Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 czerwca 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. powołując się na przepis art. 4 pkt 6 oraz przepis art. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych odmówił J. R. prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż po 31 grudnia 2008 r. J. R. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. l i ust. 3 cytowanej ustawy o emeryturach pomostowych (art. 4 pkt 6). Po dniu 31 grudnia 2008 r. wnioskodawca nie został zgłoszony w ZUS jako pracownik zatrudniony w warunkach szczególnych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął za udokumentowany ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy w wymiarze 26 lat, 8 miesięcy i 19 dni, w tym 26 lat, 5 miesięcy i 9 dni okresów składkowych oraz 3 miesiące i 10 dni okresów nieskładkowych. Organ rentowy uznał także za udokumentowany staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 18 lat, 6 miesięcy i 14 dni.

/decyzja k. 72-72v akt ZUS plik I/

W dniu 13 lipca 2020 r. J. R. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę. Nadto wniósł o zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu odwołujący wskazał, iż w spornych okresach wykonywał pracę w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku wymienionym w załączniku 2 ustawy o emeryturach pomostowych z dnia 19 grudnia 2008 r. (prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną – pkt 16). Tym samym spełnił wymagane 15-letni okres stażu pracy w warunkach szczególnych.

/odwołanie k. 3-4/

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie k. 12-13/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił, co następuje

Wnioskodawca J. R. urodził się w dniu (...)

Wnioskodawca złożył wniosek o emeryturę pomostową w dniu 23 października 2019 r. Wnioskodawca nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

/wniosek – k. 1-2v akt ZUS plik I/

Decyzją z dnia 25 listopada 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. powołując się na przepis art. 4 pkt 6 oraz przepis art. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych odmówił J. R. prawa do emerytury pomostowej.

Wnioskodawca ponownie złożył wniosek o emeryturę pomostową w dniu 20 grudnia 2019 r., załączając świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze.

Decyzją z dnia 17 stycznia 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. powołując się na przepis art. 4 pkt 6 oraz przepis art. 4 w zw. z art. 49 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych odmówił J. R. prawa do emerytury. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, iż J. R. po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. l i ust. 3 cytowanej ustawy o emeryturach pomostowych (art. 4 pkt 6). Po dniu 31 grudnia 2008 r. wnioskodawca nie został zgłoszony w ZUS jako pracownik zatrudniony w warunkach szczególnych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjął za udokumentowany ogólny staż ubezpieczeniowy wnioskodawcy w wymiarze 26 lat, 8 miesięcy i 19 dni, w tym 26 lat, 5 miesięcy i 9 dni okresów składkowych oraz 3 miesiące i 10 dni okresów nieskładkowych. Organ rentowy uznał także za udokumentowany staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 18 lat, 6 miesięcy i 14 dni.

/decyzja k. 23-23v akt ZUS plik I/

Wnioskodawca złożył kolejny wniosek o emeryturę pomostową w dniu 17 lutego 2020 r., załączając pismo uzupełniające świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze.

/wniosek – k. 38-39v akt ZUS plik I/

W dacie złożenia wniosku o emeryturę J. R. nie pozostawał w stosunku pracy.

/okoliczność bezsporna/

W toku postępowania przed organem rentowym wnioskodawca udokumentował
w sposób bezsporny ogólny staż pracy w wymiarze 26 lat, 8 miesięcy i 19 dni, w tym 26 lat, 5 miesięcy i 9 dni okresów składkowych oraz 3 miesiące i 10 dni okresów nieskładkowych. Organ rentowy uznał także za udokumentowany staż pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach w wymiarze 18 lat, 6 miesięcy i 14 dni.

/okoliczność bezsporna, karta przebiegu zatrudnienia k. 71-71v akt ZUS plik I, decyzja k. 72-72v akt ZUS plik I/

Wnioskodawca posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe w zawodzie elektromontera.

/zeznania wnioskodawcy 00:54:48 - płyta CD k. 33/

W okresie od 1 września 1975 r. do 30 kwietnia 1998 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) S.A. w Z., a od 1 maja 1998 r. do 5 kwietnia 2001 r. w (...) sp. z o.o. w Z. (następca prawny) w pełnym wymiarze czasu pracy. Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 5 kwietnia 2001 r. wnioskodawca początkowo był zatrudniony jako uczeń praktycznej nauki zawodu, a od 30 kwietnia 1979 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na stanowisku elektromontera instalacji elektrycznych, z dniem 20 października 1979 r. został zwolniony z pracy celem odbycia zasadniczej służby wojskowej. Ponownie po odbyciu służby wojskowej został przyjęty do pracy od 18 listopada 1981 r. na stanowiskach elektromontera instalacji elektrycznych, maszynisty kotła. W pkt 8 świadectwa pracy zaświadczono, że wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w warunkach szczególnych:

- od 30 sierpnia 1979 r. do 19 października 1979 r. i od 18 listopada 1981 r. do 31 maja 1982 r. prace na stanowisku elektromontera instalacji sieciowej wymienionym w wykazie A, dziale II, poz. 1, pkt 9;

- od 1 czerwca 1982 r. do 30 kwietnia 1999 r. i od 4 lutego 2000 r. do 5 kwietnia 2001 r. na stanowisku maszynisty kotła, wymienionym w wykazie A, dziale II, poz. 1, pkt 23,

wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz. Urz. (...) Nr 4 z 1987 r.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 61, poz. 377).

/świadectwo pracy k. 6 -7v akt ZUS plik I/

W okresie od 25 października 1979 r. do 20 października 1981 r. ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową.

/książeczka wojskowa k. 18-19 akt ZUS plik I/

Zgodnie z angażem od 1 czerwca 1982 r. u powyższego pracodawcy wnioskodawca zajmował stanowisko maszynisty kotła.

/angaż k. 55 akt ZUS plik I/

Egzamin kwalifikacyjny w zawodzie maszynisty kotła wnioskodawca zdał w dniu 3 sierpnia 1982 r.

/zaświadczenie k. 56 akt ZUS plik I/

W dniu 20 lutego 1984 r. ubezpieczony złożył egzamin kwalifikacyjny w zawodzie maszynisty kotła w zakresie eksploatacji i obsługi urządzeń kotłowych.

/zaświadczenie k. 54 akt ZUS plik I/

Egzamin kwalifikacyjny w zawodzie maszynisty kotła w zakresie znajomości przepisów energetycznych i instrukcji obsługi kotłów oraz wiedzy praktycznej na zajmowanym stanowisku wnioskodawca zdał w dniu 11 marca 1985 r.

/zaświadczenie k. 53 akt ZUS plik I/

W dniu 22 czerwca 1988 r. ubezpieczony złożył egzamin w zakresie obsługi kotłów parowych i urządzeń energetycznych.

/protokół k. 57-57v akt ZUS plik I/

Z zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu wnioskodawcy wynika, że u powyższego pracodawcy we wskazanym wyżej okresie zatrudnienia wnioskodawca był zatrudniony ostatnio na stanowisku maszynisty kotła.

/zaświadczenia k. 8-8v akt ZUS plik I/

Z legitymacji ubezpieczeniowej wnioskodawcy wynika, że u powyższego pracodawcy w ww. okresie zatrudnienia odwołujący był zatrudniony na stanowisku maszynisty kotła.

/legitymacja ubezpieczeniowa k. 24-26 akt ZUS plik I/

W dniu 17 grudnia 2019 r. następca prawny pracodawcy, (...) S.A. w Z., wystawił świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, w którym zaświadczono, że w okresie od 1 września 1975 r. do 30 kwietnia 1998 r. wnioskodawca był zatrudniony w Zakładach (...) S.A. w Z. a od 1 maja 1998 r. do 5 kwietnia 2001 r. w (...) sp. z o.o. w Z..

Zaświadczono także, że wnioskodawca w okresach:

- od 30 sierpnia 1979 r. do 19 października 1979 r. i od 18 listopada 1981 r. do 31 maja 1982 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych (Dział II. W energetyce poz. 1) na stanowisku elektromontera instalacji sieciowej wymienionym w wykazie A, dziale II, poz. 1, pkt 9;

- od 1 czerwca 1982 r. do 30 kwietnia 1999 r. i od 4 lutego 2000 r. do 5 kwietnia 2001 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych (Dział II. W energetyce poz. 1) z wyłączeniem przerw w wykonywaniu prac z powodu choroby w okresach od 25 lutego 1992 r. do 6 marca 1992 r., od 19 grudnia 1992 r. do 27 grudnia 1992 r., od 15 lipca 1993 r. do 14 sierpnia 1993 r., od 2 lutego 1995 r. do 8 lutego 1995 r., od 1 lutego 1999 r. do 9 lutego 1999 r., od 26 lutego 2000 r. do 10 marca 2000 r. na stanowisku maszynisty kotła, wymienionym w wykazie A, dziale II, poz. 1, pkt 23,

wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz. Urz. (...) Nr 4 z 1987 r.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 61, poz. 377), wydanego na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn.zm.).

/świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze k. 35-35v akt ZUS plik I, wykaz stanowisk pracy w Zakładach (...), na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach, o których mowa w Zarządzeniu Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. k. 58-60 akt ZUS plik I, zarządzenie wewnętrzne nr 16 Prezesa Zarządu (...) SA z 24.03.1998 r. k. 61-62v akt ZUS plik I, wykaz stanowisk pracy uprawniających do dodatku za szkodliwe, uciążliwe lub niebezpieczne warunki pracy w wydziałach pomocniczych k. 63-64v akt ZUS plik I/

W piśmie z dnia 12 lutego 2020 r. (...) S.A. w Z. wskazała, że wykaz stanowisk pracy, na których wykonywane są prace o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych został ustalony w (...) S.A. Oddział Elektrociepłownia (...) od 1 lutego 2015 r., po przeprowadzonej modernizacji Elektrociepłowni w Z.. Do prac o szczególnym charakterze wg załącznika nr 2 do ustawy o pomostowych zaliczono prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami wytwarzającymi energię elektryczną i cieplną – poz. 16 i zakwalifikowane zostało do nich stanowisko pracy – maszynista kotła. Stanowisko elektromontera instalacji sieciowej nie występuje aktualnie w Elektrociepłowni w Z., tym samym nie zostało umieszczone w przedmiotowym wykazie stanowisk pracy o szczególnym charakterze. Potwierdzono, że w okresach od 1 czerwca 1982 r. do 30 kwietnia 1999 r. i od 4 lutego 2000 r. do 5 kwietnia 2001 r. wnioskodawca wykonywał pracę na stanowisku maszynisty kotła, wymienioną w załączniku nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych.
/pismo k. 45 akt ZUS plik I oraz k. 5, wykaz stanowisk pracy w (...) S.A. Oddział Elektrociepłownia (...), na których wykonywane są prace o szczególnym charakterze, w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych k. 67-69 akt ZUS plik I/

W piśmie z dnia 8 maja 2020 r. (...) S.A. w Z. podała, że w okresie od 1 stycznia 2009 r. do 31 stycznia 2015 r. w Elektrociepłowni w Z. nie było wykazu prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż w tym okresie nie zakwalifikowano prac wykonywanych w funkcjonującej Elektrociepłowni do rodzaju prac w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych. Po dokonanej zabudowie turbozespołu upustowo-kondensacyjnego i przeprowadzonej modernizacji układów technologicznych, w wyniku których dokonano przejścia na pracę blokową podstawowych urządzeń wytwórczych, wymuszających pracę całoroczną gospodarek poza blokowych w Oddziale w Elektrociepłowni w Z. od 1 lutego 2015 r. powstały warunki i czynniki kwalifikujące wykonywane prace do prac o szczególnym charakterze. Został ustalony wykaz stanowisk pracy, na których wykonywane są prace o szczególnym charakterze, w którym zostało ujęte m.in. stanowisko maszynisty kotła.

/pismo k. 52-52v akt ZUS plik I/

Zakłady (...) S.A. w Z. (następnie (...) sp. z o.o. w Z., obecnie (...) S.A. w Z.) zajmowały się wytwarzaniem energii elektrycznej na potrzeby Zakładów oraz energii cieplnej na potrzeby Z.. Pracę maszynisty kotła wnioskodawca wykonywał w spornym okresie w wymiarze pełnego etatu. Pracował 8 godzin dziennie, w ruchu ciągłym, na cztery zmiany, w systemie 4 brygadowym. Ubezpieczony na stanowisku maszynisty kotła był odpowiedzialny za utrzymanie w kotle odpowiedniej temperatury potrzebnej do wytworzenia odpowiedniej technologicznie pary przygotowywanej na turbinę celem wytwarzania energii. Poziom parametrów (temperatury, ciśnienia) odpowiednich do wytworzenia pary wnioskodawca kontrolował na bieżąco, nanosząc je na pulpicie kotła, a w razie potrzeby ręcznie na kotle. Wyjściowa temperatura z kotła musiała wynosić 510 ^oC, ciśnienie - 10 atmosfer, żeby nie doprowadzić do przegrzania i eksplozji kotła. Zmierzone parametry ubezpieczony wpisywał co godzinę w dobowym raporcie, w przypadku zmiany parametrów konsultował się z kierownikiem zmiany. Czasami musiał dolać paliwo, sprawdzał też kolor dymu wydobywającego się z kotła.

Kotły były węglowe, wysokoprężne, stanowiły pierwszy element bloku energetycznego. Były połączone z turbiną, która osiągała 20 megawatów. W trzeciej fazie bezpośrednio wytwarzano energię. Kocioł był napełniany wodą z pompy, woda była podgrzewana palnikami, po podgrzaniu wody załączały się młyny. Włączał się jeden kocioł, a po osiągnięciu wyższych parametrów drugi kocioł, następnie wygaszano palniki mazutowe. Pracowała także turbina, załączały się podajniki węgla. Kotły wytwarzały około 1130 ton pary na godzinę. Pracę wnioskodawcy nadzorował nastawczy. Latem pracował jeden kocioł, zimą dwa. Czasem pracował dodatkowy kocioł w rezerwie.

Na jednej zmianie pracowało 3 maszynistów kotła, do obsługi każdego kotła musiało być minimum 2 maszynistów, obaj nadzorowali pracę kotła dzieląc się obowiązkami. Za pracę turbiny odpowiedzialny był inny pracownik – maszynista turbozespołów. Ostatni etap produkcji prądu obsługiwali elektrycy ze specjalnymi uprawnieniami. Na zmianie był także ślusarz z brygady remontowej. Nadzór na całym blokiem sprawował kierownik zmiany.

/ zeznania świadka M. T. 00:18:19, 00:25:36, 00:31:15 - płyta CD k. 33, zeznania świadka K. G. 00:35:31, 00:39:45, 00:42:21 - płyta CD k. 33, zeznania wnioskodawcy 00:50:56, 00:54:48, 00:56:44 - płyta CD k. 33, 00:50:30 w zw. z 00:02:22, 00:08:27, 00:12:23 - płyta CD k. 33/

Po odbyciu zasadniczej służby wojskowej wnioskodawcy zależało na pracy w systemie 4-zmianowym. Z tego względu podjął pracę na stanowisku maszynisty kotła.

/zeznania wnioskodawcy 00:56:44 - płyta CD k. 33/

Wnioskodawca w okresach od 1 czerwca 1982 r. do 30 kwietnia 1999 r. oraz od 4 lutego 2000 r. do 5 kwietnia 2001 r. w Zakładach (...) S.A. w Z. wykonywał czynności na stanowisku maszynisty kotła, związane z obciążeniami charakteryzującymi prace o szczególnym charakterze oraz ujęte przez pracodawcę i jego następców prawnych w zakładowym wykazie prac o szczególnym charakterze.

Do obowiązków wnioskodawcy na stanowisku maszynisty kotła należał ciągły nadzór parametrów pracy kotła i turbiny (ciśnienia, temperatury), będących elementami bloku energetycznego oraz nadzór nad procesami regulującymi nieprawidłowe parametry pracy kotła lub turbiny, w tym ewentualne podjęcie sterowania ręcznego, gdyby nie zadziałało automatyczne sterowanie. Wykonywanie tych obowiązków wymagało koordynacji wzrokowo-ruchowej, spostrzegawczości, koncentracji i podzielności uwagi.

Pod pojęciem „prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi” należy rozumieć te prace, które są związane ze szczególną odpowiedzialnością i wymagają szczególnej sprawności psychofizycznej, niezbędnej do zapewnienia pełnej kontroli parametrów pracy tych bloków. Dotyczy to pracowników, których zadaniem jest reagowanie na zauważone odchylenia parametrów pracy bloku energetycznego, jeszcze przed zamontowaniem stosowanej automatyki zabezpieczeniowej, tak aby nie dopuścić do wystąpienia poważnej awarii. Pracami takimi są: ciągły nadzór nad parametrami pracy bloku energetycznego, bezzwłoczne inicjowanie akcji awaryjnej w razie stwierdzenia przekroczenia wartości granicznych jednego z parametrów.

Pomimo, iż w okresie od 1 stycznia 2009 r. do 31 stycznia 2015 r. w Elektrociepłowni w Z. nie było wykazu prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż w tym okresie nie zakwalifikowano prac wykonywanych w funkcjonującej Elektrociepłowni do rodzaju prac w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych nie oznacza, iż prace takie nie były wykonywane. W związku z dokonaną modernizacją układów technologicznych i przejścia na pracę blokową podstawowych urządzeń wytwórczych, wymuszających pracę całoroczną gospodarek poza blokowych w Oddziale w Elektrociepłowni w Z.”, z dniem 1 lutego 2015 r. nie zmienił się charakter czynności związanych z obowiązkami wykonywanymi stanowisku maszynisty kotła, a tym samym nie zmieniła się charakterystyka obciążeń związanych z pracą na stanowisku maszynisty kotła oraz ryzyko zawodowe z tym związane. Ocena stanowisk pracy dokonana przez (...) S.A. Oddział Elektrociepłownia w Z., której wynikiem jest wskazanie – z dniem 1 lutego 2015 r. – stanowiska „maszynista kotła”, jako stanowiska pracy na którym wykonywane są prace o szczególnym charakterze, ma zatem zastosowanie również dla okresu przed 1 lutego 2015 r.

Ze względu na okoliczności i charakter wykonywanej pracy uznać należy, iż wnioskodawca w powyższych okresach wykonywał prace wskazane w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. 2008 nr 237 poz. 1656) załącznik nr 2 – wykaz prac o szczególnym charakterze – poz. 16, tj. prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną.

/opinia biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy k. 39-52/

Oceniając materiał dowodowy Sąd uznał opinię biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy za poprawną, zupełną i sporządzoną zgodnie z przedstawionymi przez Sąd założeniami. W opinii tej biegły jednoznacznie określił, czy w okresach zatrudnienia w Zakładach (...) S.A. w Z. a następnie (...) sp. z o.o. w Z. od 1 czerwca 1982 r. do 30 kwietnia 1999 r. oraz od 4 lutego 2000 r. do 5 kwietnia 2001 r. wnioskodawca wykonywał pracę o szczególnym charakterze w rozumieniu załącznika nr 2 poz. 16 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Pełnomocnik wnioskodawcy nie kwestionował ustaleń poczynionych w tej opinii. Pełnomocnik ZUS kwestionował tę opinię jedynie w zakresie, w jakim biegły dokonał oceny materiału dowodowego w sprawie.

Wyjaśnienia wymaga, że zarówno biegły jak i strona postępowania nie są podmiotami właściwymi do dokonywania oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów i wniosków z nich płynących. Jedynie Sąd jest władny dokonać oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym również treści sporządzonej opinii. Tym samym Sąd dokonał oceny zarówno zeznań świadków jak i zebranej w sprawie dokumentacji. Opinia biegłego i wnioski w niej zawarte podlegają jednak ocenie przez pryzmat całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego. Zauważyć trzeba, że wnioski wynikające z opinii biegłego przystają do stanu faktycznego, ustalonego przez Sąd w przedmiotowym postępowaniu. Dlatego też sporządzona w sprawie opinia mogła zostać uznana za prawidłową, spójną i wyczerpującą i tym samym mogła stanowić podstawę do czynienia przez Sąd ustaleń w rozstrzygnięciu niniejszego sporu.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie i skutkuje zmianą zaskarżonej decyzji.

W myśl art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2009 r. (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r. poz. 1924), prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2)ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3)osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4)ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5)przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6)po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7)nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Z kolei art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych zawarty w rozdziale 9 zatytułowanym „Przepisy przejściowe, dostosowawcze i końcowe” przewiduje, że prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1)po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

2)spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12;

3) w dniu wejścia w życie ustawy (to jest w dniu 1 stycznia 2009 r.) miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Prace w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Z kolei prace o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

W myśl ust. 4 i 5 art. 3 za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 1, zaś za pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 3. Zgodnie zaś z ust. 7 art. 3 za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uważa się również osoby wykonujące przed dniem wejścia w życie ustawy prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Na podstawie z kolei art. 51 ustawy o emeryturach pomostowych płatnik składek jest zobowiązany do wystawiania zaświadczeń o okresach pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3, za okresy przypadające przed dniem 1 stycznia 2009 r.

W rozpoznawanej sprawie nie było kwestionowanym, że po dniu 31 grudnia 2008 r. wnioskodawca nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Rozważenia wymagało, czy odwołujący się J. R. (urodzony (...)) spełnił warunki konieczne do nabycia emerytury pomostowej na podstawie art. 49 ustawy o emeryturach pomostowych, z mocy którego emeryturę pomostową mogą uzyskać także osoby, które po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywały pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Odwołujący się wskazywał, że do ustalenia uprawnień do emerytury pomostowej kwalifikuje go wykonywanie wymienionych w pkt. 16 załącznika nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych prac bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną.

W sprawie nie było przedmiotem sporu, że wnioskodawca spełnił przesłanki wyszczególnione w punktach 1-2 i 4-6. Spór sprowadzał się do tego czy spełniona w jego przypadku została przesłanka z punktu 3, to jest czy legitymuje się on okresem pracy w szczególnych warunkach wymienionej w pkt 16 załącznika nr 2 do ustawy, to jest pracą bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną, w wymiarze co najmniej 15 lat.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na okoliczność rodzaju i charakteru wykonywanych przez wnioskodawcę czynności przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę złożonej do akt sprawy dokumentacji znajdującej się w aktach osobowych oraz zeznania wnioskodawcy i zgłoszonych przez niego świadków a także opinię biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy na okoliczność czy prace wykonywane przez wnioskodawcę w spornych okresach zatrudnienia w Zakładach (...) S.A. w Z. (następca prawny (...) sp. z o.o. w Z.) były pracami bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną w rozumieniu załącznika nr 2 poz. 16 ustawy o emeryturach pomostowych.

Na podstawie akt osobowych odwołującego się oraz jego zeznań Sąd ustalił, że w okresie od 1 czerwca 1982 r. do 30 kwietnia 1999 r. i od 4 lutego 2000 r. do 5 kwietnia 2001 r. wnioskodawca zajmował stanowisko maszynisty kotła (w pozostającym poza zakresem sporu wcześniejszym okresie zatrudnienia u ww. pracodawcy wnioskodawca zajmował stanowisko elektromontera). Słuchani na okoliczność prac wykonywanych na stanowisku maszynisty kotła wnioskodawca i świadkowie zgodnie zeznali, że wnioskodawca w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną. Wytwarzaniem energii elektrycznej pracodawca zajmował się na własne potrzeby, natomiast energii cieplnej na potrzeby miasta Z.. Do wnioskodawcy na stanowisku maszynisty kotła należało utrzymanie w kotle odpowiedniej temperatury potrzebnej do wytworzenia odpowiedniej technologicznie pary przygotowywanej na turbinę, celem wytwarzania energii. Poziom parametrów odpowiednich do wytworzenia pary wnioskodawca kontrolował na bieżąco, nanosząc je na pulpicie kotła a w razie potrzeby ręcznie na kotle. Wyjściowa temperatura z kotła musiała wynosić 510 stopni C., ciśnienie - 10 atmosfer, żeby nie doprowadzić do przegrzania i eksplozji kotła. Zmierzone parametry ubezpieczony wpisywał co godzinę w dobowym raporcie, w przypadku zmiany parametrów konsultował się z kierownikiem zmiany. Czasami musiał dolać paliwo, sprawdzał też kolor dymu wydobywającego się z kotła. Kotły, w których palił, były to kotły węglowe, wysokoprężne, stanowiły pierwszy element bloku energetycznego. Były połączone z turbiną, która osiągała 20 megawatów. W trzeciej fazie bezpośrednio wytwarzano energię. Kotły wytwarzały około 1130 ton pary na godzinę. Latem pracował jeden kocioł, zimą dwa, czasem dodatkowy w rezerwie. Na jednej zmianie pracowało 3 maszynistów kotła, do obsługi każdego kotła musiało być minimum 2 maszynistów, obaj nadzorowali pracę kotła dzieląc się obowiązkami. Za pracę turbiny jak i ostatni etap produkcji prądu odpowiedzialni byli pracownicy zatrudnieni na innych stanowiskach. Pracę wnioskodawcy nadzorował nastawczy, natomiast nadzór na całym blokiem sprawował kierownik zmiany. Innego rodzaju prac niż wyżej opisane wnioskodawca nie wykonywał. Pracę maszynisty kotła wnioskodawca wykonywał w całym spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, tj. po 8 godzin dziennie, w ruchu ciągłym, na cztery zmiany.

Biegły z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy jednoznacznie ocenił, że praca wykonywana przez wnioskodawcę w okresach od 1 czerwca 1982 r. do 30 kwietnia 1999 r. oraz od 4 lutego 2000 r. do 5 kwietnia 2001 r. w Zakładach (...) S.A. w Z. (z uwzględnieniem następcy prawnego) praca na stanowisku maszynisty kotła, obejmuje czynności związane z obciążeniami charakteryzującymi prace o szczególnym charakterze oraz ujęte przez pracodawcę i jego następców prawnych w zakładowym wykazie prac o szczególnym charakterze. Biegły potwierdził, że do obowiązków wnioskodawcy na stanowisku maszynisty kotła należał ciągły nadzór parametrów pracy kotła i turbiny, będących elementami bloku energetycznego oraz nadzór nad procesami regulującymi nieprawidłowe parametry pracy kotła lub turbiny, w tym ewentualne podjęcie sterowania ręcznego, gdyby nie zadziałało automatyczne sterowanie. Wykonywanie tych obowiązków wymagało koordynacji wzrokowo-ruchowej, spostrzegawczości, koncentracji i podzielności uwagi. W konsekwencji w opinii biegłego ze względu na okoliczności i charakter wykonywanej pracy wnioskodawca w spornych okresach wykonywał prace wskazane w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych załącznik nr 2 – wykaz prac o szczególnym charakterze – poz. 16, tj. prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną.

W świetle tak poczynionych ustaleń faktycznych, zdaniem Sądu Okręgowego, spełnione zostały dostateczne podstawy do tego aby pracę świadczoną przez odwołującego się w okresach pracy w Zakładach (...) S.A. w Z. od 1 czerwca 1982 r. do 30 kwietnia 1999 r. oraz od 4 lutego 2000 r. do 5 kwietnia 2001 r. uznać za pracę o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych, to jest wymienione w pkt. 16 załącznika nr 2 do ustawy prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami energetycznymi wytwarzającymi energię elektryczną lub cieplną. Podkreślenia wymaga, co zostało wyjaśnione w opinii biegłego, że w związku z dokonaną modernizacją układów technologicznych i przejścia na pracę blokową podstawowych urządzeń wytwórczych, wymuszających pracę całoroczną gospodarek poza blokowych w Oddziale w Elektrociepłowni w Z., z dniem 1 lutego 2015 r. nie zmienił się charakter czynności związanych z obowiązkami wykonywanymi na stanowisku maszynisty kotła, a tym samym nie zmieniła się charakterystyka obciążeń związanych z pracą na stanowisku maszynisty kotła oraz ryzyko zawodowe z tym związane. Zatem ocena stanowisk pracy dokonana przez (...) S.A. Oddział Elektrociepłownia w Z., której wynikiem jest wskazanie – z dniem 1 lutego 2015 r. – stanowiska „maszynista kotła”, jako stanowiska pracy na którym wykonywane są prace o szczególnym charakterze, ma zastosowanie również dla okresu przed 1 lutego 2015 r. Tym samym zastrzeżenia organu rentowego podnoszone w zaskarżonej decyzji są bezzasadne.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc, Sąd Okręgowy orzekł jak w punkcie pierwszym wyroku.

Stosownie do wyników postępowania, na podstawie art. 98 kpc, Sąd obciążył organ rentowy obowiązkiem poniesionych przez wnioskodawcę kosztów zastępstwa procesowego. Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Sąd ustalił w oparciu o § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 r. (t. j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem i pouczeniem o terminie i sposobie wniesienia apelacji doręczyć pełn. ZUS wypożyczając akta rentowe

K.W.