Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 września 2018r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek (...) w R. II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca: SSO Barbara Konińska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Małgorzata Kotlarz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 września 2018r. w R.

sprawy z powództwa (...) Banku S.A. w W.

przeciwko R. C.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 78.426,25 zł (siedemdziesiąt osiem tysięcy czterysta dwadzieścia sześć złotych dwadzieścia pięć groszy) z odsetkami:

a)  umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego rocznie, ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 75.190,73 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy sto dziewięćdziesiąt złotych siedemdziesiąt trzy grosze) od dnia 26 sierpnia 2017r.,

b)  ustawowymi za opóźnienie od kwoty 3.228,84 zł (trzy tysiące dwieście dwadzieścia osiem złotych osiemdziesiąt cztery grosze) od dnia 30 sierpnia 2017r.;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.024,84 zł (tysiąc dwadzieścia cztery złote osiemdziesiąt cztery grosze) z tytułu kosztów procesu;

3.  oddala wniosek pozwanego o rozłożenie zasądzonych na rzecz powoda należności na raty;

4.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 2.956 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt sześć złotych) z tytułu kosztów sądowych.

SSO Barbara Konińska

Sygn. akt II C 54/18

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank Spółka Akcyjna w W. pozwem z 30 sierpnia 2017r. wniesionym w elektronicznym postępowaniu upominawczym wniósł o zasądzenie od pozwanego R. C. na jego rzecz 75 190,73 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od 26 sierpnia 2017r. do dnia zapłaty, 2224,50 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, 1004,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i 6,68 zł oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów sądowych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że dochodzona przez niego wierzytelność wynika z braku zapłaty przez pozwanego z tytułu umowy kredytu nr 4515047z 20 lipca 2015r. Wskazał, iż 1 lutego 2017r. pozwany dopuściła się pierwszej zaległości w spłacie wymagalnych rat. Podniósł, iż w związku z brakiem zapłaty zaległych rat wypowiedział przedmiotową umowę stawiając całą należność w stan wymagalności, pozwany jednak nie spłacił wymaganej wierzytelności do dnia sporządzenia pozwu, wobec czego 25 sierpnia 2017r. wystawił wyciąg z ksiąg banku stwierdzając zadłużenie strony pozwanej. Dodał, iż zgodnie z postanowieniami zawartej umowy jest uprawniony do naliczania odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP, które na dzień sporządzenia pozwu wynoszą 10 % w stosunku rocznym.

W dniu 6 października 2017r. Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (sygn. akt VI Nc-e 1642135/17). Od powyższego nakazu pozwany wniósł sprzeciw wnosząc o uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w części dotyczącej odsetek wskazując, iż w jego opinii roszczenie o zapłatę jest oczywiście zasadne, jednakże sytuacja finansowa w jakiej się znalazł nie pozwala na spłatę tak dużego zadłużenia. Wobec skutecznego wniesienia sprzeciwu i utraty mocy w całości wydanego w sprawie nakazu zapłaty Sąd Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie postanowieniem z 2 listopad 2017r. przekazał sprawę do tutejszego Sądu.

Sąd ustalił:

Pozwany zawarł z powodem w dniu 20 lipca 2015r. umowę konsolidacyjnego kredytu gotówkowego nr (...) oprocentowanego według zmiennej stopy procentowej, wynoszącej
w chwili podpisania umowy 8,49% w stosunku rocznym, na podstawie której bank oddał do dyspozycji pozwanego środki pieniężne w wysokości 82 175,75 zł, natomiast pozwany zobowiązał się do zwrotu udzielonego kredytu wraz z odsetkami w równych 108 ratach miesięcznych płatnych do 20-go miesiąca po 1090,81 zł każda.

Zgodnie z § 9 umowy bank miał prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia w razie:

a) opóźnienia kredytobiorcy z zapłatą pełnej raty, wynikającej z harmonogramu spłat, za co najmniej jeden okres płatności,

b) niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu,

c) wprowadzenia banku w błąd co do tożsamości kredytobiorcy poprzez podanie nieprawdziwych danych osobowych,

d) wprowadzenia banku w błąd przez złożenie dokumentów lub przedstawienie informacji, które okazały się niezgodne ze stanem rzeczywistym,

e) niewykonania przez kredytobiorcę żądania ustawienia zabezpieczenia kredytu w postaci poręczenia cywilnego osób trzecich lub wskazania Banku jako uprawnionego do otrzymania świadczenia z tytułu zgonu na podstawie ubezpieczenia na wypadek zgonu na skutek zakończenia ochrony ubezpieczeniowej świadczonej na rzecz Kredytobiorcy w ramach umowy ubezpieczenia na wypadek śmierci, trwałej i całkowitej niezdolności do pracy albo hospitalizacji w wyniku nieszczęśliwego wypadku „Indywidualny Program Ochronny na Życie – wariant Standard” złożenia przez Kredytobiorcę w okresie pierwszych 12 miesięcy trwania umowy,

f) utraty zdolności kredytowej przez kredytobiorcę.

W związku z brakiem spłat przez pozwanego zgodnie z harmonogramem, powód po uprzednim wezwaniu do zapłaty z 14 kwietnia 2017r. wypowiedział pismem z 15 maja 2017r. umowę stawiając całą kwotę niespłaconej należności głównej w stan wymagalności.

Zadłużenie pozwanego z tytułu umowy kredytowej jak wyżej według stanu na dzień 25 sierpnia 2017r. wyniosło 78 426,25 zł, w tym niespłacony kapitał w kwocie 75 190,73 zł, odsetki umowne za okres korzystania z kapitału w wysokości 8,49 % od 1 lutego 2017r. do 11 lipca 2017r. w kwocie 2224,50 zł, odsetki za opóźnienie naliczone od kwoty niespłaconego kapitału w wysokości 10 % od 1 lutego 2017r. do 25 sierpnia 2017r. w kwocie 1004,34 zł oraz opłaty i inne prowizje 6,68 zł.

( dowód: umowa kredytu konsolidacyjnego k. 28-30, oświadczenie banku o wypowiedzeniu umowy wraz z dowodem nadania k. 31-32, wezwania do zapłaty wraz z dowodem nadania k. 33-35, wyciąg z ksiąg banku k. 27)

Pozwany aktualnie ma 65 lat. Otrzymuje świadczenie emerytalne, po potraceniu należności alimentacyjnych na rzecz byłej żony wynoszących 300 zł, w wysokości 3576,38 zł. Nie podejmuje dodatkowego zatrudnienia. Toczy się sprawa o uchylenie alimentów. Pozwany od 26 czerwca 2007r. zamieszkuje w mieszkaniu stanowiącym własność jego córki, która przebywa i pracuje w Holandii, za co spłaca jej kredyt hipoteczny w wysokości 431 zł miesięcznie. Ponosi koszty utrzymania w wysokości 3828 zł, na co składa się: 91 zł gaz, 112 zł energia elektryczna, 729 zł czynsz, 1058 zł rata kredytu w wysokości 50 000 zł zaciągniętego w E. w 2014r. na remont mieszkania, 50 zł telefon, 54 zł Internet, 114 zł TV, 200 zł odzież, 900 zł żywność, 50 zł lekarstwa. Posiada zadłużenie w czterech bankach. (...) Banku S.A. wziął pożyczkę w 2015r. dla znajomych, którzy początkowo ją spłacali, jednak obecnie przestali, rata wynosiła ponad 600 zł miesięcznie. W tym samym dniu wziął także pożyczkę dla znajomych w (...) Banku S.A., rata wynosiła około 1200 zł. Nie spłaca pożyczek zaciągniętych w (...) Banku S.A. (...) Banku S.A. Korzysta z pomocy finansowej innych osób. Leczy się na kręgosłup, grozi mu operacja.

( dowód: zestawienie kosztów utrzymania k. 69, decyzja o waloryzacji emerytury z 1 marca 2018r. k. 70 k., harmonogram spłat k. 72, potwierdzenie przelewu k. 74, potwierdzenie wpłat k. 73, 75-77, nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z 22 lutego 2018r. k. 79, zeznania pozwanego na rozprawie w dniu 25 września 2018 r. 00:07:27-00:30:15)

Sąd zważył:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Powód wywodził swoje roszczenie z faktu nienależytego wykonania przez pozwanego umowy kredytu z 20 lipca 2015r. zawartej przez powoda z pozwanym.

Strona powodowa wykazała zasadność i wysokość swojego roszczenia. Pozwany uznał roszczenie w całości, a więc nie kwestionował żadnych twierdzeń strony powodowej, nie podważał też wiarygodności złożonych przez nią dowodów. Zgodnie z art. 213 § 2 k.p.c., sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa. Żadne okoliczności, nie przemawiały za tym, aby uznanie roszczenia przez pozwanego było sprzeczne z prawem, zasadami współżycia społecznego lub zmierzało do obejścia prawa. Dlatego w myśl wyżej cytowanego przepisu powództwo należało uwzględnić.

Zgodnie z art. 69 ust.1 ustawy z 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (Dz.U.2017.1876) przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Pozwany w związku z zawarciem w dniu 20 lipca 2015r. z (...) Bankiem S.A. w W. umowy kredytu, stosownie do art. 69 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997r. prawo bankowe, zobowiązany był do spłaty tego kredytu wraz z oprocentowaniem w ratach w określonych kwotach i terminach. Pozwany z czasem zaczął dokonywać spłat nieterminowo, w związku z czym umowa, stosownie do jej postanowień (§ 9), została zasadnie i skutecznie wypowiedziana. W związku z tym kredyt stał się natychmiast wymagalny, a udzielający kredytu uzyskał prawo naliczania odsetek karnych.

Stosownie bowiem do art. 75 Prawa bankowego w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa z 15 maja 2015r. - Prawo restrukturyzacyjne nie stanowi inaczej. Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni. Wypowiedzenie umowy kredytu z powodu utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej lub zagrożenia jego upadłością nie może nastąpić, jeżeli bank zgodził się na realizację przez kredytobiorcę programu naprawczego. Przepis ust. 3 stosuje się przez cały okres realizacji programu naprawczego, chyba że bank stwierdzi, iż program naprawczy nie jest w sposób należyty realizowany.

Wypowiedzenie umowy kredytu przez bank w warunkach określonych w powyższym przepisie należy do ustawowych uprawnień banku.

Jak wynikało ze złożonych przez stronę powodową dokumentów pozwany, czego nie kwestionował, nie spłacił należności głównej w wysokości 75 190,73 zł. Zgodnie z umową prawidłowo zostały naliczone odsetki umowne w wysokości 2224,50 zł oraz odsetki za opóźnienie w wysokości 1004,34 zł. Żądanie przez powoda łącznie kwoty 78 426,25 zł znajdowało zatem oparcie w postanowieniach umowy oraz obowiązujących przepisach w związku z czym powództwo, na zasadzie art. 354 § 1 k.c. w zw. z art. 69 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997r. prawo bankowe, zasługiwało na uwzględnienie w całości. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i § 2 k.c.

Sąd oddalił wniosek pozwanego o rozłożenie zasądzonych na rzecz powoda należności na raty.

Zgodnie z art. 320 k.p.c. w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia.

Ustanowiona w art. 320 k.p.c. norma ma charakter wyjątkowy i może być zastosowana jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Wynika to z faktu, iż dopuszcza ona znaczną ingerencję sądu w stosunek cywilnoprawny stron procesu. Rozkładając zasądzone świadczenie na raty, sąd wkracza bowiem w dziedzinę prawa materialnego i w ten sposób modyfikuje treści łączącego strony stosunku, w inny sposób, niż określa to treść tego stosunku. Rozważając rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty sąd nie może nie brać pod rozwagę sytuacji wierzyciela, sąd nie powinien działać z jego pokrzywdzeniem. Ochrona, jaką zapewnia dłużnikowi przepis art. 320 k.p.c., nie może być stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym i wymaga uwzględnienia wszelkich okoliczności sprawy, w tym uzasadnionego interesu podmiotu inicjującego proces. Dla zastosowania szczególnego rodzaju dobrodziejstwa dla dłużnika, jakim jest rozłożenie świadczenia na raty, nie jest wystarczająca trudna jego sytuacja materialna, uwzględnić bowiem należy także interes wierzyciela, którego takie orzeczenie pozbawiłoby części odsetek, a także inne towarzyszące okoliczności, w tym te dotyczące źródła zobowiązania i postępowania stron. Sytuacja finansowa pozwanego jest jedną z okoliczności, które mają znaczenie dla oceny tego, czy występuje "szczególnie uzasadniony wypadek" w rozumieniu art. 320 k.p.c., nie jest to jednak okoliczność, która ex lege implikuje zastosowanie tej instytucji. Przeciwnie, fatalna, nie rokująca poprawy sytuacja finansowa pozwanego powinna - co do zasady - przemawiać za odstąpieniem od rozłożenia świadczenia na raty, gdyż z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, iż nie doprowadzi to do wykonania zobowiązania, a tylko odroczy uzyskanie przez wierzyciela tytułu egzekucyjnego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 8 lutego 2017r. sygn. akt I ACa 923/16, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 16 listopada 2016r. sygn. akt I ACa 571/16, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 22 marca 2016r. sygn. akt I ACa 787/15).

Przenosząc te ogólne rozważania na grunt niniejszej sprawy podnieść należy, iż pozwany nie wykazał, iż będzie go stać na zapłatę rat. Zważyć należy, iż od ponad roku nie dokonywał żadnych wpłat na poczet zadłużenia wobec powoda. Pozwany nie wykazał również, iż podjął jakiekolwiek kroki prawne wobec znajomych, którzy przestali spłacać raty pożyczek, które dla nich zaciągnął. Ewentualne uchylenie alimentów, które płaci na rzecz żony, jest zaś zdarzeniem przyszłym i niepewnym, podobnie jak podjęcie przez niego dodatkowego zatrudnienia zwłaszcza, iż jak sam podał stan jego zdrowia jest zły. Wobec czego wątpliwa jest możliwość osiągnięcia przez pozwanego jakiegokolwiek dodatkowego dochodu oraz poprawa jego sytuacji finansowej. Stosowanie natomiast do art. 316 k.p.c. Sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. Nadto sam pozwany zeznał, iż jego aktualna sytuacja majątkowa jest „bardzo kiepska” (00:07:28). Koszty utrzymania pozwanego przewyższają jego dochody. Jest zadłużony w czterech bankach, w tym zadłużeń w dwóch z nich nie reguluje. Jednocześnie jednak pozwany preferuje długi innych osób przed swoimi długami, gdyż spłaca i nadal zamierza spłacać kredyt hipoteczny zaciągnięty przez jego córkę.

Wobec powyższego orzeczono jak w punkcie trzecim sentencji wyroku.

Wobec uwzględnienia powództwa pozwany jest stroną przegrywającą proces w rozumieniu art. 98 k.p.c. i to na nim spoczywa obowiązek poniesienia w całości kosztów procesu i zwrotu stronie powodowej poniesionych przez nią kosztów sądowych, które wyniosły 1024,84 zł - uiszczona przez powoda opłata sądowa od pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym, wobec czego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda powyższą kwotę i nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Gliwicach kwotę 2956 zł, która stanowi pozostałą części opłaty sądowej od pozwu. Sąd nie stwierdził bowiem podstawy do zastosowania przepisu art. 102 k.p.c. zgodnie z którym sąd może w wypadkach szczególnie uzasadnionych zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przepis nie konkretyzuje wypadków szczególnie uzasadnionych. Ma on miejsce wówczas, gdy z uwagi na okoliczności faktyczne konkretnej sprawy zastosowanie ogólnych zasad odpowiedzialności za wynik procesu byłoby sprzeczne z zasadą słuszności. Do kręgu „wypadków szczególnie uzasadnionych” należą zarówno okoliczności związane z samym przebiegiem procesu, jak i leżące na zewnątrz. Do pierwszych zaliczane są sytuacje wynikające z charakteru żądania poddanego rozstrzygnięciu, jego znaczenia dla strony, subiektywne przekonanie strony o zasadności roszczeń, przedawnienie, prekluzja. Drugie natomiast wyznacza sytuacja majątkowa i życiowa strony, z tym zastrzeżeniem, że niewystarczające jest powoływanie się jedynie na trudną sytuację majątkową, nawet jeśli była podstawą zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia pełnomocnika z urzędu. Sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór (wyrok Sądu Najwyższego z 19 maja 2006r., sygn. akt III CK 221/05). Zdaniem Sądu powoda trudno uznać za wytaczającego proces zbędnie i obciążanie go kosztami procesu w sytuacji gdy pozwany nie zaspokoił roszczenia byłoby sprzeczne z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Nadto Sąd nie może akceptować, iż dłużnik nie reguluje zobowiązań i naraża wierzyciela na poniesienie dodatkowych kosztów.

Sędzia:

/SSO B. K./

Sygn. akt II C 54/18

R., 19 października 2018 roku

ZARZĄDZENIE

1. odnotować wpływ uzasadnienia wyroku oraz okoliczność, iż projekt uzasadnienia sporządziła Pani asystent sędziego Justyna Gilner;

2. doręczyć odpis wyroku wraz z uzasadnieniem:

⚫

pełnomocnikowi pozwanego - adw. G. F.;

3. przedłożyć akta po upływie 21 dni od wykonania lub z wpływem.

SSO Barbara Konińska