Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant: st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2020 r. w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) w Ł. z siedzibą w Z.

o wysokość świadczenia

na skutek odwołania M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) w Ł. z siedzibą w Z.

z dnia 18 marca 2020 r. sygn.: (...)

oddala odwołanie;

Sygn. akt VU 456/20

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia 18 marca 2020r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. odmówił M. K. prawo do przeliczenia emerytury na podstawie art. 114 ustawy emerytalnej, z uwagi na nieprzedłożenie nowych dokumentów mających wpływ na prawo do świadczenia.

W dniu 1 kwietnia 2020r. M. K. wniosła odwołanie od decyzji z dnia 18 marca 2020 roku, a którym domagała się zaliczenia do stażu ubezpieczeniowego swojego okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od ukończenia 16 roku życia do dnia podjęcia pracy zawodowej.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu podniósł, że w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania art. 10 ustawy emerytalnej w zw. z art. 56 ustawy emerytalnej, gdyż wnioskodawczyni legitymuje się stażem ubezpieczeniowym wynoszącym ponad 20 lat. Tymczasem okres pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia podlega zaliczeniu do stażu ubezpieczeniowego jako składkowy, tylko wówczas jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury (wynoszącego 20 lat), w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu

Postanowieniem z dnia 27 maja 2020 roku Sąd oddalił wniosek ubezpieczonej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność przeliczenia emerytury.

Na rozprawie w dniu 17 grudnia 2020 roku – wobec oświadczenia pełnomocnika wnioskodawczyni o nie otrzymaniu postanowienia z 27 maja 2020 roku - Sąd poinformował wnioskodawczynię i jej pełnomocnika o treści postanowienia z 27 maja 2020 roku, mocą którego Sąd oddalił wniosek ubezpieczonej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność przeliczenia emerytury.

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

ustalił następujący stan faktyczny:

M. K., urodziła w dniu (...) r. ,wystąpiła w dniu 29 marca 1990r. z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury.

(dowód: wniosek – k. 1-2 akt emerytalnych)

Decyzją z 13 kwietnia 1990 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przyznał M. K. prawo do emerytury od osiągniecia wieku emerytalnego 60-lat tj. od (...) roku. Podstawa wymiaru emerytury została ustalona z zarobków za okres od 1 marca 1989 roku do 28 lutego 1990. ZUS uwzględnił 32 lata zatrudnienia.

(dowód: decyzja – k. 13 akt emerytalnych)

Decyzją z 25 lipca 1990 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. podjął wypłatę emeryturę M. K. od 1 maja 1990 roku tj. od dnia zaprzestania pracy. Podstawa wymiaru emerytury została ustalona z zarobków za okres od 1 marca 1989 roku do 28 lutego 1990 roku i wyniosła 100,41%. ZUS uwzględnił 32 lata zatrudnienia.

(dowód: decyzja – k. 18 akt emerytalnych)

Decyzją z 29 marca 1993 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przeliczył M. K. emeryturę od 1 kwietnia 1993 roku. Podstawa wymiaru emerytury nie uległa zmianie i nadal wynosiła 100,41%. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 34 lata i 5 miesięcy okresów składkowych oraz 1 rok i 2 miesiące okresów nieskładkowych.

(dowód: decyzja – k. 44 akt emerytalnych)

Decyzją z 4 listopada 1998 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. przeliczył M. K. emeryturę od 1 października 1998 roku przez uwzględnienie okresu działalności kombatanckiej w postaci przyznania dodatku kombatanckiego i ryczałtu energetycznego. Podstawa wymiaru emerytury nie uległa zmianie. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 34 lata i 6 miesięcy okresów składkowych oraz 1 rok i 2 miesiące okresów nieskładkowych.

(dowód: decyzja – k. 59 akt emerytalnych)

Decyzją z 8 maja 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił przeliczenia emerytury M. K. z uwagi na to, że dotychczasowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury 100,41% jest wyższy od wskaźnika wyliczonego z 10 kolejnych lat wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę tj. z lat 1980-1989, który wynosi 37,90% oraz od wskaźnika wyliczonego z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia przed rokiem złożenia wniosku o emeryturę tj. wybranych z lata 1953-1989, który wynosi 42,09%.

(dowód: decyzja – k. 131 akt emerytalnych)

Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Spór sprowadzał się do ustalenia, czy ubezpieczonej przysługuje prawo zaliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od ukończenia 16 roku życia czyli od dnia (...) roku do dnia podjęcia pracy zawodowej 1 października 1952 roku.

Warunkiem uzyskania przez M. K., urodzoną przed dniem 1 stycznia 1949r., prawa do emerytury – w myśl art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - było osiągnięcie wieku emerytalnego 60 lat oraz stażu ubezpieczeniowego 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Wnioskodawczyni posiada łączny okres ubezpieczenia wynoszący 35 lat i 8 miesięcy w tym: 34 lata i 6 miesięcy okresów składkowych oraz 1 rok 2 miesiące okresów nieskładkowych.

Przepis art. 10 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS pozwala przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości na uwzględnienie następujących okresów, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe tj.:

1) okresów ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w odrębnych przepisach składki,

2) przypadających przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po ukończeniu 16 roku życia,

3) przypadających przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia,

- pod warunkiem, że okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Przy ustalaniu prawa do emerytury na podstawie art. 27 i 28 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych okresy składkowe i nieskładkowe są uzupełniane okresami wymienionymi w art. 10 ust. 1 tej ustawy w zakresie niezbędnym do uzupełnienia okresu wymaganego do przyznania emerytury.

W judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że art. 10 ustawy o emeryturach i rentach z FUS pozwala uzupełnić okresy składkowe i nieskładkowe okresami pracy w gospodarstwie rolnym do rozmiaru najbliższego (kolejnego) stażu okresów składkowych i nieskładkowych w zakresie wymaganym i koniecznym do nabycia określonych uprawnień emerytalnych. Oznacza to, że jeżeli okresy składkowe lub nieskładkowe nie przekraczają w przypadku kobiety 15 lat, to możliwe jest ich uzupełnienie okresami wskazanymi w art. 10 ust. 1 ustawy w celu nabycia prawa do tzw. niepełnej emerytury na podstawie art. 28 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W przypadku zaś, gdy okresy składkowe i nieskładkowe przekraczają 15 lat, to możliwe jest ich uzupełnienie okresami, o jakich mowa w art. 10 ust. 1 ustawy, dla nabycia pełnych uprawnień emerytalnych (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 3 grudnia 2004 r., II UK 59/04 - OSNP 2005, nr 13, poz. 195; z dnia 5 września 2008 r., II UK 364/07 - OSNP 2010, nr 1 - 2, poz. 23; z dnia 24 września 2009 r., II UK 19/09 - OSNP 2011, nr 9 - 10, poz. 135 oraz z dnia 20 stycznia 2011 r., I UK 246/10 - Legalis).

W przedmiotowej sprawie wnioskodawczyni legitymuje się stażem ubezpieczeniowym, o którym mowa w art. 27 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych znacznie przewyższającym 20 lat (35 lat i 8 miesięcy). W takiej sytuacji brak możliwości zaliczenia do stażu ubezpieczeniowego okresów pracy wnioskodawczyni w gospodarstwie rolnym rodziców po 16 roku życia. Wnioskodawczyni posiada wystarczający staż do przyznania jej pełnej emerytury, co wyklucza uzupełnienie tego stażu okresami rolnymi wskazanymi w art. 10 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Nawet zatem, gdyby wnioskodawczyni wykazała, że pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia do podjęcia pierwszej pracy zarobkowej, to okoliczność ta nie ma jakiegokolwiek wpływu na wysokość jej świadczenia. Udowadnianie przez ubezpieczoną okresów uzupełniających, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (praca w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu wieku 16 lat), nie mogłoby bowiem prowadzić do zaliczenia tych okresów do stażu ubezpieczeniowego. Okresy pracy w gospodarstwie rolnym mogą być bowiem uwzględnione zarówno przy ustalaniu prawa do emerytury, jak i przy ustalaniu jej wysokości, ale tylko w zakresie niezbędnym do uzupełnienia okresów składkowych i nieskładkowych wymaganych do przyznania prawa do emerytury, co wynika wprost z art. 10 ustęp 1 u.e.r. z FUS.

Z podanych wyżej przyczyn okres pracy wnioskodawczyni w gospodarstwie rolnym rodziców po ukończeniu 16 roku życia nie mógł zwiększać jej stażu ubezpieczeniowego.

Wnioskodawczyni ma ustaloną wysokość emerytury według wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury wynoszącego 100,41% wyliczonego z okresu 12 miesięcy od 1 marca 1989 roku do 28 lutego 1990 roku. Wskaźnik ten jest najkorzystniejszy dla wnioskodawczyni, gdyż wskaźnik wyliczony z 10 kolejnych lat wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę tj. z lat 1980-1989 wynosi 37,90%, a wskaźnik wyliczony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia przed rokiem złożenia wniosku o emeryturę tj. wybranych z lata 1953-1989 wynosi 42,09%. Każdy zatem z w/w wskaźników jest mniej korzystny od wskaźnika 100,41%, na podstawie którego wnioskodawczyni ma wypłacaną emeryturę.

W przedmiotowej sprawie brak było podstaw prawnych do przeliczenia emerytury wnioskodawczyni także na podstawie art. 111 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie na podstawie art. 477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie jako bezzasadne.