Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 792/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Lubaniu z dnia 2 października 2019r. sygn. akt II K 403/17

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

Ł. S.

Uderzenie pokrzywdzonego pięścią w głowę w trakcie zdarzenia w dniu 3 września 2016r.

Opinia biegłego Ryszarda Pastwy

k. 478- 479

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

Ł. S.

Wydatki poniesione przez rodzinę pokrzywdzonego w trakcie jego pobytu w szpitalu po zdarzeniu w dniu 3 września 2016r.

Zeznania świadków:

G. K.

K. K. (2)

K. K. (1)

k. 498v.- 499

k.499

k.499

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

Opinia biegłego Ryszarda Pastwy

Brak powodów do zakwestionowania wniosków opinii przedstawionej przez biegłego. Biegły patomorfolog wydał opinię w oparciu o dokumentację medyczną zebraną przez właściwe podmioty świadczące pomoc medyczną. Wnioski tej opinii są logiczne, jasno i czytelnie uzasadnione.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1

Zeznania świadków:

G. K. k. 498v.- 499

K. K. (2) k.499

K. K. (1) k.499

Świadkowie ci w swoich zeznaniach złożonych przed Sądem Okręgowym nie potrafili dokładnie wskazać jakie wydatki ponieśli w związku z leczeniem A. K. po zdarzeniu z dnia 3 września 2016r. Operowanie przez nich ogólnymi stwierdzeniami „wszystkie pieniądze z opieki szły na męża”, „nie pamiętam ile wydawaliśmy na pampersy, maści”, „nie pamiętam ile wydawaliśmy na tatę” nie pozwoliło na ustalenie jaką rzeczywistą szkodę w sensie materialnym ponieśli oni na skutek działania oskarżonego.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mający wpływ na jego treść, poprzez niezasadne i sprzeczne ze zgromadzonym materiałem dowodowym uznanie, iż Ł. S. nie działał w zamiarze spowodowania u A. K. obrażeń ciała o jakich mowa w art. 156§1 pkt. 2 kk., podczas gdy wszechstronna analiza okoliczności zdarzenia, w tym fakt zadania pokrzywdzonemu ciosu w głowę i spowodowania jego upadku na twarde podłoże, motyw działania oskarżonego, działanie wewnątrz pomieszczenia w którym znajdowały się liczne przedmioty i elementy wyposażenia, przemawiają za uznaniem, iż oskarżony przewidywał i godził się ze spowodowaniem u pokrzywdzonego obrażeń ciała w postaci złamania kości ciemieniowej i skroniowej lewej, ostrego krwiaka podtwardówkowego nad prawą półkulą mózgu z efektem masy i przemieszczeniem struktur środkowych nad lewą stroną oraz stłuczenia mózgu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Lp.

Zarzut

2

Obraza przepisu prawa materialnego, wyrażonego w art. 46§1 k.k., poprzez zaniechanie orzeczenia wobec Ł. S. obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem w całości, w sytuacji, gdy pokrzywdzeni G. K., K. K. (1), U. A., K. K. (2), Ł. K. i R. K. działając na podstawie art. 52§1 kpk złożyli, z zachowaniem terminu określonego w art. 49a k.p.k., wniosek o orzeczenie wobec oskarżonego takiego środka.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Lp.

Zarzut

Rażąca niewspółmierności orzeczonej wobec Ł. S. kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, na skutek przecenienia przez Sąd I instancji występujących w sprawie okoliczności łagodzących, takich jak: fakt częściowego przyznania się oskarżonego do popełnienia zarzucanego mu czynu oraz relatywnie młody wiek oskarżonego, a niedocenienia okoliczności obciążających, takich jak: uprzednia karalność oskarżonego za przestępstwa umyślne, wysoki stopień winy oskarżonego oraz znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu wyrażający się rodzajem i charakterem dobra prawnego naruszonego przestępstwem, sposobem działania sprawcy, znaczną agresją działaniem z oczywiście błahego powodu oraz ogromem negatywnych konsekwencji wynikających z przypisanego mu przestępstwa, przez co kara 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności nie może zostać uznana za spełniającą swój cel w zakresie prewencji indywidualnej jak i generalnej.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut z pkt 1 apelacji prokuratora zostanie omówiony razem z zarzutem z pkt II apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych w późniejszej części uzasadnienia.

Zarzut alternatywny zaś zostanie omówiony łącznie z zarzutem z pkt III apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych.

Odnosząc się zaś do zarzutu z pkt 2 apelacji prokuratora stwierdzić należy, że nie zasługuje on na uwzględnienie. Beneficjentem obowiązku naprawienia szkody i zadośćuczynienia może być wyłącznie pokrzywdzony, a wiec osoba, która doznała szkody lub krzywdy. Czyn sprawcy musi bezpośrednio uderzać w dobro prawne pokrzywdzonego lub wprost mu zagrażać ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 19 września 2018r. sygn. II AKa 177/18, LEX nr 2668716 ).

Osoby najbliższe mogą dochodzić od oskarżonego w trybie art. 46§1 k.k. obowiązku naprawienia szkody w formie zadośćuczynienia za ich krzywdę przy skazaniu za przestępstwo spowodowania śmierci. Nadal jednak nie są oni pokrzywdzonymi w rozumieniu art. 49§1 k.p.k., ale mogą wstąpić do procesu, wykonując prawa zmarłego pokrzywdzonego ( art. 52§1 k.p.k. ). Mogą trym samym wystąpić z wnioskiem o zobowiązanie skazanego do zadośćuczynienia ich krzywdzie ( art. 446§4 k.c. ), a nadto o naprawienie przez niego szkody w zakresie określonym w art. 446§1 i 3 k.c. ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 30 września 2015r. sygn. II AKa 232/15, LEX nr 1950399 ).

Orzekanie o środku kompensacyjnym w trybie art. 46ó1 k.k. następuje na zasadach prawa cywilnego co wynika wprost z treści wskazanego przepisu. Zadośćuczynienie zatem co trafnie spostrzegł sąd rejonowy może być przyznane zgodnie z przepisem art. 446§4 k.c. najbliższym członkom rodziny zmarłego wtedy, gdy śmierć nastąpiła w wyniku działania sprawcy. Zatem wtedy, gdy pomiędzy zachowaniem się sprawcy a śmiercią pokrzywdzonego istnieje adekwatny związek przyczynowy. Takiego związku w przedmiotowej sprawie brak. Ł. S. w konsekwencji został uznany za winnego „jedynie” przestępstwa polegającego na nieumyślnym spowodowaniu ciężkich obrażeń ciała – z art. 156§2 k.k.

Tym samym bark jest podstaw do zasadzenia od oskarżonego na rzecz oskarżycieli posiłkowych i pozostałych osób najbliższych zmarłemu pokrzywdzonemu zadośćuczynienia, którego domaga się pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych w piśmie z dnia 24 marca 2017r. ( k. 212 – 214 ).

Zeznania świadków G. K. ( k. 498v.- 499 ), K. K. (2) ( k.499 ), K. K. (1) ( k.499 ) nie pozwoliły na ustalenie wysokości rzeczywistej szkody poniesionej przez osoby najbliższe pokrzywdzonemu w związku z jego pobytem w szpitalu po zdarzeniu w dniu 3 września 2016r. Wobec tego nie można orzec obowiązku naprawienia szkody w oparciu o przepis art. 46§1 k.k.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd odwoławczy uznał ustalenia sądu rejonowego za prawidłowe. Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie wymagał uzupełnienia w większym zakresie niż uczynił do sąd odwoławczy. W związku z tym nie wystąpiły jakiekolwiek przesłanki przemawiające za uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Lp.

Zarzut

Na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. obraza przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść wyroku, tj. art. 366 kpk w zw. z art. 167 kpk w zw. z art. 193 § 1 k.p.k. w zw. z art. 201 k.p.k. poprzez zaniechanie przeprowadzenia przez Sąd I instancji dowodu z urzędu w postaci dowodu z opinii uzupełniającej biegłych sądowych z zakresu medycyny sądowej wydających już opinię w przedmiotowej sprawie lub też przeprowadzenia dowodu z opinii innego zespołu biegłych, w szczególności na okoliczność ustalenia, czy obrażenia doznane przez A. K. w dacie zdarzenia, tj. złamanie kości ciemieniowej i skroniowej, ostry krwiak podtwardówkowy nad prawą półkulą mózgu z efektem masy i przemieszczeniem struktur środkowych nad lewą stroną oraz stłuczenie mózgu doprowadziły ostatecznie pośrednio do jego zgonu w dniu 23.03.2017 r. lub czy mogły być przyczyną pierwotną dalszych chorób nabytych przez zmarłego, które ostatecznie doprowadziły do jego zgonu, wobec faktu, że opinia zespołu biegłych z Uniwersytetu (...)w B. jest niepełna, niejasna i niespójna, a tym samym nie może stać się samodzielną podstawą do przyjęcia, że pomiędzy zgonem A. K., a działaniem oskarżonego nie wystąpił związek przyczynowo – skutkowy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Lp.

Zarzut

Na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na treść wyroku przez ustalenie, że:

a)  przyjęcie, że oskarżony Ł. S. działał nieumyślnie, co doprowadziło do wadliwego przyjęcia kwalifikacji prawnej z art. 156 § 2 k.k., podczas gdy z przeprowadzonych dowodów wnika, że oskarżony Ł. S. z całą pewnością miał świadomość, że silnym uderzeniem A. K. noże doprowadzić do ciężkiego kalectwa określonego w art. 156 § 1 k.k., a nawet jego śmierci (art. 156 § 3 k.k.), a tym samym działał za zamiarem ewentualnym, gdyż przewidywał popełnienie przestępstwa oraz jego skutku i godził się na to, co uzasadniałoby przypisanie oskarżonemu odpowiedzialności z art. 156 § 3 wobec śmierci pokrzywdzonego;

b)  nie istnieje związek przyczynowo – skutkowy pomiędzy czynem popełnionym przez oskarżonego, a śmiercią A. K., podczas gdy związek taki jest oczywisty, gdyż do śmierci A. K. nie doszłoby, gdyby nie działanie oskarżonego, co wynika wprost z dokumentacji medycznej zgromadzonej w aktach sprawy oraz zakresu doznanych przez pokrzywdzonego obrażeń;

c)  przyjęcie, że biegli wykluczyli możliwość związku śmierci pokrzywdzonego w wyniku działania oskarżonego, podczas gdy opinia sporządzona przez biegłych była niepełna i niespójna, a jej wnioski uznać należy za pozbawione logiki, zaś sami biegli nie wykluczyli możliwości, że czyn oskarżonego pośrednio doprowadził do śmierci pokrzywdzonego, a jedynie uznali, że ich zdaniem bezpośredniej przyczyny śmierci nie można ustalić wobec braku protokołu z sekcji zwłok;

d)  pokrzywdzona G. K. nie wyraziła zgody na przeprowadzenie sekcji zwłok, podczas gdy nie jest to prawdą, nie wynika z żadnego dowodu przeprowadzonego w sprawie, jak również stoi w jawnej sprzeczności z pismem pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych z dnia 24.03.2017 r. (wystosowanego dzień po śmierci pokrzywdzonego), w którym pełnomocnik w pkt. IV zwracał się do Sądu z wnioskiem o „zwrócenie się do Szpitala (...), w którym zmarł A. K. (dane i adres szpitala w aktach sprawy) o nadesłanie protokołu z sekcji zwłok A. K. i przeprowadzenie dowodu z tego dokumentu na jego treści”, co potwierdza tym samym, że oskarżyciele subsydiarni nie tylko nie oponowali przeprowadzeniu sekcji zwłok, ale jej wyraźnie zażądali i oczekiwali na jej rezultaty w postaci protokołu z sekcji zwłok.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Lp.

Zarzut

Na podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. rażąca niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego, poprzez orzeczenie kary 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, która to kara jest rażąco łagodna w stosunku do stopnia winy oskarżonego oraz społecznej szkodliwości zarzucanego mu czynu, podczas gdy znaczny stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu czynu, jego uprzednia karalność oraz względy indywidualno-prewencyjne, a zwłaszcza wymagania co do społecznego oddziaływania sankcji karnej wskazują na konieczność zastosowywania wobec oskarżonego kory pozbawienia wolności w wymiarze co najmniej 6 lat pozbawienia wolności (przy przyjęciu kwalifikacji prawnej z art. 156 § 3 kk), która w należyty sposób spełni cel społecznego oddziaływania oraz zadania represyjno- wychowawcze wobec oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnośnie zarzutu z pkt I apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych

Nie dostrzegł sąd odwoławczy aby sąd meriti naruszył wskazane w zarzucie pkt I apelacji przepisy. Przede wszystkim stwierdzić należy, że wbrew twierdzeniom skarżącego opinia biegłych z Uniwersytetu (...)w B. w pierwszych dwóch odpowiedziach na postawione pytania ( k. 391 ) rozstrzyga w sposób definitywny podnoszoną w omawianym zarzucie kwestię. Biegli wskazali, że z uwagi na odstąpienie od sekcji zwłok nie ustalono przyczyny, która doprowadziła do załamania funkcji życiowych pokrzywdzonego i jego śmierci w dniu 29 marca 2017r. i w związku z tym nie ma możliwości ustalenia związku przyczynowo skutkowego pomiędzy doznanymi w dniu 3 września 2016r. urazem głowy a zgonem jaki miał miejsce w odległym czasookresie w dniu 29 marca 2017r.

Po drugie kwestia ta nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, gdyż istotnym jest możliwość przypisania oskarżonemu, iż miał zamiar spowodowania takich a nie innych obrażeń ciała ewentualnie przewidywania nastąpienia określonego skutku.

Odnośnie zarzutów z pkt 1 apelacji prokuratora oraz pkt II apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych

Wspólny dla obu apelacji jest zarzut błędu w ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu przez sąd meriti, że oskarżony Ł. S. nie działał w zamiarze spowodowania u A. K. obrażeń ciała o jakich mowa w art. 156§1 pkt 2 k.k.

Wbrew zarzutom obu apelacji sąd okręgowy nie dopatrzył się błędów w ustaleniach faktycznych dokonanych przez sad rejonowy.

Na wstępie rozważań sąd okręgowy zwraca uwagę, iż zadaniem sądu odwoławczego, jako sądu II instancji jest prześledzenie sposobu dojścia do prawdy materialnej, jaki doprowadził sąd I instancji do wydania takiego, a nie innego orzeczenia. Nie jest zatem rolą sądu odwoławczego ponowna własna ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, wyprowadzanie wniosków płynących z tejże oceny, a w dalszej kolejności czynienie ustaleń faktycznych. Takowe stanowi bowiem wyłączną prerogatywę sądu orzekającego. Sąd okręgowy zapoznając się zarówno z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, jakim dysponował sąd meriti, jak również z pisemnymi motywami wyroku dokonuje więc kontroli tego, czy sąd rozpoznający sprawę przeprowadził w sposób wnikliwy i wszechstronny wszystkie dowody i okoliczności ujawnione w trakcie rozprawy, należycie je rozważył i ocenił, a w dalszej kolejności, czy na ich podstawie poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które przyczyniły się do kategorycznego rozstrzygnięcia o sprawstwie i winie osoby oskarżonej czy obwinionej.

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia to błąd, który wynika bądź to z niepełności postępowania dowodowego, bądź też z przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów. Może on więc być wynikiem nieznajomości określonych dowodów lub nieprzestrzegania dyrektyw obowiązujących przy ocenie dowodów ( art. 7 k.p.k. ), np. błąd logiczny w rozumowaniu, zlekceważenie niektórych dowodów, danie wiary dowodom nieprzekonującym, bezpodstawne pominięcie określonych twierdzeń dowodowych, oparcie się na faktach w istocie nieudowodnionych itd. W orzecznictwie trafnie podnosi się, że zarzut ten jest słuszny tylko wówczas „gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania”, nie może on natomiast sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu ( wyrok Sądu Najwyższego z 24 marca 1975r., sygn. II KR 355/74, OSNPG 9/1995 poz. 84 ), przy czym jest to aktualne jedynie przy zarzucie błędu o charakterze dowolności. Tego typu zarzut co do błędu w ustaleniach faktycznych to bowiem, jak zasadnie się wskazuje, nie sama odmienna ocena materiału dowodowego przez skarżącego lecz wykazanie , jakich konkretnych uchybień w świetle wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego dopuścił się sąd w dokonanej ocenie materiału dowodowego ( wyrok Sądu Najwyższego z 22 stycznia 1975r., sygn. I KR 197/74, OSNKW 5/1975 poz. 58).

Biegli z Uniwersytetu (...)w B. w swojej opinii wskazali, iż zebrany w sprawie materiał nie pozwala na ustalenie, że istnieje związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem się oskarżonego w dniu 3 września 2016r. a śmiercią pokrzywdzonego A. K. w dniu 29 marca 2017r.

Biegli z Uniwersytetu (...)w B. stwierdzili w swojej opinii ( k.392 ), iż z uwagi na brak w dokumentacji medycznej zmian pourazowych powłok głowy bardziej prawdopodobnym jest, że upadek pokrzywdzonego i uderzenie głową o twardą nawierzchnię posadzki mogły być zainicjowane uderzeniem pokrzywdzonego nieuzbrojoną ręką lub pięścią.

Biegły Ryszard Pastwa w swojej uzupełniającej opinii przeprowadzonej w postępowaniu odwoławczym ( k. 479 ) stwierdził, że z uwagi na brak obrażeń zewnętrznych ( nie opisano ich w dokumentacji medycznej ) w ogóle nie można stwierdzić czy pokrzywdzony został przed upadkiem uderzony przez oskarżonego pięścią. Jednakże jeżeli z innych dowodów wynika, że pokrzywdzony został uderzony pięścią w twarz przed upadkiem to brak obrażeń zewnętrznych wskazuje, że siła uderzenia była co najwyżej umiarkowana. Upadek nie jest zaś typowym następstwem uderzenia pięścią w twarz o sile co najwyżej umiarkowanej. Wskazał, że wszystkie stwierdzone u pokrzywdzonego obrażenia są skutkiem uderzenia o twarde podłoże wskutek upadku z pozycji stojącej.

Kwestia ustalenia czy żona pokrzywdzonego G. K. nie wyraziła zgody na przeprowadzenie sekcji zwłok po śmierci jej męża nie ma istotnego znaczenia. Wbrew twierdzeniu zawartemu w zarzucie apelacji ( pkt II d ) pismo pełnomocnika G. K. skierowane do szpitala o nadesłanie protokołu sekcji zwłok nie stoi w sprzeczności z tym, że G. K. mogła złożyć oświadczenie o rezygnacji z przeprowadzania sekcji.

W wypadku przestępstwa spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu ( art. 156§1 pkt 1 lub 2 k.k. ) sprawca musi obejmować świadomością przynajmniej możliwość spowodowania swoim zachowaniem ciężkiego uszczerbku na zdrowiu innej osoby i chęć takiego skutku albo na nastąpienie takiego skutku się godzić ( zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2018r. sygn. III KK 552/18, OSNKW 2019/2/9 ).

Przy przestępstwie z art. 156§1 k.k. sprawca musi obejmować swoją świadomością przynajmniej możliwość spowodowania swym zachowaniem ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Konieczne jest aby zamiar sprawcy obejmował nie jakiekolwiek naruszanie czynności narządów ciała lub rozstrój zdrowia, ale w aspekcie choćby ewentualnym, ciężki uszczerbek na zdrowiu, w tym wynikający ze sposobu jego działania. Ponadto, miedzy zachowaniem sprawcy a owym skutkiem musi istnieć związek przyczynowy, choć oczywiście nie jest wymagane uświadomienie dobie przez niego dokładnego przebiegu tego związku ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2011r., sygn. II KK 188/10, OSNKW 2011/2/17 ).

Skoro z zebranej w sprawie dokumentacji medycznej nie wynika aby u pokrzywdzonego A. K. stwierdzono zmian pourazowych powłok głowy stwierdzić należy, że wszystkie stwierdzone u pokrzywdzonego obrażenia zostały spowodowane jego upadkiem i uderzeniem głową o twarda nawierzchnię posadzki. Biegły Ryszard Pastwa wskazał, że uwagi na brak obrażeń zewnętrznych wskazuje, że siła uderzenia była co najwyżej umiarkowana. Biegły ten nadto wywodzi, że upadek taki nie jest typowym następstwem uderzenia pięścią w twarz o sile co najwyżej umiarkowanej. Wszystko to przemawia za tym, ze działaniu oskarżonego Ł. S. nie sposób przypisać zamiaru, choćby ewentualnego spowodowania u pokrzywdzonego ciężkich obrażeń ciała. Ł. S. w żadnym razie swoim zamiarem nie obejmował spowodowanie u pokrzywdzonego A. K. ciężkich obrażeń ciała, za czym jak słusznie zauważa sąd rejonowy w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku przemawiają okoliczności zajścia, w tym siła ( stosunkowo niewielka ) z jaką oskarżony uderzył pokrzywdzonego. Tym samym dokonane w tej mierze ustalenia sądu rejonowego należy uznać za prawidłowe.

Odnośnie zarzutu alternatywnego z apelacji prokuratora oraz zarzutu z pkt III apelacji pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych.

Rażąca niewspółmierność kary w rozumieniu art. 438 pkt 4 k.p.k. zachodzi wówczas, gdy orzeczona kara bądź suma zastosowanych kar zasadniczych i środków karnych wymierzonych przez sąd za przypisane oskarżonemu przestępstwo nie uwzględnia należycie stopnia szkodliwości społecznej czynów oraz nie realizuje w wystarczającej mierze celów kary w zakresie społecznego oddziaływania oraz celów zapobiegawczych i wychowawczych, jakie ma uczynić w stosunku do osoby skazanej. Innymi słowy, tylko wtedy można uznać, że przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona, jeśli z punktu widzenia nie tylko sprawcy, ale i ogółu społeczeństwa, kara jawi się jako niesprawiedliwa, zbyt drastyczna, przynosząca nadmierną dolegliwość.

Oczywistym jest, iż zmiana kary w instancji odwoławczej nie może następować w każdym przypadku, lecz wyłącznie wówczas, gdy kara orzeczona nie daje się akceptować z powodu różnicy między nią a kara sprawiedliwą, różnicy o randze zasadniczej rażącej. Taka sytuacja – w ocenie Sądu Okręgowego, nie ma miejsca w niniejszej sprawie, co czyni niezasadnym podniesione w apelacjach zarzuty rozpatrywane na gruncie wspomnianego art. 438 pkt 4 k.p.k.

Rażąca niewspółmierność kary jest uchybieniem w zakresie konsekwencji prawnych czynu, a zatem realnie można o niej mówić wówczas, gdy suma zastosowanych kar i środków karnych, wymierzonych za popełnione przestępstwo, nie odzwierciedla należycie stopnia społecznej szkodliwości czynu oraz nie zapewnia spełnienia celów kary. Ponadto, orzeczona kara lub środek karny mogą być uznane za niewspółmierne, gdy nie uwzględniają w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnionego czynu, jak i osobowości sprawcy ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2009r. sygn. akt WA 19/09, OSNwSK 2009/1/1255 ).

W innym swoim wyroku Sąd Najwyższy stwierdza, że rażąca niewspółmierność kary występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą ( zasłużoną ). Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona tylko wtedy, gdy na podstawie ustalonych okoliczności sprawy, które powinny mieć decydujące znaczenie dla wymiaru kary, można przyjąć, iż zachodzi wyraźna różnica między karą wymierzoną a karą, która powinna zostać wymierzona w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo ( zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 października 2007r. sygn. akt SNO 75/07, LEX nr 569073 )

Oczywistym jest, że cele prewencji indywidualnej – wychowawcze i zapobiegawcze - które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego mają zwykle prymat przed innymi, zwłaszcza negatywną prewencją generalną polegającą na wymierzaniu nadmiernie surowych sankcji. Sankcja sprawiedliwa nie powinna zatem wykraczać poza rzeczywistą potrzebę, właściwa reakcja karna to reakcja celowa, uwzględniająca wszystkie elementy decydujące o jej rodzaju i wymiarze, sprawiedliwa i akceptowana społecznie.

Wbrew twierdzeniom skarżących sąd meriti w sposób prawidłowy przeanalizował wszystkie okoliczności mające wpływ na wymiar kary.

Ł. S. był co prawda wcześniej karany, jednakże jedynie za przestępstwa przeciwko mieniu i nie odbywał do tej pory kary pozbawienia wolności. Stopień społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu sąd rejonowy ocenił w sposób prawidłowy. Oskarżony faktycznie wyrządził pokrzywdzonemu poważną krzywdę i przysporzył ogrom cierpienia, jednakże uczynił to w sposób nieumyślny. Nie można zgodzić się z autorami apelacji, że stopień zawinienia oskarżonego jest znaczny. Naruszanie przez niego reguł ostrożności nie miało charakteru rażącego a możliwość przewidywania przez niego nastąpienia tak poważnego skutku dla zdrowia pokrzywdzonego była niewielka. Nie można również stopnia społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu oceniać li tylko i wyłącznie przez pryzmat finalnego skutku ( spowodowania ciężkich obrażeń a później śmierci pokrzywdzonego ), którego przecież nie chciał a możliwości śmierci nawet nie przewidywał.

W konsekwencji wymierzenie oskarżonemu kary bezwzględnego pozbawienia wolności w wymiarze roku i 6 miesięcy, a wiec w wysokości połowy kary przewidzianej za przestępstwo z art. 156§2 k.k. ( przepis przewiduje karę do 3 lat pozbawienia wolności ) nie jawi się jako kara rażąco, niewspółmiernie łagodna. Wręcz przeciwnie w ocenie sądu odwoławczego jest to kara odpowiadającą potrzebom oddziaływania ogólnoprewencyjjnego, jak i potrzebom w zakresie oddziaływania wychowawczego i zapobiegawczego na osobę sprawcy.

Reasumując stwierdzić należy, że zarzuty te – rażącej niewspółmierności wymierzonej oskarżonemu kary – również nie zasługiwały na uwzględnienie.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i skazanie Ł. S. za przestępstwo z art. 158§3 k.k. na kare 6 lat pozbawienia wolności oraz orzeczenie na rzecz każdego z pokrzywdzonych nawiązki w kwocie po 20.000zł.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wyżej już wskazano powody, dla których sąd odwoławczy nie uwzględnił zarzutów apelacji odnośnie błędów w ustaleniach faktycznych, przede wszystkim ustalenia, że Ł. S. nie działał z zamiarem spowodowania u pokrzywdzonego ciężkiego uszkodzenia ciała. Należy jeszcze tylko dodać, że dla przyjęcia odpowiedzialności z art. 158§3 k.k. konieczne jest ustalenie związku przyczynowego pomiędzy działaniem oskarżonego i przynajmniej jedną z przyczyn powodującą skutek końcowy ( zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 30 października 2010r. sygn. II AKa 97/06, KZS 2010/1/45 ). Powyżej wskazano już, że w niniejszej sprawie niemożliwym jest ustalenie związku przyczynowego pomiędzy działaniem oskarżonego Ł. S. w dniu 3 września 2016r., a śmiercią pokrzywdzonego A. K. w dniu 29 marca 2017r.

Przepis art. 46§2 k.k. pozwala na zasądzenie nawiązki na rzecz osoby najbliższej pokrzywdzonemu tylko wtedy, gdy śmierć pokrzywdzonego nastąpiła w wyniku popełnionego przez skazanego przestępstwa. Wcześniej już wskazano kilkakrotnie, ze takiego ustalenia w niniejszej sprawie nie sposób poczynić.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Wyrok Sądu Rejonowego w Lubaniu z dnia 2 października 2019r. sygn. II K 403/17

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zarzuty apelacji okazały się niezasadne z powodów wskazanych powyżej. Sąd Odwoławczy nie znalazł tez podstaw do ingerowania w treść wyroku z urzędu.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Na podstawie art. 636§1 k.p.k. z uwagi na nieuwzględnienie apelacji złożonej przez pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych należało obciążyć ich w tej części kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze, jednakże względy słuszności spowodowały, że sąd okręgowy zwolnił ich od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze ( art. 624§1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. ). Na zasadzie art. 636§1 k.p.k. w części dotyczącej nieuwzględnienia apelacji wywiedzionej przez prokuratora kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze należało obciążyć Skarb Państwa.

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uznanie oskarżonego winnym nieumyślnego spowodowania ciężkich obrażeń ciała, brak orzeczenia obowiązku naprawienia szkody

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Uznanie oskarżonego winnym nieumyślnego spowodowania ciężkich obrażeń ciała, wysokość orzeczonej kary pozbawienia wolności, brak orzeczenia nawiązki na rzecz pokrzywdzonych

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana