Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2021 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2021 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w B.

przeciwko A. Ś.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego A. Ś. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w B. kwotę 8.306,84zł (osiem tysięcy trzysta sześć złotych osiemdziesiąt cztery grosze) wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 29 listopada 2019 roku do dnia 5 marca 2021 roku,

2.  należność zasądzoną w punkcie 1 (pierwszym) wyroku wraz z odsetkami, tj. kwotę 9.572,03zł (dziewięć tysięcy pięćset siedemdziesiąt dwa złote trzy grosze) rozkłada na 27 miesięcznych rat, 6 pierwszych rat w wysokości 250zł (dwieście pięćdziesiąt złotych) każda rata, 12 kolejnych rat w wysokości 350zł (trzysta pięćdziesiąt złotych) każda rata, kolejnych 8 rat w wysokości 450zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) każda rata i ostatnia 27 rata w wysokości 272,03zł (dwieście siedemdziesiąt dwa złote trzy grosze), płatnych do 15-tego dnia każdego miesiąca, poczynając od miesiąca następnego od tego, w którym niniejszy wyrok się uprawomocni, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie nieuiszczenia poszczególnych rat w terminie, od dnia wymagalności każdej raty do dnia zapłaty, z tym że opóźnienie w zapłacie którejkolwiek z rat spowoduje wymagalność całego nieuiszczonego roszczenia;

3.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

4.  nie obciąża pozwanego A. Ś. kosztami procesu.

Pobrano opłatę kancelaryjną

w kwocie zł – w znakach

opłaty sądowej naklejonych

na wniosku.

Sygn. akt I C 1213/19

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. z siedzibą w B. wniósł przeciwko A. Ś. pozew o zapłatę kwoty 15 427,84 zł z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 29 listopada 2019 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż w dniu 18 lutego 2019 roku pozwany zobowiązał się – poprzez podpisanie weksla – do zapłaty w dniu 28 listopada 2019 roku kwoty 15 427,84 zł. Powód podkreślił, iż w dniu 29 października 2019 roku wezwał pozwanego do wykupu weksla, jednak do dnia wniesienia powództwa pozwany nie dokonał żadnej wpłaty. Powód poinformował również, że weksel został wystawiony na zabezpieczenie zwrotu całego zadłużenia z tytułu pożyczki udzielonej przez powoda na podstawie umowy pożyczki gotówkowej nr (...) z dnia 18 lutego 2019 r. Wyjaśnił, że na dochodzoną pozwem należność składa się suma pozostałych do zapłaty rat pożyczki oraz należne maksymalne odsetki za opóźnienie liczone zgodnie z art. 481 § 2 ¹ k.c. za każdy dzień opóźnienia w płatności każdej z rat. Powód wyjaśnił również, że roszczenie stało się wymagalne w dniu 29 listopada 2019 r.

W dniu 31 grudnia 2019 r. stwierdzono brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, albowiem powód dochodził w niniejszej sprawie należności z tytułu weksla. Oprócz żądania sumy wekslowej powód domagał się zasądzenia odsetek umownych przekraczających ustawowe odsetki za opóźnienie na podstawie weksla niezawierającego zastrzeżeń o odsetkach. W związku z powyższym brak było podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym.

Pozwany A. Ś. na rozprawie w dniu 10 lutego 2021 roku przyznał, że zawarł z pozwanym przedmiotową umowę i nie spłacił należności wynikającej z tej umowy. Pozwany wyjaśnił, iż początkowo spłacał zobowiązanie, miał również inne zobowiązania, jednak stracił pracę i zaprzestał spłacania zobowiązań. Podkreślił, iż ostatnią ratę zapłacił w 2019r. Pozwany wskazał, iż zawarcie umowy wyglądało w ten sposób, że zadzwonił, pani przygotowała umowę i gotową umowę przedstawiono mu do podpisania. W rozmowie telefonicznej dowiedział się tylko ile jest do spłaty i jaki jest okres kredytowania. Przyznał także, że przy zawieraniu umowy coś mu mówiono, tłumaczono, ale nie pamięta dokładnie co. Pozwany nie wiedział o możliwościach wskazanych w „Twój pakiet”, nie wiedział na czym on polegał. Nikt go nie informował o możliwości zawieszenia spłaty bądź zmniejszeniu rat. Podkreślał, iż w momencie jak stracił pracę, to zadzwonił do powoda, żeby go o tym poinformować, natomiast pani, z którą rozmawiał powiedziała mu, że zadzwoni do innego biura i już nikt się z nim w tej sprawie nie skontaktował telefonicznie. Otrzymywał jedynie korespondencję na adres zameldowania.

Pozwany przyznał, że pozew jest zasadny, jednak z uwagi na trudną sytuację finansową zgłosił wniosek o rozłożenie mu spłaty świadczenia na raty po 200-250 zł miesięcznie. Wyjaśnił, że od pół roku nie pracuje, nie ma dochodu, nie jest zarejestrowany jako osoba bezrobotna. Wysyłał podania o pracę, jednak nie dostawał żadnej odpowiedzi. Mieszka wraz z mamą, która otrzymuje rentę i dorabia za granicą i jest na jej utrzymaniu. Pozwany wskazał, że nie ma nikogo na utrzymaniu i mieszka tylko z mamą. Na rozprawie w dniu 05 marca 2021r. oświadczył, iż od 16 marca podejmie pracę w J. i będzie otrzymywał wynagrodzenie około 2 800 zł na rękę.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 18 lutego 2019 r. pozwany A. Ś. podpisał z powódką (...) S.A. z siedzibą w B. umowę pożyczki gotówkowej nr (...). Dodatkowo, na zabezpieczenie zwrotu pożyczki udzielonej w ramach przedmiotowej umowy, złożył weksel in blanco, upoważniając pożyczkodawcę do wypełnienia weksla m.in. gdy opóźnienie w płatności kwoty równej wartości jednej pełnej raty przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Zgodnie z umową strony ustaliły, że pozwany otrzyma pożyczkę w wysokości 7 250,00 zł, przy czym będzie spłacał zobowiązanie wynikające z ww. umowy w 36 miesięcznych ratach, w wysokości 467 zł. Przy czym pierwsza rata miała być zapłacona do 28 marca 2019 r., a ostania rata do 28 lutego 2022 r. Przy zawieraniu umowy pozwany nie był informowany na czym polega wykupiony tzw. Twój Pakiet”.

bezsporne, ponadto dowód: weksel złożony w depozycie Sądu Rejonowego w Człuchowie – odpis k. 2, deklaracja wekslowa k. 4, umowa k. 68-72, harmonogram spłat k. 73

Początkowo pozwany spłacał raty wynikające z umowy. Jednak z uwagi na to, że w 2019 roku pozwany zaprzestał spłaty zobowiązania powódka wypowiedziała mu umowę pożyczki.

bezsporne, ponadto dowód: harmonogram wpłat k. 73, wypowiedzenie, umowy pożyczki wraz z wezwaniem do wykupu weksla k. 3

Pozwany A. Ś. od kilku miesięcy nie pracował, nie miał dochodu, nie był zarejestrowany jako osoba bezrobotna, albowiem chciał znaleźć pracę na własną rękę. Wysyłał podania o pracę, jednak nie dostawał żadnej odpowiedzi. Mieszka wraz z mamą, która otrzymuje rentę i dorabia za granicą i jest na jej utrzymaniu. Pozwany nie ma nikogo na utrzymaniu i mieszka tylko z mamą. Od 16 marca pozwany miał podjąć pracę w J., za którą ma otrzymywać wynagrodzenie około 2 800 zł na rękę.

bezsporne, ponadto por.: wyjaśnienia pozwanego protokół z dnia: 10 lutego 2020r., z dnia 05 marca 2021r.

Sąd zważył co następuje:

W niniejszej sprawie powód wywodził swoje roszczenie z weksla, który zabezpieczał wierzytelności związane z zawartą w dniu 18 lutego 2019 roku umową pożyczki. Roszczenie powstało w związku z niewywiązaniem się przez pozwanego z zobowiązania. Wskazać należy, że pozwany uznał co do zasady roszczenie, usprawiedliwiając brak spłaty swoją sytuacją majątkową.

Zgodnie z treścią art. 213 § 2 k.p.c. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. W niniejszej sprawie w ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Przedmiotem powództwa było roszczenie wekslowe wynikające z umowy pożyczki, która została zawarta przez pozwanego występującego jako konsument.

Podkreślić należy, że powód dochodził swoich roszczeń w oparciu o weksel i związane z tym unormowania. Według powoda weksel stanowił zabezpieczenie spłaty pożyczki, był on wystawiony in blanco nie na zlecenie, a zasady wypełnienia weksla regulowała deklaracja wekslowa. Zgodnie z deklaracją wekslową pożyczkodawca został upoważniony do wypełnienia weksla wyłącznie na sumę odpowiadającą zadłużeniu pożyczkobiorcy wobec pożyczkodawcy wynikającemu z umowy pożyczki.

Nadmienić należy, że przedmiotowy weksel był wystawiony przez pozwanego in blanco nie na zlecenie. Na mocy art. 9 Prawa wekslowego wystawca weksla odpowiada za przyjęcie i za zapłatę weksla. Zgodnie z art. 10 w/w ustawy jeżeli weksel, niezupełny w chwili wystawienia, uzupełniony został niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie można

wobec posiadacza zasłaniać się zarzutem, że nie zastosowano się do tego porozumienia, chyba że posiadacz nabył weksel w złej wierze albo przy nabyciu dopuścił się rażącego niedbalstwa.

Nie budzi wątpliwości, że wręczeniu weksla in blanco towarzyszy porozumienie dotyczące uzupełnienia weksla. Istnienie porozumienia co do uzupełnienia weksla jest obligatoryjne, związane jest z wystawieniem i wydaniem weksla in blanco. Z brzmienia ww. art. 10 wynika konieczność istnienia porozumienia stron. Jeżeli wystawca wydał weksel in blanco, to tym samym upoważnił otrzymującego weksel do wypełnienia go zgodnie z umową. W wyniku wypełnienia weksla in blanco częściowo niezgodnie z porozumieniem na niekorzyść osoby na nim podpisanej, osoba ta może stać się zobowiązana wekslowo w granicach, w których tekst weksla odpowiada porozumieniu – deklaracji wekslowej (por. SN z 26.1.2001 r., II CKN 25/00). W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że w razie naruszenia uprawnienia do uzupełnienia weksla in blanco przez wpisanie wyższej sumy od kwoty wierzytelności, dla której zabezpieczenia weksel in blanco został wręczony, osoba na nim podpisana staje się zobowiązana wekslowo w granicach w jakich tekst weksla jest zgodny z upoważnieniem ( por. wyr. SN z 22.6.2006 r., V CSK 70/06, OSNC 2007, Nr 4, poz. 59; SN z 1.12.2010 r., I CSK 181/10, L.).

Podkreślić należy, że zobowiązanie z weksla staje się abstrakcyjne dopiero wtedy, gdy zostanie on puszczony w obieg i nabędzie go osoba trzecia. Wówczas, wobec osoby trzeciej (działającej w dobrej wierze), nie można podnosić zarzutów dotyczących stosunku prawnego będącego podstawą weksla. Ponadto należy wskazać, że zgodnie z art. 41 ust 1 ustawy o kredycie konsumenckim ustawodawca dopuszczając samą możliwość wystawiania weksli i czeków przez konsumenta, wprowadził zarazem unormowania zapobiegające skutkom przeniesienia praw wynikających z tych papierów wartościowych na osobę trzecią. Weksel zabezpieczający kredyt konsumencki nie może być źródłem zobowiązania abstrakcyjnego, a tym samym powód ma obowiązek wskazać dowody na istnienie i wysokość zobowiązania wekslowego.

Podkreślić należy, że pozwany występował jako konsument. Zarówno normy prawa wspólnotowego chronią praw konsumentów, ale także polski ustawodawca wprowadził szczególną ochronę tej grupy uczestników obrotu cywilnego jako słabszej strony stosunków zobowiązaniowych, zapewniając im ochronę przed stosowaniem (przez silniejszego przedsiębiorcę, profesjonalnie działającego w obrocie) postanowień kształtujących ich prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i wywierający szkodliwy wpływ na ich interesy. Ustawodawca wprowadził szczególne regulacje prawne chroniące konsumenta.

Powyższe wynika zarówno z art. 76 Konstytucji RP , zgodnie z którym władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi jak i przepisów ustawowych . Zgodnie z prawem unijnym TSUE ( por. wyr. Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 września 2018 r. (C-176/17) , Sąd ma obowiązek zbadać czy w umowach z konsumentami nie występują niedozwolone klauzule umowne lub inne postanowienia naruszające prawa konsumentów.

W niniejszej sprawie powód wniósł pozew o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie art. 485 § 2 k.p.c. Następnie w dniu 31 grudnia 2019 roku przewodniczący stwierdził brak podstaw do wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, w związku z czym sprawę skierowano do postępowania zwykłego (por. k. 14). Wówczas już strona powodowa uzyskała informację, że jej twierdzenia zawarte w pozwie jak i dowody nie stanowią podstawy - zdaniem Sądu - do wydania nakazu zapłaty.

W ocenie Sądu nie budzi wątpliwości, że pozwany posiada status konsumenta w rozumieniu art. 22 ¹ k.c., zaś powódka jest podmiotem zawodowo trudniącym się udzielaniem kredytów konsumenckich, a przedmiotem powództwa roszczenie wekslowe wynikające z umowy pożyczki, która została zawarta przez pozwanego występującego jako konsument. Jak powyżej wskazano Sąd ma obowiązek zbadać czy w umowach z konsumentami nie występują niedozwolone klauzule umowne lub inne postanowienia naruszające prawa konsumentów. W ocenie Sadu nie budzi wątpliwości, że Sąd ma obowiązek w procesie wekslowym z udziałem konsumenta badać stosunek podstawy łączący strony, nawet bez zarzutu strony pozwanej. Nie budzi również wątpliwości, że aby skutecznie dochodzić roszczenia z weksla będącego pierwotnie wekslem in blanco stanowiącym zabezpieczenie innych roszczeń między stronami, konieczne jest przedłożenie zarówno weksla oraz wykazanie, że między stronami istniało porozumienie (deklaracja - umowa - wekslowa), upoważniające stronę otrzymującą weksel do jego wypełnienia i określające warunki dokonania tej czynności. Powódka jako strona stosunku podstawowego, winna przestawić deklarację wekslową i wskazać na okoliczności decydujące o jego wypełnieniu zgodnie z zawartą deklaracją. Abstrakcyjność zobowiązania z weksla in blanco między stronami stosunku podstawowego ma bowiem osłabiony charakter i uwzględnia funkcję tego weksla jako formy zabezpieczenia roszczenia ze stosunku podstawowego. Konsekwencje z tego płynące winny być przy tym przestrzegane szczególnie, gdy stroną stosunku podstawowego dającą zabezpieczenie jest konsument.

Zgodnie z treścią art. 41 ust. 1 ustawy z 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, dopuszczalne jest zabezpieczenie udzielonej pożyczki wekslem własnym bez możliwości

indosowania. Celem tej regulacji jest ograniczenie ekonomicznych funkcji weksla wyłącznie do roli zabezpieczenia zobowiązania ze stosunku podstawowego, wykluczając możliwość przenoszenia wynikających z niego praw ( por. Komentarz do art. 41 ustawy o kredycie konsumenckim pod red. K. Osajdy, Legalis).

W związku z powyższym, biorąc pod uwagę, że weksel zabezpieczający kredyt konsumencki, nie może być źródłem zobowiązania abstrakcyjnego (nie może być indosowany), a zatem powód winien wskazać dowody na istnienie i wysokość zobowiązania wekslowego zgodnie z ogólnymi regułami dowodzenia określonymi w art. 6 k.c.

Na mocy art. 29 ww. ustawy o kredycie konsumenckim umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany niezwłocznie doręczyć umowę konsumentowi. Umowa powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Powyższe ma gwarantować konsumentowi czytelną informację o treści stosunku prawnego, na który się zobowiązuje i jakie powstają po jego stronie prawa i obowiązki.

W ocenie Sądu co do zasady można przyjąć, że nie budziły wątpliwości twierdzenia powoda co do zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki.

Zauważyć jednak należy, iż w ocenie Sądu, niektóre roszczenia powódki budziły poważne wątpliwości. Dochodziła ona bowiem – oprócz spłaty kapitału pożyczki wraz z odsetkami również dodatkowych kosztów w postaci: opłaty przygotowawczej w wysokości 129,00 zł, wynagrodzenia prowizyjnego w wysokości 6 021,00 oraz kwoty 1 100,00 zł z tytułu wynagrodzenia za „Twój pakiet”. Wątpliwość Sądu wzbudziła wysokość dochodzonej w niniejszej sprawie należności z tytułu prowizji oraz z tytułu przyznania Twojego Pakietu.

Nie ulega wątpliwości, że powódka powoływała się na umowę pożyczki. Zgodnie z treścią art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem.

W myśl art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz. U. z 2014 roku, poz. 1497 ze zm.) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie

swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki.

Przy umowie pożyczki, głównymi świadczeniami stron są: po stronie pożyczkodawcy - udostępnienie określonych środków finansowych do korzystania na określony okres czasu, a ze strony pożyczkobiorcy - zwrot tych środków (tak zwany depozyt nieprawidłowy). Umowa pożyczki została przy tym ukształtowania w kodeksie cywilnym w taki sposób, że co do zasady może być zarówno umową odpłatną, jak i nieodpłatną. W przypadku zawarcia przez strony odpłatnej umowy pożyczki, wynagrodzenie pożyczkodawcy winno być wyraźnie określone w umowie. Zwyczajowo formę wynagrodzenia za korzystanie z cudzego kapitału stanowią odsetki, ewentualnie zapłata prowizji. Ustawodawca, aby przeciwdziałać ocenianemu negatywnie w świetle zasad współżycia społecznego zjawisku lichwy oraz aby chronić interesy słabszych uczestników obrotu gospodarczego, jakimi zazwyczaj są konsumenci, wprowadził przy tym do kodeksu cywilnego instytucję odsetek maksymalnych, których wysokość winna stanowić podstawowe odniesienie do oceny ekwiwalentności wysokości wynagrodzenia pożyczkodawcy ustalonego w umowie. Stopa tych odsetek ustalana jest w odniesieniu do aktualnej stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego i odzwierciedla bieżący układ stosunków gospodarczych, „cenę” pieniądza w obrocie międzybankowym i poziom inflacji, zapewnia więc pożyczkodawcom godziwy zysk. Z drugiej strony jej wprowadzenie nie pozwala podmiotom uprzywilejowanym, jakim zwykle w obrocie z konsumentami znajdującymi się w trudnej sytuacji materialnej, niewykształconymi lub mającymi trudności intelektualne z rozeznaniem konsekwencji swojego działania, są pożyczkodawcy, na wykorzystywanie przymusowego położenia słabszej strony umowy. Odsetki, obok prowizji za udzielenie pożyczki, stanowią wynagrodzenie pożyczkodawcy za korzystanie przez kredytobiorcę z jego środków finansowych. Trzeba też podkreślić, że umowa pożyczki, sformułowana zgodnie z zasadami uczciwego i rzetelnego obrotu na rynku kapitałowym, powinna jasno określać, które opłaty i prowizje stanowią zysk pożyczkodawcy, a które są pobierane na pokrycie konkretnych kosztów ponoszonych przez niego w związku z zawartą umową i jej obsługą. Te ostatnie powinny zostać przy tym określone w wysokości rzeczywiście ponoszonej przez pożyczkodawcę tak, aby nie stanowiły ukrytego źródła zysku. Ponadto z istotą pożyczki sprzeczne jest „przeniesienie” na rzecz biorącego pożyczkę sum pieniężnych, których w rzeczywistości nigdy on nie otrzymuje, a które automatycznie zostają zaliczone na poczet związanych z pożyczką kosztów i opłat lub umów dodatkowych. W wyniku tego pożyczkobiorca byłby bowiem zobowiązany do spłaty znacznego zobowiązania, nie

otrzymując przy tym na własność żadnych środków pieniężnych. Taką konstrukcję umowy pożyczki należy więc uznać za sprzeczną z zasadą swobody umów wyrażoną w art. 353 ¹ k.c., zgodnie z którą strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Zgodnie bowiem z treścią art. 385 ¹ § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, które nie zostały uzgodnione indywidualnie, nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przyjętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (§ 4). Przy czym pod pojęciem konsumenta kodeks cywilny w art. 22 ¹ k.c. wskazuje osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Obie wskazane w art. 385 ¹ § 1 k.c. formuły prawne służą ocenie tego, czy klauzule umowne przekraczają zakreślone przez ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej w zakresie kształtowania praw i obowiązków stron konsumenckiego stosunku obligacyjnego twórcy wzorca w zakresie kształtowania praw i obowiązków konsumenta ( porównaj: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 roku, I CK 832/04).

W rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. „ rażące naruszenie interesów konsumenta” oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast „działanie wbrew dobrym obyczajom” w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku.

Abuzywne postanowienie umowne kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, która to sprzeczność rażąco narusza jego interesy. Istotą dobrych obyczajów jest szeroko rozumiany szacunek dla drugiego człowieka. W stosunkach z konsumentami powinien wyrażać się on informowaniem o wynikających z umowy uprawnieniach, niewykorzystywaniem uprzywilejowanej pozycji profesjonalisty przy zawieraniu umowy i jej realizacji, rzetelnym traktowaniu konsumenta jako równorzędnego partnera umowy. Za sprzeczne z dobrymi obyczajami można więc uznać działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania u konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Działania te potocznie określa się jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania ( porównaj: wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 sierpnia 2011 roku VI ACa 262/11).

Przenosząc zatem powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, w ocenie Sądu zasadność roszczenia budzi uzasadnione wątpliwości. Z analizy umowy pożyczki wynika, że stanowi ona sztandarowy wzorzec, formularz wykorzystywany przez powódkę przy zawieraniu umów. Z wyjaśnień pozwanego wynika niewątpliwie, że nie miał on żadnego wpływu na treść wniosku. Podkreślić należy, ze przedstawione przez pozwanego okoliczności związane z zawarciem umowy nie były kwestionowane przez stronę powodową, w związku z czym na mocy art. 230 k.p.c. należy uznać je za przyznane. Nadmienić należy, że powódka nie wskazywała co składa się na kwotę kosztów pozaodsetkowych tj. prowizji i „Twój Pakiet”, nie wykazała także, że w jakikolwiek sposób pozwany był informowany o wysokości tych kosztów, co ma wpływ na ich wysokość, a przede wszystkim, że miał jakikolwiek wpływ na ustalone warunki umowy.

W ocenie Sądu roszczenie powódki należało w części oddalić, albowiem uwzględniając powołane na wstępie zważeń normy, należy uznać, że dodatkowe koszty pożyczki obejmujące prowizję i Twój Pakiet zostały określone na zawyżonym, nieznajdującym żadnego uzasadnienia, poziomie. Stanowią one niedozwolone klauzule umowne, przede wszystkim z uwagi na ich wysokości. Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie, opłaty te – jak powyżej wskazano - zostały ustalone w stałej zryczałtowanej wysokości, niezależnie od faktycznie poniesionych wydatków, przez co dochodzi do braku ekwiwalentności świadczeń stron umowy pożyczki i skutkuje bezpodstawnym wzbogaceniem się strony powodowej. Wprowadzenie przez powódkę opłat w wysokości wskazanej w umowie godziło w dobre i uczciwe praktyki kupieckie oraz w sposób rażący naruszało interes pozwanego jako konsumenta. Jak powyżej wskazano do nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy uznać warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane, jeżeli stają one w sprzeczności z wymogami dobrej wiary.

Zauważyć również należy, iż za niedozwolone klauzule umowne, w świetle art. 385 ¹ § 1 k.c., należy uznać takie postanowienie umowne, które pod postacią opłaty pobieranej formalnie na poczet pokrycia kosztów konkretnych czynności, w rzeczywistości stanowią dla pożyczkodawcy źródło dodatkowego zysku, ukryte przed konsumentem, pozwalającego mu omijać przepisy dotyczące wysokość odsetek maksymalnych oraz niedopuszczalności kary umownej za niespełnienie świadczenia pieniężnego (art. 483 § 1 k.c.).

Zaznaczyć należy, że prowizja stanowi ponad 83% kwoty udzielonej pożyczki i brak jest jakiegokolwiek uzasadnienia w tym zakresie, albowiem powódka nie wskazała co składa się na jej wysokość. Ponadto brak jest uzasadnienia pobrania od pozwanego kwoty z tytułu opłaty za Twój Pakiet, który gwarantował pozwanemu m.in. możliwość skorzystania z odroczenia rat pożyczki lub ich obniżenia, albowiem przy zawieraniu umowy, przy składaniu wniosku pozwany w tym przedmiocie nie był w ogóle poinformowany, na czym polega możliwość skorzystania z tej usługi ( por. twierdzenia pozwanego - protokół z dnia 10.02.2021r., 00:03:40). W ocenie Sądu brak podstaw, aby pozwany ponosił koszty związane z usługą, z której nie mógł skorzystać. Podkreślić należy, ze powód nie informował powoda o możliwości skorzystania z Twojego Pakietu, również w momencie, gdy pozwany poinformował o utracie pracy.

W ocenie Sądu od powoda, który działała jako profesjonalista i naliczał opłaty z tego tytułu, należy oczekiwać, że pouczy stronę, że przysługuje mu takie prawo. Wprawdzie z umowy wynika, że w celu skorzystania z Twojego pakietu pożyczkobiorca nie może zalegać z płatnością żadnej z rat, jednakże skoro pozwany przy umowie nie był poinformowany na czym polega „Twój pakiet”, to mógł o tym nie wiedzieć.

Biorąc pod uwagę treść umowy, która została sporządzona drobnym drukiem, usprawiedliwić można pozwanego, że nie przeczytał jej całej ze zrozumieniem. Od powoda jako profesjonalisty wymagać należy, że przy zawieraniu umowy pouczy pożyczkobiorcę, jakie ma prawa, co składa się na poszczególne elementy umowy, zwłaszcza te, które finansowo obciążają konsumenta, który jest nieporadny.

Nadmienić należy, że z analizy zarówno wniosku jak i umowy pożyczki wynika, że stanowi ona sztandarowy wzorzec, formularz wykorzystywany przez powódkę przy zawieraniu umów. Z wyjaśnień pozwanego wynika niewątpliwie, że nie miał on żadnego wpływu na treść wniosku (nie poinformowano go na czym polega Twój pakiet, przedłożono mu do podpisu przygotowane wcześniej dokumenty). Podkreślić należy, że przedstawione przez pozwanego okoliczności związane z zawarciem umowy nie były kwestionowane przez stronę powodową, w związku z czym na mocy art. 230 k.p.c. należy uznać je za przyznane. Podkreślić jednak należy, że powódka nie wykazała, że w jakikolwiek sposób pozwany był informowany o wysokości tych kosztów, co ma wpływ na ich wysokość, a przede wszystkim, że miał jakikolwiek wpływ na ustalone warunki umowy.

Wobec powyższego Sąd uznał, że roszczenie powoda w zakresie kwoty 6 021,00 zł, (prowizja) jak i 1 100,00 zł (Twój pakiet), budzą uzasadnione wątpliwości i nie mogą zostać uwzględnione. Dlatego też roszczenie w tym zakresie podlegało oddaleniu.

Biorąc pod uwagę fakt, że roszczenie co do ww. kwoty 6 021,00 zł dotyczące prowizji jak i do kwoty 1 100,00 zł z tytułu Twojego Pakietu – zostało oddalone, to tym samym Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda pozostałą do spłaty kwotę 8 306,84 zł.

Wskazać należy, że pozwany złożył wniosek o rozłożenie zaległego świadczenia na raty.

Zgodnie z treścią art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Takie wypadki zachodzą, jeżeli ze względu na stan majątkowy, rodzinny, zdrowotny spełnienie świadczenia przez pozwanego niezwłoczne lub jednorazowe spełnienie zasądzonego świadczenia przez pozwanego byłoby niemożliwe lub bardzo utrudnione albo narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody (vide: A. Jakubecki, Komentarz do art. 320 Kodeksu postępowania cywilnego, Lex Omega). Rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty ma jednak ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat ( uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna z dnia 22 września 1970 roku, III PZP 11/70, OSNC 1971, nr 4, poz. 61).

W niniejszej sprawie, w ocenie Sądu, zasądzone roszczenie na mocy art. 320 k.p.c. należało rozłożyć na raty, z uwagi na sytuację materialną pozwanego. Niezastosowanie w tym wypadku przepisu art. 320 k.p.c. mogłoby narazić jego i jego rodzinę na niepowetowaną szkodę.

Zauważyć należy, że brak spłaty zobowiązania wynikającego z przedmiotowej umowy spowodowane było faktem trudnej sytuacji pozwanego A. Ś., który od kilku miesięcy pozostawał bez pracy i bez dochodu. Znajdował się na utrzymaniu matki, z którą mieszka, a która otrzymuje rentę i dorabia za granicą. Pozwany przyznał, że zaprzestał spłatę zobowiązań z powodu utraty pracy. Nie rejestrował się jako osoba bezrobotna, bo chciał znaleźć pracę na własną rękę. Obecnie od 16 marca 2021 roku miał podjąć zatrudnienie z wynagrodzeniem około 2 800,00 zł na rękę.

Strona powodowa nie zakwestionowała twierdzeń pozwanego, a tym samym na mocy art. 230 k.p.c. należało uznać je za przyznane..

Sąd odstąpił również od obciążenia pozwanego kosztami procesu.

Zgodne z treścią art. 102 k.p.c. w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis ten ustanawia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Jest rozwiązaniem szczególnym, niepodlegającym wykładni rozszerzającej, wykluczającym stosowanie wszelkich uogólnień, wymagającym do swego zastosowania wystąpienia wyjątkowych okoliczności. Nie konkretyzuje on pojęcia wypadków szczególnie uzasadnionych, pozostawia ich kwalifikację, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności danej sprawy, sądowi ( porów. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 1973 r., II CZ 210/73, LEX nr 7366). Sąd bierze pod uwagę przesłanki związane z samym przebiegiem postępowania oraz dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony.

Sąd biorąc pod uwagę, że pozwany uznał powództwo na pierwszej rozprawie oraz uwzględniając jego stan rodzinny i majątkowy, a także charakter i okoliczności sprawy, odstąpił od obciążenia go kosztami procesu.