Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 679/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący

sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek

Protokolant

Iwona Sławińska

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2020 r. w Gliwicach

sprawy R. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

o prawo do emerytury górniczej

na skutek odwołania R. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W.

z dnia 23 marca 2020 r. nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu R. Ż. prawo do emerytury górniczej, począwszy od 1 listopada 2019 roku;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w W. na rzecz ubezpieczonego kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

(-) sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 679/20

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 23 marca 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w W., w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(t.j. Dz.U. z 2016r. poz. 887, ze zm.) odmówił R. Ż. prawa do emerytury górniczej podnosząc, że ubezpieczony udowodnił jedynie 21 lat, 11 miesięcy i 14 dni okresów pracy górniczej oraz okresów równorzędnych z pracą górniczą. Wobec powyższego, zdaniem ZUS, ubezpieczony nie spełnił przesłanek uprawniających do emerytury górniczej.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł o jej zmianę i przyznanie mu prawa do emerytury górniczej wskazując, że posiada wymagany 10-letni okres pracy górniczej. Dalej zaznaczył, że w jego ocenie spełnił też wymóg 25 lat okresów pracy górniczej oraz okresów równorzędnych z pracą górniczą. W uzasadnieniu zarzucił ostatecznie, że ZUS nie uwzględnił ustaleń dokonanych w czasie postępowania w sprawie VIII U 378/16.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony, R. Ż. urodził się w dniu (...), złożył w dniu 25 listopada 2019 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury górniczej.

Na podstawie znajdujących się w aktach rentowych ubezpieczonego zaświadczeń zakładów pracy i świadectw pracy organ rentowy przyjął za udowodnione jedynie
19 lat, 8 miesięcy i 3 dni okresów pracy górniczej. ZUS uwzględnił również dniówki półtorakrotne w ilości 1.231 dniówek. Pozwoliło to na dodatkowe zwiększenia okresów pracy górniczej o kolejne 2 lata, 3 miesiące i 11 dni. ZUS uznał, że odwołujący udowodnił łącznie 21 lat, 11 miesięcy i 14 dni okresów pracy górniczej oraz okresów równorzędnych z pracą górniczą. Staż ten został zaliczony do 30 sierpnia 2019 roku.

Przed Sądem Okręgowym w Gliwicach pod sygnaturą akt VIII U 378/16 toczyło się postępowanie z odwołania R. Z. od decyzji (...) Oddział w W. z dnia 30 października 2015 roku, którą organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury górniczej. Wydając decyzję z 30 października 2015 roku organ rentowy uwzględnił 18 lat, 7 miesięcy i 11 dni okresów pracy górniczej oraz dodatkowo 1 rok, 8 miesięcy i 12 dni z tytułu dniówek póltorakrotnych. Łączny staż uwzględniony do prawa do emerytury wyniósł 20 lat, 3 miesiące i 23 dni. Organ rentowy uwzględnił zatrudnienie do 31 maja 2015 roku.

Do okresów pracy górniczej ZUS nie zaliczył okresów:

- od 18 września 1995 roku do 20 października 1995 roku,

- od 27 maja 1996 roku do 4 listopada 1997 roku,

- od 3 marca 1998 roku do 28 kwietnia 1998 roku,

- od 19 września 2000 roku do 31 października 2000 roku,

- od 22 listopada 2010 roku do 28 lutego 2011 roku,

- od 2 lutego 2012 roku do 13 kwietnia 2012 roku

W postępowaniu tym sąd dopuścił dowód z opinii biegłej z zakresu emerytur na okoliczność ustalenia stażu pracy górniczej ubezpieczonego.

W opiniach, zasadniczej z dnia 5 stycznia 2017 roku i uzupełniającej z dnia 22 maja 2017 roku, biegła z zakresu emerytur, rent i kapitału początkowego H. P., po przeprowadzeniu analizy dokumentacji zgromadzonej przed organem rentowym, jak również zapisów dokumentacji osobowej odwołującego z okresu jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w S., dokonała wyliczenia wykazanego przez odwołującego stażu pracy górniczej i równorzędnej z pracą górniczą. Przy uwzględnieniu wykazanych w świadectwach pracy w kopalniach określonych w art. 50c, ust. 1, pkt 1 ustawy emerytalnej. Równocześnie biegła nie uwzględniła okresów zatrudnienia w przedsiębiorstwach wymienionych w art. 50c, ust. 1, pkt 3, co do których ubezpieczony nie przedłożył wykazów zjazdów pod ziemię kopalń za poszczególne miesiące. Po przyjęciu tych założeń biegła wyliczyła, iż ubezpieczony legitymuje się okresem pracy górniczej o której mowa w art. 50c, ust. 1, pkt 1, w łącznym wymiarze 19 lat, 5 miesięcy i 24 dni. Dalej uwzględniając wykazy dniówek przodkowych, biegła wyliczyła, że ich suma, po dokonaniu stosownych przeliczeń, powoduje, iż do dotychczas uwzględnionej pracy górniczej można doliczyć kolejne 2 lata, 5 miesięcy i 4 dni. W następnej kolejności biegła dokonała analizy zapisów dokumentacji osobowej odwołującego, a w szczególności załącznika do karty ewidencyjnej pracownika dołowego. W oparciu o te zapisy wyliczyła ilość wszystkich wskazanych tam dniówek przodkowych, których łączna suma pozwoliła na doliczenie kolejnych 2 lat, 8 miesięcy i 10 dni. Ostatecznie biegła ustaliła, że łączny staż pracy udowodniony przez ubezpieczonego, który jest uwzględniany na prawo do emerytury górniczej, wynosi 24 lata, 6 miesięcy i 14 dni. Równocześnie biegła nie uwzględniła w swoich wyliczeniach okresów zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w C. od 22 lutego do 20 marca 1995 roku, w (...) Przedsiębiorstwie Usługowym Sp. z o.o. w K. od 3 do
31 lipca 1995 roku, w Zakładzie (...) Sp. z o.o. w G. od 18 września do 20 października 1995 roku i w (...) Sp. z o.o. w C., bowiem w przedłożonej dokumentacji brak było zapisów potwierdzających faktyczną ilość zjazdów pod ziemię w kopalniach,
w poszczególnych okresach. Przyjmując jednak hipotetycznie, że we wszystkich dniówkach z tych okresów, z wyłączeniem dni nieobecności nieusprawiedliwionej
w pracy, ubezpieczony wykonywał pracę w kopalniach pod ziemią, biegła wyliczyła, iż łącznie pozwalają one na doliczenie kolejnych 4 miesięcy i 17 dni. Po doliczeniu tej liczby do dotychczas wyliczonych przez biegłą okresów, pozwalają one na obliczenie łącznie
24 lat, 11 miesięcy i 1 dnia okresów od których zależy prawo do emerytury górniczej.

Strony ostatecznie nie kwestionowały wyliczeń biegłej. Odwołujący z kolei wskazał, że po złożeniu wniosku emerytalnego nie kontynuował wykonywania pracy górniczej. Nie jest również w stanie wykazać, za pośrednictwem dokumentów, faktycznej ilości zjazdów pod ziemię, w okresach nieuwzględnionych przez biegłą.

Sąd w oparciu o zapisy poczynione w kartotece wynagrodzeń odwołującego dokonał własnych wyliczeń i ustalił, że ilość okresów pracy górniczej wyliczonych przez biegłą, w wyniku przeliczenia przyjętej przez nią ilości dniówek przodkowych za lata 1979 – 1987, została przeszacowana. Mianowicie sąd uznał za bardziej wiarygodne i pewne zapisy dokumentacji płacowej, gdzie pracodawca odnotował ilość faktycznie uwzględnionych przez siebie dniówek przodkowych odwołującego. W ocenie sądu załącznik do karty ewidencyjnej zawiera najpewniej ilość wszystkich dniówek dołowych nie zaś ilość przepracowanych w rzeczywistości przez odwołującego dniówek przodkowych. Przyjęcie odmiennego założenia doprowadziłoby do sytuacji, gdzie liczba dniówek przodkowych byłaby większa niż ilość zjazdów pod ziemię, co jest nieprawdopodobne. Tym samym sąd uznał, że w latach 1979 – 1980 ubezpieczony wykazał łącznie 394 dniówki przodkowe, z kolei w latach 1983 – 1987 wykazał łącznie 886 takich dniówek, co po zsumowaniu i przeliczeniu pozwala na dodatkowe doliczenie
2 lat, 3 miesięcy i 25 dni do dotychczas uwzględnionych przez ZUS okresów.

Tym samym, w ocenie sądu ubezpieczony udowodnił łącznie do dnia 31 maja 2015 roku staż pracy górniczej 24 lata, 2 miesiące i 23 dni okresów, od których zależy prawo do emerytury górniczej.

Z karty przebiegu zatrudnienia ( karta 233-234 akt ZUS) wynika, że po 31 maja 2015 roku organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu okresy pracy górniczej:

- od 16 stycznia 2018 roku do 28 stycznia 2018 roku – 13 dni,

- od 3 lutego 2018 roku do 4 lutego 2018 roku – 2 dni,

- od 10 lutego 2018 roku do 11 lutego 2018 roku – 2 dni,

- od 17 lutego 2018 roku do 18 marca 2018 roku – 1 miesiąc,

- od 5 czerwca 2018 roku do 29 lipca 2018 roku – 1 miesiąc , 25 dni,

- od 1 sierpnia 2018 roku do 1 listopada 2018 roku – 3 miesiące, 1 dzień,

- od 3 listopada 20108 roku do 3 grudnia 2018 roku – 1 miesiąc, 1 dzień,

- od 5 grudnia 2018 roku do 9 grudnia 2018 roku – 4 dni,

- od 20 maja 2018 roku do 30 sierpnia 2019 roku – 3 miesiące, 12 dni,

Razem 11 miesięcy.

Ponadto ubezpieczony w okresie od 16 stycznia 2018 roku do 30 sierpnia 2019 roku przepracował 170 dniówek półtora krotnych, co zwiększyło dodatkowo staż pracy górniczej o ponad 3 miesiące.

Zatem łączny staż pracy górniczej pod ziemią wyniósł ponad 25 lat - 24 lata, 2 miesiące i 23 dni ( ustalone na podstawie opinii bieglej H. P. sporządzonej do sprawy VIII U 378/16) oraz dodatkowy staż pracy górniczej od 16 stycznia 2018 roku do 30 sierpnia 2019 roku ponad 14 miesięcy.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie akt emerytalnych ubezpieczonego, dołączonych do akt niniejszej sprawy, a także jego dokumentacji osobowej (k. 21-108 akt VIII U 378/16), dokumentu w postaci opinii biegłej H. P. (k.127-151, 176-179 akt VIII U 378/16).

Dowody te Sąd uznał za wiarygodne i mogące stanowić podstawę stanowczych rozstrzygnięć w niniejszej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego, R. Ż. zasługuje na uwzględnienie.

Przesłanki nabycia prawa do emerytury górniczej określa ustawa z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016r. poz. 887, ze zm.).

Według treści art. 50a ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
prawo do emerytury górniczej, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1.  ukończył 55 lat życia;

2.  ma okres pracy górniczej, wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust.1

nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożył wniosek
o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

Zgodnie z ust. 2 wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

Posiadanie wymaganego 25 letniego okresu pracy górniczej stanowi przedmiot sporu w niniejszej sprawie, bowiem organ rentowy ostatecznie przyjął, że ubezpieczony legitymuje się pracą górniczą w rozmiarze 21 lat, 11 miesięcy i 14 dni.

Bezsporne jest, że ubezpieczony ukończył 55 lat życia i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Przedmiotem sporu pozostawało ustalenie, czy skarżący legitymuje się wymaganym okresem pracy górniczej, który – wobec jego wieku – dla przyznania prawa do emerytury górniczej musiałby wynosić co najmniej 25 lat pracy górniczej
i równorzędnej, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej o której mowa w art. 50c, ust. 1.

Zgodnie z art. 50c ust. 1 za pracę górniczą uważa się zatrudnienie:

1) pod ziemią w kopalniach węgla, rud, kruszców, surowców ogniotrwałych, glin szlachetnych, kaolinów, magnezytów, gipsu, anhydrytu, soli kamiennej i potasowej, fosforytów oraz barytu;

2) pod ziemią i przy głębieniu szybów w przedsiębiorstwach budowy kopalń określonych w pkt 1 oraz pod ziemią w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących dla tych kopalń roboty górnicze lub przy budowie szybów;

3) pod ziemią w przedsiębiorstwach montażowych, przedsiębiorstwach maszyn górniczych, zakładach naprawczych i innych podmiotach wykonujących dla kopalń określonych w pkt 1 podziemne roboty budowlano-montażowe, roboty przy naprawie maszyn i wdrażaniu nowych urządzeń; pracownikom zatrudnionym w tych przedsiębiorstwach, zakładach i innych podmiotach uznaje się za pracę górniczą te miesiące zatrudnienia, w których co najmniej połowę dniówek roboczych przepracowali pod ziemią;

4) na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach
w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach
i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa;

5) pod ziemią na stanowiskach dozoru ruchu oraz kierownictwa ruchu kopalń, przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w pkt 1-3, a także w kopalniach siarki
i węgla brunatnego oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach, o których mowa w pkt 4, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa
i ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego;

6) w charakterze członków drużyn ratowniczych kopalń określonych w pkt 1 i 4, mechaników sprzętu ratowniczego tych drużyn oraz w charakterze ratowników zawodowych w stacjach ratownictwa górniczego;

7) na stanowiskach maszynistów wyciągowych na szybach oraz na stanowiskach sygnalistów na nadszybiach szybów w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w pkt 1 i 2;

8) na stanowiskach pracy pod ziemią w nieczynnych kopalniach wymienionych
w pkt 1;

9) na stanowiskach instruktorów zawodu w górniczych polach szkoleniowych pod ziemią oraz w kopalniach siarki i węgla brunatnego.

Z kolei katalog okresów pracy równorzędnej z pracą górniczą wymieniony
w art. 50c ust. 2, do zalicza do takich okresów:

1) zatrudnienie na stanowiskach wymagających kwalifikacji inżyniera lub technika
w zakresie górnictwa w urzędach górniczych, jeżeli zatrudnienie jest związane
z wykonywaniem czynności inspekcyjno-technicznych w kopalniach, przedsiębiorstwach
i innych podmiotach określonych w ust. 1 pkt 1-4, pod warunkiem uprzedniego przepracowania w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w ust. 1 pkt 1-4 co najmniej 10 lat pod ziemią, na odkrywce w kopalniach siarki lub węgla brunatnego, a także w kopalniach otworowych siarki albo na stanowiskach dozoru lub kierownictwa ruchu;

2) zatrudnienie przy innych pracach, nie dłuższe niż 5 lat, do których pracownicy wykonujący prace określone w ust. 1 i w pkt 1 i 2 przeszli w związku z likwidacją kopalni, zakładu górniczego, przedsiębiorstwa lub innego podmiotu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1-4.

Nadto po myśli art. 50d przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się
w wymiarze półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego:

1) w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów
i robotach szybowych;

2) w drużynach ratowniczych.

Okresy pracy wymienione w ust. 1 pkt 2 przepis art. 50d w ust. 2 zalicza
w wymiarze półtorakrotnym również tym pracownikom dozoru ruchu i kierownictwa ruchu kopalń, którzy pracują przez co najmniej połowę dniówek roboczych w miesiącu pod ziemią, w kopalniach siarki lub w kopalniach węgla brunatnego.

Ubezpieczony ukończył wymagany wiek emerytalny, udowodnił wymagany okresu pracy górniczej. Mając na uwadze przedłożone przez ubezpieczonego dokumenty, jak również zapisy z jego dokumentacji pracowniczej Sąd wyliczył jego staż pracy górniczej na ponad 25 lat.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd na mocy art. 477 14 § 2 k.p.c. orzekł jak
w sentencji.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

(-) sędzia P. Bogacińska-Piątek