Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący

SSA Janusz Sulima (spr.)

Sędziowie

SSA Alina Kamińska

SSA Leszek Kulik

Protokolant

Elżbieta Niewińska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 85/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 30 stycznia 2020 roku sygn. akt II K 166/19

1.2. Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

oskarżyciel posiłkowy

oskarżyciel prywatny

obrońca

oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego

zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2. USTALENIE FAKTÓW W ZWIĄZKU Z DOWODAMI
PRZEPROWADZONYMI PRZEZ SĄD ODWOŁAWCZY

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów (dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające

znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH

ZARZUTÓW I WNIOSKÓW

Lp.

Zarzut

I

rażąca niewspółmierność (surowość) orzeczonej kary pozbawienia wolności, oscylująca w górnych granicach ustawowego zagrożenia

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Żadną miarą nie można zgodzić się z obrońcą, że wymierzona oskarżonemu P. B. kara piętnastu lat pozbawienia wolności jest rażąco surowa. Wbrew twierdzeniom obrońcy kara ta bynajmniej nie oscyluje w górnych granicach ustawowego zagrożenia. Za popełnioną przez oskarżonego zbrodnię można było wymierzyć karę dwudziestu pięciu lat pozbawienia wolności, a nawet karę dożywotniego pozbawienia wolności.

Podkreślić należy, że za represję rażąco niewspółmierną uznaje się taką karę, która - pomijając dyrektywy wymiaru kary - w sposób istotny lub wręcz drastyczny odbiega od tej, jaką należałoby wymierzyć przy uwzględnieniu okoliczności przedmiotowych charakteryzujących czyn przypisany sprawcy oraz podmiotowych, związanych z jego osobą. Na gruncie art. 438 pkt 4 k.p.k. nie chodzi bowiem o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, że karę dotychczas wymierzoną można byłoby określić - również w odbiorze zewnętrznym - jako rażąco niewspółmierną, tzn. niewspółmierną w stopniu nie pozwalającym na jej akceptację (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 lutego 2020 r., V KK 382/19, Lex nr 2946540).

Sąd I instancji w sposób prawidłowy i zyskujący pełną akceptację Sądu Apelacyjnego wskazał, z jakich przyczyn uznał, iż kara piętnastu lat pozbawienia wolności jest sankcją adekwatną. Wymierzając oskarżonemu karę, Sąd Okręgowy wziął pod uwagę wszystkie niezbędne dla prawidłowego wyrokowania okoliczności, nadając im właściwą rangę. Powyższe przekonuje, iż ukształtowana w ten sposób kara, realizując dyrektywy, o których mowa w art. 53 § 1 k.k., mieści się w granicach tzw. sądowego wymiaru kary.

Słusznie Sąd pierwszej instancji ocenił jako znaczny stopień szkodliwości społecznej popełnionego przez P. B. przestępstwa. Pobił on dotkliwie wraz z bratem zupełnie bez powodu pokrzywdzonego. Jak wynika z zeznań świadków, jego zachowanie było bardzo agresywne. Kopał pokrzywdzonego po głowie i uderzał pięściami po twarzy aż do utraty przez niego nieprzytomności. Pokrzywdzony w żaden sposób go nie sprowokował. To oskarżony zainicjował zajście, żądając od W. S. pięciu złotych. Wynika tak jednoznacznie z wyjaśnień współoskarżonego M. B.. Sąd Okręgowy słusznie uznał za niewiarygodne twierdzenia oskarżonych, iż pokrzywdzony po zażądaniu od niego pięciu złotych uderzył otwartą dłonią jednego z nich. Zważywszy, że to od pokrzywdzonego zażądano pieniędzy, zupełnie nielogiczne jest przyjmowanie, że to on najpierw uderzył oskarżonego. Za niewiarygodnością tych twierdzeń oskarżonych przemawia również to, że mieli oni zdecydowaną przewagę na pokrzywdzonym. Dodać też należy, że pokrzywdzony znał oskarżonych i wiedział, że w środowisku lokalnym mieli utrwaloną reputację osób agresywnych. W. S. miał zaś opinię człowieka wyjątkowo spokojnego, stroniącego od wszelkich awantur. W gruncie rzeczy pokrzywdzony nie miał jakichkolwiek szans obronienia się przed oskarżonym. P. B. kopnął mocno w głowę pokrzywdzonego, kiedy ten znajdował się w pozycji półleżącej i tym samym nie mógł nawet stwarzać jakiegokolwiek zagrożenia dla oskarżonego. Do pobicia doszło w miejscu publicznym, w pobliżu sklepu spożywczego o godzinie 14.00, a więc w czasie i w miejscu, gdzie każdy powinien czuć się bezpiecznie. Oskarżony kopiąc i uderzając pięścią pokrzywdzonego w takim miejscu i czasie wykazał się niebywałym lekceważeniem porządku prawnego. Przed dotkliwym pobiciem pokrzywdzonego nie powstrzymywało go to, że w pobliżu zajścia znajdowały się postronne osoby. Wszystkie te okoliczności świadczą o głębokim zdemoralizowaniu P. B.. Oskarżony swoim zachowaniem wykazał, że w ogóle nie szanuje czyjegoś życia i zdrowia. Zupełnie obca jest mu empatia.

Faktem jest, że oskarżony przyznał się do winy, co niewątpliwie jest okolicznością łagodzącą, ale nie sposób nie zauważyć, że wiedział, iż byli świadkowie tego zdarzenia i nieprzyznawanie się do winy nie mogłoby przynieść wobec obciążających go zeznań żadnego wymiernego dla niego efektu. Okolicznością łagodzącą dla oskarżonego jest również to, że przeprosił rodzinę pokrzywdzonego. Okoliczności te nie mogą jednakże żadną miarą zrównoważyć okoliczności mocno go obciążających. Poza tym gdyby nie przyznanie się oskarżonego do winy i przeproszenie rodziny pokrzywdzonego, mogłaby mu zostać wymierzona znacznie surowsza kara pozbawienia wolności.

Okolicznością obciążającą oskarżonego jest także to, że działał on pod wpływem alkoholu. Ponadto był on już wielokrotnie karany sądownie, w tym trzykrotnie za przestępstwa z użyciem bądź groźbą przemocy. Dotychczas stosowane wobec niego kary nie powstrzymały go przed popełnieniem kolejnego groźnego przestępstwa. Jest on zatem osobą wysoce niepoprawną. Przypisanego mu przestępstwa dopuścił się w warunkach recydywy. Z opinii biegłych psychiatrów i psychologa wynika, że rozpoznano u niego cechy osobowości dyssocjalnej. Jest u niego słabo wykształcona sfera uczuciowości wyższej. Brak jest też u niego zdolności do wyciągania praktycznych wniosków z dotychczasowych doświadczeń życiowych. Zdaniem biegłych zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że popełni on ponownie czyn zabroniony, w tym czyn podobnego rodzaju związany z występującymi u niego cechami osobowości dyssocjalnej.

Jeszcze raz należy podkreślić, że szereg okoliczności wskazuje, iż P. B. jest osobą wysoce zdemoralizowaną. Nie umniejsza tego faktu deklarowany przez niego żal z powodu spowodowania śmierci człowieka i że największą dla niego karą będzie dalsze życie z poczuciem winy. Biorąc pod uwagę powyższe, cele kary mogą być osiągnięte wyłącznie w drodze wymierzenia surowej kary pozbawienia wolności. Łagodniejsza kara niż piętnaście lat pozbawienia wolności nie spełni pożądanych wobec oskarżonego funkcji wychowawczych i prewencyjnych. Nie spełni też swego zadania w zakresie prawidłowego kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Natężenie okoliczności obciążających jest tak duże, że nawet uwzględniając wskazane okoliczności łagodzące, wymierzoną przez Sąd Okręgowy karę nie sposób uznać za rażąco surową. Popełnił on brutalne przestępstwo, wywołujące bardzo poważne konsekwencje.

Wniosek

zmianę zaskarżonego wyroku poprzez znaczne złagodzenie orzeczonej kary pozbawienia wolności za czyn opisany w punkcie I i wymierzenie kary pozbawienia wolności w dolnych granicach ustawowego zagrożenia.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ponieważ brak było podstaw do uznania, że wymierzona oskarżonemu kara jest rażąco surowa, wniosek o złagodzenie kary jest całkowicie bezzasadny.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymano w mocy rozstrzygnięcie co do kary.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Ponieważ zarzut rażącej niewspółmierności kary okazał się bezzasadny, brak było podstaw do zmiany orzeczenie w tym zakresie.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II i III

O nieopłaconych kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu orzeczono na podstawie §4 ust. 1, 2 i 3 oraz §17 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia MInistra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (t. j. Dz. U. z 2019 roku poz. 18).

Z uwagi, że oskarżony P. B. jest obecnie pozbawiony wolności i nie ma żadnych możliwości zarobkowania, został on zwolniony od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

7. PODPIS