących się do aktualnej sytuacji osobistej i bytowej powódki, czym uniemożliwił Sądowi zbadanie tych okoliczności w sposób wszechstronny i pełny.

Nadmienić równocześnie należy, iż Sąd we własnym zakresie dokonał tłumaczenia przedłożonego w oryginale dokumentu, z treści którego miało wynikać zgodnie z twierdzeniem pełnomocnika powódki, iż nie pobiera ona zasiłku na małoletniego Ł. (k. 87-88 akt). Po przetłumaczeniu w/w dokumentu za pomocą translatora języka holenderskiego stwierdzono, iż wskazuje on na okoliczność całkowicie odmienną i potwierdza, że powódka pobiera zasiłek na dziecko w kwocie 194,99 Euro kwartalnie.

Natomiast w odniesieniu do sytuacji materialnej i bytowej pozwanych D. i W. K. (2) oraz ich ojca stwierdzić należy, że w stosunku do poprzedniego orzekania w przedmiocie alimentów potrzeby życiowe pozwanych plasują się co najmniej na takim samym poziomie lub są nawet nieco wyższe. Obecnie małoletni D. jest uczniem gimnazjum, zaś uprzednio uczęszczał do szkoły podstawowej. Natomiast małoletnia W. aktualnie uczęszcza do II klasy szkoły podstawowej, zaś w 2011 r. była wychowanką przedszkola, uznać więc należy, że jej usprawiedliwione potrzeby wzrosły, gdyż obecnie ojciec musi ponieść koszty związane z zakupem podręczników i przyborów szkolnych. Jeśli chodzi o ojca pozwanych W. K. (1), to wskazać należy, że jest on wprawdzie nadal zatrudniony w tym samym zakładzie pracy i na tym samym stanowisku (w firmie (...) Sp. jawna w Z. jako kierownik warsztatu i mechanik), lecz odnotować należy, że jego średnie miesięczne wynagrodzenie w 2011 r. wynosiło około 2 500 zł netto, zaś obecnie oscyluje wokół kwoty 1 500 zł netto. Należy zatem przyjąć, iż aktualnie sytuacja finansowa pozwanych i ich ojca jest gorsza aniżeli w dacie poprzedniego rozstrzygnięcia alimentacyjnego, skoro budżet domowy rodziny na przestrzeni rozpatrywanego okresu został uszczuplony aż o kwotę 1 000 zł w skali miesiąca, z uwagi na zmniejszenie poborów W. K. (1), będących zasadniczym źródłem utrzymania rodziny.

Reasumując stwierdzić należy, że postępowanie dowodowe nie potwierdziło wystąpienia doniosłych nowych okoliczności dotyczących sytuacji bytowej i majątkowej w szczególności po stronie powódki, które mogłyby uzasadniać żądanie na podstawie art. 138 krio zmiany wysokości obowiązku alimentacyjnego powódki wobec małoletnich pozwanych. Powołany wyżej przepis może być podstawą powództwa o obniżenie wysokości alimentów tylko wówczas, gdy po uprawomocnieniu się poprzedniego orzeczenia nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca zmianę orzeczenia. Skoro zatem nie wystąpiły nowe istotne okoliczności, które doprowadziłyby do zmiany stosunków majątkowych i osobistych bądź po stronie powódki, bądź pozwanych uznać należało, że żądanie zmiany orzeczenia w przedmiocie obowiązku alimentacyjnego nie zasługuje na uwzględnienie i jako takie podlegało oddaleniu w całości. W ocenie Sądu kwotą adekwatną do aktualnej sytuacji finansowej i bytowej stron w dalszym ciągu winny być kwoty po 1 000 zł miesięcznie na rzecz każdego z uprawnionych, zgodnie z orzeczeniem wydanym przez Sąd Okręgowy w Świdnicy. Alimenty we wskazanych kwotach pozwolą z jednej strony pokryć w części usprawiedliwione potrzeby pozwanych, z drugiej zaś strony nie przekraczają możliwości majątkowych i zarobkowych powódki (przynajmniej tych ocenianych hipotetycznie, biorąc pod uwagę, że powódka mieszka na stałe w Holandii i tam ma możliwość uzyskiwania dochodów).

Rozważając przepisy art. 135 § 1 krio i art. 138 krio nie można też abstrahować od obowiązków wynikających z innych przepisów. Artykuł 96 krio nakłada na rodziców obowiązek troski o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, zaś wedle art. 133 § 1 krio rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Wobec treści tych przepisów należy uznać, że rodzic powinien dzielić się z dzieckiem nawet skromnym dochodem. Zauważyć należy ponadto, że powódka D. K. (1) nie utrzymuje w chwili obecnej z dziećmi kontaktów w żadnej formie i nie uczestniczy w ich wychowaniu, zaś jej wkład w utrzymanie małoletnich ogranicza się jedynie do płacenia alimentów, co zresztą czyni bardzo nieregularnie, oraz przesyłania im paczek w ilości 1-2 rocznie. Wobec takiej postawy matki małoletnich niemalże cały ciężar wychowania i utrzymania dzieci spoczywa na ich ojcu. Wskazana okoliczność również pośrednio przemawia za oddaleniem powództwa o obniżenie alimentów.

Biorąc pod uwagę powyższe, powództwo D. K. (1) o obniżenie alimentów na rzecz małoletnich D. i W. K. (2), jako nie znajdujące usprawiedliwionych podstaw w materiale dowodowym sprawy, podlegało oddaleniu w całości.