Sygn. akt II Ca 813/12
Dnia 13 grudnia 2012.
Sąd Okręgowy w Świdnicy, II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Barbara Nowicka
Sędziowie: SO Alicja Chrzan
SO Jerzy Dydo
Protokolant: Agnieszka Ingram
po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2012r. w Świdnicy
na rozprawie
sprawy z powództwa (...) S.A.
w W.
przeciwko J. C.
o zapłatę kwoty 3.225 zł
na skutek apelacji strony powodowej
od wyroku Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie
z dnia 18 czerwca 2012r., sygn. akt I C 102/11
I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od pozwanego J. C. na rzecz strony powodowej (...) S.A. w W. kwotę 3.138,74 (trzy tysiące sto trzydzieści osiem 74/100) zł z ustawowymi odsetkami od dnia 11 marca 2011r.; oddala dalej idące powództwo; zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 774 zł kosztów procesu i nakazuje pozwanemu uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie kwotę 911,60 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;
II. oddala dalej idącą apelację;
III. zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej 457 zł kosztów postępowania apelacyjnego.
Sygn. akt Ca 813/12
Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie oddalił powództwo (...) S.A. w W. przeciwko J. C.; zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 600 zł tytułem kosztów procesu; nakazał powodowi uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie kwotę 911,60 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 24 lutego 2008 roku B. P. umówiła się ze znajomymi na wyjazd na narty. W związku z tym pojechała do nich swoim samochodem marki O. (...) o nr rej. (...) i około godz. 10.00 zaparkowała go pod ich domem, po lewej stronie jezdni przy ulicy (...) w D., przodem w kierunku ul. (...), gdyż na narty pojechali samochodem jej znajomych. Około godziny 18.00 ulicą (...) w kierunku ulicy (...) przejeżdżał pozwany J. C., kierujący samochodem rodziców marki S. o nr rej. (...). Nagle w kierowany przez niego pojazd jeden z chłopców bawiących się na ulicy rzucił jabłkiem. Pozwany zatrzymał samochód i chciał podjechać do chodnika, aby złapać chłopaka. Kiedy zaczął cofać, aby ustawić się przy lewym krawężniku, poczuł, że samochód natrafił na jakąś przeszkodę. Wówczas zauważył, iż uderzył w zaparkowany samochód B. P.. W tej sytuacji wysiadł z auta i ocenił, że samochód rodziców nie jest uszkodzony, zaś O. (...) ma wgiętą tablicę rejestracyjną. Wówczas wsiadł z powrotem do auta i szybko odjechał w kierunku ulicy (...). Pozwany w pojeździe był sam. Zdarzenie to obserwował z okna J. K. (1), który wyjrzał na zewnątrz po usłyszeniu odgłosu zderzenia. Od razu o fakcie tym poinformował swoją matkę H. K., która w tym czasie była z B. P. poza D.. W trakcie rozmowy opisał jej wygląd sprawcy zdarzenia i jego pojazdu, a także początkowe numery rejestracyjne tego samochodu.
Tymczasem B. P. zaraz po powrocie z nart obejrzała swój pojazd ze znajomym R. K., a po stwierdzeniu uszkodzeń zadzwoniła na Policję, która w ciągu trzech dni od przedmiotowego zdarzenia ustaliła właściciela samochodu marki S.. W związku z tym funkcjonariusze policji udali się do miejsca pracy B. C., która poinformowała ich, że istotną kolizję spowodował jej syn – J. C.. Jednocześnie poprosiła funkcjonariuszy o dane osobowe właścicielki uszkodzonego pojazdu, a po uzyskaniu jej numeru telefonu – pozwany zadzwonił do niej z przeprosinami. Po wykonaniu czynności wyjaśniających mł. asp. J. Ż. z O. ds. Wykroczeń Komendy Powiatowej Policji w D. stwierdził, iż czyn pozwanego nie zawiera znamion wykroczenia i dlatego wniósł o odstąpienie od kierowania wniosku o ukaranie J. C. do Sądu Rejonowego. O fakcie tym poinformowana została B. P. w dniu 10 marca 2008 roku, przy czym wcześniej poinformowana została o polisie OC sprawcy. Posiadając, więc numer polisy, B. P. w dniu 29 lutego 2008 roku zgłosiła szkodę u strony powodowej (...) S.A. z siedzibą w W.. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego i ustaleniu wysokości szkody w jej pojeździe - w dniu 14 marca 2008 roku strona powodowa wypłaciła należne jej odszkodowanie w kwocie 3.225 zł. Pismem z dnia 03 marca 2011 roku strona powodowa wezwała pozwanego J. C. do niezwłocznego dokonania zapłaty kwoty 3.225 zł tytułem zwrotu wypłaconego odszkodowania, w związku ze spowodowaną przez niego kolizją w dniu 24 lutego 2008 roku i zbiegnięciem z miejsca zdarzenia. Wcześniej pracownik powodowej Spółki – (...) - telefonicznie i osobiście kontaktował się z J. C. w celu omówienia sprawy przedmiotowej kolizji oraz obowiązku zwrotu odszkodowania. Pozwany jednakże nie miał zamiaru uregulować tej należności. W wyniku przedmiotowego zdarzenia w pojeździe B. P. stwierdzono następujące uszkodzenia: rozbity prawy reflektor, pęknięte szkło kierunkowskazu prawego, poluzowana osłona chłodnicy, brak możliwości otwarcia i domknięcia pokrywy przedniej silnika, wgniecenia tablicy rejestracyjnej, uszkodzony zderzak przedni, pas przedni, drzwi przednie lewe i zamek. Rzeczywista wartość napraw tego pojazdu wyniosła kwotę 3 138,74 zł (brutto), przy czym wartość samochodu przed kolizją wynosiła kwotę 4 600 zł (brutto), zaś po kolizji 1 460 zł (brutto).
Sąd Rejonowy wydając powyższy wyrok wskazał na treść art. 828 k.c., art. 518 § 1 pkt 4 i § 3 k.c., art. 513 k.c., art. 117 § 1 k.c., art. 415 k.c. i art. 442 1 § 1 k.c.
Powód zaskarżając powyższy wyrok apelacją w całości, zarzucił naruszenie przez Sąd Rejonowy art. 828 k.c., art. 43 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) i (...), art. 118 in fine k.c. oraz art.819 k.c. i art. 120 k.c. i wniósł o zmianę w całości zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 3.225 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 11 marca 2011 roku oraz kosztów postępowania przed sądem I instancji oraz kosztów postepowania apelacyjnego.
Sąd Okręgowy przyjmując za własne ustalenia Sądu Rejonowego, zważył co następuje:
Apelacja jest w części zasadna.
Skoro bezspornym między stronami jest, że szkoda wyrządzona przez pozwanego w dniu 24 lutego 2008 roku została zlikwidowana przez powoda jako ubezpieczyciela w ramach polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, jaką w związku z posiadaniem kierowanego przez pozwanego pojazdu marki S. zawarła z powodem matka pozwanego, to nie jest trafny pogląd Sądu Rejonowego, że wskazane w art. 43 ustawy o z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2003.124.1152 ze zm.) prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania przysługuje ubezpieczycielowi wyłącznie przeciwko kierującemu pojazdem, który jest jednocześnie osobą ubezpieczoną, bowiem przepis ten nie wymaga do powstania regresu aby kierujący pojazdem, który zbiegł z miejsca zdarzenia był równocześnie ubezpieczonym (stroną umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów). Zatem, jeżeli powód jako ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie z posiadanej przez matkę pozwanego polisy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, z tej przyczyny, że szkoda została wyrządzona w związku z ruchem pojazdu marki S. o nr (...) 80KJ objętego tą polisą, a nadto w związku z posiadaniem przez ubezpieczoną tego pojazdu, to bez znaczenia dla powstania regresu z art. 43 pkt 4 powołanej wyżej ustawy jest okoliczność, że kierujący, który zbiegł z miejsca zdarzenia nie był stroną umowy ubezpieczenia OC.
Wskazać należy, że pod pojęciem osoby, której odpowiedzialność jest objęta ubezpieczeniem obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów należy rozumieć także kierującego, który nie jest stroną umowy ubezpieczenia, bowiem zgodnie z treścią art. 35 powołanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Zgodnie natomiast z art. 34 powołanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę. Dla określenia podmiotów, których odpowiedzialność jest objęta ochroną ubezpieczeniową bez znaczenia jest rodzaj posiadania (samoistne czy zależne), jak również jego charakter (w dobrej czy złej wierze).Ochroną ubezpieczeniową jest bowiem objęta również odpowiedzialność cywilna kierującego pojazdem mechanicznym, choćby nie był on posiadaczem (a jedynie dzierżycielem).
W konsekwencji błędnego niezastosowania w sprawie przez Sąd Rejonowy art. 43 wskazanej wyżej ustawy, Sąd ten nietrafnie uznał, że podstawą regresu powoda do pozwanego jest art. 828 k.c.
Sąd Okręgowy w całości podziela pogląd Sądu Najwyższego zawarty w wyroku z dnia 18 listopada 2005 w sprawie IV CK 203/05, że podstawą regresu zakładu ubezpieczeń w dziedzinie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych nie może być art. 828 k.c., lecz jedynie właściwy przepis szczególny - w niniejszej sprawie wskazany wyżej art. 43 pkt 4 powołanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku.
Wobec powyższego trafny jest zarzut apelacji naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 828 k.c. poprzez jego bezzasadne zastosowanie oraz zarzut naruszenia art. 43 pkt 4 wskazanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie.
Przystępując do rozważenia zarzutu apelacji dotyczącego naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 819 k.c. w zw. z art. 118 k.c. i art. 120 k.c. należy w pierwszej kolejności – co podniósł Sąd Najwyższy w uzasadnieniu we wskazanym przez apelującego wyroku z dnia 18 listopada 2005 roku w sprawie sygn. akt IV CK 203/05 – przy rozpatrywaniu problematyki regresu ubezpieczyciela w dziedzinie ubezpieczeń majątkowych mieć na uwadze doniosłe znaczenie rozróżnienia ubezpieczenia dotyczącego mienia i ubezpieczenia dotyczącego odpowiedzialności cywilnej.
W przypadku ubezpieczeń dotyczących mienia układ interesów uprawnionego do odszkodowania, osoby odpowiedzialnej za wyrządzoną szkodę i ubezpieczyciela przemawia za przyznaniem co do zasady ubezpieczycielowi, który zapłacił odszkodowanie roszczenia zwrotnego wobec osoby trzeciej odpowiedzialnej za wyrządzoną szkodę, przy czym roszczenie to zgodnie z treścią art. 828 § 1 zdanie pierwsze k.c. przechodzi z mocy prawa do wysokości zapłaconego odszkodowania, jeżeli nie umówiono się inaczej. W związku z tym, że chodzi tu o przypadek wstąpienia z mocy ustawy w prawa zaspokojonego wierzyciela (art. 518 § 1 pkt 4 k.c.), realizacja nabytego prawa zakłada wykonywanie go na takich warunkach, na jakich przysługiwało ono poprzednikowi – także gdy chodzi o przedawnienie (porównaj wyrok SN z dnia 31 maja 1985 roku, III CRN 148/85). Zatem nieodzowną przesłanką nabycia przez ubezpieczyciela powyższego roszczenia zwrotnego jest uiszczenie wierzycielowi świadczenia, to jest dokonanie zapłaty – art. 518 § 1 k.c.). Wobec tego bieg przedawnienia takiego roszczenia rozpoczyna się zgodnie z treścią art. 120 § 1 zdanie drugie k.c. już w dniu w którym nastąpiło uiszczenie świadczenia wierzycielowi (porównaj uzasadnienie SN do wyroku z dnia 12 października 2001 roku, V CKN 500/00).
Inaczej rzecz przedstawia się, gdy chodzi o ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Przyznanie ubezpieczycielowi co do zasady roszczenia zwrotnego przeciwko ubezpieczającemu lub ubezpieczonemu przekreślałoby sens tego ubezpieczenia, dlatego zasadą w dziedzinie ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej jest dopuszczalność roszczenia zwrotnego jedynie w przypadkach określonych w przepisie szczególnym, to jest w art. 43 powołanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku . Oznacza to, że przepis art. 828 k.c. nie jest i być nie może podstawą regresu zakładu ubezpieczeń w dziedzinie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, lecz jedynie właściwy przepis szczególny (por. wyrok SN z dnia 9 października 2002 roku, IV CKN 1409/00).
Podkreślić należy, że źródłem stosunku obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego oraz kierującego pojazdem jako ubezpieczonego jest umowa zawierana przez zakład ubezpieczeń jako ubezpieczyciela i posiadacza pojazdu jako ubezpieczającego (art. 12 oraz art. 34 i 35 powołanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku). Ponieważ czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te które wynikają z ustawy (art. 56 k.c.), to przepis art. 43 powołanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku współokreśla, razem z innymi miarodajnymi w tym względzie w świetle art. 56 k.c. czynnikami treść stosunku prawnego wynikającego z umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest przepis szczególny lex specialis do art. 828 k.c. Sąd Okręgowy w całości podziela pogląd Sądu Najwyższego zawarty w wyroku z dnia 18 listopada 2005 w sprawie IV CK 203/05, że podstawą regresu zakładu ubezpieczeń w dziedzinie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych nie może być art. 828 k.c., lecz jedynie właściwy przepis szczególny - w niniejszej sprawie wskazany wyżej art. 43 pkt 4 powołanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku.
Wobec powyższego trafny jest zarzut apelacji naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 828 k.c. poprzez jego bezzasadne zastosowanie oraz zarzut naruszenia art. 43 pkt 4 wskazanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie.
Przystępując do rozważenia zarzutu apelacji dotyczącego naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 819 k.c. w zw. z art. 118 k.c. i art. 120 k.c. należy w pierwszej kolejności –co podniósł Sąd Najwyższy w uzasadnieniu we wskazanym przez apelującego wyroku z dnia 18 listopada 2005 roku w sprawie sygn. akt IV CK 203/05 – przy rozpatrywaniu problematyki regresu ubezpieczyciela w dziedzinie ubezpieczeń majątkowych mieć na uwadze doniosłe znaczenie rozróżnienia ubezpieczenia dotyczącego mienia i ubezpieczenia dotyczącego odpowiedzialności cywilnej (art. 821 k.c. i art. 822 k.c.).
W przypadku ubezpieczeń dotyczących mienia układ interesów uprawnionego do odszkodowania, osoby odpowiedzialnej za wyrządzoną szkodę i ubezpieczyciela przemawia za przyznaniem co do zasady ubezpieczycielowi, który zapłacił odszkodowanie roszczenia zwrotnego wobec osoby trzeciej odpowiedzialnej za wyrządzoną szkodę, przy czym roszczenie to zgodnie z treścią art. 828 § 1 zdanie pierwsze k.c. przechodzi z mocy prawa do wysokości zapłaconego odszkodowania, jeżeli nie umówiono się inaczej. W związku z tym, że chodzi tu o przypadek wstąpienia z mocy ustawy w prawa zaspokojonego wierzyciela (art. 518 § 1 pkt 4 k.c.), realizacja nabytego prawa zakłada wykonywanie go na takich warunkach, na jakich przysługiwało ono poprzednikowi – także gdy chodzi o przedawnienie (porównaj wyrok SN z dnia 31 maja 1985 roku, III CRN 148/85). Zatem nieodzowną przesłanką nabycia przez ubezpieczyciela powyższego roszczenia zwrotnego jest uiszczenie wierzycielowi świadczenia, to jest dokonanie zapłaty – art. 518 § 1 k.c.). Wobec tego bieg przedawnienia takiego roszczenia rozpoczyna się zgodnie z treścią art. 120 § 1 zdanie drugie k.c. już w dniu w którym nastąpiło uiszczenie świadczenia wierzycielowi (porównaj uzasadnienie SN do wyroku z dnia 12 października 2001 roku, V CKN 500/00).
Inaczej rzecz przedstawia się, gdy chodzi o ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej. Przyznanie ubezpieczycielowi co do zasady roszczenia zwrotnego przeciwko ubezpieczającemu lub ubezpieczonemu przekreślałoby sens tego ubezpieczenia, dlatego zasadą w dziedzinie ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej jest dopuszczalność roszczenia zwrotnego jedynie w przypadkach określonych w przepisie szczególnym, to jest w art. 43 powołanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku . Oznacza to, że przepis art. 828 k.c. nie jest i być nie może podstawą regresu zakładu ubezpieczeń w dziedzinie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, lecz jedynie właściwy przepis szczególny (por. wyrok SN z dnia 9 października 2002 roku, IV CKN 1409/00).
Podkreślić należy, że źródłem stosunku obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego oraz kierującego pojazdem jako ubezpieczonego jest umowa zawierana przez zakład ubezpieczeń jako ubezpieczyciela i posiadacza pojazdu jako ubezpieczającego (art. 12 oraz art. 34 i 35 powołanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku). Ponieważ czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te które wynikają z ustawy (art. 56 k.c.), to przepis art. 43 współokreśla, razem z innymi miarodajnymi w tym względzie w świetle art. 56 k.c. czynnikami treść stosunku prawnego wynikającego z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, łączącego z jednej strony, zakład ubezpieczeń jako ubezpieczyciela, a z drugiej strony, posiadacza pojazdu jako ubezpieczającego i zarazem ubezpieczonego oraz kierującego pojazdem jako ubezpieczonego ( art. 4 pkt 1, art. 5 ust. 1 oraz art. 34 i 35 powołanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku). W rezultacie przewidziane w art. 43 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku roszczenie zwrotne zakładu ubezpieczeń w stosunku do kierującego pojazdem mechanicznym musi być uznane za roszczenie z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego.
W związku z tym, że art. 819 § 1 k.c. dotyczy wszelkich roszczeń z umowy ubezpieczenia, to za roszczenie z umowy ubezpieczenia w rozumieniu tego artykułu musi być uznane także roszczenie zwrotne zakładu ubezpieczeń przeciwko kierującemu pojazdem oparte na art. 43 ustawy z dnia 2 maja 2003 roku. Terminy określone w art. 118 k.c. mają charakter ogólnych terminów przedawnienia, ich zastosowanie względem przedmiotowego roszczenia zwrotnego wyłącza więc obejmujący również to roszczenie zwrotne art. 819 § 1 k.c. ustalający trzyletni termin przedawnienia roszczeń z umowy ubezpieczenia, jako przepis szczególny wobec art. 118 k.c.
Wymagalność roszczenia w rozumieniu art. 120 § 1 k.c. oznacza możność żądania zaspokojenia roszczenia po nadejściu terminu płatności lub po spełnieniu się warunku rozwiązującego w rozumieniu art. 89 k.c., to jest po powstaniu między innymi odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody powstałe w związku z ruchem tego pojazdu (art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 2 maja 2003 roku). Roszczenia terminowe stają się wymagalne z dniem, w którym upływa termin płatności. Roszczenia zaś bez ustalonego terminu płatności lub takie, w odniesieniu do których został zastrzeżony termin wyłącznie na rzecz wierzyciela, stają się wymagalne bezzwłocznie w dacie powstania roszczenia. Zatem będące przedmiotem postępowania w niniejszej sprawie roszczenie regresowe powoda jako ubezpieczyciela powstało z chwilą zdarzenia wywołanego przez kierującego pojazdem mechanicznym J. C., a powodującego szkodę w samochodzie B. P., to jest w dniu 24 lutego 2008 roku, bowiem w tej dacie sprawca szkody nabył roszczenie w stosunku do powoda jako ubezpieczyciela o zwolnienie się od odpowiedzialności cywilnej za szkodę wyrządzoną uprawnionej z umowy ubezpieczenia (art. 9 ust. 1 i art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku), a powód jako ubezpieczyciel nabył w stosunku do pozwanego jako sprawcy szkody roszczenie zwrotne określone w art. 43 pkt 4 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku.
Z brzmienia art. 120 § 1 k.c. niedwuznacznie wynika, że przepis zawarty w zdaniu drugim przewiduje wyjątek od wyrażonej w zdaniu pierwszym reguły łączącej rozpoczęcie biegu przedawnienia z nadejściem dnia wymagalności roszczenia. Bieg terminu przedawnienia roszczeń, których wymagalność zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, rozpoczyna się nie od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia może tu więc wyprzedzić nadejście dnia wymagalności roszczenia. Celem takiego rozwiązania jest uwolnienie dłużnika od pozostawania w niepewności przez nieograniczony czas co do swej sytuacji prawnej, wobec bowiem tego, że dokonanie czynności warunkującej wymagalność roszczenia zależy tylko od woli wierzyciela, może on podjąć tę czynność nawet po upływie bardzo długiego okresu od powstania zobowiązania.
Objęcie hipotezą normy art. 120 § 1 zdanie drugie k.c. roszczeń wynikających z zobowiązań bezterminowych powinno konsekwentnie prowadzić do przyjęcia, że czynnością uprawnionego, od podjęcia której zależy wymagalność roszczeń wynikających z zobowiązań bezterminowych, jest przewidziane w art. 455 in fine k.c. wezwanie dłużnika przez wierzyciela do wykonania zobowiązania , a bieg przedawnienia tych roszczeń rozpoczyna się w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika do wykonania zobowiązania w najwcześniej możliwym terminie. Biorąc pod uwagę, że najwcześniej możliwym terminem wezwania dłużnika przez wierzyciela do wykonania zobowiązania jest chwila powstania zobowiązania, dłużnik zaś, zgodnie z art. 455 in fine k.c., ma spełnić świadczenie niezwłocznie po wezwaniu, dniem rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia powinien być dzień odległy od daty zobowiązania o okres niezbędny do spełnienia świadczenia, przy założeniu, że dłużnik działałby – uwzględniając całokształt okoliczności rzutujących na wykonanie zobowiązania – bez nieuzasadnionej zwłoki.
Zatem wymagalność roszczenia należy łączyć z nadejściem ostatniego dnia pozwalającego dłużnikowi spełnić świadczenie zgodnie z treścią zobowiązania, a dzień tak rozumianej wymagalności może być utożsamiany z terminem spełnienia świadczenia także w zakresie zobowiązań bezterminowych. Wezwanie dłużnika przez wierzyciela do wykonania zobowiązania bezterminowego nie jest przejawem możliwości żądania od dłużnika spełnienia świadczenia, lecz aktem, który taką możliwość dopiero otwiera „stawiając to zobowiązanie w stan wymagalności”. Konsekwentnie należy również przyjąć, że wymagalność roszczeń wynikających z zobowiązań bezterminowych i początek biegu przedawnienia tych roszczeń wynikających z zobowiązań bezterminowych i początek biegu przedawnienia tych roszczeń powinny być określone zgodnie z art. 120 § 1 zdanie drugie k.c. przy uwzględnieniu art. 455 in fine k.c. (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 kwietnia 2003 roku w sprawie sygn. akt I CKN 316/01).
Zatem Sąd Okręgowy w całości podzielając dokonaną w powyższy sposób przez Sąd Najwyższy wykładnię art. 120 k.c., uznał, że roszczenie powoda powstałe w dniu 24 lutego 2008 roku (data uszkodzenia pojazdu samochodowego), nie było przedawnione w dacie wytoczenia powództwa, to jest w dniu 11 marca 2011 roku (vide: k. 23 – data stempla Urzędu Pocztowego), bowiem powód zgodnie z treścią art. 455 in fine k.c. powinien bez nieuzasadnionej zwłoki, po zweryfikowaniu na podstawie przedłożonych przez wykonawcę naprawy uszkodzonego samochodu faktur z dnia 13 marca 2008 roku(vide: akta szkody – k.33-38) w dniu 19 marca 2008 roku kosztów naprawy samochodu do kwoty 3.138,74 zł (vide: opinia biegłego sądowego J. K. (2) – k. 142, do której powód i pozwany nie zgłosili zarzutów – k. 148 i k. 153 oraz pismo powoda do wykonawcy naprawy – k. 39 w aktach szkody), wezwać pozwanego jako dłużnika do niezwłocznego spełnienia przysługującego powodowi na podstawie art. 43 pkt 4 ustawy z dnia 22 maja 2003 świadczenia regresowego, wskazując mu ten niezwłoczny termin. Sąd Okręgowy przyjął, że w okolicznościach niniejszej sprawy termin niezwłoczny wynosi 14 dni. Zatem roszczenie powoda mogło ulec przedawnieniu z dniem 2 kwietnia 2011 roku.
Wobec powyższego, uznając za zasadny zarzut powoda naruszenia przez Sąd Rejonowy art.118 k.c. in fine oraz art. 819 k.c. i art. 120 k.c., Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. uwzględnił apelację powoda w części, zmienił zaskarżony wyrok i zasądził należną powodowi od pozwanego na podstawie art. 43 pkt. 4 w zw. z art. 35 powołanej wyżej ustawy z dnia 22 maja 2003 roku tytułem zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych odszkodowania kwotę 3.138,74 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 11 marca 2011 roku (art. 481 § 1 k.c.) oddalając dalej idące powództwo jako bezzasadne, skoro poniesiona przez poszkodowaną B. P. szkoda stanowi równowartość kwoty 3.138,74zł brutto (vide: wskazana wyżej opinia biegłego). O kosztach postępowania przed Sądem I instancji orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., bowiem powód uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania.
Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił dalej idącą apelację jako bezzasadną z przyczyn wyżej wskazanych.
O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 100 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c., art. 391 § 1 k.p.c., bowiem powód uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania.