Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 725/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 kwietnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego: Leszek Dąbek

po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2021 r. w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) (L.) Spółki Akcyjnej w L.

przeciwko D. S. (S.)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego wR.

z dnia 20 stycznia 2020 r., sygn. akt II C 533/19

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w R.

do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt III Ca 725/20

UZASADNIENIE

Powódka (...) (L.) S.A. w L. żądała zasądzenia na jej rzecz od pozwanej D. S. kwoty 5 158,70 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 04 2019r. oraz o zwrot kosztów postępowania.

W uzasadnieniu powództwa twierdziła, że pozwana nie wywiązała się z zawartej umowy pożyczki gotówkowej.

Sąd Rejonowy w R. 26 04 2019r. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uwzględniając żądanie pozwu.

Pozwana D. S. wniosła sprzeciw, w którym wniosła o oddalenie powództwa oraz o zwrot kosztów procesu.

Zarzucała, między innymi, że powódka nie wykazał zasadności i wysokości dochodzonego roszczenia.

Sąd Rejonowy w R. w wyroku z dnia 20 01 2020r. zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 5 158,70 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 04 2019r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2 067 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia jako źródło dochodzonych roszczeń wskazał regulację art. 720 § 1 k.c. Stwierdził, że pozwana nie spłacała pożyczki w terminie, w konsekwencji czego powódka wypowiedziała jej umowę pismem z dnia 23 08 2018r. Pozwana regulowała część rat. Po upływie terminu wypowiedzenia, umowa pożyczki została wypowiedziana dnia 10 10 2018r. Powódka nabyła wierzytelność obejmującą dług z tytułu powyżej opisanej umowy od wierzyciela pierwotnego. Sąd Rejonowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie wskazanych w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku dowodów z dokumentów, wskazując, że część z nich została poświadczona za zgodność z oryginałem. Sąd zważył m.in., że postanowienia umowy pożyczki nie stanowiły klauzul abuzywnych, powódka wykazała cesje wierzytelności, w konsekwencji czego uznał roszczenie za wykazane.

O odsetkach orzekł w oparciu o regulację art. 482 § 1 k.c.

O kosztach orzekł w oparciu o regulację art. 98 k.p.c.

Orzeczenie zaskarżyła pozwana D. S. , która wniosła o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu za obie instancje.

Zarzuciła, że przy ferowaniu wyroku naruszono przepisy prawa materialnego i procesowego tj.:

1)  art. 233 § 1 k.p.c., poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego polegającą na błędnym uznaniu, że wierzytelność dochodzona pozwem została w sposób skuteczny scedowana przez (...) na rzecz powódki, podczas gdy brak w zgromadzonym materiale dowodowym dowodów potwierdzających, aby była ona przedmiotem skutecznej umowy cesji wierzytelności między rzekomym pożyczkodawcą oraz powódką, a tym samym, aby powódce przysługiwała legitymacja procesowa czynna do występowania w niniejszej sprawie;

2)  art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 129 k.p.c. w związku z art. 245 k.p.c. w związku art. 77 3 k.p.c., poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego polegające na uznaniu za wiarygodny dowód kserokopii „zawiadomienia o wypowiedzeniu umowy” i w konsekwencji uznanie, ze umowa pożyczki została skutecznie wypowiedziana;

3)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego polegającą na uznaniu, że pozwana zaprzestała spłacania pożyczki i była to okoliczność niekwestionowana (przyznana) przez pozwana, w sytuacji gdy w treści odpowiedzi na pozew pozwana zaprzeczyła aby strona powodowa udowodniła fakt wypłaty pożyczki i brak jest w zgromadzonym materiale dowodowym spełniającego wymogi ustawowe dowodu wypłaty stronie pozwanej kwoty pożyczki;

4)  art. 103 § 1 k.c., poprzez brak jego zastosowania, polegające na uznaniu, że umowa pożyczki jest ważnie zawarta, podczas gdy brak w zgromadzonym materiale dowodowym wiarygodnych dowodów potwierdzających umocowanie osoby zawierającej umowę pożyczki w imieniu rzekomego pożyczkodawcy;

5)  art. 385 1 k.c., poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że postanowienia umowy pożyczki, będącej źródłem roszczeń powódki, w zakresie przewidującym obowiązek uiszczenia przez pozwaną prowizji i opłaty za udzielenie pożyczki, nie stanowią niedozwolonych postanowień umownych, o których mowa w tym przepisie

6)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego polegającą na uznaniu, że umowa pożyczki nr (...) została skutecznie zawarta, podczas gdy strona powodowa nie wykazała umocowania osoby, która złożyła podpis na wskazanej umowie pożyczki w imieniu (...) Finanse sp. z.o.o. oraz brak w zgromadzonym materiale dowodowym dowodów potwierdzających, aby zawarcie umowy pożyczki stanowiącej źródło roszczeń powódki zostało potwierdzone przez (...) Finanse Sp. z.o.o.;

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował roszczenie powódki przyjmując, że ma ono źródło zawartej przez pozwaną i wierzyciela pierwotnego umowy pożyczki, lecz wadliwie rozpoznał sprawę, a w konsekwencji tego, skonstruował wadliwą podstawę faktyczną orzeczenia.

Konstruując podstawę faktyczną orzeczenia oparł się bowiem na informacjach zawartych w dołączonych przez powódkę do pozwu wydrukach z systemu informatycznego.

Nie zostały one jednak w żaden sposób uwierzytelnione, przez co jakkolwiek stanowią one „inny środek dowodowy” w rozumieniu art. 309 k.p.c. to ich moc dowodowa jest znikoma i w kontekście zajętego przez pozwaną stanowiska w sprawie (zakwestionowała ona w sprzeciwie m.in. wydruki z systemu teleinformatycznego), bez ich prawidłowego uwierzytelnienia, bądź potwierdzenia przez informacje zawarte w innych środkach dowodowych (np. dokumentach czy też zeznaniach świadków, a ostatecznie w zeznaniach stron) nie mogą być podstawą do poczynienia przez sąd na ich podstawie pozytywnych ustaleń faktycznych. Zwrócić należy uwagę, że część odpisów dokumentów złożonych do sprawy przez powódkę nie została poświadczona „za zgodność z oryginałem”, albowiem rzeczone klauzule nie zostały podpisane (vide art. 129 § 1 k.p.c.).

Równocześnie przy rozpoznaniu tego zagadnienia umknęło jego uwadze – co należy podkreślić - że stosownie do regulacji art. 126 § 1 pkt 4 k.p.c. w związku z art. 187 § 1 k.p.c. pozew powinien jedynie zawierać „wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów”, co jednak nie jest równoznaczne z obowiązkiem dołączenia do niego oryginałów dokumentów stanowiących źródła dowodowe, bądź ich odpowiedników w postaci prawidłowo poświadczonych ich odpisów przez notariusza albo przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (art. 129 § 2 k.p.c.).

Konieczność ich przedłożenia jest bowiem uzależniona od tego, czy zachodzi potrzeba przeprowadzenia z nich dowodu (nie zachodzi ona w przypadkach przewidzianych w art. 227 - 230 k.p.c.), czy ich przedłożenia zażądał przeciwnik strony (art. 129 § 1 k.p.c.), czy też, kiedy sąd w okolicznościach sprawy uzna za konieczne przejrzenie oryginału dokumentu, np. poweźmie wątpliwości co do jego sporządzenia lub treści (art. 250 § 2 k.p.c.)

W każdym z tych przypadków przyjąć jednak należy, że przed przystąpieniem do przeprowadzania postępowania dowodowego sąd rozpoznający sprawę (faktycznie przewodniczący składu orzekającego) zażąda ich przedstawienia (art. 208 § 1 pkt 5 k.p.c.).

Sąd Rejonowy rozpoznając niniejszą sprawę nie wywiązał się z tego obowiązku (nie zażądał od powódki przedłożenia uwierzytelnionych wydruków z systemu informatycznego lub kserokopii).

Tym samym naruszył wskazaną powyżej regulację prawną, co w świetle motywów zaskarżonego orzeczenia skutkowało nierozpoznaniem przez niego istoty sprawy.

Ponadto powódka składając wniosek dowodowy zawarty w piśmie z dnia 28 08 2019r. (k. 66) w postaci pisma - stanowiącego wezwanie do zapłaty - datowanego na dzień 1 08 2018r., nie załączyła go złożonego pisma procesowego, o czym świadczy także brak jego wymienia jako „załącznik”.

Niezależnie od tego pozwana kwestionowała – już na etapie sprzeciwu od nakazu zapłaty - że otrzymała rzeczone wezwanie do zapłaty.

W konsekwencji powyższego powstał obowiązek formalnego rozpoznania wniosku dowodowego, z którego Sąd Rejonowy także się nie wywiązał. Ma to tym większe znaczenie, że stosownie do regulacji § 6 ust. 6 umowy pożyczki, pożyczkodawca był uprawniony do wypowiedzenia umowy pożyczki „ po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem zwykłym do zapłaty”. W tym zakresie moc prawna przedłożonych dokumentów stanowiących „ inne środki dowodowe” także uniemożliwia dokonanie ustaleń faktycznych, w szczególności w kontekście stanowiska pozwanej. Brak wykazania skutecznego wezwania do zapłaty uniemożliwia Sądowi dokonanie ustaleń dotyczących prawnej skuteczności wypowiedzenia umowy.

Ponadto umknęło uwadze Sądu I instancji, że pozwana kwestionowała umocowanie osoby, która zawarła umowę pożyczki w imieniu pożyczkodawcy (wierzyciela pierwotnego). W tym zakresie nie dokonał ustaleń, mogących stanowić podstawę faktyczną rozstrzygnięcia.

Powyższe czyni apelację uzasadnioną i prowadziło do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania przy zastosowaniu regulacji art. 386 § 4 k.p.c.

Reasumując zaskarżony wyrok jest wadliwy i dlatego apelację jako uzasadnioną uwzględniono orzekając jak w sentencji na mocy regulacji art. 386 § 4 k.p.c.

Sąd Rejonowy rozpoznając ponownie sprawę uwzględni zawartą powyżej ocenę prawną i jeżeli powtórnie uzna za konieczne przeprowadzenie w sprawie postępowania dowodowego z zaoferowanych mu w pozwie dowodów z wydruków z systemu informatycznego lub kserokopii, to w oparciu o regulację art. 208 § 1 pkt 5 k.p.c. zobowiąże powódkę - w zakreślonym jej terminie - do ich przedłożenia wraz z ich prawidłowym uwierzytelnieniem (np. przez reprezentującego powódkę radcę prawnego, który potwierdzi ich zgodność z ich obrazem widzianym przez niego na monitorze), albo do udostępnienia mu „linku” do nich w systemie informatycznym, czy też udostępnienia mu urządzenia, w którego pamięci się one znajdują, a następnie samodzielnie, naocznie, zweryfikuje zgodność przedłożonych mu wydruków z ich obrazem wyświetlonym na monitorze, czy też w wyświetlaczu udostępnionego mu przez powódkę urządzenia (przez ich „oglądnięcie”). Ponadto podejmie stosowne czynności w zakresie nie dołączonego do materiału sprawy wezwania do zapłaty oraz umocowania osoby zawierającej w imieniu pożyczkodawcy umowę pożyczki.

Orzekając w sprawie dokona oceny zebranego w sprawie materiału i poczyni ustalenia dotyczące wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, bądź też wyjaśni, dlaczego nie uznał ich za udowodnione.

SSO Leszek Dąbek