Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2020 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku, Wydział IV Rodzinny i Nieletnich w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia SR Katarzyna Krawczyk - Mandrak

Ławnicy:

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Alicja Lipus

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2020 roku w Rybniku

sprawy z powództwa D. H.

przeciwko P. D.

o alimenty

1)  oddala powództwo;

2)  przyznaje adwokatowi G. F. wynagrodzenie w kwocie 1200 zł (tsyiącdwieściezłotych) ze środków Skarbu Państwa ( Sąd Rejonowy w Rybniku), tytułem nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu.

Sygn. akt IV RC 544/19

UZASADNIENIE

W ostatecznie sprecyzowanym stanowisku powódka D. H. domagała się zasądzenia od pozwanej P. D. alimentów w wysokości po 600 zł miesięcznie, płatnych do 10 – go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami począwszy od dnia wniesienia pozwu.

Uzasadniając żądanie powódki wskazała, że jest matką pozwanej. Obecnie znajduje się w niedostatku. Kwota, którą dysponuje miesięcznie nie wystarcza na zaspokojenie jej usprawiedliwionych potrzeb. Powódka otrzymuje emeryturę w wysokości 1020 zł, którą w całości pochłaniają opłaty mieszkaniowe oraz koszty lekarstw, po ich opłaceniu powódce brakuje środków na zakup żywności, środków czystości czy też ubrań. Powódka jest osobą schorowaną, wymaga rehabilitacji ręki. Choruje na obstrukcyjną chorobę płuc oraz przeszła operację stawu biodrowego – endoproteza. Pozwana nie interesuje się losem matki. Podniosła, że status materialny pozwanej jest bardzo dobry. Pozwana zakupiła dom, posiada dwa samochody. Na dochód rodziny pozwanej składa się wynagrodzenie za jej pracę w restauracji oraz emerytura górnicza męża. (k. 3-4, 67-67v.)

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości. Uzasadniając swoje stanowisko pozwana podniosła, że powództwo jest całkowicie nieuzasadnione. Pozwana osiąga niskie dochody i ma wysokie koszty własnego utrzymania. Pozwana ma na utrzymaniu dwóch małoletnich synów. Posiada wysokie zobowiązania kredytowe. Nadto podniosła, że żądanie powódki nie zasługuje na uznanie również z uwagi na zasady współżycia społecznego. Powódka nie była dla pozwanej dobrą matką, źle się nią opiekowała, wielokrotnie wyrzucała córkę z domu oraz stosowała wobec niej przemoc fizyczną.

Sąd ustalił.

Pozwana P. D. urodziła się (...) i pochodzi ze związku małżeńskiego R. H. i powódki. Poza pozwaną, powódka posiada jeszcze jedną córkę, które przebywa w zakładzie karnym.

Powódka ma 73 lata, posiada orzeczenie o trwałej niezdolności do samodzielnej egzystencji. Utrzymuje się ze świadczenia emerytalnego, które wynosi 1100 zł oraz zasiłku pielęgnacyjnego w wysokości 222 zł. Łącznie zatem dysponuje kwotą 1322 zł. Poza świadczeniem emerytalnym powódka nie uzyskuje żadnych innych dochodów, nie posiada także żadnych oszczędności. Z emerytury powódki potrącana jest kwota 94 zł tytułem zajęcia komorniczego, które powstało z powodu nieopłacania przez powódkę rat za komputer zakupiony dla córki. Pozwana na spłatę przekazywała powódce pieniądze, jednakże ta nie przeznaczała ich na spłatę, ponieważ ostatecznie komornik zajął emeryturę pozwanej.

Powódka nie otrzymuje świadczeń z (...) z uwagi na niespełnienie kryterium dochodowego.

Powódka cierpi na schizofrenię, zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane paleniem tytoniu, przewlekłą zaporową chorobę płuc, chorobę zwyrodnieniową stawów biodrowych oraz jałową samoistną martwicę kości. Przeszła operację endoprotezy stawu biodrowego oraz operacyjne leczenie złamania nasady bliższej kości ramiennej.

Powódka mieszka sama. Korzysta z pomocy sąsiadki K. K. (1), która pomaga jej w drobnych czynnościach dnia codziennego, sprzątaniu, a także zakupach. Jeździ z nią również do lekarza.

Koszty mieszkaniowe powódki kształtują się następująco:

- czynsz 222 zł miesięcznie;

- prąd 181 zł co drugi miesiąc (90,50 zł miesięcznie)

- gaz 40-50 zł miesięcznie

- telewizja 48 zł;

Łącznie: 410,50 zł

Pozostałe miesięczne wydatki powódki to:

- wyżywienie 400 zł;

-środki czystości 100 zł;

- leki 200-300 zł

Łącznie 700-800 zł.

Reasumując miesięczny koszt utrzymania powódki wynosi 1100 – 1200 zł.

Pozwana ma 35 lat, z zawodu jest technikiem technologii żywności. Pracuje w restauracji (...) w R. na stanowisku pomocy kuchennej, a jej miesięczne wynagrodzenie wynosi 1956,49 zł. Pozwana nie otrzymuje napiwków. Pozwana pozostaje w związku małżeńskim, z którego posiada dwóch małoletnich synów w wieku 6 i 11 lat. Mąż pozwanej jest emerytem, a jego świadczenie wynosi ok. 4000 zł miesięcznie.

Miesięczne koszty utrzymania domu zajmowanego przez rodzinę pozwanej kształtuje się następująco:

- podatek od nieruchomości 38,83 zł (466 zł rocznie);

- wywóz nieczystości ok. 75 zł (226 zł na kwartał);

- prąd 146 zł (292 zł co drugi miesiąc)

- woda ok. 56 zł;

- Internet 69 zł;

- opał ok. 250 zł (3000 zł rocznie);

-wywóz odpadów 48 zł (144 zł na kwartał);

Łącznie : ok. 682 zł miesięcznie, co w przeliczeniu na mieszkańca 171 zł

(...) pozwanej wymagają leczenia. Starszy syn pozwanej A. jest alergikiem i astmatykiem, miesięcznie na leki dla syna pozwana wydaje 200 zł. Drugi syn pozwanej urodził się jako wcześniak i w związku z wcześniactwem raz na pół roku uczęszcza na wizytę kontrolną do Z.. Miesięczny koszt utrzymania synów pozwana wskazuje na poziomie 2000 zł. (...) pozwanej nie uczęszczają na zajęcia dodatkowe. Pozwana otrzymuje świadczenie 500 + na obydwu synów.

Pozwana dojeżdża do pracy samochodem, 14 km w jedną stronę. Miesięcznie na paliwo przeznacza kwotę 400 zł.

Pozwana posiada zobowiązania kredytowe, które zaciągnęła wraz z mężem w momencie zakupu domu, łączna wysokość miesięcznych rat wynosi 2000 zł.

Pozwana nie utrzymuje kontaktów z matką od roku, jako powód podając zachowanie powódki w stosunku do niej i jej męża. Powódka w okresie świątecznym wysłała pozwanej wiadomość SMS o treści: „ nie chcę Cię więcej na oczy widzieć”. Pozwana w czasie gdy mieszkała w R. – B. pomagała matce. Przekazywała jej węgiel, który otrzymywał mąż pozwanej w ramach deputatu węglowego. Przekazywała również powódce miesięcznie kwotę 100 zł na poczet spłaty kredytu zaciągniętego na zakup komputera.

Dowód: rachunki k. 5-8,47-48,51,56-62, 72-77, zaświadczenie o stanie zdrowia k. 9-11,43, karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 12-15,45-46, akt urodzenia k. 16, umowa pożyczki k. 63-65, orzeczenie ZUS k. 68-70, zaświadczenie o zatrudnieniu k. 79, zeznania świadka K. K. k. 80v., zeznania stron k. 80v.-82

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody przeprowadzone w sprawie. Zgromadzony materiał dowodowy oceniono zasadniczo jako spójny, logiczny i wzajemnie się uzupełniający.

Strony nie składały dalszych wniosków dowodowych, a Sąd uznał sprawę za merytorycznie wyjaśnioną.

Sąd zważył.

M. - prawną podstawę zgłoszonego w niniejszej sprawie żądania stanowią przepisy art.128 k.r.o. oraz art. 129 § 1 i 2 k.r.o.

Zgodnie z art.128 k.r.o. obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo.

Zgodnie z art.129 § 1 k.r.o. obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych przed wstępnymi, a wstępnych przed rodzeństwem; jeżeli jest kilku zstępnych lub wstępnych – obciąża bliższych stopniem przed dalszymi. Zgodnie zaś z art.129 § 2 k.r.o. krewnych w tym samym stopniu obciąża obowiązek alimentacyjny w częściach odpowiadających ich możliwościom zarobkowym i majątkowym. Pokrewieństwo zaś oznacza wzajemny stosunek łączący osoby pochodzące od wspólnego przodka.

Dodatkowo co do roszczeń powódki względem pozwanej pamiętać należy o treści art.133 § 2 k.r.o., z którego wynika, iż poza szczególnym unormowaniem obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dzieci niezdolnych do samodzielnego utrzymania się, uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tezy III uchwały z 16 grudnia 1987r. w sprawach alimentacyjnych wyjaśnił, iż „niedostatek występuje wtedy, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami, z własnych środków, zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb”. Charakteryzując bliżej to pojęcie Sąd Najwyższy ponadto stwierdził: „Zaspokojenie potrzeb każdego człowieka powinno nastąpić przede wszystkim z jego własnych środków. Dotyczy to dochodów z pracy, z majątku, ze świadczeń z ubezpieczenia lub zabezpieczenia społecznego.” Nadto w wyroku z 20 stycznia 2000 r. w sprawie I CKN 1187/99 Sąd Najwyższy wskazał, że „niedostatek występuje nie tylko wtedy, gdy uprawniony do alimentacji nie posiada żadnych środków utrzymania, lecz określa także i taką sytuację materialną osoby uprawnionej, gdy nie może ona w pełni zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb„.

Zgodnie z dyspozycją art. 144 ¹ krio zobowiązany może uchylić się od wykonania obowiązku alimentacyjnego względem uprawnionego, jeżeli żądanie alimentów jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie dotyczy to obowiązku rodziców względem ich małoletniego dziecka.

Sąd Najwyższy przyjął zasadę, że „w razie rażąco niewłaściwego postępowania osoby uprawnionej do alimentów, budzącego powszechną dezaprobatę, dopuszczalne jest oddalenie powództwa w całości lub w części ze względu na zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.). Nie może to nastąpić, gdy uprawnionym jest małoletnie dziecko". (wytyczne Sądu Najwyższego – 1987, teza VIII).

Sąd jednak nie wziął pod uwagę kwestii zasad współżycia społecznego, albowiem niewłaściwe postępowanie powódki wobec pozwanej mogło wynikać z procesu chorobowego, ponieważ jest ona chora na schizofrenię, zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania.

Jednakże mając na uwadze powyższe ustalenia, Sąd uznał, iż pozwana nie ma możliwości zarobkowych by łożyć na utrzymanie powódki. Wprawdzie sytuacja majątkowa powódki jest ciężka, powódka wymaga opieki, a środki które otrzymuje pozwalają na zaspokojenie jej potrzeb na poziomie bardzo skromnym, to wskazać należy, iż sytuacja majątkowa pozwanej na pozwala na obciążenie jej kosztami utrzymania powódki nawet w części. Pozwana prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem, niemniej jednak na ma utrzymaniu dwóch małoletnich synów i to wobec nich w pierwszej kolejności zobowiązana jest do alimentacji. Nadto pozwana posiada zobowiązania kredytowe, które Sąd uznał jako usprawiedliwione. Zobowiązania te powstały przed wytoczeniem powództwa zatem nie sposób ich pominąć.

Reasumując powyższe rozważania Sąd nie znalazł przesłanek do ustalenia obowiązku alimentacyjnego pozwanej wobec powódki o czym orzeczono w punkcie 1 sentencji na podstawie art. 128 kro, art. 129 § 1 kro i art.144 ¹ kro.

O kosztach zastępstwa adwokackiego dla powódki orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z § 8 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2015 poz. 1801).

sędzia Sądu Rejonowego

Katarzyna Krawczyk – Mandrak