Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 maja 2021 roku

Sąd Okręgowy w Łodzi w V Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Damian Krakowiak

Protokolant: sekr. sąd. Paulina Dzika

przy udziale Prokuratora Jolanty Skowrońskiej

po rozpoznaniu w sprawie J. C.

oskarżonego o czyny z art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i innych

z zażalenia obrońcy

na postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi z dnia
2 lutego 2021 roku

o stwierdzeniu niewłaściwości rzeczowej i przekazaniu sprawy J. C. do Sądu Okręgowego w Łodzi jako właściwego

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. w zw. z art. 438 pkt 2 k.p.k.

postanawia

uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi do rozpoznania.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 2 lutego 2021 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi orzekł na podstawie art. 35 § 1 k.p.k. o stwierdzeniu niewłaściwości rzeczowej i przekazaniu sprawy J. C. do Sądu Okręgowego w Łodzi jako właściwego.

Postanowienie zaskarżył w całości obrońca, zarzucając relewantną obrazę art. 7 k.p.k. oraz art. 399 k.p.k., polegającą na dowolnej, a nie swobodnej ocenie dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonego i opinii chemicznej, skutkującą błędnym ustaleniem, iż ilość konopi innych niż włókniste, o której mowa w punkcie I aktu oskarżenia stanowi ilość znaczną w rozumieniu art. 62 ust. 2 i 53 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, iż zachodziły podstawy do zmiany kwalifikacji prawnej zarzucanych czynów, wnosząc o uchylenie postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi.

Sąd zważył, co następuje:

Zażalenie jest zasadne, a podniesiony zarzut zasługiwał na uwzględnienie.

Sąd a quo w sposób rażący naruszył przepis art. 399 k.p.k. w zw.
z art. 35 § 1 k.p.k. Stwierdzony error in faciendo miał wpływ na treść orzeczenia. Podstawą rozstrzygnięcia stało się bowiem błędne – bo wykraczające poza granice aktu oskarżenia – uprzedzenie stron o możliwości zakwalifikowania zarzucanych czynów jako jednego czynu kwalifikowanego z art. 53 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Zastosowanie instytucji z art. 399 § 1 k.p.k. wymaga spełnienia przesłanki w postaci „utrzymania się” w granicach oskarżenia.

Sąd Rejonowy nie był związany ani opisem zarzucanego czynu, ani jego kwalifikacją prawną. Tym niemniej dookreślenie przez ustawodawcę słowa „granice” słowem „oskarżenia” oznacza, że chodzi o granice postępowania zakreślone przez prokuratora.

Przedmiotem skargi jest czyn zarzucany oskarżonemu
(art. 332 § 1 pkt 2 k.p.k.).

Sąd Rejonowy był uprawniony orzec tylko co do czynu zarzucanego
w akcie oskarżenia na żądanie uprawnionego oskarżyciela (art. 14 § 1 k.p.k., statuujący zasadę skargowości).

Sąd rozstrzyga o czynie w znaczeniu naturalnym (zdarzenie historyczne).

Granice oskarżenia zostają zachowane dopóty, jak długo w miejsce czynu zarzuconego w ramach tego samego zdarzenia historycznego można przypisać oskarżonemu czyn nawet ze zmienionym opisem i jego oceną prawną, ale mieszczący się w tym samym zespole zachowań człowieka, które stały się podstawą poddania w akcie oskarżenia przejawów jego działalności wartościowaniu z punktu widzenia przepisów prawa karnego materialnego ( wyrok SN z 5.9.2006r., IV KK 194/06).

Przedmiotowym aktem oskarżenia zarzucono oskarżonemu 2 czyny: posiadanie znacznej ilości środka odurzającego (art. 62 ust. 2 ustawy) oraz uprawę roślin ziela (art. 63 ust. 3 ustawy).

Tymczasem Sąd a quo uznał za dopuszczalne przypisanie oskarżonemu (w miejsce dwóch zarzucanych czynów) jednego czynu, który miałby polegać na wytwarzaniu prohibitu.

Takie procedowanie Sądu Rejonowego oznacza wyjście poza granice oskarżenia.

W nauce prawa karnego przyjmuje się następujące kryteria jedności czynu: wyodrębnienie zwartych w czasie i miejscu zespołów zachowania, tożsamość motywacji, planu, ustawowe znamiona czynu ( M. Kulik, Przestępstwa współukarane w polskim prawie karnym, Lublin 2021, s. 101-103).

Nie zostały one spełnione w realiach sprawy.

„Wytwarzaniem” substancji psychoaktywnej są czynności inne aniżeli uprawa a tym bardziej posiadanie (por. wyrok SA w Krakowie z 22.10.2018r., AKa 113/18). Wytwarzanie to bowiem czynności podejmowane już po zbiorze uprzednio uprawianych roślin. Z kolei posiadanie to stan następujący po otrzymaniu środka.

W judykaturze dopuszcza się zastosowanie w przypadku czynów kwalifikowanych z art. 62, 53, 55, 56 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii konstrukcji tzw. czynów współukaranych ( wyrok SA w Gdańsku z 7.5.2018r., II AKa 450/17). Nie zmienia to jednak istoty zagadnienia. Mianowicie, że mamy do czynienia ze zbiegiem przestępstw tyle że pomijalnym.

„Identyczność czynu jest wyłączona, jeśli w porównywanych jego określeniach zachodzą różnice tak istotne, że wedle rozsądnej, życiowej oceny nie można ich uznać za określenie tego samego zdarzenia faktycznego”
( M. Cieślak, Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, w: S. Waltoś (red)., Marian Cieślak. Dzieła wybrane, Kraków 2011, w: s. 244).

Stan ten wystąpił w realiach sprawy. „Wytwarzania” nie sposób utożsamić z „posiadaniem” i „uprawą”. Są to inne zespoły aktywności ludzkiej.

Uznając, że rozpoznanie zażalenia w zakresie zarzutu naruszenia
art. 399 § 1 k.p.k. jest wystarczające do wydania orzeczenia, ograniczono rozpoznanie środka odwoławczego do stwierdzonego uchybienia
(art. 436 k.p.k.).

Wobec powyższego należało skarżoną decyzję uchylić i przekazać sprawę do rozpoznaniu Sądowi Rejonowemu. Wyjście poza granice oskarżenia
i przypisanie oskarżonemu w związku ze zmianą kwalifikacji prawnej innego czynu niż czyn zarzucany powodowałoby orzekanie przy braku skargi uprawnionego oskarżyciela co do czynu przypisanego – art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. ( wyrok SN z 14.5.2019r., II DSI 3/19).