Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2020 r.

Sąd Rejonowy w Zawierciu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2020 r. w Zawierciu

sprawy z powództwa A. O.

przeciwko A. S. (1)

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego A. S. (1) na rzecz powódki A. O. kwotę 10.000,00 (dziesięć tysięcy) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 28.01.2020r. do dnia zapłaty;

2.  odstępuje od obciążenia pozwanego A. S. (1) kosztami procesu;

3.  oddala powództwo w pozostałej części;

4.  odstępuje od obciążenia powódki A. O. od kosztów procesu należnych od oddalonej części powództwa;

5.  przyznaje pełnomocnikowi powódki z urzędu adw. K. J. kwotę 1.476,00 (jeden tysiąc czterysta siedemdziesiąt sześć) złotych, w tym podatek VAT, z sum Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zawierciu, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Sygn. akt I C 453/18

UZASADNIENIE WYROKU

Powódka A. O. domagała się zasądzenia od pozwanego A. S. (1) kwoty 50.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznane przez nią krzywdy i cierpienia związane ze znęcaniem się psychicznym i fizycznym nad nią przez byłego już męża. Wnosiła także o zasądzenie należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. W uzasadnieniu pozwu podała, iż pozwany został prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Zawierciu za popełnienie na jej szkodę przestępstwa znęcania się w sprawie o sygn. akt II K 1237/15. Niestety wydany wyrok i nałożony obowiązek powstrzymywania się pozwanego od kontaktowania się z powódką, nie przyniósł powódce oczekiwanego wytchnienia i bezpieczeństwa. Pozwany bowiem w dalszym ciągu nagabuje powódkę, wyzywa ją i nachodzi. Powódka zgłasza tego rodzaju incydenty Policji. Pełnomocnik z urzędu ustanowiony dla powódki wniósł ponadto o przyznanie na jego rzecz koszów pomocy prawnej udzielonej z urzędu według norm przepisanych oświadczając przy tym, że koszty te nie zostały uiszczone przez powódkę w całości, ani w części (k.3, 78-81, 191 o. akt)

Pozwany A. S. (1) w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości i obciążenie powódki kosztami procesu. Pozwany podnosił, że Sąd nie może karać go dwukrotnie za to samo przestępstwo. Była żona nie poniosła żadnych strat, tym bardziej finansowych, ani w mieniu. Został już skazany wyrokiem karnym na 4 kary: pozbawienia wolności, ograniczenia wolności, prace społeczne 40 godzin przez 12 miesięcy i powstrzymywanie się od kontaktowania z powódką. Powódka nie złożyła apelacji od wyroku, nie domagała się w toku sprawy karnej nawiązki, ani odszkodowania, czy zadośćuczynienia, chociaż mogła. Z tego względu Sąd skazał pozwanego na prace społecznie użyteczne. Wreszcie według pozwanego powodem złożenia pozwu przez powódkę jest chęć zemsty, dokuczenia, złośliwości. Poza tym powódka wie, ile pozwany zarabia i że nie jest w stanie zapłacić żadnego odszkodowania, tym bardziej, że płaci alimenty na syna, ściągane przez komornika. (k.27 akt)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powódka A. O. I voto S. zawarła w dniu 21 grudnia 2013r. związek małżeński z pozwanym A. S. (1). Małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 22 czerwca 2018r. w sprawie o sygn. akt I 1RC 1051/16. Od początku małżeństwa pozwany przejawiał agresywne zachowania względem powódki. Pierwsza awantura pomiędzy stronami miała miejsce już w dniu ślubu, podczas której oskarżony uderzył powódkę w twarz, szarpał za ubranie oraz wyzywał słowami wulgarnymi i obraźliwymi. Pozwany bił ją, groził jej, zamykał ją, nie pozwalał jej kontaktować się z koleżankami oraz swoją matką. Powódka nie mogła wychodzić nawet do lekarza, również wtedy gdy była w ciąży. W czerwcu 2015r. z uwagi na pogorszenie się sytuacji powódka złożyła zawiadomienie na Policji o popełnieniu przez pozwanego przestępstwa znęcania się nad nią fizycznego i psychicznego. Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Zawierciu z dnia 1 grudnia 2016r. w sprawie o sygn. akt II K 1237/15 A. S. (1) został uznany za winnego tego, że w okresie od dnia 21 grudnia 2013r. do dnia 27 sierpnia 2015r. w Ł. na ul. (...) znęcał się psychicznie i fizycznie nad swoją żoną A. S. (2) poprzez bicie jej rękoma po całym ciele, wszczynanie awantur w trakcie których szarpał ją i popychał, rozpowszechnianie za pomocą telefonii komórkowej wizerunku bez jej wiedzy i zgody, a także znieważanie słowami nieprzyzwoitymi oraz grożenie pozbawieniem życia, a w dniu 14 czerwca do 15 czerwca 2015r. pobił ją pogrzebaczem i szarpał za ręce, co spowodowało obrażenia ciała w postaci: krwiaka bocznej powierzchni uda lewego o wymiarach 8x4 cm, krwiaka lewego podudzia wielkości 8x5, 12x3 i 12x4 cm, licznych krwiaków lewego ramienia, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządu ciała na okres poniżej siedmiu dni, a w dniu 27 sierpnia 2015r. dokonał pobicia swojej żony A. S. (2) bijąc ją rękoma i kopiąc po całym ciele, uderzając głową o blachę pieca, czym spowodował obrażenia ciała w postaci: stłuczenia głowy z obrzękiem i krwiakiem wokół prawego oczodołu, obrzęku czerwieni wargowej, niewielkiego obrzęku szyi, stłuczenia klatki piersiowej, stłuczenia prawej stopy z obrzękiem podstopia, które to obrażenia spowodowały naruszenie czynności narządu ciała na okres poniżej 7 dni. Po rozpoznaniu apelacji pozwanego A. S. (1) od powyższego wyroku Sąd Okręgowy w Częstochowie wyrokiem z dnia 21 lutego 2017r. utrzymał w mocy zaskarżony wyrok i w konsekwencji wyrok Sądu I instancji z tym dniem uprawomocnił się.

Dowód: wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dn. 22.06.2018r., sygn. akt I 1RC 1051/16 k. 72 akt/, zeznania powódki /k. 171 akt/, akta sprawy Sądu Rejonowego w Zawierciu o sygn. II K 1237/15 – wyrok z dn. 1.12.2016r.wraz z uzasadnieniem /k. 267, 274- 279 akt/, wyrok Sądu Okręgowego z dn. 21.02.2017r. /k. 361 akt/.

Pozwany A. S. (1) pomimo prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Zawierciu z dnia 1 grudnia 2016r. w sprawie o sygn. akt II K 1237/15 nie zaprzestał kontaktów z powódką. W 2018r. Komisariat Policji w Ł. odnotował trzy interwencje zgłoszone przez A. S. (2). W trakcie pierwszej interwencji w dniu 2 czerwca 2018r. A. S. (2) zgłosiła, że mąż A. S. (1) odgraża się jej. W trakcie drugiej interwencji w dniu 1 maja 2018r. A. S. (2) zgłosiła, że A. S. (1) jest przed jej budynkiem, a ona obawia się, że może zabrać ich dziecko. W trakcie trzeciej interwencji w dniu 6 października 2018r. A. S. (2) zgłosiła, że około godziny 14.25 były mąż zaczepił ją i miał naruszyć jej nietykalność. Powódka w dalszym ciągu odczuwa strach przez pozwanym, obawia się go.

Dowód: zeznania powódki /k. 171 akt/, pismo Komisariatu Policji w Ł. z dn. 27.02.2019r. /k. 107 akt/.

U pozwanego A. S. (1) w toku prowadzonych spraw karnych stwierdzono zaburzenia osobowości pod postacią osobowości nieprawidłowej dyssocjalnej z obniżonym poziomem rozwoju intelektualnego do stopnia upośledzenia lekkiego. Na pierwszy pan wysuwają się u pozwanego takie cechy osobowości jak nieliczenie się z innymi, lekceważenie zobowiązań społecznych, niemożność utrzymania trwałych związków, niska tolerancja frustracji i niski próg zachowań agresywnych, niezdolność przeżywania poczucia winy, konflikty z otoczeniem. Mimo stwierdzonych zburzeń jest on w stanie w sposób prawidłowy dokonać spostrzeżeń zachodzącej sytuacji, zapamiętać ją i odtworzyć. Z powodu wskazanych wyżej cech osobowościowych może jednak w sposób celowy przedstawić zdarzenia zgodnie z własnym interesem. Nawet w tak podstawowych sprawach jak życiorys dowolnie przedstawia fakty. Ma skłonność do naginania faktów z życia w dowolny sposób.

Dowód: opinia sądowo-psychiatryczna z akt sprawy Sądu Rejonowego w Zawierciu sygn. II K 833/16 – k.68-71 akt/.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych dowodów z dokumentów, których prawdziwość nie była kwestionowana przez strony i nie budziła wątpliwości Sądu, oraz zeznań powódki, uznając je w całości za wiarygodne, albowiem w całości korelowały one z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. W tym miejscu wskazać należy, iż skazujący wyrok sądu karnego posiada szczególną moc dowodową, z jakiej korzysta w postępowaniu cywilnym. Stosownie bowiem do treści przepisu art. 11 k.p.c. ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym. Sąd nie uznał za wiarygodne zeznań pozwanego w zakresie jego twierdzeń o utrzymywaniu normalnych relacji z powódką, albowiem pozostają one w całkowitej sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Zeznania złożone przez samego pozwanego A. S. (1) dowodzą jedynie braku jakiejkolwiek skruchy, czy refleksji. Jego zdaniem powódka już się go nie obawia, ponieważ utrzymuje z nim kontakty telefoniczne, mailowe, umawia się z nim, przy czym sam pozwany przyznał, że kontakty te dotyczą głównie wspólnego syna. Relacje te nie mogą być w ocenie Sądu normalne, czy choćby poprawne, skoro strony prowadzą od kilku lat, poza sprawą o rozwód, spraw o alimenty, kolejną już sprawę o pozbawienie powódki władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem, sprawy o odszkodowania. (k.190- 191 akt)

Sąd oddalił przy tym wnioski dowodowe wniesione przez pozwanego, bowiem całe pliki pism i dokumentów, a także zdjęcia i filmy na płycie CD, które pozwany załączył do akt w ocenie Sądu pozostają bez związku z przedmiotem sprawy i miały na celu jedynie przedłużenia postępowania. Ponadto wnioski dowodowe złożone przed rozprawą z dnia 28.01.2020r. należało uznać za spóźnione i złożone bez zgody Sądu.

Sąd zważył co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Zasadność roszczeń powódki należało poddać analizie w świetle przesłanek wynikających z art. 23 k.c. i 24 § 1 k.c. oraz art. 448 k.c. W myśl art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Powołany przepis nie zawiera definicji dóbr osobistych, jak również nie stanowi zamkniętego katalogu tych dóbr. Istnienie dobra osobistego, które może być lub zostało naruszone cudzym działaniem jest natomiast przesłanką udzielenia sądowej ochrony dóbr osobistych.

Zgodnie z powszechnie przyjętym poglądem, dobra osobiste to pewne wartości niematerialne łączące się ściśle z jednostką ludzką. Dobra osobiste stanowią indywidualne wartości świata uczuć, stanu życia psychicznego człowieka, niematerialne i immanentnie związane z jednostką ludzką lub też w innym ujęciu dobra osobiste to wartości obejmujące fizyczną i psychiczną integralność człowieka, jego indywidualność oraz godność i pozycję w społeczeństwie, stanowiącą przesłankę samorealizacji osoby ludzkiej.

Konstrukcja powołanego przepisu art. 23 k.c. wyraźnie wskazuje, że mamy do czynienia z wielością dóbr osobistych, z których każde zasługuje na ochronę. Niekwestionowaną cechą dóbr osobistych jest ich niemajątkowy charakter, co nie przekreśla jednak faktu, że reperkusje ich naruszenia mogą się odbijać w sferze majątkowej. Liczne dobra osobiste uregulowane zostały w Konstytucji RP, począwszy od art. 5, który wymienia wolności i prawa człowieka i obywatela, oraz art. 30 wskazującego na fundamentalne znaczenie przyrodzonej, niezbywalnej i nienaruszalnej godności człowieka, która stanowi źródło tych wolności i praw człowieka i obywatela. Natomiast w art. 38 wskazano, że każdy człowiek ma zapewnioną prawną ochronę życia. W dalszych przepisach Konstytucji RP wskazano kolejne dobra osobiste, a mianowicie nietykalność osobistą i wolność osobistą, życie prywatne, życie rodzinne, cześć, dobre imię oraz decydowanie o swoim życiu osobistym, wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się, nienaruszalność mieszkania, wolność poruszania się.

Zgodnie z art. 24 § 1 k.c., ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. Na zasadach przewidzianych w kodeksie taka osoba może żądać zadośćuczynienia pieniężnego. Powołane przepisy wymieniają tym samym jakie przesłanki muszą być spełnione, aby doszło do udzielenia ochrony prawnej dóbr osobistych. Przesłanki te są następujące: istnienie dobra chronionego prawem, naruszenie lub przynajmniej zagrożenie naruszeniem danego dobra, bezprawność działań naruszających.

W rozpoznawanej sprawie strona powodowa wskazywała, iż dochodzona tytułem zadośćuczynienia kwota 50 000 zł związana jest z doznaną przez powódkę krzywdą i cierpieniem związanym z znęcaniem się psychicznym i fizycznym pozwanego nad nią, trwającym od dnia ślubu przez kolejne ponad półtora roku.

Podstawą zadośćuczynienia nie jest jedynie przepis art. 24 § 1 zd. 3 k.c., ponieważ odsyła on jednoznacznie do „zasad przewidzianych w kodeksie”, czyli w szczególności do art. 448 k.c. W niniejszej sprawie oczywistym jest to, że mamy do czynienia z dobrami chronionymi prawem. Niewątpliwe jest bowiem to, że pełnej ochronie podlega zdrowie człowieka, jego cześć, godność i nietykalność cielesna.

W ramach czci człowieka można wyróżnić pojęcie godności osobistej. W świetle orzecznictwa i piśmiennictwa pojęcie czci obejmuje dwa aspekty: zewnętrzny rozumiany jako dobre imię, dobra opinia, dobra sława oraz wewnętrzny przejawiający się w godności osobistej, wyobrażeniu o własnej wartości (tak SN w uchwale składu 7 sędziów z 8.06.1971r., III PZP 12/71, opubl. OSNCP 11/71 poz. 188; w wyroku 25.04.1989 r., I CR 143/89, opubl. OSPiKA 1990 poz. 330 oraz w wyroku z 7.11.2000 r., I CKN 1149/98, LEX nr 50831). Godność osobista jest sferą osobowości, która konkretyzuje się w poczuciu własnej wartości człowieka i oczekiwaniu szacunku ze strony innych ludzi. Poczucie to, które jest istotnym elementem psychiki człowieka kształtowane jest przez szereg różnych okoliczności zewnętrznych i jest uwarunkowana historycznie i kulturowo. Jego postacie i rozmiar w istotny sposób zależą od innych cech psychiki człowieka i od całokształtu jego osobowości. Powoduje to zróżnicowanie poczucia własnej wartości człowieka i naruszenia jego godności.

Cześć i godność jako wartości właściwe każdemu człowiekowi uznaje się za jedne z najważniejszych dóbr osobistych, podlegających szczególnej ochronie (tak SN w wyroku z 29.10.1971 r., II CR 455/71, opubl. OSNC 4/72 poz. 77). W wyroku z dnia 8.10.1987 r., II CR 269/87, (opubl. OSNCP 4/89 poz. 66) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że cześć, dobre imię i dobra sława człowieka są pojęciami obejmującymi wszystkie dziedziny życia osobistego, zawodowego i społecznego.

Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy podkreślić należy, iż w stosunku do pozwanego A. S. (1) zapadł prawomocny wyrok karny, którym został skazany za przestępstwo znęcania się fizycznego i psychicznego nad powódką jako osobą najbliższą, w tym niejednokrotnie spowodowanie u niej uszkodzenia ciała (art. 207 § 1 kk i art. 157 §2 k.k.). Podkreślenia wymaga także fakt, że pozwany znęcał się nad powódką mimo, że była w ciąży, a także po urodzeniu dziecka w styczniu 2015r. Tego rodzaju zachowania należy ocenić jako wysoce naganne.

W myśl z art. 11 k.p.c., sąd cywilny związany jest ustaleniami dotyczącymi popełnienia przestępstwa, a więc okolicznościami składającymi się na jego stan faktyczny, czyli osobą sprawcy, przedmiotem przestępstwa oraz czynem przypisanym oskarżonemu, które znajdują się w sentencji wyroku. Oznacza to, że sąd - rozpoznając sprawę cywilną - musi przyjąć, że skazany popełnił przestępstwo przypisane mu wyrokiem karnym (wyrok SN z dnia 14 kwietnia 1977r., IV PR 63/77, LEX nr 7928). Związanie dotyczy ustalonych w sentencji wyroku znamion przestępstwa, a także okoliczności jego popełnienia, dotyczących czasu, miejsca, poczytalności sprawcy itp. Istota związania sądu cywilnego prawomocnym wyrokiem karnym skazującym polega na niedopuszczalności dokonywania przez sąd odmiennych ustaleń niż poczynione w wyroku karnym.

Sąd cywilny może czynić własne ustalenia jedynie w zakresie okoliczności, które nie dotyczą popełnienia przestępstwa, mimo że pozostają w związku z przestępstwem. Ustalenia te mogą różnić się od tych, których dokonał sąd karny (wyrok SN z 17.06.2005 r., III CK 642/04, LEX nr 177207 oraz wyrok SN z 6.03.1974 r., II CR 46/74, OSP 1975, z. 3, poz. 63).

Natomiast pozwany w postępowaniu cywilnym nie może bronić się zarzutem, że nie popełnił przestępstwa, za które wcześniej został skazany prawomocnym wyrokiem wydanym w postępowaniu karnym, ani też że przestępstwem tym nie wyrządził szkody (J. Bodio w Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, pod red. A. Jakubeckiego, WKP, 2012).

Zatem oznacza to po pierwsze, że strona powodowa zwolniona jest z obowiązku dowodzenia faktów objętych sentencją wyroku karnego, a po drugie pozwany nie może dowodzić okoliczności sprzecznych z tymi, które ustalił sąd karny.

W tym kontekście nie ulega wątpliwości, że zostały spełnione w niniejszej sprawie przewidziane na gruncie art. 24 § 1 k.c. przesłanki, a mianowicie istnienie dóbr osobistych powódki podlegających ochronie, których naruszenie oraz bezprawność naruszenia zostały wykazane i potwierdzone prawomocnym wyrokiem skazującymi sprawcę, tj. pozwanego A. S. (1).

Wskazać należy, iż w okolicznościach przedmiotowej sprawy mamy do czynienia z rażącym i umyślnym naruszeniem przez pozwanego dóbr osobistych powódki w postaci jej zdrowia, czci, wolności, godności oraz nietykalności cielesnej.

Niewątpliwie pozwany swoimi działaniami polegającymi na długotrwałym znęcaniu się nad powódką, godził w jej zdrowie ujmowane zarówno w aspekcie fizycznym jak i psychicznym. Szarpiąc, popychając, uderzając dopuścił się także naruszenia jej nietykalności cielesnej. Jego działania, w tym ubliżanie, grożenie żonie, obraźliwe zachowanie, jak również rozpowszechnianie za pomocą telefonii komórkowej wizerunku bez jej wiedzy i zgody godziły również w jej cześć i godność. Wydarzenia związane z nasilonym fizycznym i psychicznym znęcaniem się pozwanego odbiły się niewątpliwie na jej życiu emocjonalnym. Powódka w dalszym ciągu obawia się pozwanego, zważywszy na fakt, iż pozwany pomimo prawomocnego wyroku skazującego Sądu Rejonowego w Zawierciu z dnia 1 grudnia 2016r. w sprawie o sygn. akt II K 1237/15 nie zaprzestał kontaktów z powódką. K. w 2018r. powódka zgłaszała interwencje na Policji w związku z zachowaniem pozwanego.

Stosownie do art. 448 k.c. w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Na podstawie powołanego przepisu kompensowana jest krzywda, a więc szkoda niemajątkowa wywołana naruszeniem dobra osobistego, polegająca na fizycznych dolegliwościach i psychicznych cierpieniach pokrzywdzonego (Olejniczak w Komentarzu do Kodeksu Cywilnego, pod red. A. Kidyby, Lex 2014).

Wielkość zadośćuczynienia zależy od oceny całokształtu okoliczności sprawy, w tym rodzaju naruszonego dobra, natężenia i czasu trwania naruszenia, trwałości skutków naruszenia, ich nieodwracalnego charakteru polegającego zwłaszcza na kalectwie, długotrwałości i przebiegu procesu leczenia, stopnia ich uciążliwości, intensywność ujemnych doznań fizycznych i psychicznych, a także stopnia winy sprawcy (wyrok SN z 20.04.2006 r., IV CSK 99/05, LEX nr 198509; wyrok SN z 1.04.2004 r., II CK 131/03, LEX nr 327923; wyrok SN z 19.08.1980 r., IV CR 283/80, OSN1981/5/81, LEX nr 2582).

Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego zadośćuczynienie pieniężne powinno stanowić rekompensatę za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego i powinno stanowić ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednakże powinno ono być umiarkowane. Tak orzekł Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 26.02.1962r. OSNCP 1963,nr 5,poz.107 i z dnia 24.06.1965 r. OSPiKA 1966, poz.92 oraz z dnia 24.10.1968 r. I CR 383/68 LEX 6407. Celem zadośćuczynienia pieniężnego jest zrekompensowanie i złagodzenie doznanej krzywdy moralnej. Funkcja kompensacyjna nie wyczerpuje jednak celu, jaki łączy się z zasądzeniem zadośćuczynienia. Celem tym, obok funkcji kompensacyjnej, jest także udzielenie pokrzywdzonemu satysfakcji, gdy inne środki nie są wystarczające do usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego (tak też wyrok SA w Białymstoku z dnia 7.11.2014 r., I ACa 416/14, Lex nr 1554624). Zadośćuczynienie od sprawcy naruszeń dóbr osobistych nie jest karą, a więc sankcje zastosowane w wyroku skazującym nie wykluczają przyznania stosownego zadośćuczynienia

Mając na względzie opisane powyżej naruszenia dóbr osobistych, jakimi są: zdrowie powódki, jej godność, wolność, cześć i nietykalność cielesna i doznanych w ich wyniku cierpień fizycznych i psychicznych, oraz okoliczność, iż powinny one w hierarchii wartości zasługiwać na wzmożoną ochronę w porównaniu z innymi dobrami w ocenie Sądu kwota 10.000 zł jest kwotą odpowiednią tytułem należnego jej zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i taką kwotę Sąd na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 23 k.c. i art. 24 § 1 k.c. zasądził, oddalając powództwo w pozostałym zakresie. Fakt, że pozwany w chwili obecnej osiąga dochody w wysokości 525,20 zł miesięcznie, z których potrącane są należności alimentacyjne, nie może stać na przeszkodzie zasądzeniu należnego powódce zadośćuczynienia. Okoliczność tę Sąd wziął natomiast pod uwagę ustalając kwotę należnego powódce zadośćuczynienia. Sąd podziela przy tym pogląd pełnomocnika powódki, że pozwany nie wykorzystuje swoich szans i możliwości na podjęcie lepiej płatnej pracy. Sytuacja ta jest dla pozwanego najwyraźniej wygodna z uwagi na spoczywające na nim zobowiązania i toczące się sprawy sądowe, w których na tej podstawie ubiega się o zwolnienie od kosztów. Gdyby pozwany osiągał dochody na poziomie chociażby pensji minimalnej, w ocenie Sądu byłby w stanie nawet w ciągu kilku miesięcy zaspokoić roszczenia odszkodowawcze powódki.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 k.c. od daty wyrokowania, jak to powszechnie w wypadku zasądzania zadośćuczynienia się przyjmuje, albowiem to dopiero Sąd po przeprowadzeniu postępowania dowodowego ustala w wyroku jego wysokość. Zatem w tej części dotyczącej żądania odsetkowego za okres od dnia wniesienia powództwa tj. 8 marca 2018r. do dnia poprzedzającego wydanie wyroku powództwo oddalono.

W punkcie 2 wyroku Sąd na podstawie art. 102 k.p.c. odstąpił od obciążenia pozwanego A. S. (1) kosztami procesu z uwagi na jego sytuację majątkową, rodzinną i osobistą. W punkcie 4 na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążenia powódki A. O. od kosztów procesu należnych od oddalonej części powództwa, również mając na uwadze jej sytuację majątkową i rodzinną.

Pomimo dwukrotnie składanych przez pozwanego wniosków o cofnięcie przyznanych powódce zwolnienia od kosztów sądowych i pomocy prawnej udzielonej z urzędu, Sąd wnioski te oddalił postanowieniami z dnia 27 lutego 2019r. (k.106) i 28 stycznia 2020r. (k.193 akt), albowiem w chwili wniesienia pozwu do Sądu powódka osiągała dochody z tytułu pracy na ½ etatu w wysokości 763,24 zł, co nie pozwalało jej na uiszczenie opłaty sądowej od pozwu, ani na poniesienie kosztów pełnomocnika z wyboru. W toku procesu jej sytuacja majątkowa i osobista uległy zmianie, ale nie na tyle, by koszty te mogła ponieść bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania dla siebie i rodziny. Powódka ponownie wyszła za mąż, ma na utrzymaniu także drugie dziecko, które urodziło się w październiku 2019r. z drugiego małżeństwa. Mąż zarabia najniższą krajową, pracuje w piekarni w Ł. na podstawie umowy o pracę, jest zwykłym pracownikiem. Maksymalnie zarabiał około 3000 zł, gdy jeszcze przed urodzeniem dziecka brał nadgodziny. Powódka aktualnie nie pracuje, jej dochody to 500 + na dwoje dzieci, rodzinne na Filipka 95 zł, na K. 125 zł oraz 1000 zł. wychowawczego. Innych dochodów nie ma, poza alimentami na syna K. 300 zł. Mąż innych dochodów również nie osiąga.

W konsekwencji rozstrzygnięcia co do należności głównej i kosztów procesu Sąd w punkcie 5 przyznał pełnomocnikowi powódki z urzędu adw. K. J. kwotę 1 476 zł, w tym podatek VAT z sum Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Zawierciu, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Ponieważ na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążenia powódki i pozwanego kosztami procesu w całości, w tym kosztami zastępstwa procesowego powódki, mając na uwadze znaczną wysokość tych kosztów przy określonej w pozwie wartości przedmiotu sprawy i sytuację majątkową pozwanego, który nadal utrzymuje się z niewielkich dochodów, mimo że założył nową rodzinę, o zwrocie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej orzeczono w oparciu o treść przepisu § 4 ust. 1 i 3 w związku z § 8 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U.2016.1714 ze zm.). Koszty te ustalono w wysokości 1200 zł, powiększonej o wartość podatku VAT przy uwzględnieniu, że żądanie pozwu uwzględniono jedynie w części, co do kwoty 10000 zł.