Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2014 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2014 r. w Gdańsku

sprawy H. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji H. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 15 maja 2013 r., sygn. akt VII U 2371/12

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 1172/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 czerwca 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G., powołując się na przepisy: ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił ustalenia H. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na nie rozwiązanie stosunku pracy oraz nie udokumentowanie na dzień 01 stycznia 1999 r. co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy nie uwzględnił ubezpieczonemu do okresu zatrudnienia w szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 15 czerwca 1970 r. do dnia 30 kwietnia 1991 r. w Przedsiębiorstwie Produkcyjno Usługowym (...) w G., ponieważ w przedłożonym świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach powołano wykaz C rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, uprawniający jedynie do wzrostu emerytury.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł H. K. kwestionując odmowę zaliczenia spornego okresu do wymaganego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach oraz wskazując, że w okresie tym był zatrudniony w warunkach szkodliwych w pełnym wymiarze czasu pracy, nie korzystał również z urlopów bezpłatnych.

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 15 maja 2013 r. w sprawie VII U 2371/12 Sąd Okręgowy w Gdańsku VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

H. K., urodzony dnia (...), z zawodu malarz, w dniu 21 maja 2012 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach w związku z rozwiązaniem stosunku pracy. Ubezpieczony pozostawał w stosunku pracy do dnia 30 czerwca 2012 r. (tj. na dzień wydania spornej decyzji). Wymagany wiek 60 lat ubezpieczony ukończył w dniu (...)r. Ubezpieczony nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego.

W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił według stanu na dzień 01 stycznia 1999 r. staż sumaryczny 30 lat, 2 miesiące i 16 dni, w tym 29 lat, 10 miesięcy i 20 dni okresów składkowych oraz 3 miesiące i 26 dni okresów nieskładkowych, jednakże nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 25 czerwca 2012 r. organ rentowy odmówił ustalenia H. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. wobec nie rozwiązania stosunku pracy oraz nie udowodnienia wymaganego 15–letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Następnie, po wniesieniu odwołania, niezaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 25 lipca 2012 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. nie udowodnienia wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach - wobec wykazania rozwiązania stosunku pracy z dniem 30 czerwca 2012 r.

W spornym okresie od dnia 15 czerwca 1970 r. do dnia 30 kwietnia 1991 r. H. K. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie Produkcyjno Usługowym (...) w G. na stanowisku malarza.

Zakład pracy kilkakrotnie podlegał przekształceniom – m.in. w latach 60. nosił nazwę (...) Przedsiębiorstwo Budownictwa Miejskiego w G., w latach 80 Kombinat Budowlany w G., w dniu 01 maja 1991 r. przekształcił się w Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowe (...) sp. z o. o., zaś w latach 1994-1996 funkcjonował jako (...) sp. z o. o.

Wnioskodawca najpierw od dnia 02 września 1968 r. był zatrudniony u pracodawcy w celu nauki zawodu malarza. Następnie zatrudniony został w zakładzie pracy w dniu 15 czerwca 1970 r. w charakterze malarza.

Ubezpieczony zajmował się m.in. malowaniem różnych elementów farbami antykorozyjnymi, balustrad zewnętrznych, balkonowych, słupków ogrodzeniowych, ogrodzeń z płaskowników, drzwi zewnętrznych do wejścia do bloków, malował daszki zabezpieczające wentylację na dachach. Malował te elementy najpierw farbami antykorozyjnymi, potem olejnymi. W ramach tej pracy pracował przy budowie osiedli (...) – W., C., O., Ś..

W ramach pracy w ślusarni ubezpieczony zajmował się miniowaniem (malowaniem minią) elementów stalowych. W zależności od aktualnych potrzeb pracodawcy pracował na budowach lub w ślusarni w G. przy ul. (...) (był tam również warsztat naprawczy). Na budowie wykonywał on wszystkie roboty budowlane. Gipsował również ściany, gruntował posadzki. Ze specyfiki pracy ubezpieczonego wynikało, iż raz pracował w ślusarni, raz na budowie, i wykonywał różne prace, nie tylko przy malowaniu farbami antykorozyjnymi (minią). W ślusarni wykonywano prace malarskie balustrad, drzwi wejściowych, elementów konstrukcyjnych.

Prace związane z malowaniem elementów minią wykonywane były w ślusarni oraz na poszczególnych budowach (ręcznie oraz pistoletem do malowania), przy czym żaden pracownik nie wykonywał ich jako jedynego zadania, tj. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Poszczególne brygady w zakładzie pracy liczyły po 10-12 osób, pracowały zarówno w ślusarni, jak i na budowach. W spornym w latach ok. 1970-1980 okresie ubezpieczony, przydzielony do brygady świadka R. B., pracował w przy budowie kotłowni w T., K., P. i H., gdzie znajdowały się olbrzymie konstrukcje kotłów i lejów, które należało pokryć minią, a następnie dwukrotnie zamalować farbą olejną. Prace wykonywane były ręcznie oraz pistoletami do malowania. Malowano również ściany tych kotłowni – pokrywano je najpierw wapnem na surowym tynku, potem dwukrotnie malowano farbą. Używano farb emulsyjnych, klejowych i lateksowych. Brygada pracowała również przy budowie fabryki domów w G., nie ukończonej, gdzie znajdowały się pojemniki na cement, suwnice, taśmociągi i stalowa konstrukcja hali – całość należało pokryć minią i trzykrotnie pomalować antykorozyjną farbą. Pracę wykonywano także w (...) w G., dwa poziomy poniżej poziomu morza, gdzie gruntowano betonowe zbiorniki specjalną farbą, później szpachlowano na gładko i malowano farbami antykorozyjnymi.

W okresie letnim brygada pracowała przy budowie osiedli mieszkaniowych na (...) P., (...) L., C., P. – gruntowano ściany, malowano i tapetowano, malowano farbami olejnymi lamperie, balustrady, okna i drzwi. Wszystkie te prace wykonywali wszyscy członkowie brygady, w tym ubezpieczony. Nie było tak, aby jedna osoba zajmowała się jednym rodzajem pracy – każdy robił wszystko.

W trakcie wykonywanej pracy ubezpieczony otrzymywał mleko, jednakże nie dostawał dodatków za pracę w warunkach szczególnych.

W okresie od dnia 18 czerwca 1987 r. do dnia 17 czerwca 1988 r. ubezpieczony wykonywał pracę eksportową w K. (ówczesne ZSRR) w ramach urlopu bezpłatnego od dnia 18 czerwca 1987 r. do dnia 03 sierpnia 1988 r. W tym okresie wykonywał prace różne.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach niniejszej sprawy, aktach organu rentowego oraz aktach osobowych ubezpieczonego ze spornego okresu, których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd ten również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu.

Podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także zeznania świadków R. B. i J. D., bowiem jako osoby obce, nie zainteresowane wynikiem postępowania, a jednocześnie zatrudnieni w spornych okresie w tych samych zakładach pracy, w ocenie Sądu I instancji zasługują na walor wiarygodności, tym bardziej, że ich zeznania razem z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym tworzą zwartą i logiczną całość.

Zdaniem tego Sądu, w świetle poczynionych ustaleń faktycznych, odwołanie H. K. nie jest zasadne i z tego tytułu nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego wykazały, że wnioskodawca nie legitymuje się 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, co sprawia, iż stanowisko organu emerytalnego odmawiające wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, jest słuszne.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), dalej: ustawa, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki:

1) legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet,

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,

3) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Podkreślenia wymaga, iż art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej zmieniony został przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. Nr 637) z dniem 01 stycznia 2013 r., co skutkuje tym iż od dnia 01 stycznia 2013 r., celem uzyskania uprawnienia do emerytury w warunkach szczególnych, nie ma konieczności spełniania przez ubezpieczonych przesłanki rozwiązania stosunku pracy.

Stosownie do dyspozycji art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym przed dniem 01 stycznia 1949 r., będącym pracownikami zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27. Dla uzyskania uprawnień do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wymagane jest osiągnięcie wskazanego w przepisach wykonawczych wieku, a także przepracowanie określonej ilości lat w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Stosownie do treści § 4 rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczony legitymuje się świadectwem pracy w warunkach szczególnych wskazującym, że wykonywał pracę malarza, tj. pracę określoną w wykazie C załącznika do rozporządzenia.

Do emerytury w obniżonym wieku kwalifikują prace wymienione w wykazie A i B. W dziale V (W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych), pod pozycją 6 wskazano prace malarskie konstrukcji na wysokości.

Malowanie minią jako praca w warunkach szczególnych kwalifikowana jest praca określona w wykazie A, dział III (w hutnictwie i przemyśle metalowym), pod poz. 72.

Zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2 rozporządzenia).

Sąd Okręgowy zwrócił jednak uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwały S.N.: z dnia 10 marca 1984 r. w sprawie III UZP 6/84 oraz z dnia 21 września 1984 r. w sprawie III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Bezspornym jest, iż ubezpieczony w dniu (...)r. osiągnął 60 rok życia, udowodnił przeszło 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, jak również na dzień wyrokowania nie pozostawał w stosunku pracy, który rozwiązał z dniem 30 czerwca 2012 r., a zatem po wydaniu spornej decyzji.

W ocenie Sądu I instancji zgromadzony w aktach sprawy oraz w dokumentacji organu rentowego dotyczącej ubezpieczonego materiał dowodowy pozwala w sposób jasny, precyzyjny i nie budzący wątpliwości interpretacyjnych przyjąć za udowodnione twierdzenia tego organu dotyczące kwestionowanych okresów pracy. Wynika z nich niewątpliwie, iż zaskarżona decyzja była prawidłowa, biorąc pod uwagę konieczność spełnienia przez H. K. na dzień 01 stycznia 1999 r. kumulatywnie m.in. warunku posiadania wykazanych 15 lat pracy w warunkach szczególnych (wynikający z art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej w zw. z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia), których wnioskodawca niewątpliwie nie udowodnił.

Sąd ten podkreślił, iż w powyższym stanie rzeczy kluczowe jest ustalenie w toku przeprowadzonego postępowania dowodowego, iż ubezpieczony nie spełnił jednego z kryteriów, wynikających z art. 184 ustawy emerytalnej, wymaganych dla uzyskania jakiegokolwiek świadczenia emerytalnego przez osobę urodzoną po dniu 31 grudnia 1948 r., nie tylko emerytury w obniżonym wieku związanej z pracą w warunkach szczególnych – tj. nie udowodnił 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

W powyższych okolicznościach bez znaczenia pozostał fakt, czy zostały spełnione przez ubezpieczonego pozostałe przesłanki wynikające z przepisów ustawy i rozporządzenia: osiągnięcia odpowiedniego wieku emerytalnego, nie przystąpienia przez ubezpieczonego do otwartego funduszu emerytalnego oraz (również początkowo spornego) rozwiązania stosunku pracy.

Brak spełnienia choćby jednej z przesłanek wyklucza bowiem możliwość przyznania świadczenia w postaci emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Stąd też, wobec ustalenia braku udokumentowania przez wnioskodawcę 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych – Sąd Okręgowy odstąpił od badania zagadnienia posiadania wymaganego stażu 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Na wstępie rozważań Sąd ten wskazał, iż mając na względzie specyfikę postępowania w sprawach ubezpieczeń społecznych oraz fakt, iż w przedmiotowej sprawie pomiędzy wnioskodawcą, a organem rentowym powstał spór dotyczący obowiązku ubezpieczeń społecznych uznał, że przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy zasadnicze znaczenie winna znaleźć zasada wyrażona w art. 6 k.c., zastosowana odpowiednio w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Sama zasada skonkretyzowana w art. 6 k.c., jest jasna. Ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje (Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza, część ogólna. Stanisław Dmowski i Stanisław Rudnicki, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2005 r., wydanie 6).

Również judykatura stoi na takim stanowisku, czego wyrazem jest wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 kwietnia 1982 r. w sprawie I CR 79/82, w którym wyrażono pogląd, iż „Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Jeżeli strona powodowa udowodniła fakty przemawiające za zasadnością powództwa, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających jej zdaniem oddalenie powództwa”.

Przenosząc powyższą regułę na grunt niniejszej sprawy Sąd I instancji przyjął, iż skarżący decyzję organu rentowego, zaprzeczając jego twierdzeniom, który na podstawie przeprowadzonego postępowania kontrolnego dokonał niekorzystnych dla ubezpieczonego ustaleń, winien był w postępowaniu przed tym Sądem nie tylko podważyć trafność poczynionych w ten sposób ustaleń dotyczących obowiązku ubezpieczeń społecznych, ale również, nie ograniczając się do polemiki z tymi ustaleniami, wskazać na okoliczności i fakty znajdujące oparcie w materiale dowodowym, z których możliwym byłoby wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych z jego stanowiskiem reprezentowanym w odwołaniu od decyzji.

Sąd Okręgowy podkreślił, iż H. K. nie wykazał i nie udowodnił swoich twierdzeń w zakresie posiadanych wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony nie wykonywał na pewno prac malarskich konstrukcji na wysokości. Twierdzenie o wykonywaniu pracy w warunkach szczególnych ubezpieczony opierał na tym, że przez sporny okres pracował jako malarz zajmujący się malowaniem elementów minią. W wykazie A, dziale V (budownictwo i przemysł materiałów budowlanych) brak zaliczenia takiej pracy do prac wykonywanych w warunkach szczególnych.

Sąd ten rozważał jednakże możliwość uznania, że ubezpieczony wykonywał pracę o takim charakterze, skoro jest ona zaliczana do pracy w warunkach szczególnych dla grup zawodowych pracujących w przemyśle metalowym i hutnictwie. Brak bowiem racjonalnych przesłanek, dla których praca malarza minią w tej branży miałaby być kwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych , zaś praca malarza minią w budownictwie już nie.

Warunkiem takiego zaliczenia było wykazanie, że praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Postępowanie dowodowe nie potwierdziło jednakże tego.

Ubezpieczony wskazał na wiarygodność (powołanych przez niego samego) świadków, podając, iż „widzieli, co ja robię”.

Świadek J. D. zeznał, iż ubezpieczony pracując w warsztacie malował minią. Wskazał, że wiedzę tę posiada na podstawie własnych obserwacji. Równocześnie świadek ten jednoznacznie podał, iż „raczej to robił” – co oznacza, iż nie był pewien, iż były to jedyne obowiązki i zadania ubezpieczonego w jego pracy. Co więcej, nie mógł tego stwierdzić w sposób jednoznaczny, bowiem – jak wskazał – bazował na obserwacjach, gdy sam – co do zasady pracujący na budowach jako specjalista robót wykończeniowych – wymieniał w bazie pracodawcy w G. sprzęt, i tylko wówczas miał możliwość obserwacji ubezpieczonego. Mógł więc opisać jedynie te momenty i sytuacje, kiedy przyjeżdżał do bazy – podczas gdy większość czasu niewątpliwie pracował na budowach.

Sąd I instancji dał wiarę zeznaniom tego świadka w całości, biorąc jednakże pod uwagę, iż posiadał on jedynie częściową wiedzę na temat rodzaju pracy ubezpieczonego, na podstawie pojedynczych obserwacji, a nie stałej współpracy lub pracy w jednym miejscu, wspólnie.

Sąd ten w całości dał wiarę zeznaniom świadka R. B. wobec faktu, iż przez ok. 10 lat był on brygadzistą ubezpieczonego (lata 1970/72-1980/82), zatem niewątpliwie posiadał dokładną, pewną i wiarygodną wiedzę na temat tego, jakie zadania w spornym okresie i w jakim wymiarze czasu wykonywał wnioskodawca. Fakt piastowania stanowiska brygadzisty przez świadka Sąd Okręgowy uznał za niewątpliwy (angaże w tym zakresie z lat 1969-1992). Znaczenie ma również okoliczność, iż świadek także był zatrudniony na stanowisku malarza – zatem formalnie tym samym, co ubezpieczony – oraz iż, jak podał, zatrudnienia w tym przedsiębiorstwie nie zaliczono mu do stażu pracy w warunkach szczególnych, emeryturę otrzymał dopiero w zwykłym (nie obniżonym) wieku emerytalnym.

Świadek zeznał, iż ubezpieczony zajmował się m.in. malowaniem różnych elementów farbami antykorozyjnymi, balustrad zewnętrznych, balkonowych, słupków ogrodzeniowych, ogrodzeń z płaskowników, drzwi zewnętrznych do wejścia do bloków, malował daszki zabezpieczające wentylację na dachach. Malował te elementy najpierw farbami antykorozyjnymi, potem olejnymi. W ramach tej pracy pracował przy budowie osiedli (...) – W., C., O., Ś.. Na budowie wykonywał on wszystkie roboty budowlane. Gipsował również ściany, gruntował posadzki. Ze specyfiki pracy ubezpieczonego wynikało, iż raz pracował w ślusarni, raz na budowie, i wykonywał różne prace, nie tylko malarskie. W ślusarni wykonywano prace malarskie balustrad, drzwi wejściowych, elementów konstrukcyjnych. Prace związane z malowaniem elementów minią wykonywane były w ślusarni oraz na poszczególnych budowach (ręcznie oraz pistoletem do malowania), przy czym żaden pracownik nie wykonywał ich jako jedynego zadania i stale – a sporadycznie, miniowanie trwało maksymalnie do 3-5 miesięcy jednorazowo. Poszczególne brygady w zakładzie pracy liczyły po 10-12 osób, pracowały zarówno w ślusarni, jak i na budowach. Świadek opisywał również, jak brygada podlegająca mu – do której należał wnioskodawca – wykonywała szereg prac na różnych budowach (budowy kotłowni w T., K., P. i H.; budowa fabryki domów w G.; budowa (...) w G.; budowy osiedli mieszkaniowych na (...) P., (...) L., C., P.). I tak, poza malowaniem minią, należało malować farbą olejną, emulsyjną, klejową i lateksową, pokrywać ściany wapnem, szpachlować na gładko, gruntowano ściany, malowano i tapetowano, malowano farbami olejnymi lamperie, balustrady, okna i drzwi. Świadek kilkukrotnie podkreślał, iż wszystkie te prace wykonywali wszyscy członkowie brygady, w tym ubezpieczony. Nie było tak, aby jedna osoba zajmowała się jednym rodzajem pracy – każdy robił wszystko.

Równocześnie – mimo formułowanych wprost zarzutów ubezpieczonego – podkreślał on, iż niewątpliwie wnioskodawca pracował w jego brygadzie ok. 10 lat.

Także w zakresie powyższego zarzutu ubezpieczonego – rzekomej dużo krótszej pracy w brygadzie R. B. Sąd I instancji uznał, iż ograniczył się on jedynie do twierdzeń, a przede wszystkim sam zmieniał stanowisko w tej sprawie w toku postępowania, co prowadzi do odmowy wiarygodności zeznaniom w tym zakresie, tak jak negowaniu zakresu prac wykonywanych w spornym okresie. Na jednej bowiem z rozpraw w dniu 20 lutego 2013 r. mówił o pracy u świadka B. może w 1976 r., aby następnie w dniu 08 kwietnia 2013 r. wskazywać już, że praca ta miała trwać w latach 1972-1976. Analogicznie, podnosił on, iż pracował na budowie w R., nie zaś na budowie oznaczonej przez pracodawcę symbolem KB-05 (co świadek R. B. zidentyfikował jako budowę G. Ś.), miał zaś w G. odbierać jedynie wypłatę i być „na stanie” tej budowy – tymczasem stanowisku takiemu przeczy przedłożona przez ubezpieczonego dokumentacja jego zatrudnienia w spornym okresie, gdzie oznaczenie KB-05 pojawia się wielokrotnie jako wskazanie miejsca pracy.

W tych okolicznościach Sąd ten nie dał wiary twierdzeniom ubezpieczonego, iż w spornym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał wyłącznie prace przy miniowaniu różnych elementów wykorzystywanych na budowach. Wywodził dalej, że ubezpieczony wskazujący – co już podniesiono - iż świadkowie, a więc i świadek B. posiadają wiedzę na temat tego jaką pracę wykonywał, jednocześnie nie przedstawił żadnych racjonalnych argumentów wskazujących za tym, iż świadek ten zeznawał nieprawdę. Podkreślił przy tym szczegółowość dwukrotnie przesłuchiwanego świadka.

W ocenie Sądu Okręgowego, mając na względzie zebrany materiał, brak było możliwości określenia, w jakich konkretnie okresach ubezpieczony zajmował się malowaniem minią, a w jakich wykonywał inne prace należące do obowiązków malarza budowlanego, a w konsekwencji określenia, czy legitymuje się on 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych.

Sąd ten podzielił należało zarzut organu rentowego sformułowany w spornej decyzji, iż ubezpieczony legitymuje się świadectwem wykonywania prac w warunkach szczególnych z dnia 30 kwietnia 1991 r., w którym przywołano załącznik do rozporządzenia w postaci wykazu C.

Wymienione w nim stanowiska uprawniają jedynie do wzrostu emerytury, a nie do obniżonego wieku emerytalnego z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Ich wykonywanie umożliwiało ubieganie się o wzrost świadczenia emerytalnego lub rentowego o odpowiednio 10/15% podstawy wymiaru – nie zaś samodzielnie do przejścia na emeryturę w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych (do czego niewątpliwie uprawniają prace wymienione w wykazie A, a wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy).

Sąd I instancji nadmienił również, iż wspomniany wykaz C jako załącznik do rozporządzenia został skreślony na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 maja 1996 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1996 r. Nr 63, poz. 292), wchodzącego w życie z dniem ogłoszenia, tj. 07 czerwca 1996 r.

Za właściwe w tym miejscu Sąd ten uznał przywołanie ugruntowanego poglądu orzecznictwa, zgodnie z którym przepisy przewidujące prawo do emerytur z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze są przepisami szczególnymi, ich wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna, co wielokrotnie podkreślał Sąd Najwyższy (por. uzasadnienie wyroku S.N. z dnia 16 sierpnia 2005 r. w sprawie I UK 378/04, publik. OSN Zbiór Urzędowy Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2006/13-14/218).

Konkludując, wobec nieudowodnienia przez H. K. wymaganych przepisami przynajmniej 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych, Sąd Okręgowy nie miał podstaw do uwzględnienia jego odwołania od zaskarżonej decyzji z dnia 25 czerwca 2012 r.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 (14) § 1 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami, Sąd ten orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł H. K. kwestionując przyjęcie, że w oparciu o przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody nie zdołał wykazać, że na dzień 01 stycznia 1999 r. osiągnął wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Pismem procesowym z dnia 27 maja 2013 r., w uzupełnieniu braków formalnych apelacji, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i ponowne rozpoznanie sprawy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja H. K. nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ nie zawiera zarzutów skutkujących uchyleniem lub zmianą wyroku Sądu I instancji.

Istota sporu w niniejszym postępowaniu sprowadza się do oceny, czy H. K. spełnia łącznie wszystkie, wynikające z treści art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm., nazywanej dalej ustawą emerytalną), przesłanki ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym.

Stosownie do treści art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym (mężczyznom) urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej (60 lat - § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm., nazywanego dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego), jeżeli w dniu wejścia tej ustawy w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r. osiągnęli: okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej (co najmniej 25 letni).

Takim ubezpieczonym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy – w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 r.).

W przedmiotowej sprawie spór koncentruje się na kwestii spełniania przez wnioskodawcę przesłanki w postaci osiągnięcia w dniu wejścia ustawy emerytalnej w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r., wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej).

Nie budzi natomiast wątpliwości spełnianie pozostałych przesłanek, w tym m.in.: rozwiązania stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem z art. 184 ust. 2 ustawy emerytalnej w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1998 r., czy też okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 27 ustawy emerytalnej (wbrew stanowisku Sądu Okręgowego).

Ocena kwestii spełniania przesłanki z art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej zależy od odpowiedzi na pytanie, czy okres zatrudnienia H. K. w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Usługowym (...) w G. od dnia 15 czerwca 1970 r. do dnia 30 kwietnia 1991 r. podlega zaliczeniu do wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

W myśl § 10 ust. 1 pkt 2, obowiązującego od dnia 23 listopada 2011 r., rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. Nr 237, poz. 1412) zainteresowany zgłaszający wniosek o emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy powinien dołączyć do wniosku m.in. dokumenty stwierdzające okresy uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokość.

Zgodnie z treścią § 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W toku postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie H. K. przedłożył „świadectwo” z Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowego (...) w G. z dnia 30 kwietnia 1991 r. (k. 6 akt em. ZUS), w którym zakład pracy podał, że wnioskodawca był zatrudniony w tym zakładzie od dnia 15 czerwca 1970 r. do dnia 30 kwietnia 1991 r. i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace malarza, o których mowa w pkt 1, działu III wykazu C rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego na stanowisku malarza wymienionym w poz. 7, części II wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 11 Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 26 sierpnia 1988 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w budownictwie, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uprawniające do wzrostu emerytury (Dz. Urz. MGPiB Nr 1, poz. 5).

Sąd II instancji w pełni podziela zapatrywanie, zgodnie z którym świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., gdyż podmiot wydający to świadectwo nie jest organem państwowym ani organem wykonującym zadania z zakresu administracji państwowej. Tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie (por. wyrok S.N. z dnia 16 czerwca 2009 r. w sprawie I UK 24/09, publik. LEX nr 518067).

Tym samym treść świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach podlega weryfikacji zarówno w toku postępowania administracyjnego przed organem rentowym, jak i w toku postępowania sądowego przed sądami ubezpieczeń społecznych.

Trafnie organ rentowy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji podniósł, że praca na stanowiskach wymienionych w wykazie C rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego nie uprawniała do obniżenia wieku emerytalnego.

Na wstępie wskazać należy, że wykaz C rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego nie obowiązuje, ponieważ na mocy § 1 pkt 5 lit. b rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 maja 1996 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1996 r. Nr 63, poz. 292) od dnia 07 czerwca 1996 r. skreślono ten wykaz.

Ponadto praca na stanowiskach wymienionych w wykazie C, stanowiącym załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, uprawniała jedynie do wzrostu emerytury lub renty, a nie stanowiła przesłanki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach (por. wyrok S.N. z dnia 06 maja 2004 r. w sprawie II UK 344/03, publik. LEX nr 131873).

W konsekwencji prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym nie przysługuje pracownikowi zatrudnionemu stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowiskach wymienionych w wykazie C rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego w pierwotnym brzmieniu (por. wyrok S.N. z dnia 30 listopada 2000 r. w sprawie II UKN 93/00, publik. LEX nr 54028).

Zasadnie zatem organ rentowy uznał, że ubezpieczony w oparciu o „świadectwo” z Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowego (...) w G. z dnia 30 kwietnia 1991 roku (k. 6 akt em. ZUS) nie wykazał, iż w spornym okresie zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu obowiązującym na danym stanowisku pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach.

Podkreślenia wymaga, że w postępowaniu sądowo-odwoławczym fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego, a do sądu należy ocena ich wiarygodności (por. wyrok S.N. z dnia 02 lutego 1996 r. w sprawie II URN 3/95, publik. LEX nr 24774).

W związku z powyższym H. K. ma możliwość i obowiązek udowodnienia faktu świadczenia pracy w szczególnych warunkach w spornym okresie zatrudnienia przy zastosowaniu różnorodnych środków dowodowych.

Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji jednego z wykazów, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego (por. wyrok S.N. z dnia 01 czerwca 2010 r. w sprawie II UK 21/10, publik. LEX nr 619638).

Z treści przepisu § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego wynika zaś, że do zaliczenia okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze do okresów pracy uzasadniających prawo do świadczeń na zasadach określonych w tym rozporządzeniu konieczne jest, aby praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Dla zaliczenia spornego okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Usługowym (...) w G. niezbędne jest zatem ustalenie, że w tym okresie H. K. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach, o których mowa w wykazach A lub B, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

W ocenie Sądu Apelacyjnego wnioskodawca w oparciu o przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody nie zdołał wykazać, że w okresie od dnia 15 czerwca 1970 r. do dnia 30 kwietnia 1991 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody, a w szczególności: dokumenty w postaci: „świadectwa” z dnia 30 kwietnia 1991 r. (k. 6 akt em. ZUS), świadectwa pracy z dnia 06 maja 1991 r. (k. 7-7v. akt em. ZUS), legitymacji ubezpieczeniowej (k. 18 akt em. ZUS), angaży: z dnia 13 czerwca 1970 r., z dnia 28 maja 1979 r., z dnia 28 grudnia 1981 r., z dnia 01 kwietnia 1983 r., z dnia 01 września 1983 r., z dnia 01 października 1985 r., z dnia 04 kwietnia 1987 r., z dnia 08 sierpnia 1988 r., z dnia 30 sierpnia 1988 r., z dnia 18 lutego 1989 r., z dnia 22 września 1989 r. i z dnia 21 grudnia 1989 r., propozycji nowych warunków pracy i płacy z dnia 30 kwietnia 1991 r. oraz umowy o pracę z dnia 15 czerwca 1987 r. (koperta k. 10 akt sprawy), zeznania świadków: R. B. (k. 26-27 akt sprawy) i J. D. (k. 27-28 akt sprawy) oraz przesłuchanie H. K. w charakterze strony (k. 28 akt sprawy) wskazują, że wnioskodawca w spornym okresie był zatrudniony na stanowisku malarza.

Wykonywanie pracy na stanowisku określonym w zarządzeniu resortowym (uchwale centralnego związku spółdzielczego), której nie wymieniono w wykazach A i B, stanowiących załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, nie uprawnia do uzyskania emerytury w obniżonym wieku emerytalnym (por. wyrok S.N. z dnia 27 stycznia 2012 r. w sprawie II UK 103/11, publik. LEX nr 1130388).

Z faktu, że właściwy minister, kierownik urzędu centralnego, czy centralny związek spółdzielczy, w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, ustalił w podległych i nadzorowanych zakładach pracy, że dane stanowisko pracy jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach, może jednak płynąć domniemanie faktyczne, że praca na tym stanowisku w istocie wykonywana była w takich warunkach i odwrotnie, brak konkretnego stanowiska pracy w takim wykazie może – w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych – stanowić negatywną przesłankę dowodową (por. wyrok S.N. z dnia 16 listopada 2010 r. w sprawie I UK 124/10, publik. LEX nr 707404).

W przypadku ustalenia, że stanowisko pracy wnioskodawcy widniejące na dokumentach dotyczących spornego okresu zatrudnienia, widnieje w wykazie stanowiącym załącznik do właściwego zarządzenia resortowego, zachodziłoby zatem domniemanie faktyczne, że w okresie zatrudnienia na tym stanowisku wykonywał on prace w szczególnych warunkach.

Sąd II instancji zauważa, że stanowisko pracy „malarz” nie jest wymienione w ppkt, poz. 1-21, działu V „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, wykazu A załącznika do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 01 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dz. Urz. MBiPMB z 1983 r. Nr 3, poz. 6, nazywanego dalej zarządzeniem).

W pkt 1, poz. 6 „Prace malarskie konstrukcji na wysokości” wymienione jest jedynie stanowisko „malarz konstrukcji metalowych i urządzeń przemysłowych”.

Tym samym w odniesieniu do spornego okresu zatrudnienia H. K. nie zachodzi domniemanie faktyczne, że w tym okresie wykonywał on prace w szczególnych warunkach.

Wbrew stanowisku Sądu I instancji brak jest podstaw prawnych do rozważania, czy wnioskodawca w spornym okresie zatrudnienia wykonywał prace w szczególnych warunkach, o których mowa w poz. 72 „Malowanie minią”, działu III „W hutnictwie i przemyśle metalowym”, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Sąd Apelacyjny zauważa, że przeprowadzone w niniejszej sprawie dowody jednoznacznie wskazują, że Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe (...) w G. podlegało po resort budownictwa i przemysłu materiałów budowlanych, wobec czego pracodawca ubezpieczonego należał do przemysłu materiałów budowlanych, a nie do przemysłu hutniczego i metalowego.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, wiązać konkretnych stanowisk pracy (rodzaju wykonywanych prac) z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym (por. wyrok S.N. z dnia 19 marca 2012 r. w sprawie II UK 166/11, publik. LEX nr 1171002).

Prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym stanowi przywilej i odstępstwo od zasady wyrażonej w art. 27 ustawy emerytalnej, a zatem regulujące je przepisy należy wykładać w sposób gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo (por. wyrok S.N. z dnia 09 czerwca 2011 r. w sprawie I UK 393/10, publik. LEX nr 950426).

Tym samym niedopuszczalne jest dokonywanie w przedmiotowej sprawie rozszerzającej wykładni przepisów rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, poprzez przypisywanie wnioskodawcy wykonywania konkretnych rodzajów prac w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie A, stanowiącym załącznik do tego rozporządzenia, w oderwaniu od stanowiskowo-branżowego charakteru wyodrębnienia tych prac.

Ze wskazanych wyżej powodów brak jest podstaw prawnych do przyjęcia, że w spornym okresie zatrudnienia H. K. wykonywał prace wymienione w poz. 72, działu III, wykazu A rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

W konsekwencji bezprzedmiotowe było analizowanie przez Sąd Okręgowy (k. 70-82 akt sprawy), czy prace polegające na malowaniu minią wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Jednocześnie przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe nie daje podstaw do przyjęcia, że w okresie zatrudnienia od dnia 15 czerwca 1970 r. do dnia 30 kwietnia 1991 r. ubezpieczony wykonywał prace wymienione w poz. 1-21, działu V „W budownictwie i w przemyśle materiałów budowlanych”, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Do postępowania odrębnego z zakresu ubezpieczeń społecznych w zakresie postępowania dowodowego ma zastosowanie - bez żadnych ograniczeń - reguła wynikająca z art. 232 k.p.c., obowiązuje więc zasada kontradyktoryjności i dowodzenia swoich twierdzeń przez stronę. (por. wyrok S.N. z dnia 07 stycznia 2010 r. w sprawie II UK 148/09, publik. LEX nr 577847).

Zgodnie zatem z zasadą kontradyktoryjności, znajdującą wyraz w treści art. 232 zdanie pierwsze k.p.c., to na H. K. spoczywa w przedmiotowej sprawie ciężar wykazania faktu wykonywania, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego na danym stanowisku, prac w szczególnych warunkach w spornym okresie jego zatrudnienia, ponieważ to wnioskodawca z powyższego faktu wywodzi skutek prawny w postaci spełniania wszystkich przesłanek ustalenia mu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, a w szczególności przesłanki osiągnięcia w dniu wejścia ustawy emerytalnej w życie, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r., wymaganego w przepisach dotychczasowych okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Zdaniem Sądu II instancji wnioskodawca w oparciu o przeprowadzone w sprawie dowody nie zdołał wykazać, że w spornym okresie zatrudnienia wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie, stanowiącym załącznik do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego. Negatywnym tego następstwem procesowym jest nie udowodnienie, że na dzień 01 stycznia 1999 r. osiągnął on okres zatrudnienia w szczególnych warunkach wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, tj. co najmniej 15 lat (art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej w zw. z § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego).

Ponieważ H. K. nie spełnia, wynikającej z treści art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej, przesłanki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym w postaci osiągnięcia na dzień wejścia w życie ustawy emerytalnej, tj. w dniu 01 stycznia 1999 r. wymaganego w przepisach dotychczasowych okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a zatem brak jest podstaw prawnych do przyznania mu tego świadczenia.

Stosownie do treści art. 385 k.p.c. sąd drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

SSA Lucyna Ramlo SSA Grażyna Czyżak (spr.) SSA Małgorzata Gerszewska