Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 października 2020 roku

Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Radosław Florek

po rozpoznaniu 7 października 2020 roku w Dzierżoniowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. P.

przeciwko (...) w W.

o odszkodowanie w kwocie 16 324,24 zł

I.  zasądza od strony pozwanej (...) w W. na rzecz powódki M. P. 16 324,24 zł (szesnaście tysięcy trzysta dwadzieścia cztery złote dwadzieścia cztery grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 15 724,24 zł od 16 marca 2017 roku do dnia zapłaty i od 600 zł od 29 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od strony pozwanej (...) w W. na rzecz powódki M. P. 5666,40 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje stronie pozwanej (...) w W. zapłacić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie 64,70 zł tytułem zwrotu wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 2739/18

UZASADNIENIE

CZĘŚĆ WSTĘPNA

I.Żądania powódki

1.Powódka M. P. wystąpiła o zasądzenie na jej rzecz od strony pozwanej (...) w W. 12 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 1 marca 2017 roku do dnia zapłaty oraz 600 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

2.Żądanie pozwu oparła na następujących twierdzeniach:

a) w dniu 12 stycznia 2017 roku prowadzony przez nią pojazd marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) został uderzony przez zarejestrowany w Austrii pojazd marki S. o numerze rejestracyjnym W- (...);

b)przyczyną zdarzenia było niezachowanie ostrożności przez kierującego samochodem marki S.;

c)pojazd marki S. był ubezpieczony w U. Ö. V. A. z siedzibą w W.;

d)polski reprezentant tego zagranicznego ubezpieczyciela wypłacił jej odszkodowanie w wysokości 7242,43 zł;

e)niezależny rzeczoznawca wycenił szkodę w jej pojeździe na kwotę 25 621,85 zł;

f)koszt sporządzenia kalkulacji przez niezależnego rzeczoznawcę wynoszący 600 zł stanowi element szkody.

3.Powódka rozszerzyła żądanie pozwu w ten sposób, że w miejsce żądania zasądzenia odszkodowania w kwocie 12 000 zł wniosła o zasądzenie 15 724,24 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 1 marca 2017 roku do dnia zapłaty.

II.Stanowisko strony pozwanej

1.  Strona pozwana (...) w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości.

2.  Swoje stanowisko oparła na następujących zarzutach:

a) wypłacona kwota odszkodowania odpowiada wysokości szkody;

b)do naprawy pojazdu powódka można użyć części zamiennych (...), a nie części oryginalnych;

c)naprawiając pojazd przy użyciu części oryginalnych powódka mogła uzyskać znaczny rabat;

d)przy ustalaniu wysokości odszkodowania nie zastosowano zaniżonych stawek za roboczogodzinę;

e)prywatna kalkulacja kosztów naprawy został sporządzona przed wydaniem decyzji w ramach postępowania likwidacyjnego, a jej koszt był zawyżony.

STAN FAKTYCZNY

I.Prawo własności pojazdu

1.Powódka M. P. jest właścicielką samochodu osobowego marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...), wyprodukowanego w 2011 roku.

Dowód: odpis karty pojazdu - k. 10,

odpis dowodu rejestracyjnego - k. 11.

II.Umowa ubezpieczenia

1.W dniu 12 stycznia 2017 roku, zarejestrowany w Austrii samochód marki S. o numerze rejestracyjnym W- (...) był objęty umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z austriackim ubezpieczycielem U. Ö. V. A. z siedzibą w W..

Fakt przyznany w sposób dorozumiany.

III.Czyn niedozwolony

1.W dniu 12 stycznia 2017 roku w miejscowości Ł., kierujący samochodem marki S. o numerze rejestracyjnym W- (...) nie zachował należytej ostrożności i uderzył w tył poprzedzającego go pojazdu marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

Dowód: odpis opisu zdarzenia - akta szkody o numerze (...),

odpis oświadczenia powódki z 23 lutego 2017 roku - akta szkody o numerze (...).

IV.Uszkodzenie pojazdu

1.  W wyniku tegoż zdarzenia uległa uszkodzenia tylna część pojazdu marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

Dowód: zdjęcia - akta szkody o numerze (...),

kalkulacja naprawy - akta szkody o numerze (...),

opinia pisemna biegłego sądowego z zakresu rzeczoznawstwa samochodowego H. G. z 22 września 2019 roku - k. 83-116,

uzupełniająca opinia pisemna biegłego sądowego z zakresu rzeczoznawstwa samochodowego H. G. z 2 lutego 2020 roku - k. 152-161.

2.  Koszt naprawy tegoż samochodu wynosi 22 966,67 zł brutto.

Dowód: opinia pisemna biegłego sądowego z zakresu rzeczoznawstwa samochodowego H. G. z 22 września 2019 roku - k. 83-116,

uzupełniająca opinia pisemna biegłego sądowego z zakresu rzeczoznawstwa samochodowego H. G. z 2 lutego 2020 roku - k. 152-161.

V.Postępowanie likwidacyjne

1. Powódka zgłosiła przedmiotową szkodę w austriackim oddziale U. Ö. V. A. z siedzibą w W. w dniu 31 stycznia 2017 roku.

Fakt przyznany.

2. Postępowanie likwidacyjne przeprowadził polski przedstawiciel zagranicznego ubezpieczyciela (...) Spółka Akcyjnej w Ł..

Dowód: akta szkody o numerze (...).

3.W dniu 22 lutego 2017 roku, zawiadomiono powódkę, że wydanie w terminie 30 dni decyzji w przedmiocie należnego odszkodowania nie jest możliwe ze względu na brak wymaganych dokumentów.

Dowód: wydruk poczty elektronicznej z 22 lutego 2017 roku - akta szkody o numerze (...).

VI.Przyznane odszkodowanie

1.  Decyzją z 1 marca 2017 roku, (...) Spółki Akcyjnej w Ł. przyznała powódce odszkodowanie w wysokości 7242,43 zł.

Dowód: odpis decyzji o wypłacie odszkodowania z 1 marca 2017 roku – akta szkody o numerze (...).

VII. (...) ekspertyza

1.Powódka zleciła (...) sporządzenie kalkulacji naprawy spornego samochodu.

Dowód: odpis kalkulacji naprawy nr ZG-24/17 - k. 17-29,

odpis faktury nr (...) z dnia 11 lutego 2017 roku - k. 30.

2.Wskazana ekspertyza została sporządzona w dniu 11 lutego 2017 roku, a koszt naprawy tegoż pojazdu został w niej wyceniony na kwotę 25 621,85 zł brutto.

Dowód: odpis kalkulacji naprawy nr ZG-24/17 - k. 17-29.

3.Koszt sporządzenia tej kalkulacji wyniósł 600 zł.

Dowód: odpis faktury nr (...) z dnia 11 lutego 2017 roku - k. 30.

ROZWAŻANIA PRAWNE

I. Czyn niedozwolony (punkt I wyroku)

1. Wedle przepisu art. 436 § 2 zd. 1 k.c., w razie zderzenia się mechanicznych środków komunikacji poruszanych za pomocą sił przyrody ich samoistni posiadacze mogą wzajemnie żądać naprawienia poniesionych szkód tylko na zasadach ogólnych. Z kolei przepis art. 415 k.c. stanowi, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

2. W dniu 12 stycznia 2017 roku w miejscowości Ł., kierujący samochodem marki S. o numerze rejestracyjnym W- (...) nie zachował należytej ostrożności i uderzył w tył poprzedzającego go pojazdu marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

3. Zgodnie z przepisem art. 19 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku - Prawo o ruchu drogowym (tekst jednolity - Dz.U. z 2017 roku, poz. 1260 z późn. zm.), kierujący pojazdem jest obowiązany utrzymywać odstęp niezbędny do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania się poprzedzającego pojazdu.

4.Kierujący pojazdem marki S. o numerze rejestracyjnym W- (...) naruszył cytowany przepis, a tym samym w sposób zawiniony doprowadził do przedmiotowego zdarzenia.

5.Za wszelkie szkody związane z tym zdarzeniem ponosi odpowiedzialność samoistny posiadacz pojazdu marki S. o numerze rejestracyjnym W- (...).

6.Strona pozwana nie kwestionowała odpowiedzialności samoistnego posiadacza tego samochodu.

II. Odpowiedzialność strony pozwanej (punkt I wyroku)

1. Przepis art. 822 § 1 k.c. stanowi, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

2. Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej regulują przepisy szczególne, a mianowicie przepisy ustawy z dnia 22 marca 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i (...) (tekst jednolity - Dz.U. z 2016 roku, poz. 2060 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o ubezpieczeniach obowiązkowych”. Wedle przepisu art. 34 ust. 1 tej ustawy, z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Przepis art. 35 wskazanej ustawy stanowi z kolei, że tym ubezpieczeniem jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu, natomiast zgodnie z przepisem art. 36 ust. 1 zd. 1 odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

3.W dniu zdarzenia, samochód marki S. o numerze rejestracyjnym W- (...) był objęty umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z austriackim ubezpieczycielem U. Ö. V. A. z siedzibą w W..

4.Wskazaną okoliczność w sposób dorozumiany przyznała strona pozwana.

5.Zgodnie z art. 123 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) odpowiada za szkody będące następstwem wypadków, które miały miejsce na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowanych w państwach, których biura narodowe są sygnatariuszami Porozumienia Wielostronnego.

6.Austria jest sygnatariuszem Porozumienia Wielostronnego.

7.Pojazd marki S. o numerze rejestracyjnym W- (...) był zarejestrowany w Austrii, a przedmiotowy wypadek miał miejsce na terytorium Polski.

8.W takim samym zakresie jak sprawca szkody odpowiada za skutki tego wypadku strona pozwana.

9.Wedle przepisu art. 19 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, poszkodowany może dochodzić roszczeń bezpośrednio od (...) w przypadkach, o których mowa w art. 123.

III. Szkoda i sposób jej naprawienia (punkt I wyroku)

1.Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia szkody, jednakże za utrwalone w orzecznictwie należy uznać stanowisko, że dla ustalenia pojęcia szkody należy sięgać do odpowiednich regulacji zawartych w Kodeksie cywilnym (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 18 marca 1994 roku, III CZP 25/94, OSNC 1994, nr 10, poz. 188; uchwałę Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001 roku, III CZP 68/01, OSNC 2002, nr 6, poz. 74). W związku z tym przyjmuje się, że szkoda majątkowa to różnica między stanem majątkowym poszkodowanego, który powstał po nastąpieniu zdarzenia powodującego uszczerbek, a stanem jaki by istniał, gdyby to zdarzenie nie nastąpiło (por. wyrok Sądu Najwyższego z 16 maja 2002 roku, V CKN 1273/00, OSNC 2002, nr 12, poz. 40; uchwałę Sądu Najwyższego z 15 listopada 2001 roku, III CZP 68/01, niepublikowana).

2.W skład szkody, według ugruntowanego stanowiska doktryny i orzecznictwa, wchodzą wydatki i koszty związane ze zdarzeniem wywołującym szkodę. Objęcie pojęciem szkody kosztów i wydatków poniesionych w następstwie zdarzenia wywołanego szkodą wynika z kompensacyjnego charakteru odszkodowania. Dał temu wyraz Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z 16 maja 2002 roku (V CKN 1273/00, OSNC 2002, nr 12, poz. 40), stwierdzając jako rzecz oczywistą, że podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja co oznacza, iż odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Cel ten realizuje naprawienie szkody uwzględniające indywidualną sytuację poszkodowanego. Wysokość odszkodowania powinna w związku z tym ściśle odpowiadać rozmiarom wyrządzonej szkody, a zatem odszkodowanie nie może być wyższe lub niższe od szkody poniesionej przez poszkodowanego. Należy jednocześnie zauważyć, że z zasady wyrażonej w przepisach art. 363 § 1 k.c. wynika, iż w razie uszkodzenia rzeczy w stopniu umożliwiającym przywrócenie jej do stanu poprzedniego osoba odpowiedzialna za szkodę obowiązana jest zwrócić poszkodowanemu wszelkie celowe, ekonomicznie uzasadnione wydatki poniesione w celu przywrócenia stanu poprzedniego rzeczy uszkodzonej. Przywrócenie bowiem rzeczy uszkodzonej do stanu poprzedniego polega na doprowadzeniu jej do stanu używalności w takim zakresie, jaki istniał przed wyrządzeniem szkody. Tak rozumiany obowiązek odszkodowawczy nie może jednak naruszać zasady, że szkoda nie powinna być źródłem wzbogacenia (por. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 22 lutego 2007 roku, I ACa 1179/06, LEX nr 298601).

3. Z przepisu art. 822 § 1 k.c. wynika, iż obowiązek ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej polega na zapłacie określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone przez ubezpieczonego osobom trzecim, a więc na spełnieniu świadczenia pieniężnego. Poszkodowany może, według swojego wyboru, żądać od ubezpieczyciela zapłaty kosztów hipotetycznej restytucji albo zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej ustalonej zgodnie z metodą różnicy. Przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z przepisu art. 363 § 1 k.c. jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2018 roku, II CNP 43/17, LEX nr 2490615).

IV. Odszkodowanie z tytułu uszkodzenia pojazdu (punkt I wyroku)

1.Między stronami nie było sporu co do zakresu uszkodzeń, jakie wystąpiły w spornym pojeździe, za wyjątkiem uszkodzenia tylnej lewej ściany bocznej, nadkola lewego tylnego, nadkola prawego tylnego, światła odblaskowego prawego, amortyzatora prawego tylnego i amortyzatora lewego tylnego, co było kwestionowane przez stronę pozwaną (k. 130 akt).

2.Na zdjęciach spornego pojazdu widać wybrzuszenie lewego błotnika tylnego i jego przesunięcie oraz uszkodzenia nadkola lewego i prawego tylnego, amortyzatorów tylnych i światła odblaskowego prawego (k. 155-161 akt), na co zwrócił uwagę biegły sądowy H. G. w uzupełniającej opinii pisemnej z 2 lutego 2020 roku (k. 154 akt).

3.Wskutek przedmiotowego zdarzenia doszło do uszkodzenia tylnej lewej ściany bocznej, nadkola lewego i prawego tylnego, amortyzatorów tylnych i światła odblaskowego prawego spornego samochodu.

4.Powstanie roszczenia w stosunku do ubezpieczyciela o zapłacenie odszkodowania, a tym samym jego zakres odszkodowania, nie zależą od tego, czy poszkodowany dokonał restytucji i czy w ogóle ma taki zamiar (por. wyrok Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2018 roku, II CNP 43/17, LEX nr 2490615). Oznacza to, że naprawa pojazdu przed uzyskaniem świadczeń od ubezpieczyciela i jej faktyczny zakres oraz koszt nie ma zasadniczego wpływu na sposób ustalenia wysokości należnego od ubezpieczyciela odszkodowania, które należy obliczać na podstawie ustaleń co do zakresu uszkodzeń i technicznie uzasadnionych sposobów naprawy, przy przyjęciu przewidzianych kosztów niezbędnych materiałów i robocizny według cen z daty ich ustalenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 27 czerwca 1988 roku, I CR 151/88, LEX nr 8894).

5. Dla ustalenia wysokości należnego odszkodowania nie ma znaczenia, czy powódka dokonała naprawy pojazdu marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) oraz jaki był koszt tej naprawy.

6. Z tych względów należało oddalić wniosek strony pozwanej o zobowiązanie powódki do przedłożenia rachunków za naprawę przedmiotowego samochodu.

7.Odszkodowanie ustala się w oparciu o kryteria obiektywne czyli ceny rynkowe. Udzielenie rabatu i jego wysokość są w całości uzależnione od woli sprzedającego. W związku z tym nie ma pewności, że każdy kupujący i w każdych warunkach uzyska rabat na daną cześć i będzie to rabat zawsze w takiej samej wysokości.

8.Przy ustaleniu wysokości należnego powódce odszkodowania nie można brać pod uwagę ewentualnych rabatów na zakup części zamiennych.

9.Z tych powodów oddalono wniosek strony pozwanej o zwrócenie się do dealera marki V. o informacje o możliwych do udzielenia rabatach.

10.Odszkodowanie pieniężne z tytułu zwrotu kosztów restytucji ma pełnić taką samą funkcję jak przywrócenie do stanu poprzedniego, a w związku z tym jego wysokość powinna pokryć wszystkie celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki niezbędne dla przywrócenia stanu poprzedniego uszkodzonego pojazdu. Przywrócenie stanu poprzedniego uszkodzonego pojazdu wiąże się z koniecznością wymiany elementów, które uległy zniszczeniu. Ze względu na okoliczność, że niejednokrotnie części pojazdu, uszkodzonego w trakcie zdarzenia wyrządzającego szkodę, były eksploatowane już przez określony czas, powstaje kwestia, na czym ma polegać przywrócenie do stanu sprzed wyrządzenia szkody. W szczególności, czy przywrócenie do stanu poprzedniego uzasadnia użycie nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu. Z punktu widzenia ubezpieczyciela sprowadza się do zagadnienia, czy kwota, którą ma wypłacić poszkodowanemu, może być zmniejszona o tyle, o ile mniejsza jest wartości części i materiałów starych od wartości części i materiałów nowych, które mają je zastąpić w trakcie naprawy. W tym zakresie judykatura przyjęła, że zakład ubezpieczeń zobowiązany jest na żądanie poszkodowanego do wypłaty, w ramach odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, odszkodowania obejmującego celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty nowych części i materiałów służących do naprawy uszkodzonego pojazdu. Jedynie jeżeli ubezpieczyciel wykaże, że prowadzi to do wzrostu wartości pojazdu, odszkodowanie może ulec obniżeniu o kwotę odpowiadającą temu wzrostowi. Ubezpieczyciel, w ramach umowy o odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu, powinien ustalić odszkodowanie w kwocie, która zapewnia przywrócenie pojazdu do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę jako całości. Przywrócenie do takiego stanu oznacza, że pojazd ma być sprawny technicznie i zapewnić poszkodowanemu komfort jazdy, w takim stopniu, jak przed zdarzeniem. Jeżeli w tym celu należy wymienić uszkodzoną część, to niewątpliwie jest to normalne następstwo działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła, w rozumieniu przepisu art. 361 § 1 k.c. Przy założeniu, że nie da się jej naprawić w taki sposób, aby przywrócić ją do stanu sprzed zdarzenia wyrządzającego szkodę, część ta musi zostać zastąpiona inną nową częścią. W takiej sytuacji zakład ubezpieczeń powinien ustalić wysokość odszkodowania z uwzględnieniem cen części nowych, skoro bowiem chodzi o przywrócenie do stanu poprzedniego pojazdu jako całości, to nie ma co do zasady znaczenia, że w miejsce części starych wmontowano części nowe. W szczególności nie ma żadnych podstaw prawnych, aby zawsze odrębnie oceniać wartość części i jeżeli części stare były już w chwili wypadku częściowo zużyte, z tego powodu obniżać należne odszkodowanie za przywrócenie do stanu poprzedniego całego pojazdu. Należy jednocześnie zauważyć, że nie można z góry wykluczyć, iż zamontowanie podczas przywracania do stanu poprzedniego nowych części spowoduje wzrost wartości pojazdu jako całości. Jeżeli wymianie podlegały części już znacznie wyeksploatowane i przestarzałe technicznie, a jednocześnie stanowiące znaczną część wartości całego pojazdu, to może się okazać, że w konkretnym przypadku wartość pojazdu po naprawie wzrośnie. Ciężar dowodu w tym zakresie, zgodnie z art. 6 k.c., obciąża ubezpieczyciela (por. uchwałę Sądu Najwyższego z 12 kwietnia 2012 roku, III CZP 80/11, OSNC 2012, nr 10, poz. 112; postanowienie Sądu Najwyższego z 20 czerwca 2012 roku, III CZP 85/11, OSNC 2013, nr 3, poz. 37).

11. Unormowania rozporządzenia Komisji Europejskiej nr 451/2010 z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do kategorii porozumień wertykalnych i praktyk uzgodnionych w sektorze pojazdów silnikowych (Dz.U.L. 129/52 z dnia 28 maja 2010 r.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 października 2010 r. w sprawie wyłączeń określonych porozumień wertykalnych w sektorze pojazdów samochodowych spod zakazu porozumień ograniczających konkurencję (Dz.U. Nr 198, poz. 1315) dotyczą jedynie wymienionych w nich porozumień i nie ograniczają praw poszkodowanego do żądania ustalenia odszkodowania z uwzględnieniem cen części oryginalnych. W orzecznictwie ugruntowany jest bowiem pogląd, że zawarte w wymienionych rozporządzeniach definicje, różnicujące rodzaje części zamiennych, zostały określone na potrzeby tych aktów prawnych, a nie systemu naprawienia szkody podlegającego zasadom określonym w przepisach art. 361 k.c. i art. 363 k.c., i nie mogą być zatem traktowane jako upoważniające ubezpieczyciela do powołania się na możliwość zwolnienia się z obowiązku naprawienia szkody przez zapłatę równowartości części o porównywalnej jakości z częściami oryginalnymi (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 20 czerwca 2012 roku, III CZP 85/11, OSNC 2013, nr 3, poz. 37).

12.W rozpoznawanej sprawie brak było możliwości dokonania ogledzin uszkodzonego pojazdu, albowiem został on sprzedany, a z jego nabywca nie było kontaktu (k. 153 akt).

13.Powódka zaprzeczyła, aby sporny samochód przed dniem 21 stycznia 2017 roku był uszkodzony (k. 58 akt).

14. Z opinii pisemnej biegłego sądowego z zakresu rzeczoznawstwa samochodowego H. G. z 22 września 2019 roku wynika, że zebrany w sprawie materiał dowody nie daje żadnych podstaw do przyjęcia, iż sporny samochód przed analizowanym zdarzeniem uczestniczył w innych zdarzeniach losowych, skutkujących jego uszkodzeniem w strefach przedmiotowej szkody (k. 86 akt) i powodujących wymianę części oryginalnych (k. 87 akt).

15.Strona pozwana nie przedstawiła żadnych dowodów wskazujących na to, że przed datą 21 stycznia 2017 roku pojazd ten był uszkodzony i miał wymieniane części.

16. Należało przyjąć, że samochód marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) przed spornym zdarzeniem był pojazdem bezwypadkowym, a zamontowane w nim części były fabrycznie zamontowane.

17.W opinii pisemnej z 22 września 2019 roku biegły sądowego z H. G. podkreślił, że naprawa tego pojazdu z użyciem nowych części oryginalnych jest zgodna z technologią producenta i skutkuje przywróceniem pełnych własności pojazdu, jakie posiadał on przed dniem analizowanej szkody (k. 89 akt).

18.Strona powodowa w żaden sposób nie udowodniła, że zamontowanie podczas naprawy nowych części oryginalnych spowoduje wzrost wartości spornego pojazdu jako całości.

19.W ocenie Sąd naprawa spornego pojazdu powinna nastąpić z użyciem nowych części oryginalnych, w szczególności mając na względzie, że w dniu wypadku był to samochód jedynie sześcioletnim.

20.W uzupełniającej opinii pisemnej biegłego sądowego z zakresu rzeczoznawstwa samochodowego H. G. z 2 lutego 2020 roku wskazano, że stawka roboczogodziny w wymiarze 50 zł jest oderwana od rzeczywistości i nie występuje na rynku w miejscu zamieszkania powódki w zakładach naprawczych posiadających właściwe wyposażenie i działających legalnie (k. 153 akt).

21.Strona pozwana nie przedstawiła żadnych dowodów przemawiających za przyjęciem stawki roboczogodziny w wymiarze 50 zł, a nie 100 zł.

22.Należało przyjąć za zasadne stanowisko biegłego sądowego H. G., że średnia stawka roboczogodziny na terenie zamieszkania powódki wynosi 100 zł (k. 84 i 153 akt).

23.Z opinii pisemnej biegłego sądowego z zakresu rzeczoznawstwa samochodowego H. G. z 22 września 2019 roku wynika, że koszt naprawy spornego pojazdy według opisanych powyżej zasad wynosi 22 966,67 zł brutto.

24.Powódka otrzymała już z tego tytułu odszkodowanie w kwocie 7242,43 zł.

25. Należało zasądzić na rzecz powódki z tytułu uzupełnienia tegoż odszkodowania żądaną przez nią kwotę 15 724,24 zł (22 966,67 zł - 7242,43 zł).

26.Z opisanych powyżej przyczyn wszelkie zarzuty strony pozwanej co do rzetelności stanowiska biegłego H. G. okazały się niezasadne.

27.W związku z tym należało oddalić wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii pisemnej drugiego biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej.

V. Odszkodowanie z tytułu sporządzenia prywatnej kalkulacji (punkt I wyroku)

1.  W orzecznictwie przyjmuje się, że odszkodowanie przysługujące z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów może obejmować także koszty ekspertyzy wykonanej na zlecenie poszkodowanego. Ocena, czy poniesione koszty ekspertyzy sporządzonej na zlecenie poszkodowanego w postępowaniu przedsądowym są objęte odszkodowaniem przysługującym od ubezpieczyciela z umowy odpowiedzialności cywilnej, musi być dokonana przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy, a w szczególności uzależniona od ustalenia, czy zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem tego wydatku a wypadkiem, oraz czy poniesienie tego kosztu było obiektywnie uzasadnione i konieczne także w kontekście ułatwienia określenia prawidłowo konkretnego ubezpieczyciela, jak i ułatwienia zakładowi ubezpieczeń ustalenia okoliczności wypadku i rozmiarów szkody (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2004 roku, III CZP 24/04, OSNC 2005, nr 7-8, poz. 117).

2.  W niniejszej sprawie, ze względu na to, że zaniżono należne powódce odszkodowanie, sporządzenie prywatnej kalkulacji naprawy było w pełni uzasadnione, gdyż pozwalało jej zweryfikować dokonaną w postępowaniu likwidacyjnym wycenę.

3.  Ustalona w kalkulacji sporządzone przez Z. G. w dniu 11 lutego 2017 roku, wysokość szkody jest zdecydowanie bardziej zbliżona do rzeczywistej wielkości szkody niż w przypadku wyceny sporządzonej w postępowaniu likwidacyjnym, a tym samym przedmiotowa kalkulacja prywatna umożliwiała powódce określenie odszkodowania w prawidłowej wysokości.

4.  Wbrew stanowisku strony pozwanej nie miało znaczenia, kiedy prywatna kalkulacja została sporządzona, a w szczególności, czy nastąpiło to jeszcze przed wydaniem decyzji ustalającej wysokość odszkodowania, jak to miało miejsce w rozpoznawanej sprawie. Istotne jest tylko, czy była ona przydatna do ustalenia rzeczywistej wysokości odszkodowania, a zwłaszcza oceny zasadności decyzji w tym przedmiocie wydanej w postępowaniu likwidacyjnym.

5.  Koszt sporządzenia spornej kalkulacji przez Z. G. wyniósł 600 zł (k. 30 akt).

6.  Strona pozwana w żaden sposób nie wykazała, a nawet nie uprawdopodobniła, że koszt sporządzenia tej kalkulacji znacząco odbiega od stawek rynkowych.

7.  Wynagrodzenie biegłego sądowego H. G. za sporządzenie opinii pisemnej w tej sprawie wynosiło prawie dwukrotnie więcej niż koszt sporządzenia kalkulacji przez Z. G., choć zakres ich pracy był zbliżony.

8.  Należało zasądzić na rzecz powódki z tytułu naprawienia szkody związanej z kosztami sporządzenia prywatnej kalkulacji żądaną przez nią kwotę 600 zł.

VI. Odsetki (punkty I i II wyroku)

1.Wedle przepisu art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odsetki za opóźnienie należą się zarówno bez względu na szkodę poniesioną przez wierzyciela, jak i zawinienie okoliczności opóźnienia przez dłużnika (por. wyrok Sądu Najwyższego z 13 października 1994 roku, I CRN 121/94, OSNC 1995, nr 1, poz. 21). W świetle przepisów ustawy dłużnik opóźnia się z wykonaniem zobowiązania, gdy nie spełnia świadczenia w terminie oznaczonym w sposób dostateczny lub wynikający z właściwości zobowiązania. Aby dokładnie wyjaśnić wskazaną kwestię konieczne jest odwołanie się do pojęcia wymagalności. Roszczenie o spełnienie świadczenia jest wymagalne wówczas, gdy wierzyciel jest uprawniony do żądania spełnienia świadczenia. Dopóki roszczenie jest niewymagalne, nie zachodzi także opóźnienie, gdyż dłużnik nie jest zobowiązany do świadczenia. O dacie wymagalności decyduje natomiast treść stosunku obligacyjnego łączącego strony. W przypadku zobowiązań terminowych, jeśli dłużnik nie realizuje w terminie swych obowiązków wynikających z treści zobowiązania, opóźnia się ze spełnieniem świadczenia. W takim przypadku data wymagalności roszczenia stanowi jednocześnie datę, od której dłużnik opóźnia się ze świadczeniem. Z mocy przepisów art. 481 k.c. uzasadnia to roszczenie o odsetki. W przypadku z kolei zobowiązań bezterminowych opóźnienie nastąpi dopiero w przypadku niedostosowania się do wezwania wierzyciela żądającego spełnienia świadczenia, chyba że obowiązek jego spełnienia wynika z właściwości zobowiązania (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 21 listopada 1995 roku, I ACr 592/95, OSA 1996, nr 10, poz. 48).

2.Przepis art. 481 § 2 zd. 1 k.c. stanowi, że jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych.

3.Zgodnie z przepisem art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Zdanie 1 ustęp 2 tegoż artykułu stanowi natomiast, że w przypadku, gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania, okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W świetle tych przepisów ubezpieczyciel jest obowiązany wypłacić odszkodowanie w terminie 30 dni od dnia zawiadomienia o szkodzie, a w późniejszym terminie tylko wówczas, gdy nie jest w stanie wcześniej wyjaśnić okoliczności niezbędnych do ustalenia jego odpowiedzialności albo wysokości odszkodowania.

4.Strona pozwana przyznała, że powódka zawiadomiła ubezpieczyciela o szkodzie w postaci uszkodzenia pojazdu w dniu 31 stycznia 2017 roku.

5.Strona pozwana udowodniła, że w postępowaniu likwidacyjnym wydanie w terminie 30 dni decyzji w przedmiocie należnego odszkodowania nie było możliwe ze względu na brak wymaganych dokumentów.

6. Decyzja o przyznaniu powódce odszkodowania w wysokości 7242,43 zł została wydana w postępowaniu likwidacyjnym w dniu 1 marca 2017 roku, przy czym dochowano w tym zakresie należytej staranności, albowiem nastąpiło to w krótkim czasie po otrzymaniu niezbędnej dokumentacji.

7.Odszkodowanie powinno zostać wypłacone powódce w terminie 14 dni liczonym od dnia 1 marca 2017 roku, czyli do dnia 15 marca 2017 roku.

8. Od dnia 16 marca 2017 roku przysługiwały powódce odsetki ustawowe za opóźnienie naliczane od należnego odszkodowania z tytułu kosztów naprawy uszkodzeń spornego pojazdu.

9. Powódka zażądała zasądzenia tych odsetek od 1 marca 2017 roku.

10. Tym samym należało zasądzić wskazane odsetki od dnia 16 marca 2017 roku i oddalić dalej idące powództwo w tym zakresie.

11.Powódka przed wytoczeniem powództwa w niniejszej sprawie nie wzywała do zapłaty odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji.

12.Zawiadomienia o tej szkodzie nastąpiło z chwilą doręczenia stronie pozwanej odpisu pozwu.

13. Odpis pozwu został doręczony stronie pozwanej 28 listopada 2018 roku (k. 35 akt).

14.Odszkodowanie z tego tytułu powinno zostać wypłacone powódce w terminie 30 dni liczonym od dnia 28 listopada 2018 roku, czyli do dnia 28 grudnia 2018 roku.

15. Od dnia 29 grudnia 2018 roku przysługiwały powódce odsetki ustawowe za opóźnienie naliczane od należnego odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów sporządzenia prywatnej kalkulacji.

16.Powódka zażądała zasądzenia tych odsetek od dnia wniesienia pozwu czyli od dnia 9 listopada 2018 roku.

17. Tym samym należało zasądzić wskazane odsetki od dnia 29 grudnia 2018 roku i oddalić dalej idące powództwo w tym zakresie.

VII. Koszty procesu (punkt III wyroku)

1.Wedle przepisów art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego radcy prawnego, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

2.Do kosztów procesu poniesionych przez powódkę należało zaliczyć: opłatę stałą od pozwu w kwocie 1000 zł (k. 9, 33, 139 i 144 akt), opłatę skarbową od odpisu pełnomocnictwa w kwocie 17 zł (k. 8 akt), koszty korespondencji w kwocie 49,40 zł (k. 7 i 189 akt), wynagrodzenie reprezentującego ją radcy prawnego w kwocie 3600 zł i zaliczkę na wynagrodzenie biegłego w kwocie 1000 zł (k. 69 i 117 akt), co daje łącznie 5666,40 zł.

3. Przepisy art. 100 k.p.c. stanowią, że w razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone, przy czym sąd może włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

4. Powódka przegrała sprawę w nieznacznej części, a mianowicie jedynie częściowo co do żądania zasądzenia odsetek za opóźnienie.

5.Strona pozwana jest obowiązana zwrócić powódce całość poniesionych przez nią kosztów procesu.

VIII. Wydatki tymczasowo poniesione przez Skarb Państwa (punkt IV wyroku)

1.W rozpoznawanej sprawie powódka został wezwana do uzupełnienia zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 64,70 zł (k. 117 akt), jednakże nie uczyniła zadość temu obowiązki i w związku z tym wskazane wydatki poniósł tymczasowo Skarb Państwa – Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie (k. 123-124 akt).

2.Wedle stosowanych w drodze analogii przepisów art. 113 ust. 1 i 2 w zw. art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity - Dz.U. z 2019 roku, poz. 785 z późn. zm.), wydatkami tymczasowo poniesionymi przez Skarb Państwa sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży strony, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

3.W rozpoznawanej sprawie, stosując odpowiednio przepis art. 100 zd. 2 k.p.c., należało tymi wydatkami obciążyć w całości stronę pozwaną.