Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 4615/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 września 2019 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że Z. N. (1) jako pracownik u płatnika składek FIRMA (...) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 5 lipca 2019 roku.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że z dokumentów zgromadzonych w systemie informatycznym ZUS wynika, że J. G. jako płatnik składek zgłosił do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego jako pracownika Z. N. (1) od 5 lipca 2019 r.

Natomiast od 6 sierpnia 2019 r. Z. N. (1) stał się niezdolny do pracy z powodu choroby. Od dnia 22 sierpnia 2019 r. wystąpił z wnioskiem o wypłatę zasiłku chorobowego.

Organ rentowy ustalił, że przed zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych przez J. G., Z. N. (1) od 9 maja 2019 r. do 4 lipca 2019 r. był zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego jako osoba bezrobotna niepobierąjąca zasiłku dla bezrobotnych. Ponadto w okresie od 21 listopada 2018 r. do 20 lutego 2019 r. Z. N. (1) był zgłoszony przez płatnika składek EMPIRE J.B. B. G. (1), (...) Spółka jawna.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wszczął postępowanie administracyjne w sprawie zgłoszenia Z. N. (1) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika firma (...) Pan J. G. z siedzibą w Ł. ul. (...).

O powyższym pismem z dnia 29 sierpnia 2019 r. zostały powiadomione strony postępowania ubezpieczony Z. N. (1) oraz pełnomocnik płatnika składek T. K..

W terminach wskazanych przez Oddział w ww. pismach ubezpieczony Z. N. (1) oraz płatnik składek J. G. skorzystali z prawa wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji kończącej postępowanie, co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Postępowanie zostało zakończone 17 września 2019 r., o fakcie tym zostały pisemnie poinformowane strony postępowania. Po wszczęciu postępowania pisemne wyjaśnienia w piśmie z 6 września 2019 r. dotyczące zatrudnienia Z. N. (1) złożył J. G. - płatnik składek oraz przedłożył dokumenty dotyczące zatrudnienia Z. N. (1) takie jak : umowę o pracę zawartą w dniu 5 lipca 2019 r. na okres próbny do 7 października 2019 r., z wynagrodzeniem miesięcznym 2250,00 zł, orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku konserwator budynków i stanu technicznego pomieszczeń z 4 lipca 2019 r., kartę szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP, skierowanie do pracodawcy, oferta z PFRON dla niepełnosprawnych, wydane przez Powiatowy Urząd Pracy w Ł. z 3 lipca 2019 r. na stanowisko : konserwator budynków, listę płac za lipiec i sierpień 2019 r., podsumowanie listy płac za lipiec i sierpień 2019 r., kwestionariusz osobowy Z. N. (1), zaświadczenia, dyplomy o ukończeniu odpowiednich kursów przez Z. N. (1), świadectwa pracy z wcześniejszych zatrudnień u innych pracodawców, dokumenty potwierdzające sytuację finansową firmy (...) J. G..

J. G. wyjaśnił, że Z. N. (1) jest zatrudniony od 5 lipca 2019 r. do 7 października 2019 r. na podstawie umowy o pracę na okres próbny, na stanowisku konserwator budynków i stanu technicznego pomieszczeń, w pełnym wymiarze czasu pracy, w godzinach 8:00- 16.00, od poniedziałku do piątku, z wynagrodzeniem 2.250 zł brutto miesięcznie. Poinformował, że wynagrodzenie wypłacane jest do każdego 10 dnia następnego miesiąca, jeden raz na rachunek bankowy podany przez pracownika.

Oświadczył, że do obowiązków Z. N. (1) należało: monitorowanie stanu technicznego, konserwowanie i naprawianie instalacji elektrycznej, gazowej, wodno-kanalizacyjnej, wentylacyjno- klimatyzacyjnej i grzewczej w budynku oraz naprawianie elementów budynku np. dachu, elewacji, ścian wewnętrznych, podłóg, sufitów, otworów drzwiowych i okiennych, konserwowanie i naprawianie terenów w otoczeniu budynku. Wyjaśnił, że praca świadczona jest przez Z. N. (1) na terenie Ł. ul. (...) oraz, że stanowisko, na którym zatrudniony jest pracownik i zakres jego obowiązków wiąże się z przedmiotem prowadzonej działalności tj. pośrednictwo w obrocie nieruchomościami, wykonywanie pozostałych robót budowlanych wykończeniowych.

Oświadczył, że Z. N. (1) posiada doświadczenie zawodowe oraz, że z informacji i dokumentów otrzymanych od Z. N. (1) wynika, że prowadził własną działalność gospodarczą (...)- Z. N. (1) usługi remontowo- budowlane.

Ponadto J. G. wyjaśnił, że Z. N. (1) był poprzednio zatrudniony w firmie (...).B. (...) Sp. j., na stanowisku pracownik solarium. Wspólnikiem spółki jest Pan J. G.. Wyjaśnił również ,że w firmie są ( lub były) zatrudnione inne osoby na tym samym stanowisku lub z tym samym zakresem obowiązków co Z. N. (1). Oświadczył, że powierzone prace Z. N. (1) przed jego zatrudnieniem wykonywał inny pracownik z tym samym wynagrodzeniem.

J. G. poinformował, że w związku z nieobecnością w pracy Z. N. (1) nie został zatrudniony inny pracownik oraz, że przyczyną zatrudnienia Z. N. (1) było zwiększone zapotrzebowanie na pracownika z doświadczeniem remontowo - budowlanym. Oświadczył, że Z. N. (1) został skierowany do pracy za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy w Ł. oraz, że pracownik jest osobą obcą w stosunku do pracodawcy.

Pisemne wyjaśnienia dotyczące okoliczności zatrudnienia w firmie (...) J. G. złożył w piśmie z 5 września 2019 r. ubezpieczony - Z. N. (1). Poinformował, że został zatrudniony na stanowisku konserwator budynków technicznych, w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem zgodnie z umową o pracę 2250 zł brutto i wynagrodzenie wypłacone jest przelewem na konto. Oświadczył, że do jego obowiązków należało: monitorowanie stanu technicznego, naprawa elementów budynków i ich wyposażenie sanitarne, stolarskie i naprawa usterek budowlanych i wykończeniowych. Poinformował, że prace wykonywał według wskazań właściciela firmy tj. w Ł. ul. (...). Wyjaśnił, że do pracy dojeżdżał komunikacją miejską oraz, że nie był upoważniony do podpisywania dokumentów firmowych. Oświadczył, że nadzór nad wykonywana praca miał właściciel firmy, a w przypadku nieobecności właściciela firmy nadzór sprawował M. R.. Poinformował również, że posiada kwalifikacje do wykonywania pracy na stanowisku konserwator budynków i stanu technicznego oraz, że ma ponad 30 letni staż pracy w budownictwie a także prowadzenia działalności. Wyjaśnił, że za pośrednictwem Powiatowego Urzędu Pracy w Ł. otrzymał ofertę pracy i ją podjął oraz, że jest osobą obcą w stosunku do pracodawcy.

Do pisemnych wyjaśnień z 5 września 2019 r. Z. N. (1) załączył umowę o pracę zawartą w dniu 5 lipca 2019 r. na okres próbny do 7 października 2019 r.

W ocenie organu rentowego przedłożona dokumentacja związana ze stosunkiem pracy Z. N. (1) nie stanowi dowodu na podjęcie i wykonywanie pracy, a potwierdza fakt formalnego jej sporządzenia w celu uwiarygodnienia nieistniejącego stosunku pracy.

Podkreślić należy, że po raz pierwszy 20 listopada 2018 r. Z. N. (1) został skierowany przez Powiatowy Urząd Pracy w Ł. do pracy w Spółce jawnej (...).B. B. G. (1), J. G., w której wspólnikiem jest J. G., na stanowisko pracownik solarium i był zatrudniony na okres próbny od 21 listopada 2018 r. do 20 lutego 2019 r. Po raz drugi Z. N. (1) został skierowany do pracy przez Powiatowy Urząd Pracy w Ł. do firmy prowadzonej J. G., w ramach indywidualnej działalności, na stanowisko konserwator budynków i stanu technicznego pomieszczeń. Umowa również zawarta na okres próbny od 5 lipca 2019 r. do 7 października 2019 r.

W obydwu przypadkach po krótkim okresie od zgłoszenia Z. N. (1) stał się niezdolny do pracy z powodu choroby.

Ponadto z wyjaśnień J. G. wynika, że w związku z nieobecnością w pracy Z. N. (1), nie został zatrudniony inny pracownik.

Przed zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych w charakterze pracownika od 5 lipca 2019 r. Z. N. (1) nie posiadał tytułu do ubezpieczenia chorobowego - poprzednie zatrudnienie u J. G. ustało od 21 lutego 2019 r. Następnie od 9 maja 2019r do 4 lipca 2019 r. był zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego jako osoba bezrobotna niepobierająca zasiłku dla bezrobotnych.

Biorąc powyższe ustalenia pod uwagę organ rentowy stwierdził, że w przedmiotowej sprawie świadczenie pracy w ramach umowy o pracę nie miało miejsca, a zgodnym zamiarem i wolą stron, zawartej w dniu 5 lipca 2019 r. umowy, było jedynie nadanie jej nazwy "umowa o pracę". Sporządzone dokumenty związane ze stosunkiem pracy miały tą formę umowy uzasadniać. Świadczy o tym zgromadzona w sprawie dokumentacja, jak również złożone wyjaśnienia.

W ocenie Oddziału Z. N. (1) nie wykonywał pracy w charakterze konserwatora budynków i stanu technicznego pomieszczeń w firmie (...) J. G., a został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych jedynie w celu uzyskania prawa do wypłaty świadczeń - zasiłku chorobowego.

Wobec tego na podstawie art. 83 § 1 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 Kodeksu pracy należy stwierdzić, że umowa o pracę zawarta między Z. N. (1), a J. G., jako zawarta dla pozoru, jest nieważna, a zatem z tytułu zawartej umowy o pracę Z. N. (1) nie podlega ubezpieczeniom społecznym od 5 lipca 2019 r.

(decyzja – k. 107– 110 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Odwołanie od w/w decyzji wniósł Z. N. (1) wskazując, iż jest ona dla niego krzywdząca. W uzasadnieniu wskazał, iż po przepracowaniu miesiąca będąc zatrudnionym na stanowisku konserwatora budynków technicznych w firmie (...), zachorował na skutek przeziębienia, ostrego zapalenia płuc, oskrzeli z nawrotem astmy i choroby kręgosłupa, na którą wcześniej się leczył. Jednocześnie nadmienił, iż jest osobą niepełnosprawną.

(odwołanie – k. 3-4)

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc argumentację jak w zaskarżonej decyzji.

(odpowiedź na odwołanie – k. 9-11)

Na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku wnioskodawca poparł odwołanie, zaś pełnomocnik ZUS wniósł o jego oddalenie. pełnomocnik zainteresowanego przyłączył się do odwołania i wniósł o zasądzenie od organu rentowego na rzecz zainteresowanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

(końcowe stanowiska stron - rozprawa z dnia 28 stycznia 2021 roku e-protokół z rozprawy 00:22:58 – 00:34:56 – płyta CD – k. 410)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. G. prowadzący firmę (...) w Ł. w zakresie swojej działalności zajmuje się głównie noclegami pracowniczymi. Firma dysponuje kilkoma obiektami, w tym mieszkaniami oraz lokalami użytkowymi.

W dniu 9 stycznia 2018 roku wnioskodawca złożył do ZUS wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

(wniosek – k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 13 lutego 2018 roku ustalono, że Z. N. (2) jest trwale częściowo niezdolny do pracy, data powstania częściowej niezdolności do pracy : 29.09.2017 roku. Nie ma danych, aby niezdolność do pracy powstała w okresie 1.06.2015 r.– 1.12.2016 r.

(orzeczenie – k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 9 marca 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(decyzja – k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 9 kwietnia 2018 roku ustalono, że skarżący jest niezdolny do pracy, trwale częściowo niezdolny do pracy. Data powstania częściowej niezdolności do pracy : 29.09.2017 roku. Nie ma danych, aby niezdolność do pracy powstała w okresie 1.06.2015 r.– 1.12.2016 r.

(orzeczenie – k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Decyzją z dnia 13 kwietnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(decyzja – k. nieponumerowane strony załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Zgodnie z orzeczeniem Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł. z dnia 27 marca 2018 roku, wnioskodawca został zaliczony do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Orzeczenie wydano do dnia 31 marca 2021 roku, zaś ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od dnia 22 listopada 2017 roku.

Z. N. (1) zatrudniony był w Empire J.B. G. s.j. w Ł. w okresie od dnia 21 listopada 2018 roku do dnia 20 lutego 2019 roku w wymiarze 1/1 etatu na stanowisku pracownika solarium. Jednocześnie wskazano, że stosunek pracy ustał w wyniku upływu czasu, na który zawarta była umowa (art. 30 § 1 ust. 4 k.p.).

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku e-protokół z rozprawy 00:10:58 – 00:14:48 – płyta CD - k. 410 w związku z e-protokół z rozprawy z dnia 16 lipca 2020 roku 00:16:09- 00:22:20 – k. 277, zeznania zainteresowanego J. G. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku e-protokół z rozprawy 00:19:07 – 00:22:11 – k. 410 w związku z e-protokół z rozprawy z dnia 16 lipca 2020 roku 00:27:16- 00:32:47 – k. 277, świadectwo pracy – k. 91-91 verte załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Wnioskodawca w związku ze swoimi schorzeniami, w okresie od dnia 3 kwietnia 2019 roku do dnia 5 kwietnia 2019 roku przebywał w Wojewódzkim Wielospecjalistycznym Centrum Onkologii i Traumatologii im. M. K. w Ł. na Oddziale (...), Nowotworów i (...) Oddechowej.

(karta informacyjna – k. 5)

W dniu 3 lipca 2019 roku Z. N. (1) otrzymał skierowanie wydane przez Powiatowy Urząd Pracy w Ł. celem zgłoszenia się w sprawie oferty zatrudnienia na stanowisku konserwatora budynków i stanu technicznego pomieszczeń w firmie (...).

Szczegóły dotyczące zatrudnienia skarżący otrzymał w biurze firmy w dniu 5 lipca 2019 roku od córki płatnika składek B. G. (1) będącej jego pełnomocnikiem.

W dniu 5 lipca 2019 roku pomiędzy Z. N. (1), a firmą (...) z siedzibą ul. (...) w Ł. została zawarta umowa na okres próbny od dnia 5 lipca 2019 roku do dnia 7 października 2019 roku, na mocy której ubezpieczony został zatrudniony na stanowisku konserwatora budynków i stanu technicznego pomieszczeń w wymiarze czasu pracy 1/1, z wynagrodzeniem podstawowym brutto 2.250 złotych miesięcznie. Jako termin rozpoczęcia pracy wskazano 5 lipca 2019 roku, zaś miejsce wykonywania pracy określono w Ł., ul. (...) oraz inne miejsca do świadczenia pracy.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku e-protokół z rozprawy 00:10:58 – 00:14:48 – płyta CD - k. 410 w związku z e-protokół z rozprawy z dnia 16 lipca 2020 roku 00:02:23- 00:16:09 – k. 277, zeznania zainteresowanego J. G. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku e-protokół z rozprawy 00:19:07 – 00:22:11 – k. 410 w związku z e-protokół z rozprawy z dnia 16 lipca 2020 roku 00:27:16- 00:32:47 – k. 277, zeznania świadka B. G. (1) na rozprawie w dniu 17 listopada 2020 roku e-protokół z rozprawy 00:35:40 – 00:46:20 – płyta CD - k. 307, umowa o pracę – k. 103 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Docelowe miejsce wykonywania przez skarżącego pracy znajdowało się w budynku na ul. (...) w Ł.. W tym miejscu wnioskodawca rozpoczynał pracę i otrzymywał wszelkie instrukcje co do sposobu jej wykonywania.

Z przedłożonego orzeczenia lekarskiego z dnia 4 lipca 2019 roku wynikało, że wnioskodawca był zdolny do podjęcia pracy.

(skierowanie na badania lekarskie – k. 34, orzeczenie lekarskie – k. 102 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Wnioskodawca został zapoznany z kartą stanowiska pracy, na którym został zatrudniony, a w szczególności z przepisami oraz zasadami bhp oraz ochrony p.poż., z ryzykiem zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oddziaływaniem czynników szkodliwych dla zdrowia i uciążliwych, z zasadami ochrony przed zagrożeniem i wypadkami oraz stosowania rozwiązań organizacyjnych, technicznych, środków ochrony zbiorowej i indywidulanej.

(oświadczenie – k. 41)

Pracodawca zapewnił wnioskodawcy odzież roboczą niezbędną do wykonywania pracy na wskazanym stanowisku.

(tabela przydziału odzieży roboczej – k. 87)

W dniach 5 lipca 2019 roku / 8 lipca 2019 roku skarżący odbył szkolenie BHP- instruktaż ogólny i stanowiskowy.

(karta szkolenia wstępnego – k. 101 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Pierwszego dnia pracy odwołujący stawił się do biura firmy znajdującego się na ul. (...) w Ł. pracy na godzinę 7 celem uzgodnienia pracy. B. G. (1) będąca bezpośrednim przełożonym wnioskodawcy przedstawiła mu na czym miałyby polegać jego obowiązki oraz zleciła ich wykonanie.

Do obowiązków wnioskodawcy na zajmowanym stanowisku należało konserwowanie budynków z hostelami oraz wszelkie doraźne naprawy.

(zeznania zainteresowanego J. G. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku e-protokół z rozprawy 00:19:07 – 00:22:11 – k. 410 w związku z e-protokół z rozprawy z dnia 16 lipca 2020 roku 00:27:16- 00:32:47 – k. 277, zeznania świadka B. G. (1) na rozprawie w dniu 17 listopada 2020 roku e-protokół z rozprawy 00:35:40 – 00:46:20 – płyta CD - k. 307)

Wnioskodawca świadczył pracę w budynkach na ul. (...), w solarium na ul. (...), w mieszkaniach na ul. (...) 18.

W firmie (...) wypłata wynagrodzenia za pracę przez pracodawcę następowała jeden raz w miesiącu, nie później niż 10 dnia następnego miesiąca kalendarzowego. Wypłata wynagrodzenia następowała na podany na piśmie rachunek bankowy.

(informacja – k. 44, informacja – k. 54-55, informacja – k. 65)

W dniu 8 października 2019 roku pomiędzy Z. N. (1), a firmą (...) z siedzibą ul. (...) w Ł. została zawarta umowa na czas określony od dnia 8 października 2019 roku do dnia 31 stycznia 2020 roku, na mocy której ubezpieczony został zatrudniony na stanowisku konserwatora budynków i stanu technicznego w wymiarze czasu pracy 1/1, z wynagrodzeniem podstawowym brutto 2.250 złotych miesięcznie. Jako termin rozpoczęcia pracy wskazano 8 października 2019 roku, zaś miejsce wykonywania pracy określono w Ł., ul. (...) oraz inne miejsca do świadczenia pracy.

Z przedłożonego orzeczenia lekarskiego z dnia 7 października 2019 roku wynikało, że wnioskodawca był zdolny do podjęcia pracy.

(zeznania zainteresowanego J. G. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku e-protokół z rozprawy 00:19:07 – 00:22:11 – k. 410 w związku z e-protokół z rozprawy z dnia 16 lipca 2020 roku 00:32:47- 00:41:12 – k. 277, orzeczenie lekarskie – k. 32)

Płatnik składek zawarł kolejną umowę z wnioskodawcą gdyż pobierał dotację z urzędu pracy na stanowisko pracy: konserwator budynków. Płatnik składek musiał zatrudnić osobę legitymującą się stopniem niepełnosprawności. W przeciwnym wypadku musiałby zwrócić otrzymaną dotacje.

Wskazaną umowę z urzędem pracy, w ramach której został zatrudniony wnioskodawca płatnik składek zawarł kilka lat wcześniej. Przed nawiązaniem stosunku pracy ze skarżącym płatnik składek zatrudniał inne osoby na tych samych zasadach.

(zeznania zainteresowanego J. G. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku e-protokół z rozprawy 00:19:07 – 00:22:11 – k. 410 w związku z e-protokół z rozprawy z dnia 16 lipca 2020 roku 00:32:47- 00:41:12 – k. 277, zeznania świadka B. G. (1) na rozprawie w dniu 17 listopada 2020 roku e-protokół z rozprawy 00:35:40 – 00:46:20 – płyta CD - k. 307)

W okresie lipiec - sierpień 2019 roku skarżący widywany był w miejscach wyznaczonych przez pracodawcę celem świadczenia na jego rzecz pracy.

(zeznania świadka I. C. na rozprawie w dniu w dniu 16 lipca 2020 roku e-protokół z rozprawy 01:06:09 – 01:11:37 – k. 277, zeznania świadka K. Ż. na rozprawie w dniu w dniu 16 lipca 2020 roku e-protokół z rozprawy 01:11:37 – 01:14:47 – k. 277, zeznania świadka A. K. na rozprawie w dniu w dniu 17 listopada 2020 roku e-protokół z rozprawy 00:12:22 – 00:16:01 – k. 307, zeznania świadka M. Y. na rozprawie w dniu w dniu 17 listopada 2020 roku e-protokół z rozprawy 00:16:54 – 00:25:21 – k. 307, zeznania świadka L. W. na rozprawie w dniu w dniu 17 listopada 2020 roku e-protokół z rozprawy 00:26:24 – 00:32:36 – k. 307)

Wnioskodawca widywany był w czasie pracy podczas wykonywania powierzonych mu przez pracodawcę obowiązków takich jak: malowanie pokoi, skręcanie łóżek, wymiana zamków, awarie hydrauliczne, w solarium czy wentylacyjne.

(zeznania świadka D. S. na rozprawie w dniu 16 lipca 2020 roku e-protokół z rozprawy 00:47:34 – 00:57:42 – k. 277, zeznania świadka M. K. (2) na rozprawie w dniu 16 lipca 2020 roku e-protokół z rozprawy 00:58:32 – 01:06:09 – k. 277, zeznania świadka I. C. na rozprawie w dniu w dniu 16 lipca 2020 roku e-protokół z rozprawy 01:06:09 – 01:11:37 – k. 277, zeznania świadka K. Ż. na rozprawie w dniu w dniu 16 lipca 2020 roku e-protokół z rozprawy 01:11:37 – 01:14:47 – k. 277, zeznania świadka M. Y. na rozprawie w dniu w dniu 17 listopada 2020 roku e-protokół z rozprawy 00:16:54 – 00:25:21 – k. 307)

Wynagrodzenie wnioskodawcy kształtowało się w następujący sposób:

- lipiec 2019 roku - wynagrodzenie podstawowe brutto –2.025 złotych; wynagrodzenie do zapłaty – 1477,11 złotych;

- sierpień 2019 roku - wynagrodzenie podstawowe brutto –525 złotych; wynagrodzenie do zapłaty – 437,79 złotych.

(potwierdzenie przelewu – k. 94-95, listy płac – k. 96 verte - 97 załączonych do sprawy akt organu rentowego)

Z ewidencji czasu pracy wynika, że skarżący był obecny w pracy:

- w lipcu 2019 roku – codziennie począwszy od dnia 5 lipca 2019 roku do dnia 31 lipca 2019 roku z wyłączeniem weekendów;

- w sierpniu 2019 roku – w okresie od dnia 1 sierpnia 2019 roku do dnia 5 sierpnia z wyłączeniem weekendu. Następnie od dnia 6 sierpnia 2019 roku do dnia 31 sierpnia 2019 roku przebywał na zwolnieniu lekarskim;

- od dnia 1 września 2019 roku do dnia 7 października 2019 roku – przebywał na zwolnieniu lekarskim;

- od dnia 8 października 2019 roku do dnia 14 października 2019 roku – przebywał na urlopie bezpłatnym;

- od dnia 15 października 2019 roku do dnia 31 grudnia 2019 roku - przebywał na zwolnieniu lekarskim.

(ewidencja czasu pracy – k. 45-50, informacja o pracownikach (tabela) – k. 140-141)

Nieobecność w pracy skarżącego we wskazanych wyżej okresach wynikała z faktu, iż zachorował na ostre zapalenie oskrzeli. W styczniu 2020 roku wnioskodawca wrócił do pracy.

W dniu 23 stycznia 2020 roku wnioskodawca przebywał w SP ZOZ MSWiA w Ł. w związku z operacją zaćmy, do której został skierowany. Po tym fakcie nie wrócił już do pracy.

Wnioskodawca przebywał na zwolnieniu lekarskim do dnia 19 kwietnia 2020 roku. Z kolei od lipca 2020 roku przebywa na emeryturze.

(zeznania wnioskodawcy na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku e-protokół z rozprawy 00:10:58 – 00:14:48 – płyta CD - k. 410)

W okresie niezdolności do pracy wnioskodawcy, jego obowiązki pracownicze przejął inny pracownik.

(zeznania zainteresowanego J. G. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku e-protokół z rozprawy 00:19:07 – 00:22:11 – k. 410 w związku z e-protokół z rozprawy z dnia 16 lipca 2020 roku 00:27:16- 00:32:47 – k. 277, zeznania świadka D. S. na rozprawie w dniu 16 lipca 2020 roku e-protokół z rozprawy 00:47:34 – 00:57:42 – k. 277)

Zajmowane przez wnioskodawcę stanowisko konserwatora budynków jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania przedmiotowej firmy.

(zeznania zainteresowanego J. G. na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku e-protokół z rozprawy 00:19:07 – 00:22:11 – płyta CD - k. 410)

W 2018 roku firma (...) osiągnęła przychód w wysokości 1.462.358,45 złotych. Z kolei w 2019 roku przychód firmy wynosił 1.485.801,02 złotych.

(księga przychodów i rozchodów – k. 142-263)

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dokumentów, których wartości dowodowej nie kwestionowała żadna ze stron, a i Sąd nie znalazł powodów by czynić to z urzędu, w tym na podstawie załączonych do sprawy akt organu rentowego, a nadto na podstawie zeznań świadków, wnioskodawcy i płatnika składek J. G., uznając je w całości za wiarygodne. Sąd dał wiarę powołanym dowodom, z których wprost wynika faktyczne świadczenie pracy przez wnioskodawcę w ramach umów o pracę zawartych z płatnikiem. Wersja zdarzeń przedstawiona przez skarżącego i płatnika składek znajduje odzwierciedlenie w dokumentacji zebranej w sprawie i w zeznaniach świadków.

Przede wszystkim podkreślenia wymaga, iż wnioskodawca otrzymał z Powiatowego Urzędu Pracy w Ł. skierowanie, aby zgłosić się do firmy (...) w związku z ofertą zatrudnienia na stanowisko konserwatora budynków i stanu technicznego pomieszczeń. W taki sposób doszło do nawiązania stosunku pracy na podstawie umowy o pracę na okres próbny. Zawarcie kolejnej umowy o pracę pomiędzy stronami, w tym przypadku na czas określony podyktowane było faktem, iż płatnik składek J. G. pobierał dotację na zajmowane przez skarżącego stanowisko w ramach zawartej z urzędem pracy umowy. Co więcej, jak wynika z zeznań płatnika składek i świadka B. G. (1) tego rodzaju praktyka stosowana była już wcześniej bowiem na podobnych zasadach na stanowisko tożsame z tym zajmowanym przez odwołującego zatrudniane były inne osoby. Umowa zawarta z urzędem pracy zobowiązywała płatnika składek do zatrudnienia osobę legitymującą się stopniem niepełnosprawności, w innym wypadku pobrana dotacja podlegałaby zwrotowi.

Co więcej, z osobowych źródeł dowodowych wprost wynika, że wnioskodawca zatrudniony był na stanowisku konserwatora budynków i stanu technicznego pomieszczeń. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w postaci: listy płac czy ewidencji czasu pracy stanowią wiarygodne źródło informacji na temat faktycznego wykonywania przez skarżącego pracy. Stanowią one dowód, iż wykonywanie pracy odbywało się w ściśle określonym miejscu i czasie wskazanym przez płatnika składek. Co więcej owe wykonywanie pracy miało charakter regularny i systematyczny aż do momentu powstania niezdolności do pracy skarżącego. Powołani w sprawie świadkowie D. S., M. K. (2), I. C., K. Ż., A. K., M. Y., L. W. zgodnie zeznali, iż wnioskodawca w spornym okresie widywany był w miejscach wykonywania pracy wyznaczonych przez pracodawcę, w tym także w trakcie wykonywania powierzonych mu przez pracodawcę obowiązków.

Na tle powyższego, wskazać należy, że wnioskodawca, w dacie dwukrotnego zawarcia umowy o pracę miał zaświadczenie lekarskie o braku przeszkód do jej wykonywania, zaś do czasu powstania niezdolności do pracy ową pracę rzeczywiście świadczył na rzecz płatnika.

Podkreślić należy, że na uzasadnienie swojej wersji Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie przedstawił w toku procesu żadnych dowodów, które podważyłyby wartość dowodową zeznań wnioskodawcy, płatnika składek i świadków, jak również nie kwestionował załączonych do akt sprawy dokumentów. Organ rentowy jest stroną postępowania, która, jak każda strona procesu, jest zobligowana do wykazania twierdzeń, z których wywodzi skutki prawne (art. 232 k.p.c.). W postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych organ rentowy ma pozycję strony (art. 477¹⁰ § 1 k.p.c.), więc powinien przejawiać odpowiednią aktywność dowodową, w przeciwnym razie ponosi negatywne skutki prawne swej bierności, polegające zwłaszcza na zmianie wydanej decyzji. (vide wyrok SA w Katowicach z dnia 19.11.2013 r., III AUa 2476/12, opubl. LEX nr 1394193).

Na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku Sąd postanowił oddalić wniosek pełnomocnika ZUS o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy na okoliczność czy wnioskodawca powinien zostać z dniem 5 lipca 2019 roku dopuszczony do pracy na stanowisku konserwatora budynków i stanu technicznego pomieszczeń oraz czy biorąc pod uwagę stan zdrowia skarżącego mógł wykonywać pracę wynikającą z umowy o pracę i opisaną przez świadków w okresie od 05.07.2019 roku – 05.09.2019 roku. Przede wszystkim podkreślenia wymaga, iż przedmiotowa sprawa dotyczy kwestii ustalenia podlegania ubezpieczeniom społecznym przez Z. N. (1) jako pracownika u płatnika składek firma (...). Jak już zostało wskazano, wnioskodawca w dacie dwukrotnego zawarcia umowy o pracę legitymował się zaświadczeniem lekarskim o braku przeszkód do jej wykonywania. Zaświadczenie lekarskie jest dokumentem urzędowym sporządzonym przez inną jednostkę niż organ władzy publicznej - uprawnionego lekarza, jest to dokument stanowiący dowód tego co zostało w nim stwierdzone, posiadający przymiot dokumentu urzędowego korzystającego z domniemania prawdziwości (Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 kwietnia 2014 r. II GZ 154/14).

Z kolei decyzją z dnia 13 kwietnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił wnioskodawcy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 9 kwietnia 2018 roku, która ustaliła, że skarżący jest trwale częściowo niezdolny do pracy. Pojęcie częściowej niezdolności do pracy oznacza możliwość wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie zaś utratę zdolności do jej wykonywania, która z kolei charakteryzuje pojęcie całkowitej niezdolności do pracy. Nadto istotą sporu nie było to czy wnioskodawca mógł wykonywać sporną pracę ale czy ją faktycznie wykonywał. Tylko ta okoliczność mogła przesądzić o uwzględnieniu bądź oddaleniu odwołania. Biorąc pod uwagę wskazany fakt, wniosek pełnomocnika ZUS nie mógł zostać uwzględniony, gdyż powodowałyby niezasadne przedłużanie postępowania, w sytuacji, gdy wszystkie istotne okoliczności zostały w niniejszej sprawie już wyjaśnione. Zgodnie z art. 6 § 1 k.p.c., sąd powinien przeciwdziałać przewlekaniu postępowania i dążyć do tego, aby rozstrzygnięcie nastąpiło na pierwszym posiedzeniu, jeżeli jest to możliwe bez szkody dla wyjaśnienia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, zasługuje na uwzględnienie i powoduję zmianę zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art.6 ust.1 punkt 1, art.8 ust.1 i art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2020.poz.266) pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Definicja pracownika na gruncie prawa ubezpieczeń społecznych została zawarta w przepisie art.8 ust.1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, iż za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Pojęcie stosunku pracy o jakim mowa w art.8 ust.1 ww. ustawy jest równoznaczne z pojęciem stosunku pracy definiowanym przez art. 22 k.p. (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 r., I UK 296/04, OSNP 2006/9-10/157).

W świetle art. 22 § 1 k.p. przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste (nie może on wyręczyć się w pracy inną osobą) i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Dla stwierdzenia cechy podporządkowania typu pracowniczego z reguły wskazuje się na takie elementy jak: określony czas pracy i określone miejsce wykonywania czynności, podpisywania list obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa co do miejsca czasu i sposobu wykonywania pracy oraz obowiązek wykonywania poleceń przełożonych.

Wskazać należy, że stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok SA w Lublinie z 17.01.2006 r. III AUa 433/2005, Wspólnota (...)).

Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok SN z 18.10.2005 r., II UK 43/05, OSNAPiUS 2006/15 – 16/251).

Umowa o pracę wywołuje zatem nie tylko skutki bezpośrednie, dotyczące wprost wzajemnych relacji między pracownikiem i pracodawcą, lecz także dalsze, pośrednie, w tym w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, kształtując stosunek ubezpieczenia społecznego, w tym wysokość składki, co w konsekwencji prowadzi do uzyskania odpowiednich świadczeń. Oznacza to, że ocena postanowień umownych może i powinna być dokonywana także z punktu widzenia prawa ubezpieczeń społecznych, a więc nie tylko z punktu widzenia interesu pracownika (ubezpieczonego), ale także interesu publicznego.

Według art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności ustalania wymiaru składek i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

W niniejszej sprawie wnioskodawca zawarł dwukrotnie z płatnikiem składek J. G. najpierw umowę o pracę na okres próbny od dnia od dnia 5 lipca 2019 roku do dnia 7 października 2019 roku, a następnie umowę o pracę na czas określony od dnia 8 października 2019 roku do dnia 31 stycznia 2020 roku. W obu przypadkach skarżący zatrudniony był na stanowisku konserwatora budynków i stanu technicznego.

Ważność tych umów została zakwestionowana przez organ rentowy, który zarzucił stronom umowy naruszenie zasad współżycia społecznego polegające na świadomym zamiarze osiągania korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego systemu, argumentując, że wolą stron w rzeczywistości nie było realizowanie przez Z. N. (1) obowiązków pracownika, ale wyłącznie skonstruowanie okoliczności fatycznych świadczących o pozorowaniu stosunku pracy. Niewątpliwie, w świetle całego dostępnego materiału dowodowego, przedmiotowe umowy o pracę nie zostały zawarte dla pozoru, są ważne i nie ma do nich zastosowania przepis art. 83 k.c., ani też nie są one sprzeczne z zasadami współżycia społecznego oraz nie zmierzają do obejścia prawa w świetle art. 58 k.c.

W myśl art. 58. § 1 k.c. czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Zgodnie z § 2 art. 58 k.c., nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Zgodnie z treścią art. 83 k.c. w związku z art. 300 k.p. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Złożenie oświadczenia woli dla pozoru oznacza, że osoba oświadczająca wolę nie chce, aby powstały skutki prawne, jakie zwykle prawo łączy ze składanym przez nią oświadczeniem. Inaczej mówiąc strony niejako udają, że dokonują jakiejś czynności prawnej np. zawierają umowę o pracę. Pozorność jest zatem wadą oświadczenia woli polegającą na świadomej, a przy tym ujawnionej wobec adresata i przez niego aprobowanej, niezgodności pomiędzy treścią złożonego oświadczenia woli, dostępną dla innych uczestników obrotu, a rzeczywistą wolą osoby składającej to oświadczenie. Pozorne oświadczenie woli ma miejsce wówczas gdy jest skierowane do adresata. Wada tego oświadczenia polega na niezgodności między aktem woli a jej przejawem na zewnątrz (art. 83 § 1 k.c.).

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, na co Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę, że nie jest skuteczna w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego tylko taka umowa o pracę, która nie wiąże się z faktycznym wykonywaniem tej umowy, a zgłoszenie do ubezpieczenia następuje tylko pod pozorem istnienia tytułu ubezpieczenia w postaci zatrudnienia. Chodzi tu zatem o „fikcyjne” zawarcie umowy, gdzie następuje zgłoszenie do ubezpieczenia społecznego jako pracownika osoby, która w rzeczywistości pracy nie świadczyła (wyrok SN z 16.03.1999r. II UKN 512/98, OSNAPiUS 2000/ 9/ 36; wyrok SN z 28.02.2001r. II UKN 244/00, OSNAPiUS 2002/ 20/496; wyrok SN z 17.12.1996 r. II UKN 32/96, OSNAPiUS 1997/15/ 275; wyrok SN z 4.08. 2005 r. II UK 320/04, OSNAPiUS 2006/ 7-8/122; wyrok SN z 25.01.2005 r. II UK 141/04, OSNAPiUS 2005/ 15/ 712).

Tytułem do ubezpieczenia, z którym przepisy ubezpieczeń społecznych łączą podleganie ubezpieczeniu i prawo do świadczeń, jest zatrudnienie jako wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy. Istotne jest, czy strony miały realny zamiar zobowiązania się – przez pracownika do wykonywania pracy, a pracodawcy do przyjmowania tego świadczenia i dawania wynagrodzenia oraz to czy zamiar taki został w rzeczywistości zrealizowany.

W świetle poczynionych ustaleń zdaniem Sądu nie można mówić o pozorności oświadczeń woli w zawarciu umów o pracę. Postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że wnioskodawca pracę podjął i ją świadczył, a pracodawca – świadczenie to przyjmował, płacąc umówione wynagrodzenie.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy Sąd zważył w pierwszej kolejności, że płatnik i wnioskodawca nie są w żaden sposób spokrewnieni, ani spowinowaceni. Immanentną dla niniejszej sprawy kwestią był fakt otrzymania przez wnioskodawcę z Powiatowego Urzędu Pracy w Ł. skierowania celem zgłoszenia się do firmy (...) w sprawie oferty zatrudnienia. W ten sposób doszło do zawarcia pomiędzy wnioskodawcą, a przedmiotową firmą umowy o pracę na okres próbny. Zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony pomiędzy stronami było konsekwencją zawartej przez płatnika składek umowy z urzędem pracy, w ramach której otrzymywał dotację na utworzone w firmie stanowisko pracy konserwator budynków. Wskazana umowa zobowiązywała także do nawiązania stosunku pracy z osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności. W razie niewywiązywania się ze wskazanego postanowienia umowy płatnik składek był zobowiązany do zwrotu pobranych dotacji. Zgodnie orzeczeniem Miejskiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Ł. z dnia 27 marca 2018 roku, wnioskodawca został zaliczony do lekkiego stopnia niepełnosprawności.

W sprawie istotne jest też, że w dacie podpisania spornych umów o pracę wnioskodawca posiadał ważne orzeczenia lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania dla płatnika składek pracy na stanowisku konserwator budynków i stanu technicznego. Sąd zważył, że niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała dopiero począwszy od dnia 6 sierpnia 2019 roku. W styczniu 2020 roku skarżący ponownie wrócił do pracy, zaś jego niezdolność do pracy związana była z pobytem SP ZOZ MSWiA w Ł. w związku z mającą miejsce w dniu 23 stycznia 2020 roku operacją zaćmy.

Zdaniem Sądu, płatnik w sposób logiczny i wiarygodny wyjaśnił motywy zatrudnienia wnioskodawcy. Zgromadzone w sprawie dowody wskazują na faktyczne wykonywanie pracy przez wnioskodawcę na rzecz płatnika składek w ramach spornych umów o pracę. Podkreślenia wymaga, że płatnik przyjmował pracę świadczoną przez odwołującego i wypłacał za nią umówione wynagrodzenie. Zauważyć również należy, że wartości zeznań płatnika, wnioskodawcy oraz powołanych w sprawie świadków organ rentowy nie podważał w toku niniejszego postępowania.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy przyjął, że w sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę o pracę było nawiązanie stosunku pracy i doszło do faktycznego świadczenia pracy przyjmowanego przez pracodawcę za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu jej stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego (np. choroby ), nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa bądź, że jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Tym samym, Sąd doszedł do przekonania, iż decyzja organu rentowego wydana została w oparciu o błędnie ustalony stan faktyczny i nie znajduje ona oparcia w realiach niniejszej sprawy.

Z tych względów Sąd Okręgowy w punkcie 1 sentencji wyroku, na mocy art. 477¹⁴§ 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że Z. N. (2) podlega od 5 lipca 2019 roku obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia jako pracownik J. G. prowadzącego firmę (...) w Ł..

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art. 98 § 1 oraz § 3 k.p.c. i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł. na rzecz J. G. prowadzącego firmę (...) w Ł. kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego stosownie do treści § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jednolity Dz. U. z 2015 r., poz. 1800).

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi ZUS z aktami rentowymi.

1 III 2021 roku.

VIII U 4615/19

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

ZARZĄDZENIE