Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SA Edyta Mroczek

Sędziowie: SA Ewa Kaniok (spr.)

SA Edyta Jefimko

Protokolant: Małgorzata Szmit

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2021 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w W.

przeciwko (...)

o ustalenie

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 1 października 2020 r., sygn. akt II C 439/19

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od (...) W. na rzecz (...)w W. kwotę 4050 (cztery tysiące pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Edyta Jefimko Edyta Mroczek Ewa Kaniok

sygn. akt V ACa 601/20

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 29 grudnia 2011 r., zastępującym pozew (...) z siedzibą w W. wystąpiła do (...) o zmianę stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego z 3% do 0,3% począwszy od dnia 1 stycznia 2012 r., nieruchomości gruntowych położonych przy ul. (...). Wniosek był umotywowany tym, że (...)jako podmiot nie prowadzący działalności gospodarczej nie może czerpać profitów ze swojej działalności, a zatem nie może przeznaczać jej na typową działalność usługową nastawioną na zysk.

Pismem z dnia 25 kwietnia 2012 r. (...) odmówiło zmiany stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości.

Powódka złożyła wniosek w dniu 31 maja 2012 do Samorządowego Kolegium Odwoławczego o zmianę stawki procentowej opłaty rocznej. W piśmie z dnia 16 kwietnia 2014 r. zmodyfikowała wniosek żadając zmiany stawki procentowej z dniem 1 stycznia 2013 r.

W piśmie z dnia 14 marca 2014 r., (...) wniosło o oddalenie wniosku wskazując, że z uwagi na przyjęte przez (...)warunki określone w umowie z dnia 8 listopada 2011 r. o zmianie umów użytkowania wieczystego w zakresie przeznaczania gruntu, w tym nową wysokość stawki procentowej w opłatach rocznych, obowiązującą od dnia 1 stycznia 2012 r. oraz stanowczo określone przez strony umowy przeznaczenie nieruchomości pod zabudowę usługową, a nie pod niezarobkową działalność oświatową, zasadne jest zachowanie 3% stawki opłaty rocznej dla przedmiotowej nieruchomości.

W dniu 10 listopada 2016 r. Samorządowego Kolegium Odwoławcze wydało orzeczenie, w którym oddaliło wniosek (...)W uzasadnieniu wskazało, że użytkownik wieczysty nie wykazał, że zaszła zmiana sposobu korzystania z nieruchomości, wobec czego obowiązująca stawka opłaty rocznej jest adekwatna do celu, na jaki nieruchomość została oddana.

Powódka złożyła sprzeciw od orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w W. w dniu 2 grudnia 2016 r. podtrzymując żądanie zmiany stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego z dniem 1 stycznia 2013 r. na 0,3 %. Powódka zażądała również zasądzenia kosztów procesu.

(...) wniosło o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania.

Zdaniem pozwanego powódka nie wykazała aby pomiędzy zawarciem umowy w formie aktu notarialnego z dnia 8 listopada 2011 r., w której ustalono, że nieruchomość oddana jest w użytkowanie wieczyste na cel działalności usługowej i w związku z tym ustalono wysokość stawki procentowej opłaty rocznej w wysokości 3% wartości gruntu, a wnioskiem o zmianę stawki z dnia 29 grudnia 2011 r., nastąpiła zmiana w sposobie korzystania z nieruchomości, uzasadniająca zmianę stawki opłaty rocznej.

Wyrokiem z dnia 1 października 2020 roku Sąd Okręgowy w Warszawie w punkcie pierwszym ustalił, iż stawka procentowa opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości położnej w W. przy ulicy (...) w obrębie (...) składającej się z działek ewidencyjnych: nr (...)dla której prowadzona jest księga wieczysta (...)oraz nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...) począwszy od dnia 01 stycznia 2013 r., wynosi 0,3 (3/10); w punkcie drugim zasądził od (...)na rzecz (...)kwotę 11.750 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Z ustaleń faktycznych, jakie legły u podstaw tego rozstrzygnięcia wynikało, że (...)z siedzibą w W. utworzona została przez Skarb Państwa aktem notarialnym z dnia 21 grudnia 1990 r. jako organizacja pożytku publicznego, prowadząca niezarobkową działalność w zakresie nauki, polegającą na wspieraniu działalności naukowej oraz naukowców. Celami statutowymi (...) jest działanie na rzecz nauki poprzez wspieranie uznanych przez środowisko naukowców i zespołów badawczych, pracujących w tych obszarach nauki posiadających znaczenie dla rozwoju Polski i jej międzynarodowego prestiżu, wspieranie transferu polskich osiągnięć naukowych do praktyki gospodarczej, wspomaganie inicjatyw inwestycyjnych, służących nauce w Polsce. (...)realizuje powyższe cele poprzez zwrotne lub bezzwrotne dofinansowanie lub finansowanie, przyznawanie nagród i stypendiów, udział w przedsięwzięciach, zgodnych z celami statutowymi (...) prowadzenie działalności wydawniczej, w tym sprzedaż książek lub innych publikacji. Działalność statutowa (...)jest prowadzona jako działalność nieodpłatna oraz odpłatna w rozumieniu przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Od grudnia 2008 r. (...) jest użytkownikiem wieczystym w udziale wynoszącym 3977/10000 części, nieruchomości położonej w W. , dzielnica M., przy ul. (...), stanowiącej zabudowaną działkę gruntu nr (...) o obszarze 323 m ^{( 2)} oraz w takim samym udziale współwłaścicielem budynku mieszkalnego, z którego wyodrębnionych jest 5 samodzielnych lokali stanowiących odrębny przedmiot własności. (...) była też użytkownikiem wieczystym nieruchomości położonej w W., dzielnica M.,, przy ul. (...), stanowiącej zabudowaną działkę gruntu nr (...), o obszarze 1269 m ^{( 2 )}oraz posadowionego na działce budynku transportu i łączności. (...) była jedynym użytkownikiem wieczystym działek nr(...)

W piśmie z dnia 15 grudnia 2006 r. Prezydent (...) wypowiedział (...) ze skutkiem na dzień 31 grudnia 2006 r. dotychczasową wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w W. przy ul. (...), stanowiącej własność Skarbu Państwa, oznaczonej jako działka ewidencyjna(...) o powierzchni 409 m ^{( 2)} w obrębie (...) na skutek zmiany jej wartości oraz ustalił z dniem 1 stycznia 2007 r. wysokość stawki procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego w wysokości 0,3 % wartości nieruchomości gruntowej oraz nową wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego na kwotę 2642,25 zł. Wartość nieruchomości wg oszacowania wyniosła 880.749 zł.

W listopadzie 2012 roku, nieruchomość nie była wykorzystywana. Znajdujący się tam opuszczony budynek mieszkalny groził zawaleniem.

Prezydent(...) wydał w dniu 13 czerwca 2012 r. decyzję, w której zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę dla (...) z siedzibą w W. przy ul. (...), dla inwestycji polegającej na zmianie sposobu użytkowania budynku mieszkalnego wielorodzinnego z poddaszem nieużytkowym, na funkcję biurową wraz z jego przebudową i rozbudową, budową garażu podziemnego, niezbędnej infrastruktury technicznej i zagospodarowaniem terenu oraz rozbiórce istniejącego garażu na terenie działek nr ew.(...) przy ul. (...) w W. w D. M..

W dniu 28 września 2012 r. Prezydent (...)wydał decyzję zmieniającą ostateczną decyzję nr (...) z dnia 13 czerwca 2012 dla (...)części projektu budowlanego i zatwierdził projekt budowlany w zakresie oznaczonych zmian konstrukcyjnych.

(...)złożyła wniosek o pozwolenie na użytkowanie inwestycji realizowanej na podstawie decyzji nr (...) z dnia 13 czerwca 2012 r. i nr (...)z dnia 28 września 2012 r.

Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego udzielił w dniu 29 kwietnia 2014 r. pozwolenia na użytkowanie rozbudowy budynku wraz ze zmianą sposobu użytkowania na na terenie nieruchomości przy ul. (...) w W.. W decyzji wskazano, że podczas kontroli obowiązkowej obiektu przedstawiciel PINP stwierdził, że rozbudowa i przebudowa budynku, dotychczas użytkowanego jak budynek mieszkalny wielorodzinny, wraz ze zmianą sposobu użytkowania na funkcję biurową oraz garaż podziemny przy ul. (...)w W. w zakresie objętym wnioskiem spełniają warunki do wydania pozwolenia na użytkowanie.

(...) wykorzystuje budynek w całości na własne potrzeby. Cały jeden poziom zajmują sale konferencyjne, a pozostałe pomieszczenia biurowe oraz garaż.

Sąd I instancji ustalił, że (...) jest również użytkownikiem wieczystym nieruchomości przy ul. (...) w W., wynajmuje ją na cele edukacyjne. Budynek stoi na gruncie oddanym przez (...) na cele (...)W związku z tym prawem użytkowania wieczystego ustalono preferencyjną stawkę opłaty rocznej w wysokości 0,3%. Mieści się tam szkoła. W budynku przy ul. (...) prowadzona jest działalność związaną ze wspieraniem nauki, poprzez udzielanie stypendiów, grantów badawczych i nagród dla naukowców. (...) zarządza częścią funduszy strukturalnych wspierających działalność naukową, co odbywa się poprzez czynności biurowe.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów, jak również na podstawie przesłuchania powoda, w imieniu którego zeznawał T. P. - vice prezes zarządu powodowej (...)

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 71 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami, za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste pobiera się opłaty roczne, przy czym wysokość tych opłat ustalana jest zgodnie z art. 72 ustawy, jako określony procent ceny nieruchomości oddanej w użytkowanie wieczyste.

Zgodnie z art. 73 ust 2 ustawy, jeżeli po oddaniu nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste nastąpi trwała zmiana sposobu korzystania z nieruchomości, powodująca zmianę celu, na który nieruchomość została oddana, stawkę procentową opłaty rocznej zmienia się stosownie do tego celu. Przy dokonywaniu zmiany stawki procentowej stosuje się tryb postępowania określony w art. 78-81.

Właściwy organ zamierzający zaktualizować opłatę roczną lub zmienić stawkę opłaty powinien wypowiedzieć na piśmie wysokość dotychczasowej opłaty lub stawki do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego, przesyłając równocześnie ofertę przyjęcia jej nowej wysokości. W wypowiedzeniu należy wskazać sposób obliczenia nowej wysokości opłaty i pouczyć użytkownika wieczystego o sposobie zakwestionowania wypowiedzenia (art. 78 ust. 1 ustawy).

Zgodnie z art. 78 ust. 2 ustawy, użytkownik wieczysty niezgadzający się z nową wyceną nieruchomości lub ustaleniem stawki opłaty rocznej może w terminie 30 dni złożyć do samorządowego kolegium odwoławczego wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości. Jeżeli w postępowaniu przed kolegium nie dojdzie do ugody, kolegium wydaje orzeczenie o oddaleniu wniosku lub o ustaleniu nowej wysokości opłaty lub stawki.

Zgodnie z art. 80 ustawy, od orzeczenia kolegium organ i użytkownik wieczysty mogą wnieść sprzeciw w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia, co jest równoznaczne z żądaniem przekazania sprawy do sądu powszechnego, zaś wniosek skierowany do kolegium zastępuje pozew, a orzeczenie kolegium traci moc.

Zgodnie z art. 78 ust. 3 ustawy, ciężar dowodu, że istnieją przesłanki do aktualizacji opłaty, spoczywa na właściwym organie (tak też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2009 r., sygn. I CSK 45/09, LEX nr 530615).

Po myśli art. 72 ust. 3 pkt 3 ustawy, wysokość stawek procentowych opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego jest uzależniona od określonego w umowie celu, na jaki nieruchomość gruntowa została oddana, i wynosi za nieruchomości gruntowe na działalność charytatywną oraz na niezarobkową działalność: opiekuńczą, kulturalną, leczniczą, oświatową, wychowawczą, naukową lub badawczo-rozwojową - 0,3% ceny.

Sąd przypomniał, że zgodnie z art. 73 ust 2 ustawy, jeżeli po oddaniu nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste nastąpi trwała zmiana sposobu korzystania z nieruchomości, powodująca zmianę celu, na który nieruchomość została oddana, stawkę procentową opłaty rocznej zmienia się stosownie do tego celu.

Przy zmianie procentowej stawki z tytułu użytkowania wieczystego, należy brać pod uwagę całokształt okoliczności wskazujących na to, czy sposób korzystania z nieruchomości przez użytkownika wieczystego uległ trwałej zmianie.

(...)będąca powodem w sprawie, od początku swojego istnienia nie zajmuje się inną aktywnością niż wspieranie nauki. W szczególności nie prowadzi i nie prowadziła działalności gospodarczej, a także działalności sportowej, turystycznej czy rolniczej, nie udostępniała żadnej, w tym przedmiotowej nieruchomości, na cele mieszkalne.

W ocenie Sądu I instancji ustalony stan faktyczny nie pozostawia wątpliwości, iż sporny grunt przed rozpoczęciem przez powoda opisanej inwestycji budowalnej nie był przez niego wykorzystywany. Budowa została zrealizowana na podstawie pozwolenia budowlanego, które nie podlegało żadnym zmianom jeśli chodzi o docelowe przeznaczenie obiektu i doprowadziło do powstania obiektu o charakterze biurowym. Budynek ten jest i był od chwili oddania do użytku, wykorzystywany w taki sposób przez powoda. Oczywistym jest zaś, że działalność statutowa (...) opiera się o zasadniczo czynności biurowe jej pracowników czy współpracowników gdyż są one niezbędne do udzielania stypendiów, grantów badawczych i nagród dla naukowców, a także dystrybuowania funduszy strukturalnych wspierających naukę. Dodatkowo w te ramy wpisuje się także udostępnianie pomieszczeń na konferencje naukowe, szkolenia i prezentacje.

Pozwany w powyższy sposób ocenia działalność powoda skoro preferencyjna stawka opłaty rocznej - 0,3% dotyczy innego gruntu oddanego mu w użytkowanie wieczyste, przy ul. (...)

Zdaniem Sądu powyższe oznacza, iż czynności powoda w tym te prowadzone na przedmiotowym gruncie w całości mieszczą w się pojęciu działalności naukowej w rozumieniu art. 72 ust 3 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Nie sposób przyjąć, że intencją ustawodawcy w ustanawianiu preferencji w wysokości opłaty było ograniczenie tego do operacyjnej działalności w ramach konkretnych dyscyplin naukowych i przedsięwzięć badawczych. Epizod wydawania przez powoda książek naukowych mieści się w zakresie działalności naukowej i nie miał charakteru komercyjnego. Ponadto zapatrywania tego nie zmienia fakt, iż budynek wzniesiony przez powoda dysponuje podziemnym garażem. Ta część obiektu nie pełni bowiem samodzielnej funkcji i należy przyjąć, że ma charakter podnoszący jego walory użytkowe, lecz tylko na potrzeby osób z niego korzystających.

Skoro zatem powód już w 2012 roku przystąpił do faktycznej przebudowy istniejącego budynku mieszkalnego w celu uzyskania pomieszczeń biurowych oraz konferencyjnych do prowadzenia swojej działalności statutowej to nastąpiła wyraźna i dostrzegalna przez otoczenie manifestacja zmiany sposobu korzystania z gruntu. Z punktu widzenia obiektywnego obserwatora nie można było nie zauważyć, iż dotychczas istniejący budynek mieszkalny przekształca się w budynek biurowy, korzystanie z którego wypełnia przedmiot działalności powoda.

Sąd zwrócił uwagę, że nie sposób przyjąć, że preferencja wynikająca z art. 72 ust 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami stawała się skuteczna dopiero z chwilą zakończenia inwestycji na gruncie prowadzącej do zmiany sposobu korzystania z niego w tym zakresie. W ten sposób bowiem wsparcie działalności społecznie pożytecznej doznawałoby poważnego ograniczenia. Treść powołanego przepisu oraz art 72 ust 2 nie pozwalają przyjąć by norma stanowiąca podstawę zmiany stawki procentowej przewidywała wymóg zakończenia budowy i przystąpienia do korzystania z budynku.

W realiach tej sprawy już z chwilą rozpoczęcia budowy prowadzonej na przedmiotowym gruncie doszło do trwałej zmiany sposobu korzystania z niego tj. zmiany funkcji usługowej wynikającej z umowy z 8 listopada 2011 r. na funkcję biurową służącą w całości działalności naukowej. Stan taki istniał już w dniu 1 stycznia 2013 r. i trwa w dalszym ciągu.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo w całości i ustalił, że od dnia 1 stycznia 2013 r. stawka procentowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości wynosi 0,3 %.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany, zaskarżając go w całości i zarzucił naruszenie:

1.  art. 73 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez błędne jego zastosowanie,

2.  art 78-81 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez ich niezastosowanie,

3.  art 299 k.p.c. w związku z art 233 § 1 k.p.c. poprzez oparcie wyroku wyłącznie na zeznaniu strony powodowej, bez żadnej weryfikacji jej twierdzeń.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za w postępowaniu apelacyjnym.

Powód wniósł o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i uległa oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji są prawidłowe i Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne.

Chybiony jest zarzut naruszenia art 299 k.p.c. w związku z art 233 § 1 k.p.c. Nie jest prawdą, że ustalenia faktyczne sądu oparte zostały wyłącznie na zeznaniu strony powodowej, bez żadnej weryfikacji jej twierdzeń. Sąd Okręgowy przeprowadził także dowody z dokumentów w postaci statutu (...) który w par. 24 stanowi, że „(...) nie prowadzi działalności gospodarczej”, oraz decyzji o pozwoleniu na budowę z 13.06.2012r. dla inwestycji polegającej na zmianie sposobu użytkowania budynku mieszkalnego wielorodzinnego z poddaszem nieużytkowym, na funkcję biurową wraz z jego przebudową i rozbudową, budową garażu podziemnego, niezbędnej infrastruktury technicznej i zagospodarowania terenu oraz rozbiórce istniejącego garażu na terenie działek nr ew. (...)przy ul. (...)w (...) według projektu budowlanego z czerwca 2010r. (k.70 i nast.) i decyzji o pozwoleniu na budowę z 28.09.2012r. w zakresie zmian wewnętrznych elementów konstrukcji w/w budynku będącego w trakcie realizacji ( k.63 i nast.), a także decyzji z 29.04.2014r. o pozwoleniu na użytkowanie „rozbudowy i przebudowy budynku wraz ze zmianą sposobu użytkowania na funkcję biurową oraz garażu podziemnego na terenie nieruchomości przy ul. (...)w W.” ( k.47 i nast.). W/w dowody oraz zeznania strony powodowej wzajemnie się uzupełniają i strona pozwana w żaden sposób nie starała się ich podważyć. Co do zasady bezsporne jest, że powód po zakończeniu rozbudowy i przebudowy użytkuje budynek jako siedzibę (...)Nie zostało wykazane aby od 1.01.2013r. w jakiejkolwiek części sporna nieruchomość wykorzystywana była na działalność gospodarczą.

Chybiony jest zarzut naruszenia art. 73 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz art. 78-81 tej ustawy. Rację ma sąd I instancji, że po oddaniu nieruchomości w użytkowanie wieczyste nastąpiła trwała zmiana sposobu korzystania z nieruchomości powodująca zmianę celu użytkowania wieczystego. Z dniem 8 listopada 2011r. sposób korzystania z nieruchomości został określony jako zabudowa usługowa ( k.94). Przebudowa budynku mieszkalnego na biurowy począwszy od czerwca 2012r. i umieszczenie w nim siedziby(...)w 2014r. oznacza, że od czerwca 2012r. w budynku nie jest prowadzona działalność usługowa. Budynek nie był i nie jest wynajmowany osobom trzecim. Znajdują się tu biura (...)wykorzystywane na prowadzenie niezarobkowej działalności naukowej. (...)jako podmiot nie prowadzący działalności gospodarczej, nie może czerpać profitów ze swej działalności a zatem nie może przeznaczać budynku na typową działalność usługową nastawioną na zysk. Zachowanie użytkownika wieczystego w sposób jednoznaczny wskazuje, że sposób korzystania z nieruchomości uległ zmianie, co uzasadnia zmianę stawki procentowej opłaty rocznej na 0,3%. Rację ma sąd I instancji, że w świetle całokształtu okoliczności sprawy należy przyjąć, iż trwała zmiana sposobu użytkowania nieruchomości nastąpiła od 1.01.2013r. W tym czasie (...) nie tylko uzyskała pozwolenie na rozbudowę i przebudowę budynku tak by mogła się w nim mieścić siedziba (...) ale również przystąpiła do owej rozbudowy i przebudowy, co wynika wprost z decyzji z 28.09.2012r., i działania te prowadziła nieprzerwanie aż do zakończenia rozbudowy i przebudowy.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2017 r. (II CSK 798/16, LEX nr 2407822), nie jest możliwe wypracowanie jednego uniwersalnego, a zarazem sztywnego kryterium dla oceny zaistnienia przesłanki "trwałej zmiany sposobu korzystania z nieruchomości". Jest ona pojęciem nieostrym, które powinno być interpretowane w sposób elastyczny z uwzględnieniem okoliczności faktycznych danej sprawy. Oznacza to, że do stwierdzenia, iż doszło do trwałej zmiany sposobu korzystania z nieruchomości powodującej zmianę celu, na który nieruchomość została oddana, konieczne jest każdorazowo odwołanie się do okoliczności faktycznych i specyfiki danego przypadku. W tych bowiem sytuacjach, gdy użytkownik wieczysty uzyskał decyzję o pozwoleniu na budowę budynku o określonej funkcji, a następnie niezwłocznie przystąpił do realizacji prac, które przebiegały sprawnie, bez zakłóceń i przerw, wznosząc finalnie obiekt zgodny z uprzednio wydanym pozwoleniem na budowę, uprawnione jest przyjęcie, iż do trwałej zmiany sposobu korzystania z nieruchomości powodującej zmianę celu, na który została ona oddana, dochodzi już z chwilą rozpoczęcia prac budowlanych przez użytkownika (art. 73 ust. 2 u.g.n). Powyższy pogląd znalazł odzwierciedlenie w wyrokach Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2012 r., IV CSK 333/11, OSNC 2012, Nr 11, poz. 132, z dnia 22 kwietnia 2010 r., V CSK 357/09, OSNC 2010 Nr 11, poz. 152, z dnia 25 lutego 2010 r., I CSK 397/09, nie publ. i z dnia 6 listopada 2009 r., I CSK 109/09, nie publ.). Przypisuje on decydujące znaczenie zachowaniu samego użytkownika wieczystego i sprowadza się do twierdzenia, że jeżeli użytkownik wieczysty będący inwestorem, rozpoczął budowę budynku o określonej funkcji, a prace przebiegały sprawnie i bez opóźnień i doprowadziły do wzniesienia budynku nadającego się do użytku zgodnie z przeznaczeniem, to trzeba przyjąć, że trwała zmiana sposobu korzystania nastąpiła już w chwili rozpoczęcia budowy. Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 22 marca 2012 r., (IV CSK 333/11, OSNC 2012, Nr 11, poz. 132), przystąpienie przez użytkownika wieczystego do budowy domu mieszkalnego może oznaczać trwałą zmianę sposobu korzystania z nieruchomości jeżeli z całokształtu okoliczności z dużym prawdopodobieństwem wynika, że wykorzystanie gruntu na cele mieszkaniowe nie ulegnie zmianie. Z kolei w wyroku z dnia 22 kwietnia 2010 r., (V CSK 357/09, OSNC 2010 Nr 11, poz. 152) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że o trwałej zmianie sposobu korzystania z nieruchomości w rozumieniu art. 73 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. Nr 115, poz. 741 z późn. zm.) może decydować także stopień intensyfikacji eksploatacji nieruchomości przez jej użytkownika wieczystego. W nowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego na gruncie wykładni art. 73 ust. 2 u.g.n., pojawiły się wypowiedzi akcentujące potrzebę sfinalizowania prac budowlanych, tak aby powstały na gruncie budynek spełniał przesłanki realizacji zamierzonego celu, co wiąże się z zakończeniem prac budowlanych. W tym duchu wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 października 2017 r. II CSK 798/16 (LEX nr 2407822) oraz w wyroku z dnia 12 września 2018 r. (II CSK 532/17). Sąd I instancji wszystkie w/w okoliczności akcentowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego uwzględnił i z zebranego materiału dowodowego wyciągnął trafne wnioski.

Wzięcie przez sąd I instancji pod uwagę okoliczności zaistniałych po dacie złożenia przez powodowego użytkownika wieczystego wniosku o zmianę stawki opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nieruchomości, nie doprowadziło do wadliwości wyroku gdyż zgodnie z art. 316 k.p.c. sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy, co usprawiedliwiało dokonanie oceny zasadności wniosku powoda w kontekście okoliczności, które, chociaż ujawniły się po 29.12.2011r. (data złożenia wniosku o zmianę stawki procentowej przez użytkownika wieczystego), jednak umożliwiły ocenę zachowania użytkownika, a także przeznaczenia nieruchomości, w okresie zgłoszenia żądania zmiany stawki. Tym samym zarzut naruszenia art. 81 u.g.n. nie zasługuje na uwzględnienie.

W tym stanie rzeczy, apelacja pozwanego, jako pozbawiona uzasadnionych podstaw, podlegała oddaleniu po myśli art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażoną w art. 98 k.p.c., obciążając nimi pozwanego jako stronę, która przegrała spór.

Edyta Jefimko Edyta Mroczek Ewa Kaniok