Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 16 lutego 2021 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie XI Wydział Gospodarczy w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Andrzej Muzyka

Protokolant: Edyta Jurkowska

po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2021 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) G.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz powoda (...) G. kwotę 32.958,87 zł (trzydzieści dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt osiem złotych osiemdziesiąt siedem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 3617 zł (trzy tysiące sześćset siedemnaście złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie od pozwanej kwotę 1648 zł (jeden tysiąc sześćset czterdzieści osiem złotych), tytułem kosztów sądowych.

SSR Andrzej Muzyka

Sygn. akt XI GC 900/20 dnia 3 marca 2021 r.

UZASADNIENIE

Pozwem z 24 lipca 2020 roku (...) G. wniósł o zasądzenie od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. kwoty 32958,87 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2019 r. wraz z kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że powód ustanowił na rzecz pozwanej odpłatną służebność przesyłu w zakresie działek objętych aktem notarialnym, na których posadowione zostały linie elektroenergetyczne eksploatowane przez pozwaną. Zmianie uległy stawki wynagrodzenia z tytułu ustanowionej służebności. Powód niniejszym pozwem dochodzi zapłaty wynagrodzenia w wysokości poniesionych (zapłaconych) podatków od nieruchomości za grunty pod liniami elektroenergetycznymi.

Pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zaskarżyła go w całości, wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu wg norm przepisanych.

Podniosła, że postanowienia umowy o ustanowienie służebności przesyłu powinny być interpretowane w kontekście poprzedzających ją umową wykonawczą i umową ramową o współpracy. Powołując się w szczególności na postanowienia umowy wykonawczej, pozwana wskazała, że strony mając świadomość zakwestionowania uzgodnionych przez nich stawek przez organy podatkowe, przewidziały mechanizm korekty wynagrodzenia rocznego w razie określenia pozwanej jako podatnika albo obciążania powoda wyższym podatkiem. Zarzuciła przedwczesność powództwa. Wskazała, że dłużna jest stronie powodowej należność ustaloną według niższej stawki podatku.

W toku sprawy strony podtrzymały stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 sierpnia 2012 r. (...) zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w P. ramową umowę o współpracy nr (...), na mocy której strony ustaliły zasady i warunki współdziałania stron w zakresie prowadzonych przez pozwaną lub inny podmiot działający w imieniu pozwanej eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji linii i urządzeń elektroenergetycznych stanowiących własność pozwanej, a pozostawionych na gruntach powoda.

Zgodnie z § 1 ust. 2 umowy strony wyraziły wolę ustanowienia przez powoda - jako właściciela nieruchomości - odpłatnej służebności przesyłu dla linii i urządzeń posadowionych na gruntach pozostających w jego zarządzie, a umowa miała określać zasady i warunki współdziałania pomiędzy stronami do czasu ustanowienia tej służebności (§ 1 ust. 3 umowy).

Strony ustaliły, że z tytułu umożliwienia pozwanej dostępu do linii i urządzeń elektroenergetycznych dla wykonywania tych czynności powodowi przysługiwać będzie wynagrodzenie jednorazowe za okres od roku 2006 do roku 2011, a za okres od 2012 roku wynagrodzenie roczne ustalone według zasad określonych w § 4 i 5 umowy (§ 3 umowy).

Wielkość powierzchni dla ustalenia wynagrodzenia rocznego określać miał wykaz stanowiący załącznik nr 1 do umowy, wykonany na podstawie inwentaryzacji istniejących pasów technicznych oraz wymaganych zgodnie z polskimi normami (§ 4 ust. 1 umowy).

W § 4 umowy strony przyjęły zasady ustalania powierzchni dla potrzeb wyliczenia rocznego wynagrodzenia.

Strony postanowiły, że oświadczenie Nadleśniczego sporządzone w formie wykazu o wysokości deklarowanych w poszczególnych gminach kwotach podatku od nieruchomości podatku leśnego oraz podatku rolnego odpowiednich dla kategorii gruntów stanowić będzie załącznik nr 2 do umowy (§ 4 ust. 4 umowy).

Strony uzgodniły, że roczne wynagrodzenie należne powodowi za 1m ² gruntu skalkulowane zostanie na podstawie równowartości podatku od nieruchomości lub podatku leśnego i rolnego, zależnej od kategorii „gruntów” wynikających z ewidencji gruntów i budynków, zadeklarowanych przez powoda w deklaracjach złożonych właściwemu organowi podatkowemu za dany rok podatkowy dla powierzchni określonej zgodnie z §4 umowy (§ 5 ust. 1 umowy). Miało być płatne w terminie 30 dni od doręczenia faktury VAT (ust. 7 ust. 4).

Strony postanowiły, że w terminie 2 lat od podpisania poszczególnych umów wykonawczych nadleśnictwa powoda ustanowią na rzecz pozwanej na gruntach objętych tymi umowami służebności przesyłu (§ 11 ust. 1).

Umowa została zawarta na czas określony, tj. do momentu ustanowienia przez powoda na rzecz pozwanej ostatniej służebności przesyłu w formie prawnie przewidzianej (§ 12 ust. 2).

Załącznik do umowy stanowiła inwentaryzacja linii i urządzeń oraz wzór zapisów w akcie notarialnym ustanowienia służebności przesyłu.

Bezsporne, a nadto dowód:

- ramowa umowa z dnia 16 sierpnia 2012 r. wraz z załącznikami k.96-105 verte,

- zeznania A. K. protokół k.219 płyta CD 222,

W dniu 16 listopada 2012 roku powód (...) G. zawarł z pozwaną (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. ((...)) dotyczącą Oddziału (...) G. w Oddziale (...) S. umowę wykonawczą nr (...) (...) (...)-W- (...)), której przedmiotem było ustalenie szczegółowych zasad i warunków współdziałania w zakresie prowadzenia przez pozwaną eksploatacji, konserwacji, remontów i modernizacji linii i urządzeń elektroenergetycznych stanowiących własność pozwanej, posadowionych na gruntach pozostających w zarządzie powoda oraz prowadzenia uzgodnień budowy na tych gruntach przez pozwaną nowych linii i urządzeń elektroenergetycznych. Zgodnie z § 1 ust. 2 umowy strony wyraziły wolę ustanowienia przez powoda - jako właściciela nieruchomości - odpłatnej służebności przesyłu dla linii i urządzeń posadowionych na gruntach pozostających w jego zarządzie, a umowa miała określać zasady i warunki współdziałania pomiędzy stronami do czasu ustanowienia tej służebności (§ 1 ust. 3 umowy). Strony ustaliły, że z tytułu umożliwienia pozwanej dostępu do linii i urządzeń elektroenergetycznych dla wykonywania tych czynności powodowi przysługiwać będzie wynagrodzenie jednorazowe za okres od roku 2006 do roku 2011, a za okres od 2012 roku wynagrodzenie roczne ustalone według zasad określonych w § 4 i 5 umowy (§ 3 umowy). Wielkość powierzchni dla ustalenia wynagrodzenia rocznego określać miał wykaz stanowiący załącznik nr 1 do umowy, wykonany na podstawie inwentaryzacji istniejących pasów technicznych oraz wymaganych zgodnie z polskimi normami (§ 4 ust. 1 umowy).

Zgodnie z § 4 ust. 2 umowy, przy ustalaniu powierzchni strony przyjęły następujące zasady: trasa linii oraz lokalizacja urządzeń elektroenergetycznych została ustalona w oparciu o stan istniejący, szerokość pasa technicznego pod liniami i urządzeniami elektroenergetycznymi, powodująca ograniczenia prowadzenia gospodarki leśnej ustalona została w oparciu o stan określony w załączniku nr 1 do umowy: szerokość pasa istniejącego, w przypadku gdy szerokość pasa istniejącego (załącznik nr 1, kol. 12) jest mniejsza niż szerokość pasa wymaganego (załącznik nr 1, kol. 13). Postanowiono, że dostosowanie pasa technicznego do szerokości wymaganej powoduje konieczność podjęcia działań przez pozwaną zgodnie z ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych, w terminie przed ustanowieniem służebności przesyłu, szerokość pasa wymaganego, w przypadku gdy szerokość pasa wymaganego (załącznik nr 1, kol. 13) jest mniejsza niż szerokość pasa istniejącego (załącznik nr 1, kol. 12), rodzaje gruntów występujących na trasie linii elektroenergetycznych zostały sklasyfikowane zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie ewidencji gruntów i budynków, w podziale na poszczególne gminy, dla elektroenergetycznych linii kablowych, przyjęto pas techniczny o szerokości 1 m na trasie linii kablowej, w których powód oświadczył, że nie będzie prowadzić nasadzeń. Strony postanowiły, że oświadczenie Nadleśniczego sporządzone w formie wykazu o wysokości deklarowanych w poszczególnych gminach kwotach podatku od nieruchomości podatku leśnego oraz podatku rolnego odpowiednich dla kategorii gruntów stanowić będzie załącznik nr 2 do umowy (§ 4 ust. 3 umowy). Strony uzgodniły, że roczne wynagrodzenie należne powodowi za 1m ² gruntu skalkulowane zostanie na podstawie równowartości podatku od nieruchomości lub podatku leśnego i rolnego, zależnej od kategorii „gruntów” wynikających z ewidencji gruntów i budynków, zadeklarowanych przez powoda w deklaracjach złożonych właściwemu organowi podatkowemu za dany rok podatkowy dla powierzchni określonej zgodnie z §4 umowy (§ 5 ust. 1 umowy). W przypadku gruntów zakwalifikowanych jako użytki rolne, do wyliczenia wynagrodzenia rocznego strony przyjęły, że odpowiednio na każdy 1km długości linii elektroenergetycznej przypada powierzchnia 40m ². Wynagrodzenie to miało być należne powodowi począwszy od roku 2012 (§ 5 ust. 1 umowy), przy czym nie przysługiwało za tereny stanowiące grunty pod wodami oraz grunty zakwalifikowane jako nieużytki (§ 5 ust. 2 umowy). Wysokość opodatkowania gruntów miała być określona na podstawie oświadczeń Nadleśnictw, o których mowa w § 4 ust. 3 umowy, uzgodnionych z pozwaną (§ 5 ust. 3 umowy). Stosownie do treści §5 ust. 4 umowy, strony zadeklarowały, że w granicach obowiązującego prawa podejmować będą działania zmierzające do kwalifikacji gruntów jako gruntów leśnych, opodatkowanych podatkiem leśnym).

Strony ustaliły, że w przypadku, gdy właściwy organ podatkowy wyda decyzję administracyjną, wykonalną lub natychmiast wykonalną, określającą pozwaną jako zobowiązanego z tytułu podatku od nieruchomości w zakresie gruntów objętych umową i w rezultacie tej decyzji pozwana zapłaci ten podatek, to roczne wynagrodzenie powoda skorygowane zostanie o kwotę podatku zapłaconego przez pozwaną (§ 5 ust. 5 umowy). Strony zdecydowały, że w tej sytuacji, zostaną przeprowadzone kolejno następujące czynności: pozwana pisemnie powiadomi powoda o otrzymanej decyzji administracyjnej i uregulowaniu zobowiązania podatkowego, załączając do pisma kserokopię decyzji oraz dowód uiszczenia przez pozwaną kwoty podatku wynikającej z tej decyzji, w terminie 14 dni od daty otrzymania pisma, powód dokona aktualizacji załączników nr 1 i 2 do umowy, zgodnie z § 4 ust. 4 umowy, niezwłocznie po przeprowadzeniu aktualizacji wystawi fakturę korygującą do faktury VAT, wystawionej zgodnie z §6 ust. 1 umowy.

Według postanowień umowy, w przypadku, gdy właściwy organ podatkowy wyda ostateczną decyzję administracyjną, od której wniesione zostaną wszelkie przewidziane prawem zwyczajne środki odwoławcze, obciążającą powoda inną wartością niż kwota zadeklarowanego podatku dla pasów gruntów wyszczególnionych w załączniku nr 1 do umowy, roczne wynagrodzenie powoda ulegnie skorygowaniu o wartość wynikającą z tej decyzji z tym zastrzeżeniem, że zasada konieczności wykorzystania środków odwoławczych nie obowiązywała w sprawach, w których ich wniesienie byłoby oczywiście nieuzasadnione (§5 ust. 7 umowy). Strony ustaliły, że powód będzie przedstawiać pozwanej w terminie 4 dni od daty doręczenia decyzji administracyjnej (wydanej w I bądź II instancji) opinię co do braku zasadności składania środków odwoławczych wraz ze stosownym uzasadnieniem, a w terminie kolejnych 4 dni pozwana przekaże powodowi swoje stanowisko w tej sprawie, przy czym brak stanowiska pozwanej we wskazanym terminie miał być równoznaczny ze stanowiskiem negatywnym, tj. brakiem zasadności składania odwołania od decyzji administracyjnej (§ 5 ust. 8 umowy). W przypadku niekorzystnego rozstrzygnięcia dla powoda w postępowaniu wszczętym na skutek wniesienia środka zaskarżenia, co do którego stanowisko pozwanej było pozytywne, miała ona zwrócić powodowi poniesione koszty postępowania w wysokości określonej w orzeczeniu kończącym sprawę, przy czym zasada zwrotu kosztów postępowania nie obowiązywała w przypadkach, w których odwołanie/skarga zostaną sporządzone z pominięciem argumentów/zarzutów proponowanych przez pozwaną bądź w przypadkach istotnych braków formalnych środka zaskarżenia albo innych ewidentnych błędów i zaniechań, które skutkowały odrzuceniem/oddaleniem odwołania/skargi (§ 5 ust. 10 umowy).

W myśl § 5 ust. 11 i 12 umowy, korekta rocznego wynagrodzenia, o której mowa w ust. 7, wymagała aktualizacji załączników nr 1 i 2 do umowy zgodnie z § 4 ust. 4 oraz wystawienia przez powoda faktury korygującej do faktury VAT, wystawionej zgodnie z §6 ust. 1 umowy, przy czym czynności te winny być przeprowadzone w terminie 14 dni od daty uzyskania przez powoda decyzji administracyjnej, o której mowa w ust. 7 - gdy powód nie skorzysta ze środków odwoławczych lub w terminie 14 dni od daty niekorzystnego rozstrzygnięcia dla powoda w postępowaniu wszczętym na skutek wniesienia środka zaskarżenia.

Strony uzgodniły, że na okoliczność obciążenia z tytułu wynagrodzenia, o którym mowa w § 5 ust. 1, powód wystawiać będzie kwartalne faktury VAT w terminie 7 dni od daty uzgodnienia z pozwaną załączników nr 1 i 2 do umowy, nie później jednak niż do dnia kończącego drugi miesiąc danego kwartału, z terminem płatności przypadającym na ostatni dzień tego kwartału), a do kwoty wynagrodzenia zostanie doliczony podatek VAT w wysokości obowiązującej w świetle przepisów podatkowych w dniu wystawienia faktury (§ 6 ust. 1 i 2).

Umowa została zawarta na czas określony niezbędny do ustanowienia służebności przesyłu dla wszystkich objętych nią gruntów. Strony postanowiły, że w przypadku ustanowienia ostatniej służebności przesyłu, umowa wykonawcza ulegnie rozwiązaniu (§12 ust. 3 umowy).

Dowód:

- umowa wykonawcza z dnia 16 listopada 2012 roku k.101-105,

- zeznania świadka M. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- zeznania świadka B. W. protokół k.216 płyta DVD k.222,

- zeznania świadka A. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- przesłuchanie L. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- zeznania A. K. protokół k.219 płyta CD 222,

Na mocy umowy z dnia 26 sierpnia 2015 r. (akt notarialny, repertorium A numer (...)) (...) G. ustanowił na rzecz pozwanej i jej następców prawnych odpłatną i na czas nieokreślony służebność przesyłu, polegającą na znoszeniu istnienia posadowionych na wyszczególnionych w umowie nieruchomościach linii i urządzeń elektroenergetycznych oraz na prawie korzystania z wymienionych nieruchomości w zakresie niezbędnym do dokonywania prac eksploatacyjnych, konserwacji, remontów, modernizacji, usuwania awarii, oraz przebudowy i rozbudowy linii i urządzeń elektroenergetycznych posadowionych na gruncie, na prawie wycinki drzew bądź krzewów lub ich podkrzesywaniu w zakresie niezbędnym dla utrzymania linii i urządzeń elektroenergetycznych w należytym stanie celem uniknięcia zagrożenia dla funkcjonowania tych linii i urządzeń wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem przez pracowników Spółki, jej następców prawnych oraz przez wszystkie podmioty i osoby, którymi Spółka posługuje się w związku z prowadzoną działalnością (§5 umowy).

(...) obciążone na mocy wskazanej umowy położone są na terenie gmin: P., G. oraz S.. W myśl §6 ust. 1 umowy służebność przesyłu została ustanowiona za wynagrodzeniem w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat poniesionych przez (...) G. od części działek wyszczególnionych w umowie, z których korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem nieruchomości służebnością przesyłu, to jest o łącznej powierzchni 377.163,00 m ^{( 2)}. Stosownie do §6 ust. 2 umowy, Spółka zobowiązała się płacić wynagrodzenie z tytułu powyższej służebności w kwotach, terminach oraz na rachunek bankowy wskazanych w fakturach VAT wystawianych przez (...). W § 7 umowy strony zgodnie postanowiły m. in., że: wynagrodzenie, o którym mowa w § 6 płatne będzie corocznie z dołu w okresach kwartalnych, na podstawie faktur VAT wystawionych przez (...), wynagrodzenie kwartalne stanowić będzie 1/4 części wynagrodzenia rocznego, faktury VAT płatne będą na wskazany w fakturach rachunek bankowy najpóźniej w ostatnim dniu kwartału, podstawą zapłaty wynagrodzenia jest wystawienie i doręczenie faktury VAT przez (...) Spółce najpóźniej do końca drugiego miesiąca danego kwartału, do ustalonego wynagrodzenia zostanie doliczony podatek od towarów i usług w wysokości obowiązującej w dniu wystawienia faktury VAT, wysokość rocznego wynagrodzenia z tytułu służebności przesyłu ustalana będzie na podstawie oświadczenia (...) o wysokości zadeklarowanych w danym roku podatkowym podatkach i opłatach od części nieruchomości, ma których ustanowiona jest służebność przesyłu, które w formie wykazu w podziale na gminy, rodzaj podatku, obowiązujące stawki podatkowe oraz wartość podatku będzie przesyłane przez (...) do Spółki w terminie do 15 lutego każdego roku kalendarzowego, a Spółce przysługuje prawo do bieżącej weryfikacji zgodności oświadczenia ze stanem faktycznym.

Dowód:

- akt notarialny z dnia 26 sierpnia 2015 r., repertorium A numer (...) k.19-44,

- zeznania świadka M. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- zeznania świadka B. W. protokół k.216 płyta DVD k.222,

- zeznania świadka A. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- przesłuchanie L. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- zeznania A. K. protokół k.219 płyta CD 222,

(...) do organów podatkowych gmin: P., G. i S. złożyło deklaracje podatkowe w podatku od nieruchomości za 2018 r. oraz dokonało zapłaty rat podatku od nieruchomości na rachunki bankowe urzędów wskazanych gmin.

Dowód:

- deklaracja na podatek od nieruchomości za 2018 r. złożona do (...) P. z dnia 31 stycznia 2018 r. wraz z pismem przewodnim z dnia 31 stycznia 2018 r., znak: SA.312.2.2018 oraz potwierdzeniem odbioru w dniu 1 lutego 2018 r. k.45-48,

- potwierdzenie wykonanej operacji w dniu 15 października 2018 r, na rachunek (...) P. na kwotę 2.403,00 zł k.49,

- potwierdzenie wykonanej operacji w dniu 15 listopada 2018 r. na rachunek (...) P. na kwotę 2.403,00 zł k.50,

- potwierdzenie wykonanej operacji w dniu 17 grudnia 2018 r. na rachunek (...) P. na kwotę 2.403,00 zł k.51,

- deklaracja na podatek od nieruchomości za 2018 r. złożona do (...) G. z dnia 31 stycznia 2018 r. wraz z pismem przewodnim z dnia 31 stycznia 2018 r., znak: SA.312.1.2018 oraz potwierdzeniem odbioru w dniu 1 lutego 2018 r. k.52-55,

- potwierdzenie wykonanej operacji w dniu 15 października 2018 r. na rachunek (...) G. na kwotę 22.551,00 zł k.56,

- potwierdzenie wykonanej operacji w dniu 15 listopada 2018 r. na rachunek (...) G. na kwotę 22.551,00 zł k.57,

- potwierdzenie wykonanej operacji w dniu 17 grudnia 2018 r. na rachunek (...) G. na kwotę 22.551,00 zł k.58,

- deklaracja na podatek od nieruchomości za 2018 r. złożona do (...) S. z dnia 31 stycznia 2018 r. wraz z pismem przewodnim z dnia 31 stycznia 2018 r., znak: SA.312.3.2018 oraz potwierdzeniem odbioru w dniu 1 lutego 2018 r. k.59-61 verte,

-potwierdzenie wykonanej operacji w dniu 15 października 2018 r. na rachunek (...) S. na kwotę 12.890,00 zł k.62,

- potwierdzenie wykonanej operacji w dniu 15 listopada 2018 r. na rachunek (...) S. na kwotę 12.997,00 zł k.63,

- potwierdzenie wykonanej operacji w dniu 17 grudnia 2018 r. na rachunek (...) S. na kwotę 12.996,00 zł k.64,

- zeznania świadka M. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- zeznania świadka B. W. protokół k.216 płyta DVD k.222,

- zeznania świadka A. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- przesłuchanie L. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- zeznania A. K. protokół k.219 płyta CD 222,

W dniu 15 lutego 2018 r. (...) sporządziło i następnie przesłało do Spółki oświadczenie o wysokości deklarowanych stawek podatkowych na rok 2018 dla gruntów pod liniami i urządzeniami elektroenergetycznymi należącymi do Spółki, położonych na terenie gmin: G., P. i S..

Oświadczenie zawierało wskazanie gmin, rodzaju podatku, obowiązującej stawki (w zakresie podatku od nieruchomości), powierzchni w metrach kwadratowych oraz wartości rocznej podatku. Łączna wartość podatku wyniosła 160958,40 zł.

Dowód:

- pismo (...) z dnia 15 lutego 2018 r., zn. spr. ZG. (...).4.2018 k.65,

- oświadczenie (...) G. o wysokości stawek podatkowych na rok 2018 dla gruntów pod liniami i urządzeniami elektroenergetycznymi (...) Sp. z o.o. Oddział (...) S. z dnia 15 lutego 2018 r. k.66,

- strona książki nadawczej N. z pieczęcią P. P. obejmująca datę 15.02.2018 k.67,

- zeznania świadka M. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- zeznania świadka B. W. protokół k.216 płyta DVD k.222,

- zeznania świadka A. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- przesłuchanie L. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- zeznania A. K. protokół k.219 płyta CD 222,

Jedna czwarta części z kwoty 160958,40 zł stanowi kwotę 40239,60 zł.

W dniu 30 listopada 2018 r. (...) wystawiło dla Spółki fakturę VAT nr (...) na kwotę 49494,71 zł brutto (40239,60 zł netto). Faktura ta obejmowała wynagrodzenie należne (...) z tytułu ustanowienia na rzecz Spółki służebności przesyłu w zakresie wynikającym z powołanej wyżej umowy, w części obejmującej czwarty kwartał 2018 roku. Wymieniona faktura została doręczona pozwanej.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) na kwotę 49494,71 zł brutto (40239,60 zł netto) wraz z potwierdzeniem odbioru w dniu 10 grudnia 2018 r. k.68-69,

- zeznania świadka M. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- zeznania świadka B. W. protokół k.216 płyta DVD k.222,

- zeznania świadka A. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- przesłuchanie L. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

- zeznania A. K. protokół k.219 płyta CD 222,

W piśmie pozwanej z dnia 22 lutego 2018 r. stanowiącym odpowiedź na przesłane przez (...) oświadczenie pozwana podniosła, że:

- nie zgadza się ze stanowiskiem (...) o opodatkowaniu w 2018 r. wszystkich gruntów pod napowietrznymi liniami energetycznymi, w tym gruntów leśnych, objętych służebnościami ustanowionymi na rzecz Spółki podatkiem od nieruchomości według stawki określonej w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: (...)), to jest według stawki właściwej dla gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania tych gruntów w ewidencji gruntów i budynków,

- stanowisko (...) i przesłane oświadczenie o wysokości podatków w roku 2018 jest sprzeczne z przyjętym trybem działania określonym w (...) o (...) z dnia 16 sierpnia 2012 r., umowie wykonawczej z dnia 31października 2012 r. oraz umowie o ustanowienie służebności przesyłu z dnia 26sierpnia 2015 r.,

- stosownie do §4 ust. 4 (...) (...) ma przesłać oświadczenie, które będzie w sposób prawidłowy wskazywać wartość podatków od gruntów pod napowietrznymi liniami energetycznymi w zależności od zakwalifikowania tych gruntów w ewidencji gruntów i budynków (tj. w przypadku gruntów leśnych (Ls) - właściwy będzie podatek leśny, od gruntów pozostałych (Tr) - podatek od nieruchomości według stawki określonej w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. c UPOL, od nieużytków (N) - brak podatku stosownie do zwolnienia określonego w art. 7 ust. 1 pkt 10 UPOL.

W uzasadnieniu wskazanego pisma pozwana zarzucała, że (...) naruszyło postanowienia Ramowej Umowy o (...). Ponadto Spółka wskazała, że nie zajmuje gruntów na prowadzenie działalności gospodarczej. Dalej Spółka wskazywała, że na gruntach leśnych jest prowadzona działalność leśna a (...) będące posiadaczem gruntów nie ma statusu przedsiębiorcy posiadającego grunty.

Dowód:

- pismo Spółki z dnia 22 lutego 2018 r. k.70-75,

W piśmie pozwanej z dnia 30 marca 2018 r. stanowiącym odpowiedź na przesłane przez (...) oświadczenie o zadeklarowanych podatkach, a także fakturę VAT za pierwszy kwartał 2018 r., podniesiono że:

- pozwana nie akceptuje kwoty wynagrodzenia za 2018 r. obliczonego przy zastosowaniu stawki najwyższej określonej w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. a UPOL, to jest od gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków,

-wynagrodzenie roczne z tytułu korzystania z gruntów (...) w 2018 r. powinno wynosić 53775,02 zł netto, odpowiednio kwartalnie 1/4 tej kwoty.

Pozwana wniosła o wystawienie faktury korygującej, która będzie zawierać kwotę wynagrodzenia z tytułu korzystania z gruntów (...) w odpowiednim kwartale 2018 r., obliczoną przy zastosowaniu stawki podatkowej w zależności od sposobu zakwalifikowania gruntów w ewidencji gruntów i budynków, to jest w przypadku gruntów leśnych (Ls) - właściwy będzie podatek leśny, od gruntów pozostałych (Tr) - podatek od nieruchomości według stawki określonej w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. c UPOL, od gruntów rolnych - podatek rolny. W uzasadnieniu swoich oczekiwań pozwana powołała się na postanowienia zawartej w dniu 16 sierpnia 2012 r. Ramowej Umowy o (...). Pozwana podniosła, że w wymienionej umowie strony zadeklarowały, w granicach obowiązującego prawa, podejmowanie działań zmierzających do kwalifikacji gruntów, jako grunty leśne opodatkowane podatkiem leśnym. Wobec braku zmiany obowiązującego prawa w zakresie opodatkowania gruntów leśnych lub rolnych pod napowietrznymi liniami energetycznymi, nie ma podstaw do zmiany kwalifikacji i ich opodatkowanie podatkiem od nieruchomości według stawki najwyższej. Dążenie przez (...) do zmiany kwalifikacji podatkowej wskazanych gruntów jest niezgodne z intencją wyrażoną w umowie ramowej. Następnie podniesiono, że pozwana na mocy Ramowej Umowy o (...) oraz umowy o ustanowienie służebności przesyłu służy prawo do weryfikacji oświadczenia (...). Pozwana zaprezentowała własny sposób wyliczenia wynagrodzenia, przy czym wyliczenie oparto na powierzchniach wynikających z danych przedstawionych przez (...). Spółka uznała, że wykona swoje zobowiązanie, jeśli zapłaci wynagrodzenie za jeden kwartał 2018 r. w wysokości odpowiadającej 1/4 części kwoty 53775,02 zł netto powiększoną o podatek VAT. W dniu 31 grudnia 2018 r. pozwana na poczet faktury VAT nr (...) z dnia 30 listopada 2018 r. zapłaciła kwotę 16535,84 zł. W efekcie do zapłaty z wymienionej faktury VAT pozwanej pozostała kwota 32958,87 zł.

Dowód:

- pismo pozwanej z dnia 30 marca 2018 r. k.76-78,

- potwierdzenie wykonanej operacji na kwotę 16535,84 zł na rachunek bankowy (...) w dniu 31 grudnia 2018 r. k.79,

- zeznania świadka B. W. protokół k.216 płyta DVD k.222,

- zeznania świadka A. B. protokół k.217 płyta DVD k.222,

W piśmie z dnia 4 marca 2019 r. (...) wezwało pozwaną do zapłaty należności wynikających m. in. z faktury VAT nr VAT nr (...) z dnia 30 listopada 2018 roku.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 4 marca 2019 r. z potwierdzeniem odbioru w dniu 11 marca 2019 r. k.80-81,

W kolejnych miesiącach (...) wielokrotnie wzywało pozwaną do zapłaty zaległych należności wynikających m. in. z faktury VAT nr (...) z dnia 30 listopada 2018 roku. (...) w swoich stanowiskach podtrzymywało zasadność zgłaszanych roszczeń.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 25 kwietnia 2019 r. z potwierdzeniem odbioru w dniu 20 maja 2019 r. k.82-83,

- pismo (...) z dnia 27 maja 2019 r. wraz z potwierdzeniem zgodności kopii dokumentu z dokumentem elektronicznym oraz wydrukiem z książki nadawczej z dnia 28 maja 2019 r. k.84-86,

- wezwanie do zapłaty z dnia 14 listopada 2019 r. z potwierdzeniem odbioru w dniu 18 listopada 2019 r. k.87-88,

- wezwanie do zapłaty z dnia 19 grudnia 2019 r, z potwierdzeniem odbioru w dniu 23 grudnia 2019 r. k.89-90,

- pismo (...) z dnia 5 marca 2020 r. z wydrukiem z książki nadawczej z dnia 5 marca 2020 r. oraz potwierdzeniem odbioru w dniu 9 marca 2020 r. k.91-93,

- wezwanie do zapłaty z dnia 30 kwietnia 2020 r. z potwierdzeniem odbioru w dniu 4 maja 2020 r. k.94-95,

Wszystkie wezwania okazały się bezskuteczne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się zasadne w całości.

Powód konsekwentnie wskazywał, że jego roszczenie opiera się o treść zawartej z pozwaną w dniu 26 sierpnia 2015 roku w formie aktu notarialnego umowy ustanowienia służebności przesyłu (a nie umowy wykonawczej, która regulować miała współpracę stron do czasu zawarcia umowy przesyłu, czy też ramowej umowy o współpracy).

W ocenie Sądu zapis § 12 umowy ramowej w ust. 2 (k.100) należy odczytywać, w ten sposób, że umowa ramowa przestaje obowiązywać z chwilą ustanowienia ostatniej służebności przesyła w trybie § 11, co nie oznacza, jednak, że obowiązuje ona dla gruntów dla których już ustanowiono służebność przesyłu. Ona obowiązuje tak długo jak długo nie zostanie ustanowiona ostatnia służebność przesyłu. Ustanowienie służebności przesyłu powoduje, iż prawa i obowiązki stron będzie regulować umowa o ustanowienie służebności przesyłu. Umowa ramowa jak i umowy wykonawcze określają zasady i warunki współdziałania stron jedynie do czasu ustanowienia służebności przesyłu (§ 1 ust. 3 umowy ramowej, k. 96 verte). Przeciwna argumentacja nie jest logiczna. Przyjęcie, że dla gruntów dla których ustanowiono służebność przesyła ma zastosowanie również umowa ramowa i umowa wykonawcza i tylko intepretowane tych umów łącznie z umową o ustanowienie służebności przesyłu pozwala na rekonstruowanie praw i obowiązków stron, doprowadziłoby do sytuacji, że w momencie ustanowienia ostatniej służebności przesyłu w rozumieniu § 12 ust. 2 umowy o której mowa wyżej, umowa ta uległaby rozwiązaniu, przez co umowa o ustanowienie służebności przesyłu dla danego gruntu nie mogłaby być wykonywana, ewentualnie nie byłoby sposobu na ustalenie treści tej umowy. Tożsame uwagi należy poczynić w odniesieniu do umowy wykonawczej z dnia 16 listopada 2012 r., tj. do jej § 12 ust. 3 (k.105)

Na mocy wspominanej umowy z dnia 26 sierpnia 2015 r. o ustanowieniu służebności obciążył nieruchomość na rzecz pozwanej jako przedsiębiorstwa energetycznego w sposób wskazany w treści art. 305 ¹ k.c. za wynagrodzeniem określonym w treści umowy. Możliwość zawarcia tego rodzaju umów przewidziana została w art. 39 a ustawy z dnia 28 września 1991 roku o lasach (Dz.U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59). W świetle ust. 1 tego przepisu nadleśniczy może za zgodą dyrektora regionalnej dyrekcji (...) obciążyć, za wynagrodzeniem, nieruchomości pozostające w zarządzie (...) służebnością przesyłu, z uwzględnieniem zasad gospodarki leśnej. Kwestie wynagrodzenia, w tym jego wysokość z uwagi na sposób wyliczenia, w okolicznościach sprawy determinuje treść art. 39 a ust. 2. Zgodnie z nim wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej ustala się w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych przez Lasy Państwowe od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem tą służebnością.

Okoliczność zawarcia przez strony w dniu 26 sierpnia 2015 roku umowy o ustanowienie służebności przesyłu była w sprawie bezsporna. Przedmiotu sporu nie stanowiło również uprawnienie powoda do żądania wynagrodzenia z tego tytułu.

Spór pomiędzy stronami koncentrował się natomiast wokół kwestii konieczności wyczerpania przez powoda drogi odwoławczej administracyjnej i sądowo-administracyjnej od ostatecznej decyzji administracyjnej stwierdzającej przez organ podatkowy wyższego obciążenia podatkowego, a co za tym idzie także określenia daty wymagalności roszczenia.

Z literalnego brzmienia umowy o ustanowienie służebności przesyłu wynika, że wynagrodzenie należne powodowi na gruncie postanowienia § 6 (k. 38) odpowiadać miało wysokości podatków i opłat poniesionych przez powoda od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem nieruchomości służebnością przesyłu (opisanej w § 5 umowy). Powyższe potwierdza również treść § 7 lit. f umowy (k. 38 verte), w którym strony ustaliły, iż wysokość rocznego wynagrodzenia z tytułu służebności przesyłu ustalana będzie na podstawie oświadczenia powoda o wysokości zadeklarowanych w danym roku podatkowym podatkach i opłatach od części nieruchomości, na których ustanowiona będzie służebność przesyłu.

Postanowienia § 8 stanowią z kolei regulację o charakterze zabezpieczającym interesy powoda (ustanawiającego służebność przesyłu), statuując niejako klauzulę pozwalającą na to, aby w sytuacji, gdy organ podatkowy ustali wyższy obowiązek podatkowy - niż wynika to z deklaracji składanych przez powoda, na podstawie których ustalane było należne mu wynagrodzenie - obciążyć pozwaną kwotą stwierdzoną właśnie w wydanej decyzji administracyjnej, celem pokrycia powstałej różnicy. W treści § 8 pkt 2 strony bowiem wprost uzgodniły, że wydanie ostatecznej decyzji administracyjnej, od której wniesione zostaną wszelkie przewidziane prawem zwyczajne środki odwoławcze, zmieniającej wysokość zapłaconego podatku od gruntów, na których ustanowiona została służebność przesyłu, prowadzi do powstania po stronie pozwanej zobowiązania do wyrównania powodowi kwoty zapłaconego podatku za okres ustalony decyzją.

Przyjąć zatem należało w tym kontekście, że nadrzędnym celem stron było takie ukształtowanie wynagrodzenia, które zwróci powodowi pełną uiszczoną kwotę podatku.

Dalej podać należy, że § 8 umowy w pkt 1, w pkt 2, w pkt 3, w pkt 4,w pkt 5 stanowi, że postanowienia te mają zastosowanie „w przypadku gdy” zachodzi opisany w tych postanowieniach stan faktyczny. W ocenie Sądu nie jest wymagane wyczerpanie toku instancji administracyjnej i sądowo-administracyjnej jeżeli organ podatkowy nie kwestionuje zadeklarowanej wysokości podatku. Takiej sytuacji § 8 umowy nie dotyczy, a kwota wynagrodzenia regulowana jest wprost w § 6 ust. 1 umowy (k. 38).

Przepisy art. 65 § 1 k.c. i 2 k.c. stanowią, że oświadczenie woli należy tak tłumaczyć jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje (§ 1); w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu (§ 2). W orzecznictwie przyjmuje się tzw. kombinowaną metodę wykładni oświadczeń woli (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 1995 r., w sprawie III CZP 66/95). Opiera się ona na założeniu, że najistotniejsze znaczenie ma rzeczywista wola stron, a dopiero, jeżeli nie sposób jej ustalić, bada się obiektywnie przyjęte znaczenie danego oświadczenia. W konsekwencji sąd stoi na stanowisku, iż kompleksowa (całościowa) analiza zapisów umowy o ustanowienie służebności przesyłu z dnia 26 sierpnia 2015 r., wskazuje na to, że jej celem było wyrównanie powodowi uszczerbku i skorygowanie wynagrodzenia w odniesieniu do wartości podatku wynikającej z ostatecznej decyzji administracyjnej (§ 8), a w sytuacji braku kwestionowania przez organ podatkowy wartości podatku zdeklarowanego wyrównanie poniesionego podatku należnego w wartości zadeklarowanej (§ 6 ust. 1 umowy o ustanowienie służebności przesyłu).

Przewidziany w umowie stron mechanizm korekty wynagrodzenia, związany z wynikiem ewentualnej procedury odwoławczej od decyzji podatkowej, służył urzeczywistnieniu regulacji art. 39a ust. 2 ustawy o lasach, stosownie do którego, wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej ustala się w wysokości odpowiadającej wartości podatków i opłat ponoszonych przez Lasy Państwowe od części nieruchomości, z której korzystanie jest ograniczone w związku z obciążeniem tą służebnością. Mechanizm ten stwarzał możliwość pobrania od pozwanej wynagrodzenia odpowiadającego rzeczywistej (faktycznie poniesionej) wysokości podatków i opłat związanych z ustanowioną na jej rzecz służebnością. Dodać należy, że wysokość podatku wynika z przepisów prawa powszechnego a nie z umowy stron.

Brak jest uzasadnienia dla sytuacji, w której powód, który obciąża swoją nieruchomość na rzecz innego podmiotu, ma ponosić koszty wyższego podatku od nieruchomości – jako związanego z zastosowaniem stawki dla gruntów, na których prowadzona jest działalność gospodarcza, skoro nie on jest podmiotem wykonującym tego rodzaju działalność - podmiotem takim jest pozwana, której status przedsiębiorcy energetycznego doprowadził do przyjęcia takiej wysokości stawki, a w konsekwencji obciążenia powoda wyższą kwotą podatku. Kwestia ta była przedmiotem wielu wypowiedzi w judykaturze, a podsumowanie dotychczasowego orzecznictwa administracyjnego stanowi uchwała NSA (7) z dnia 9 grudnia 2019 r. w sprawie II FPS 3/19 (publ. na orzeczenia.nsa.gov.pl). Zgodnie z nią przedsiębiorca przesyłowy, który zawarł z (...) Lasy Państwowe umowę o ustanowienie służebności przesyłu na gruntach Skarbu Państwa, nie jest podatnikiem podatku od nieruchomości od tych gruntów w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 4 lit. a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2018 roku. Co istotne, NSA w uchwale tej zwrócił m.in. uwagę na przepis art. 39a ust. 2 ustawy o lasach, podkreślając, że to unormowanie ma na celu zapewnienie stosownej rekompensaty finansowej jednostce organizacyjnej (...), jako podatnikom podatku od nieruchomości w wysokości niezależnej od treści obowiązującej umowy, na co wskazuje zwrot legislacyjny „ustala się w wysokości”. Ma ono zatem gwarantować podatnikowi środki na zapłatę danin i nie stwarza możliwości do niedozwolonego modyfikowania treści obowiązku podatkowego i podmiotu obarczonego obowiązkiem zapłaty podatku od nieruchomości. W świetle powyższej uchwały składu 7 sędziów NSA chybiona jest argumentacja pozwanej w sprzeciwie na uzasadnienie oddalenia powództwa, związana z nowelizacją przepisów z dniem 1 stycznia 2019 roku.

Powód postępując zgodnie z ww. orzecznictwem zadeklarował wyższą stawkę podatku. O tym fakcie poinformował pozwaną (k.65-67). Pozwana nie zareagowała na przesłane oświadczenie.

O odsetkach od ww. kwoty należności głównej Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. Mieć należy, na uwadze, że sposób płatności został uregulowany w § 7 lit. a, b, c, e umowy z dnia 26 sierpnia 2015 r.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o treść przedłożonych do akt dowodów z dokumentów. Żadna ze stron nie kwestionowała ich prawdziwości, wyciągając jedynie częściowo odmienne wnioski. Podstawą ustalenia stanu faktycznego były również zeznania świadków, które sąd ocenił jako wiarygodne, w pełni korespondujące z materiałem dokumentarnym. Sąd posiłkowo oparł się także na zeznaniach świadka A. K. w zakresie, w którym korespondowało ono z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Treść zeznań tego świadka nie pozwoliła na dokonanie wykładni obowiązującej umowy stron, albowiem uczestniczył on jedynie w zawieraniu pierwszej, ramowej umowy o współpracy i nie miał wiedzy w przedmiocie późniejszych umów pomiędzy stronami, w których redagowaniu czy zawieraniu nie brał udziału. Z tego powodu świadek albo nie był w stanie wyjaśnić znaczenia spornych postanowień umowy.

W tym stanie rzeczy Sąd orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w treści art. 98 k.p.c. Powód wygrał spór w całości. Na koszty poniesione przez powoda (który jako Skarb Państwa był podmiotem zwolnionym od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych i opłaty skarbowej) złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości stawki minimalnej - 3600 zł (ustalone zgodnie z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz koszt opłaty od pełnomocnictwa.

W pkt III sentencji wyroku Sąd, mając na względzie treść art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, obciążył pozwaną jako przegrywającą sprawę opłatą od pozwu w kwocie (...), od której zwolniony był powód.

SSR Andrzej Muzyka

Sygn. akt XI GC 900/20 dnia 3 marca 2021 r.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)