Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący:

SSO Grażyna Jaszczuk

Protokolant:

sekr. sąd. Beata Wilkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 72/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 25 listopada 2020 r.,

sygn. II K 1316/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

----

---------------------

--------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

-------

----------------------

-------------------------------------------------------------

--------------

--------------

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

-----------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-----------------

-------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Zarzut

Mogąca mieć wpływ na treść orzeczenia obraza przepisów postępowania, a mianowicie art. 4, 7, 410 kpk, poprzez:

- nienależyte rozważenie treści zeznań świadków P. I., D. W. oraz B. S., wyrażające się uznaniem, iż z zeznań świadków tych wynikało jednoznacznie, że kierowcą samochodu był oskarżony K. M., w sytuacji gdy świadkowie nie widzieli kto kierował pojazdem, a na miejscu zdarzenia znaleźli się już po wystąpieniu kolizji;

- nienależyte obdarzenie w całości wiarygodnością zeznań P. K. (1) odnośnie jego pewności na temat tego, iż w pojeździe, w którym znajdował się oskarżony była tylko jedna osoba, w sytuacji gdy zasady logiki i doświadczenia życiowego wskazują na to, że mając na uwadze konieczność skupienia się na drodze kierowca samochodu nie jest w stanie jednoznacznie określić ilość osób podróżujących w każdym z samochodów jadących z naprzeciwka,

co w konsekwencji doprowadziło do bezpodstawnego poczynienia na ich podstawie ustaleń, skutkujących uznaniem oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu;

- bezpodstawne odmówienie wiarygodności treści wyjaśnień oskarżonego, w sytuacji gdy znajdowały one potwierdzenie w zeznaniach świadka B. M. (1);

- bezpodstawne uznanie za chaotyczne, wybiórcze oraz zachowawcze zeznań świadka B. M. (1) i odmówienie im wiarygodności, w sytuacji gdy zeznania świadka były spójne, jasne i logiczne, a także nie były sprzeczne z pozostałą częścią materiału dowodowego, jako że na podstawie zeznań pozostałych świadków nie można jednoznacznie wykluczyć kierowania pojazdem przez inną osobę niż oskarżony;

co w konsekwencji doprowadziło do bezzasadnego pominięcia przy wydawaniu wyroku okoliczności korzystnych dla oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy nie stwierdził obrazy przepisów art. 7 kpk i art. 410 kpk, wskazanych przez skarżącego. Wniesiony środek odwoławczy sprowadzał się do prostego zaprzeczenia niemal wszystkim ustaleniom Sądu Rejonowego i to wbrew zgromadzonym dowodom, jak również wyrywkowym przedstawieniu przez skarżącego fragmentów depozycji świadków, z jednoczesnym całkowitym przemilczeniem całokształtu okoliczności sprawy i jedynych racjonalnych wniosków - co wymaga podkreślenia – nawet tych, którym obrońca nie był w stanie logicznie i przekonująco zaprzeczyć. Tylko rzetelne sporządzenie środka odwoławczego, odnoszące się do stanu zgromadzonych w sprawie dowodów, z respektowaniem przepisu art. 410 kpk, który obowiązujące nie tylko Sąd ferujący wyrok, ale wszystkie strony procesowe pozwala na podjęcie rzeczowej dyskusji ze skarżącym.

W orzecznictwie wskazuje się, iż niedopuszczalne jest analizowanie poszczególnych dowodów w kwestii ich wiarygodności jak i istotności dla orzekania w oderwaniu od ich całokształtu, ignorowanie ich wzajemnego powiązania i zależności. I o ile analizowanie kwestii wiarygodności konkretnego dowodu może odbywać się - przynajmniej we wstępnej fazie owej analizy - przy uwzględnieniu wyłącznie jego treści, o tyle rozstrzyganie co do winy nie może się toczyć odrębnie na gruncie każdego dowodu. Obowiązek dostrzegania wszystkich dowodów i okoliczności z art. 410 kpk nie może zostać prawidłowo zrealizowany wówczas, gdy każda z okoliczności wynikających z przeprowadzonego przewodu sądowego widziana jest osobno, niejako w sposób wyizolowany i oderwany od wszystkich okoliczności pozostałych. Takie swoiste atomizowanie dowodów i okoliczności wyklucza możliwość dokonania ich oceny w sposób zgodny z zasadami prawidłowego rozumowania, jak tego wymaga art. 7 kpk. Jest oczywiste, że izolacja od siebie poszczególnych dowodów i wynikających z nich faktów powoduje, iż będące przedmiotem osądu zdarzenie faktyczne przestaje być spójnym ciągiem następujących po sobie i wzajemnie powiązanych elementów faktycznych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 listopada 2014 r., sygn. II AKa 377/14, Legalis Numer 1186074).

W przedmiotowej sprawie, jeszcze raz podkreślenia wymaga, iż Sąd Rejonowy stwierdzając winę oskarżonego w zakresie czynu z art. 178a § 1 kk, dysponował zeznaniami dwóch świadków, którzy widzieli jak kierujący samochodem C. (...) oskarżony zaczął łapać pobocze, później wjechał do rowu i uderzył w drzewo (k. 23v – D. W. i k. 26v – B. S.). Jak również zeznaniami P. K. (2) – przypadkowego kierowcy samochodu poruszającego się z naprzeciwka, który również widział moment, w który kierujący pojazdem C. stracił panowanie nad pojazdem i uderzył w drzewo. Wyżej wymienieni pospieszyli na pomoc oskarżonemu, wezwali także służby alarmowe, telefonując na nr 112. Zgodnie z ich relacją, oskarżonemu nie towarzyszył żaden pasażer, K. M. był sam, sam wydostał się również z uszkodzonego samochodu. Wyniki badania jego stanu trzeźwości pozostały bezdyskusyjne (2,65 ‰ alkoholu we krwi) i nie zostały w żaden sposób podważone. Sąd Okręgowy nie dostrzegł przy tym zasadniczych powodów, aby powtarzać okoliczności szczegółowo i przekonująco przytoczone w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, co wiązałoby się z cytowaniem całych rubryk tabelarycznego uzasadnienia. Odmowa przyznania przymiotu wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego i zeznaniom B. M. (2) – świadka, który w niniejszym postępowaniu pojawił się na zaawansowanym etapie postępowania dowodowego, kilkanaście miesięcy od zdarzania, spotkała się z pełną akceptacją Sądu Odwoławczego. Argumenty przestawione przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku niejako wyprzedzały argumenty przedstawione przez obrońcę oskarżonego we wniesionej apelacji. Sąd Rejonowy ocenił złożone w tej sprawie relacje kompleksowo i we wzajemnym względem siebie powiązaniu, zaś obrońca oskarżonego w ramach wniesionej apelacji postuluje wyłącznie postrzeganie zeznań B. M. (2) w sposób jednostkowy, w zupełnym oderwaniu niemal od całego materiału dowodowego zgromadzonego w tej sprawie, za wyjątkiem niespójnych zewnętrznie, a nawet wewnętrznie wyjaśnień oskarżonego. Sąd Odwoławczy, analogicznie jak Sąd Rejonowy nie dostrzegł w sprawie jakichkolwiek wątpliwości odnośnie możliwości podróżowania oskarżonego w dniu zdarzenia jako pasażer, a nie kierowca. Podzielnie stanowiska obrońcy odnośnie innego, aniżeli oskarżony, kierowcy samochodu C. nr rej. (...) w dniu zdarzenia, wiązałoby się z akceptacją zupełnie sprzecznej ze zgromadzonymi dowodami bezpodstawnej hipotezy, co doprowadziło by do obrazy art. 5 § 2 kpk.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uniewinnienie oskarżonego K. M. od popełnienia zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

2.

Mogący mieć wpływ na treść orzeczenia, błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę tego orzeczenia, poprzez dowolne, błędne, nieznajdujące oparcia w całokształcie zebranego materiału dowodowego, a przy tym niezgodne z zasadami wiedzy, doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania przyjęcie, iż:

- świadkowie widzieli moment kolizji;

- oskarżony znajdował się po kolizji na miejscu kierowcy;

- gdyby w pojeździe był ktokolwiek inny oprócz oskarżonego to zapewne doznałby obrażeń i nie byłby w stanie uciekać;

- oskarżony zasiadał za kierownicą pojazdu i kierował pojazdem mechanicznym znajdując się w stanie nietrzeźwości;

co w konsekwencji doprowadziło do uznania oskarżonego za winnego zarzucanego mu czynu – podczas gdy analiza całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego nie pozwala na przyjęcie, iż oskarżony dopuścił się jego popełnienia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Bezzasadność zarzutów obrazy prawa procesowego sformułowanych przez obrońcę oskarżonego, czyniła niezasadnym także wtórny zarzut błędu w ustaleniach faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji, który miałby być następstwem uchybień w zakresie postępowania dowodowego oraz wadliwej oceny przeprowadzonych w sprawie dowodów osobowych, generującej ustalenia faktyczne. Oczywistym pozostaje, że gdyby pierwszoinstancyjna ocena dowodów była inna, a przymiotem wiarygodności zgodnie z postulatem skarżącego zostałyby obdarzone wyjaśnienia oskarżonego i zeznania wspierającej go B. M. (2), zupełnie inne byłyby również poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne, wskazane w kolejnych punktach, tzw. tiretach zarzutu.

Dla skuteczności zarzutu błędu w ustaleniach niezbędne jest wykazanie nie tylko wadliwości ocen i wniosków wyprowadzonych przez Sąd, ale i wykazanie konkretnych uchybień w ocenie materiału dowodowego, jakich dopuścił się Sąd (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 8 czerwca 2004 r., sygn. II AKa 112/04, KZS 2004 nr 8, poz. 60, str. 33, Prok. i Pr. 2005 nr 4, poz. 27, str. 15, Legalis Numer 69935).

W ocenie Sądu Okręgowego, skarżący w tej sprawie nie wykazał tego rodzaju uchybień.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez uniewinnienie oskarżonego K. M. od popełnienia zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

Zarzut

3.

Rażąca niewspółmierność kary pozbawienia wolności, wymierzonej oskarżonemu oraz środków karnych zastosowanych wobec niego, poprzez orzeczenie ich w rozmiarze przekraczającym stopień winy oskarżonego wobec uznania, iż społeczna szkodliwość czynu przypisanego oskarżonemu była wysoka, w sytuacji gdy jak wskazał to nawet Sąd w uzasadnieniu orzeczenia, pojazd poruszał się po wiejskiej drodze w godzinach wieczornych, zaś elementy przytoczone przez Sąd jako uzasadniające uznanie czynu oskarżonego za szkodliwy w stopniu znacznym stanowią tak naprawdę znamiona zarzucanego mu czynu i w związku z tym same w sobie winny pozostawać bez wpływu na surowość wymierzonej kary i zastosowanych środków karnych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Brak było przesłanek do złagodzenia pierwszoinstancyjnego rozstrzygnięcia o karze i środku karnym. Sąd I instancji ma ustawowo zagwarantowaną swobodę w ferowaniu wyroku, w tym kształtowania wymiaru kary. Rolą zaś Sądu Odwoławczego jest weryfikacja, czy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego zasadę sądowego wymiaru kary nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się wręcz zaakceptować.

Za represję rażąco niewspółmierną uznaje się taką karę, która - pomijając dyrektywy wymiaru kary - w sposób istotny lub wręcz drastyczny odbiega od tej, jaką należałoby wymierzyć przy uwzględnieniu okoliczności przedmiotowych charakteryzujących czyn przypisany sprawcy oraz podmiotowych, związanych z jego osobą. Na gruncie art. 438 pkt 4 kpk nie chodzi bowiem o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, że karę dotychczas wymierzoną można byłoby określić - również w odbiorze zewnętrznym - jako rażąco niewspółmierną, tzn. niewspółmierną w stopniu nie pozwalającym na jej akceptację (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2020 r., sygn. V KK 382/19, KZS 2020/5/7, LEX nr 2946540).

W realiach kontestowanej sprawy całokształt wymierzonej oskarżonemu represji karnej, tj. zarówno kary zasadniczej, jak i środków karnych, nie sposób uznać za rażąco niewspółmierną. O surowości kary świadczy wszak nie tylko jej rodzaj, ale i stopień wykorzystania sankcji przewidzianej za czyn z art. 178a § 1 kk. W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy słusznie doszedł do przekonania, iż zaistniałe w tej sprawie okoliczności obciążające oskarżonego wykluczają uznanie, iż adekwatną, sprawiedliwą i współmierną represją karną w tej sprawie byłaby kara grzywny, orzeczona z zastosowaniem art. 37a kk. Pamiętać należało, iż oskarżony kierował pojazdem mechanicznym mając 2,65 promila alkoholu we krwi. Znacznie – ponad pięciokrotnie - przekroczył zatem wartość progową stanu nietrzeźwości z art. 115 § 16 kk, tj. 0,5 ‰ lub 0,25 mg/l - decydującą o uznaniu jego czynu za przestępstwo. Oskarżony swoim czynem, poruszając się po drodze publicznej w stanie nietrzeźwości, stworzył poważne niebezpieczeństwo nie tylko dla siebie, ale również dla innych uczestników ruchu drogowego. Najlepszym tego przykładem jest stracenie przez niego panowania nad pojazdem i uderzenie w drzewo. Znaczne były zatem rozmiary szkody grożącej życiu i zdrowiu innych uczestników ruchu drogowego, których w pobliżu nie brakowało (przesłuchani w sprawie świadkowie), mimo tego, iż do czynienia mieliśmy z drogą wiejską. Kwestionowanie tego rodzaju zagrożenia przez obrońcę w ogóle nie przystawało do realiów tej sprawy. Stan nietrzeźwości niejednokrotnie sprzyja zniesieniu krytycyzmu kierowcy, sprzyja brawurze podczas prowadzenia pojazdu, co przejawia się m.in. lekceważeniem zasad bezpieczeństwa i stanowi podłoże licznych kolizji i wypadków drogowych, czego doskonałym odzwierciedleniem są statystyki policyjne. Cele prewencji indywidulanej i generalnej słusznie doprowadziły zatem Sąd I instancji do konstatacji, iż w rozpoznawanej sprawie zachodzi konieczność orzeczenia wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności w wymiarze 8 miesięcy, albowiem łagodniejszy rodzaj kary stanowiłby nadmierną pobłażliwość, doprowadzając oskarżonego, ale również społeczeństwo do przekonania o jego bezkarności. Orzeczenie o warunkowym zawieszeniu wykonania kary próby uzależnione było od pozytywnej prognozy kryminologicznej, do której Sąd Odwoławczy nie miał zastrzeżeń. W ocenie Sądu II instancji, orzeczona przez Sąd Rejonowy represja karna uwzględnia także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa oraz stworzy realne możliwości osiągnięcia korzystnych efektów poprawczych. Przede wszystkim, powinna ona wdrożyć oskarżonego do przestrzegania porządku prawnego i wyrobić w nim poczucie nieuchronności poniesienia konsekwencji za kierowanie pojazdami mechanicznymi w stanie nietrzeźwości, jak również odstraszyć innych nietrzeźwych kierowców, którzy bezrefleksyjnie gotowi byliby pójść w ślady oskarżonego. Zdaniem Sądu Okręgowego, w przedmiotowej sprawie wszelkie powyższe uwagi dotyczące współmierności kary odnoszą się również do środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Oskarżony nie zasługuje na krótszy czasookres wyeliminowania go z grona kierowców. Zbyt krótkie obowiązywanie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych nie spełni swoich celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczonej wobec oskarżonego kary i środków karnych poprzez wymierzenie oskarżonemu za zarzucany mu czyn kary 200 stawek dziennych grzywny w wysokości po 10 zł każda, przy zastosowaniu regulacji z art. 37a kk oraz środka karnego w postaci 1 roku zakazu prowadzenia pojazdów.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Bezzasadność zarzutu warunkowała bezzasadność wniosku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zaskarżony wyrok utrzymano w mocy w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Bezzasadność wniesionej apelacji i brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

-------------------------------------------------------------------------------------------

Zwięźle o powodach zmiany

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

---------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4.1.

---------------------------------------------------------------------------------

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

---------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Na podstawie art. 634 kpk w zw. z art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 627 kpk oraz art. 8 w zw. z art. 2 ust. 3 i art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (tekst jedn. Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 z późn. zm.), obciążono oskarżonego kosztami sądowymi za II instancję, na które składały się: 380 zł opłaty od kary oraz 20 zł ryczałtu za doręczenia pism w postępowaniu apelacyjnym.

7.  PODPIS