Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 23 lutego 2021 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Dariusz Plewczyński

Protokolant: Agata Trawka

po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2021 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa G. G.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) spółki akcyjnej w W. na rzecz powoda G. G. kwotę 799,50 zł (siedemset dziewięćdziesiąt dziewięć zł pięćdziesiąt gr) z ustawowymi odsetkami opóźnienie od dnia 8 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 382 zł (trzysta osiemdziesiąt dwa zł) tytułem zwrotu kosztów procesu.

XI GC 693/20

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 listopada 2019 r. G. G. wniósł przeciwko (...) spółce akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 2521 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 8 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu, powód wskazał, iż dnia 12 lutego 2019 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki M. (...) nr rej. (...) należący do K. S.. Sprawca zdarzenia objęty był ochroną na podstawie umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej z (...) spółką akcyjną w W.. Powód jako nabywca wierzytelności przysługującej poszkodowanemu, dochodzi dalszego odszkodowania tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego, wynajętego poszkodowanemu i kosztów holowania, pomniejszonych o kwotę dotychczas wypłaconego odszkodowania.

Nakazem zapłaty z dnia 12 marca 2020 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie X Wydziale Gospodarczym, orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie pozwany wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając nakaz w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany zakwestionował legitymację czynną powoda oraz podniósł zarzut spełnienia roszczenia, poprzez wypłatę odszkodowania pozwalającego na pokrycie szkody. Nadto pozwany zakwestionował dobową stawkę, wskazując na złożoną poszkodowanemu ofertę zorganizowania najmu pojazdu zastępczego, z której nie skorzystał. Finalnie pozwany zakwestionował roszczenie w zakresie dochodzonych odsetek.

W toku postepowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 12 lutego 2019 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki M. (...) nr rej. (...) należący do K. S.. Sprawca zdarzenia objęty był ochroną ubezpieczeniową na podstawie ważnej polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartej z (...) spółką akcyjną w W..

Dnia 12 lutego 2019 r. poszkodowany zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki R. (...) nr rej. (...), przy dobowej stawce najmu wynoszącej 200 zł netto. Tego samego dnia poszkodowany zawarł z powodem G. G. umowę cesji wierzytelności, na podstawie której przelał na jego rzecz wierzytelność przysługującą mu w stosunku do ubezpieczyciela sprawcy szkody- (...) spółki akcyjnej w W., z tytułu zdarzenia z dnia 12 lutego 2019 r.

Poszkodowany dokonał telefonicznego zgłoszenia szkody, w trakcie rozmowy, poszkodowany poinformował konsultanta, iż korzysta już z wynajętego pojazdu zastępczego udostępnionego przez powoda, który holował pojazd poszkodowanego- (...) a (...) ( (...)). Konsultant poinformował poszkodowanego o możliwości organizacji pojazdu zastępczego od dnia szkody, o wysokości stawek akceptowalnych oraz przekazał instrukcje w przedmiocie skorzystania z oferty ubezpieczyciela. W przypadku pojazdu klasy D wskazano kwotę 130zł netto. Poszkodowany nie był zainteresowany szczegółami najmu.

Już po rozmowie telefonicznej, pod wpływem przedstawiciela powoda sporządzone zostało oświadczenie poszkodowanego datowane na dzień 12 lutego 2019r.

Dowód:

- umowa cesji z dnia 12 lutego 2019 r. k. 10;

- pełnomocnictwo k. 11;

- umowa najmu z dnia 12 lutego 2019 r. k. 12;

- oświadczenie k. 9;

- nagranie zgłoszenia szkody, płyta CD k. 39;

- dokumenty z akt szkody, płyta CD k. 39;

- zeznania świadka K. S. k. 57-58;

Decyzją z dnia 20 lutego 2019 r. ubezpieczyciel sprawcy szkody, zakwalifikował szkodę w pojeździe poszkodowanego jako tzw. całkowitą, ustalając wysokość odszkodowania na kwotę 12 081,50 zł, oferując pomoc w zbyciu wraku w trybie aukcji.

Dowód:

- decyzja (...) z dnia 20 lutego 2019 r., akta szkody, płyta CD k. 39;

Dnia 8 marca 2019 r. powód wystawił na rzecz poszkodowanego fakturę VAT nr (...) na łączą kwotę 5227,50 zł, na którą składały się kwoty 4920 zł brutto (4000 zł netto) tytułem najmu pojazdu zastępczego marki R. (...) nr rej. (...) przez okres 20 dni, przy stawce dobowej 200 zł netto oraz kwota 307,50 zł brutto (250 zł netto) tytułem transportu uszkodzonego pojazdu z miejsca kolizji.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) k. 14;

Pismem z dnia 8 marca 2019 r. działające w imieniu powoda Centrum (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S., wezwało ubezpieczyciela sprawcy szkody do zapłaty łącznej kwoty 5227,50 zł w związku z wystawioną fakturą VAT.

Dowód:

- pismo z dnia 8 marca 2019 r. k. 15;

- wiadomość e-mail k. 16;

Decyzją z dnia 20 marca 2019 r. pozwany zakład ubezpieczeń, przyznał powodowi odszkodowanie w kwocie 2164,80 zł tytułem najmu pojazdu zastępczego, uznając za uzasadniony okres najmu 16 dni, przy zweryfikowanej dobowej stawce najmu do kwoty 110 zł netto.

Dowód:

- decyzja (...) z dnia 20 marca 2019 r. k. 17;

Pismem z dnia 2 kwietnia 2019 r. Centrum (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S., działając w imieniu powoda wniosła odwołanie od decyzji, wzywając do zapłaty pozostałej kwoty 3062,70 zł wraz z należnymi odsetkami.

Dowód:

- pismo z dnia 2 kwietnia 2019 r. k. 18-19;

- wiadomość e-mail k. 20;

Decyzją z dnia 6 maja 2019 r. pozwany zakład ubezpieczeń, przyznał powodowi dopłatę do odszkodowana tytułem najmu pojazdu zastępczego w kwocie 541,20 zł, uznając za uzasadniony koszt najmu w łącznej kwocie 2706 zł.

Dowód:

- decyzja (...) z dnia 6 maja 2019 r k. 21;

Średnia stawka najmu pojazdu odpowiadającego klasie pojazdu uszkodzonego i wynajmowanego w rozliczeniu bezgotówkowych, w opcji z rozliczeniem bezgotówkowym, pełnym zakresem ubezpieczeń OC/AC, zniesionym udziałem własnym w szkodach, możliwością wyjazdu za granicę wynosiły:

- z limitem kilometrów 166-203 zł doba/netto;

- bez limitu kilometrów 180-220 zł doba/netto.

Pojazd wynajmowany odpowiadał klasie pojazdu uszkodzonego (klasa D).

Dowód:

- opinia biegłego sądowego M. M. (1) k. 72-90;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest uzasadnione w części.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowił art. 822 § 1 i 2 k.c., zgodnie z którym przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w §1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. Odpowiedzialność pozwanego towarzystwa ubezpieczeń wynikała również z art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym, ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Obowiązkiem odszkodowawczym ubezpieczyciela wobec poszkodowanego są objęte wszelkie postaci szkody wyrządzone tej osobie, a więc zarówno szkody na osobie, jak i szkody na mieniu, co wynika z art. 34 ust. 1 powołanej ustawy.

Bezspornym jest, iż pojazd sprawcy wypadku, w którym doszło do uszkodzenia pojazdu ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej u pozwanej. Również bezsporna jest osoba poszkodowanego. Niezbędność wynajęcia pojazdu zastępczego potwierdził świadek K. S. w oświadczeniu i zeznaniach.

W niniejszej sprawie w zamian za udostępnienie pojazdu powód nabył względem ubezpieczyciela roszczenie o odszkodowanie. Taka forma rozliczenia wynika z treści umowy cesji jak również z wyjaśnień poszkodowanego. Podobnych spraw przed tutejszym Sądem, w których powód dochodzi nabytych wierzytelności odszkodowawczych z tytułu najmu pojazdu jest wiele trudno więc mówić o jakiejś pozorności. Powód zapewnił poszkodowanemu spokojne korzystanie z pojazdu zastępczego przez cały okres najmu, a więc wykonał swoje obowiązki jako wynajmującego. Najemca w tym zakresie żadnych uwag nie zgłaszał.

Świadczeniem wzajemnym poszkodowanego w niniejszej sprawie nie było świadczenie pieniężne, lecz przeniesienie wierzytelności. Zawarcie tego typu umowy nie budzi wątpliwości w płaszczyźnie normy art. 353 ¹ k.p.c. Umowa taka spotykana jest często w praktyce tzw. likwidacji szkód komunikacyjnych. Zaletą tego rodzaju rozliczenia (określanego często w praktyce jako „bezgotówkowa likwidacja szkody") jest atrakcyjna dla poszkodowanego forma, która ogranicza ryzyko uzyskania odszkodowania nie pokrywającego w całości poniesionych kosztów. Przedstawiona forma rozliczeń między poszkodowanym i wynajmującym nie pozwala na przyjęcie, by koszty wskazane przez powoda w fakturze VAT mogły być uznane za równowartość kosztów poniesionych przez poszkodowanego czy też kosztów koniecznych do naprawienia szkody poniesionej przez poszkodowanego w wyniku zdarzenia, za które pozwany ponosi odpowiedzialność. Wartość wynagrodzenia powoda nie stanowiła przedmiotu negocjacji, skoro założeniem transakcji między tymi podmiotami było, iż powód otrzyma wynagrodzenie w postaci przelewu wierzytelności w stosunku do ubezpieczyciela.

Zgodnie z art. 509 §1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Natomiast zgodnie § 1 art. 510 k.c. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania (§2). Stosownie do art. 882 §4 k.c. poszkodowany może dochodzić odszkodowania bezpośrednio od ubezpieczyciela sprawcy. Jest to samodzielne odrębne roszczenie, które może być przedmiotem obrotu. Fakt nabycia wierzytelności przez powoda wynika z przedstawionej umowy cesji. Czynności tej nie kwestionował poszkodowany w czasie przesłuchania, a i pozwana nie miała wątpliwości wypłacając część odszkodowania z tytułu najmu. W ocenie Sądu nie ma żadnych podstaw do podważania skuteczności dokonanego przelewu. Zapis w sprzeciwie dotyczący M. M. (2) nie ma żadnego związku ze sprawą. Osoba taka nie pojawia się w stanie faktycznym

Pozwana wypłaciła dotychczas łącznie odszkodowanie za najem w kwocie 2706zł brutto przyjmując za zasadną stawkę 110zł netto + vat i okres 20 dni. Spór dotyczy więc nie zasady ale wysokości odszkodowania.

Strona powodowa w pozwie domaga się zapłaty dalszych kosztów z tytułu odszkodowania uznając, że wypłacona przez pozwaną kwota była niewystarczająca do naprawienia szkody.

Odszkodowanie według powoda obejmuje zarówno koszty holowania w kwocie 307,50zł jak i najmu w kwocie 4920zł brutto (20 x200zł netto + vat).

Pozwana w toku procesu nie odniosła się do należności za holowanie, przyjąć więc należy, że jej nie kwestionowała. W przypadku najmu spór sprowadza się do stawki najmu, gdyż obie strony uwzględniły okres 20 dni.

W dotychczasowych judykatach podkreślano wielokrotnie, że uznanie wydatków związanych z najmem pojazdu zastępczego za element szkody musi być oceniane indywidualnie w realiach każdej konkretnej sprawy. Przy ustaleniu wysokości odszkodowania z tego tytułu stosować należy metodę dyferencyjną, zgodnie z którą za szkodę poczytać należy różnicę między stanem majątku poszkodowanego, który powstał po wystąpieniu zdarzenia sprawczego a hipotetycznym stanem jaki istniałby, gdyby do zdarzenia tego nie doszło. Poszkodowany, którego pojazd uległ uszkodzeniu w wyniku zdarzenia komunikacyjnego, nie uzyskuje roszczenia o zapewnienie mu pojazdu zastępczego. Zatem nie jest uzasadnione poszukiwanie abstrakcyjnych sposobów „wycenienia” wartości szkody polegającej na niemożności korzystania z uszkodzonego pojazdu. Ustalenie odszkodowania w omawianym zakresie wymaga przede wszystkim udowodnienia przez poszkodowanego wysokości szkody.

Jednocześnie w myśl art. 361 §1 k.c. jedynie w sytuacji gdy koszty poniesione na najem pojazdu „zastępczego” będą kwalifikowały się jako normalne (zwykłe) następstwa zdarzenia sprawczego, uznać je można będzie za składnik (element) szkody w przedstawionym wyżej rozumieniu.

Prawidłowe ustalenie istnienia związku przyczynowego w rozumieniu normy art. 361 §1 k.c. między zdarzeniem sprawczym a kosztami ponoszonymi celem uzyskania możności korzystania z pojazdu zastępczego, wymaga zwłaszcza (co również stanowiło przedmiot wypowiedzi w orzecznictwie i nauce prawa) wzięcia pod uwagę zachowania się wierzyciela w trakcie usuwania skutków zdarzenia sprawczego. Podkreśla się, że na wierzycielu (poszkodowanym) spoczywa obowiązek zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów wywodzony z regulacji art. 354 §2 k.c., 362 k.c. i 826 §1 k.c.). Zatem szkody nie będzie stanowił każdy wydatek poniesiony celem uzyskania możności korzystania z pojazdu zastępczego, a jedynie taki, który w realiach konkretnej sprawy zostanie uznany w świetle powołanych przepisów za niezbędny i celowy dla zapobieżenia szkody w majątku przedsiębiorcy (por. zwłaszcza uzasadnienie uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 17 listopada 2011(III CZP 5/11/ OSNC 2012 nr 3 poz. 28).

W orzecznictwie eksponuje się wreszcie konieczność zachowania rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika przy ponoszeniu kosztów najmu pojazdu zastępczego. Wydatki z tego tytułu są uwzględniane jako element szkody z tej przyczyny, że służyć one powinny zasadniczo zmniejszeniu ujemnych następstw w sferze majątkowej poszkodowanego. Zatem w tym kontekście również należy oceniać celowość i zasadność wydatków ponoszonych przez poszkodowanego.

Nie może być więc uznane za stanowiące element szkody zobowiązanie do zapłaty wynagrodzenia za najem pojazdu gdy prawo do czasowego korzystania z pojazdu zastępczego, można było uzyskać ponosząc znacznie niższe koszty.

Działanie wierzyciela (poszkodowanego), który w takiej sytuacji będzie wybierał ofertę znacznie droższą, w istocie narusza jego obowiązki wynikające z powołanych wyżej art. 362 k.c. 354 §2 k.c. i 826 k.c. i wbrew powinności minimalizacji szkody (kosztów związanych z jej usuwaniem) sprowadza się do istotnego i nieuzasadnionego okolicznościami zwiększenia zakresu majątkowych następstw zdarzenia sprawczego. Jako takie, koszty te nie będą mogły być poczytane za normalne (w rozumieniu art. 361 §1 k.c.) następstwa tego zdarzenia i nie będą obciążały podmiotu obowiązanego do naprawienia szkody (a w efekcie również jego ubezpieczyciela).

W tym miejscu zwrócić należy uwagę na aktualne stanowisko Sądu Najwyższego będące niejako odpowiedzią na zwiększenie się sporów z udziałem podmiotów oferujących tzw. najem bezgotówkowy tj. rozliczany z ubezpieczenia sprawcy. W uchwale z dnia 24 sierpnia 2017r (sygn. akt III CZP 20/17), Sąd Najwyższy wskazał, że jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione”. W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Z uwagi na ciążący na ubezpieczycielu obowiązek szczególnej, podwyższonej staranności nie można też przypisać decydującego znaczenia czynnikowi w postaci szczególnego zaufania, jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana. Za przyjętą interpretacją przemawia nie tylko powołana w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP 5/11) zasada proporcjonalności, nakazująca uwzględnić godne ochrony interesy poszkodowanego i dłużnika, ale także ogólniejszy wzgląd na racjonalność ekonomiczną rozwiązań prawnych. Trudno bowiem pominąć, że proponowanie przez ubezpieczycieli (we współpracy z innymi przedsiębiorcami) pojazdów zastępczych jest - ze względu na efekt skali i związaną z tym efektywność kosztową - rozwiązaniem korzystnym dla ogółu ubezpieczonych, gdyż ogranicza koszty ochrony ubezpieczeniowej (i tym samym wysokość składek). Rozwiązanie takie może sprzyjać także korzystnej dla ubezpieczonych konkurencji w zakresie stawek czynszu najmu. Niesie również pewne korzyści dla samego poszkodowanego, który - korzystając z propozycji ubezpieczyciela - ma zapewnione pełne pokrycie kosztów pojazdu zastępczego, unika związanych z tym sporów i przedłużenia postępowania likwidacyjnego. W szerszej skali przyczynia się także do redukcji liczby sporów sądowych, gdyż - jak wynika z badań orzecznictwa sądów powszechnych - właśnie spory o zasadność stawek czynszu są najczęstszym zarzewiem procesów sądowych. Należy też podkreślić, że proponowana wykładnia nie eliminuje ani nie ogranicza przysługującej poszkodowanemu swobody wyboru kontrahenta, od którego najmie pojazd. Sprawia jedynie - ze względu na obowiązek zapobiegania zwiększeniu rozmiarów szkody - że zawierając umowę na mniej korzystnych warunkach od proponowanych przez ubezpieczyciela, poszkodowany będzie zmuszony ponieść część związanych z tym kosztów. Przeciwko przedstawionemu stanowisku nie przemawia wystarczająco silnie przyjmowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd, że odpowiedzialnością ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej objęte są - jako „niezbędne i ekonomicznie uzasadnione” - koszty naprawy pojazdu ustalone według cen, którymi posługuje się swobodnie wybrany przez poszkodowanego warsztat naprawczy dokonujący naprawy samochodu, choćby odbiegały (były wyższe) od cen przeciętnych, jeżeli tylko odpowiadają cenom stosowanym przez usługodawców na lokalnym rynku (por. zwłaszcza uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03, OSNC 2004, nr 4, poz. 51 i postanowienie składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 lutego 2006 r., III CZP 91/05, nie publ.). Trzeba zwrócić uwagę, że w przypadku kosztów naprawy pojazdu służących bezpośrednio wyeliminowaniu już istniejącej szkody majątkowej interes poszkodowanego podlega intensywniejszej ochronie niż w przypadku wydatków na najem pojazdu zastępczego, które nie służą wyrównaniu szkody - utrata możliwości korzystania z rzeczy nie jest szkodą - lecz jedynie wyeliminowaniem negatywnych następstw majątkowych doznanych przez poszkodowanego w wyniku uszkodzenia (zniszczenia) pojazdu (por. uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11). W konsekwencji wymagania dotyczące pokrycia obu kategorii kosztów różnią się. O ile celowość i ekonomiczność wydatków służących bezpośrednio restytucji (naprawie pojazdu) jest kontrolowana co do zasady tylko w wąskich granicach określonych w art. 363 § 1 zd. 2 k.c., o tyle w przypadku kosztów służących wyeliminowaniu negatywnych następstw majątkowych - jest samoistną, podstawową przesłanką warunkującą zakwalifikowanie tych wydatków jako szkodę. Znaczenie tej różnicy uwidacznia się także w tym, że zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r. (III CZP 5/11) kompensacie podlegają jedynie rzeczywiście poniesione wydatki na najem pojazdu zastępczego, podczas gdy koszty naprawy pojazdu mogą być - zgodnie z utrwalonym orzecznictwem - dochodzone jeszcze przed ich poniesieniem (por. uchwały Sądu Najwyższego: z dnia 15 listopada 2001 r., III CZP 68/01, OSNC 2002, nr 6, poz. 74, z dnia 13 czerwca 2003 r., III CZP 32/03 i z dnia 17 maja 2007 r., III CZP 150/06, OSNC 2007, nr 10, poz. 144 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 27 czerwca 1988 r., I CR 151/88, (...) 1988, nr 6, s. 16; z dnia 11 czerwca 2001 r., V CKN 266/00, OSP 2002, nr 3, poz. 40, z dnia 20 lutego 2002 r., V CK 908/00, nie publ., z dnia 11 czerwca 2001 r., V CKN 226/00, OSP 2002, z. 3, poz. 40, z dnia 7 sierpnia 2003 r., IV CKN 387/01, nie publ., z dnia 21 sierpnia 2013 r., II CSK 707/12, OSNC 2014, nr 4, poz. 48).

Jeśli idzie o stawkę najmu to zwrócić należy uwagę na fakt, że pozwana proponowała organizację najmu pojazdu zastępczego. Wyraźna propozycja padła w trakcie rozmowy telefonicznej, przy czym zaznaczono, że pojazd zastępczy przysługuje już od tego dnia.

Poszkodowany K. S. początkowo był zainteresowany najmem u ubezpieczyciela ale ostatecznie wybrał ofertę powoda („od tego pana wezmę”). Nie bez znaczenia były zapewne okoliczności towarzyszące tj. fakt prowadzenia rozmowy telefonicznej przez poszkodowanego w lawecie w obecności reprezentanta powoda (poszkodowany pyta go nawet o pewne rzeczy), który zapewniał o bezgotówkowym rozliczeniu najmu. K. S. potwierdził w czasie przesłuchania, że proponowano mu pojazd zastępczy „ale już miał” i „nie interesował się na jakich warunkach ubezpieczyciel oferował pojazd”.

Z powyższego wynika, że poszkodowany w czasie rozmowy w ogóle nie był zainteresowany szczegółami propozycji ubezpieczyciela, gdyż zamierzał wynająć samochód u powoda, a konsultanta poinformował wprost, że pojazd ma już wynajęty. W takiej sytuacji trudno, aby konsultant wbrew woli rozmówcy podawał szczegóły najmu, którego poszkodowany nie chce. W niniejszej sprawie w czasie rozmowy i tak podano akceptowalne stawki pojazdów zastępczych, przy czym przy pojeździe klasy D wskazano 130zł netto. Wynika to zarówno z nagrania jak i podsumowania zgłoszenia szkody.

Po szkodzie sytuacja poszkodowanego powinna być taka sama jak przed szkodą, nie powinna więc ulec pogorszeniu ani polepszeniu. Za przywrócenie takiego stanu odpowiedzialna jest pozwana. Odrzucenie przez poszkodowanego oferty organizacji najmu przez ubezpieczyciela, jak wskazał Sąd Najwyższy w przywołanym orzeczeniu, musi być wykazane szczególnymi racjami. Nie polega to na tym aby strona powodowa, już po zakończeniu najmu i nabyciu wierzytelności, wyszukiwała hipotetyczne wątpliwości, ale by poszkodowany racjonalnie wyjaśnił dlaczego nie skorzystał z oferty pozwanej.

Z zebranego materiału dowodowego w żaden sposób nie wynika, że propozycja pozwanej, która deklarowała najem od dnia szkody, nie zaspokajała potrzeb komunikacyjnych poszkodowanego. Bynajmniej poszkodowany na takie okoliczności nie wskazał. K. S. wcale nie był zainteresowany tym, co oferował mu ubezpieczyciel.

Oświadczenie k.13 ma charakter pozorny i sporządzono je już po rozmowie telefonicznej w trakcie której poszkodowany nie pytał o szczegóły najmu. W zeznaniach świadek w odniesieniu do tego oświadczenia wskazał, że wydaje mu się, że ktoś podpowiedział mu co ma wpisać i że nie dopytywał w zakładzie ubezpieczeń o limit kilometrów i zniesienie udziału własnego (w oświadczeniu zawarto zapis, że oczekuje wynajmu bez tych ograniczeń). Z pewnością pytania takie nie padły podczas rozmowy, w której ubezpieczyciel proponował organizacje najmu pojazdu zastępczego. To zapewne strona powodowa dążyła do sporządzenia swoistej „podkładki” w celu uzasadnienia skorzystania z jej propozycji najmu. W uzupełnieniu dodać tylko można, że sama umowa zawarta przez powoda z poszkodowanym jest stosunkowo lakoniczna a faktyczne warunki umowy (które użytkownik zaaprobował podpisem) są nieznane.

Samochód zastępczy nie jest elementem obligatoryjnie przysługującym każdemu poszkodowanemu. Jego udostępnienie ma wyrównać ubytek w postaci niemożności korzystania z pojazdu własnego, czyli służyć zaspokajaniu potrzeb poszkodowanego, które wcześniej realizowane były z udziałem pojazdu własnego. Oczywiście ma on prawo do swobodnego wyboru wypożyczalni oraz ustalenia dowolnych warunków najmu, ale działania tego typu nie mogą zwiększać szkody i rodzić negatywnych konsekwencji dla ubezpieczyciela sprawcy. W niniejszej sprawie ubezpieczyciel proponował organizację najmu pojazdu zastępczego wskazując poszkodowanemu akceptowalną stawkę 130zł netto za dobę. W tej sytuacji dalsze obniżenie tej stawki przez pozwaną do110zł netto było nieuzasadnione.

Wobec przedstawionych wyżej okoliczności bez znaczenia było czy stawka powoda była stawką rynkową, istotnym jest bowiem, że poszkodowany miał realną możliwość wynajęcia pojazdu według niższej stawki wskazanej mu przez konsultanta pozwanej.

Podsumowując zasadne odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego to 3198zł brutto (20x 130zł + vat). Dotychczas z tytułu najmu wypłacono kwotę 2706zł, zasądzeniu podlega więc z tego tytułu kwota 492zł., a z tytułu kosztów holowania 307,50zł łącznie 799,50zł .

Odsetki przyznano na podstawie art. 817 k.c. zgodnie z żądaniem pozwu.

Istotne elementy materiału dowodowego omówione zostały we wcześniejszej fazie uzasadnienia. Dla porządku wskazać należy, że Sąd dokonał ustaleń w oparciu o częściowo niesporne twierdzenia stron, dowody z dokumentów, nagranie, zeznania świadka oraz dowód z opinii biegłego. Autentyczność i treść dokumentów nie była kwestionowana, strony wyprowadzały z nich jedynie częściowo odmienne wnioski. Zeznania świadka i opinię biegłego Sąd uznał za wiarygodne.

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.).

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach stanowi art. 100 zd.1 k.p.c. stosownie do którego w razie częściowego uwzględnienia żądań koszty będą stosunkowo rozdzielone.

Powód wygrał proces w 32% i poniósł następujące koszty: opłatę od pozwu w kwocie 200zł, połowę kosztów biegłego 353,40zł, opłatę od pełnomocnictwa 17zł oraz koszt wynagrodzenia pełnomocnika 900zł. Wysokość kosztów wynagrodzenia pełnomocnika ustalono w wysokości stawki minimalnej na podstawie §2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800).

Pozwana powinna zwrócić 32% kosztów celowych poniesionych w celu dochodzenia należności, czyli kwotę 470zł.

Na uwzględnione do rozliczenia po stronie pozwanej koszty procesu składają się połowa kosztów opinii biegłego 353,40zł i koszt zastępstwa procesowego w kwocie 900zł, który określono na podstawie §2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804).

Pozwana wygrała w 68%. Powód powinien jej więc zwrócić kwotę 852zł.

Po odjęciu od kwoty 852zł. kwoty 470zł otrzymujemy kwotę 382zł tj. kwotę jaką zobowiązany jest uiścić powód.

Mając na uwadze powyższe rozstrzygnięto jak w punkcie III sentencji.

ZARZĄDZENIE

1.(...)

2.(...)

(...)

3. (...)

4. (...)

5. (...)

6.(...)

7. (...) (...) (...)

8. (...)