Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 26 lutego 2020 roku w sprawie z powództwa E. D. Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego Niestandaryzowanego Funduszu Sekurytyzacyjnego w G. przeciwko R. J. o zapłatę, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi:

1.  oddalił powództwo,

2.  zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3617 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód, zaskarżając wydane orzeczenie w całości. Skarżący wydanemu rozstrzygnięciu zarzucił naruszenie:

1.  art. 6 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie skutkujące błędnym przyjęciem, iż powód nie wykazał skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki podczas gdy powód przedłożył pismo z dnia 18.10.2017 r. stanowiące wypowiedzenie umowy,

2.  art. 720 k.c. w zw. z § 6 ust. 6 umowy pożyczki, poprzez przyjęcie, że warunkiem skutecznego wypowiedzenia umowy było odrębne wezwanie do zapłaty pożyczkobiorcy,

3.  art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 720 k.c., art. 5 ust. 6 u.k.k. oraz art. 481 k.c. i 359 k.c. poprzez błędne przyjęcie, iż zastrzeżenie w umowie pożyczki prowizji i innych opłat jako takie stanowi obejście przepisów o odsetkach maksymalnych,

4.  art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 720 k.c. i art. 36a u.k.k. poprzez nieuprawnioną ingerencję w treść zawartej umowy pożyczki i błędne przyjęcie, że pozaodsetkowe koszty kredytu nie należą się pomimo, że nie przekraczają ustawowego limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu,

5.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną, sprzeczna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego, skutkującą błędnym przyjęciem, iż powód nie wykazał skuteczności wypowiedzenia umowy pożyczki, gdyż nie wezwał pożyczkobiorcy do zapłaty, pomimo, iż w treści pisma z dnia 18.10.2017 r. wskazano, iż korespondencja ta stanowi wezwanie do zapłaty,

6.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie, iż jako wypowiedzenie umowy pożyczki może być traktowany wniesiony pozew, zaś brak skutecznego wypowiedzenia umowy może mieć jedynie wpływ na oddalenie żądania w zakresie odsetek, a nie roszczenia głównego,

7.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż pozwany zaprzeczył, że otrzymał od pożyczkodawcy wezwanie do zapłaty podczas gdy podnosił on jedynie nie wykazanie tego faktu przez powoda,

8.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż pozwanemu oddano do dyspozycji kwotę 8.500 zł podczas gdy z zapisów umowy pożyczki wynika, że była to kwota 17.000 zł.

W konsekwencji powyższego skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie na rzecz powoda kosztów postępowania zgodnie z wynikiem sprawy. Nadto skarżący wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu, jako bezzasadna.

Wbrew zapatrywaniom strony apelującej, zaskarżone orzeczenie należało uznać za prawidłowe, stanowiące wynik właściwej oceny zebranego materiału dowodowego. Sąd Okręgowy podziela poczynione przez Sąd pierwszej instancji ustalenia i w konsekwencji przyjmuje za swoje, uznając za zbędne powielanie ich w całości w treści niniejszego uzasadnienia. W ocenie Sądu odwoławczego Sąd I instancji w sposób właściwy zastosował również odpowiednie przepisy prawne do stanu faktycznego niniejszej sprawy.

Przede wszystkim nie zasadny okazał się zarzut naruszenia art. art. 233 k.p.c., gdyż nie zdołał on wykazać, że ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego została dokonana wbrew regułom logicznego rozumowania bądź sprzeniewierzenia się zasadom doświadczenia życiowego. Jak wielokrotnie wyjaśniano w orzecznictwie Sądu Najwyższego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie w wypadku wykazania, że ocena materiału dowodowego jest rażąco wadliwa, czy w sposób oczywisty błędna, dokonana z przekroczeniem granic swobodnego przekonania sędziowskiego, wyznaczonych w tym przepisie. Sąd drugiej instancji ocenia bowiem legalność oceny dokonanej przez Sąd I instancji, czyli bada czy zostały zachowane kryteria określone w art. 233 § 1 k.p.c. Należy zatem mieć na uwadze, że - co do zasady - Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jeżeli z danego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona tylko wtedy, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych (por. przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2001 r., I CKN 1072/99, Prok. i Pr. 2001 r., Nr 5, poz. 33, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2000 r., I CKN 1114/99, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000r., I CKN 1169/99, OSNC 2000 r., nr 7-8, poz. 139).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w licznych orzeczeniach (np. wyrok z dnia 16 grudnia 2005 r., sygn. akt III CK 314/05, wyrok z dnia 21 października 2005r., sygn. akt III CK 73/05, wyrok z dnia 13 października 2004 r. sygn. akt III CK 245/04, LEX nr 174185), skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem może być jedynie przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie o innej, niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie, niż ocena sądu. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008r., I ACa 180/08, LEX nr 468598).

Takiego działania skarżącego zabrakło w rozpoznawanej sprawie, a powód niezasadnie podniósł zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy opierając się na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach, uznał, że Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy ustalił, że orzeczenie w niniejszej sprawie nie mogło być pozytywne, ponieważ żądanie to na skutek nie zachowania warunków umowy pożyczki jest przedwczesne. Wbrew bowiem stanowisku skarżącego Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, że powód nie wykazał skuteczności wypowiedzenia umowy pożyczki, gdyż nie wezwał pozwanego do zapłaty. Bowiem jak wynika z załączonego materiału dowodowego powód nie wystosował do pozwanego wezwania, które umożliwiało postawienie należności w stan natychmiastowej wymagalności. Zgodnie bowiem z treścią zapisu § 6 ust. 6 umowy z dnia 10 marca 2017 roku w razie opóźnienia pożyczkobiorcy w zapłacie dwóch pełnych rat pożyczkodawca ma prawo wypowiedzieć umowę z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem zwykłym do zapłaty zaległych rat w terminie 7 dni. Skoro powód nie wykonał nałożonego na niego umową obowiązku uprzedniego wezwania do zapłaty, to nie może powoływać się na skuteczne wypowiedzenie umowy. Wobec powyższego Sąd Rejonowy prawidłowo oddalił roszczenie jako przedwczesne.

Również podnoszona kwestia niepotraktowania przez Sąd Rejonowy wniesienia pozwu jako wypowiedzenia umowy pożyczki jest niezasadna. Bowiem aby uznać pozew za materialnoprawne oświadczenie powoda o wypowiedzeniu umowy, musi mieć ono stosowną treść i co najważniejsze być czytelnym wyrazem woli wypowiedzenia umowy. Nie można zatem automatycznie traktować każdego pozwu za wypowiedzenie umowy. Przyjęcie, że każdy pozew o zapłatę z umowy zmierza do jej wypowiedzenia stanowiłoby nadinterpretację oświadczeń w nim zawartych. Sąd nie może natomiast dokonać wykładni oświadczeń zawartych w pozwie wbrew jego treści, wbrew woli powoda.

Nie można zatem uznać pozwu za zawierającego materialnoprawne oświadczenie o wypowiedzeniu umowy w sytuacji, gdy - jak to miało miejsce w niniejszej sprawie - powód powołuje się w pozwie na już dokonane wypowiedzenie wskazując, że z uwagi na nie stosunek prawny łączący strony wygasł. W niniejszej sprawie powód wskazał w pozwie na skuteczne w jego ocenie wypowiedzenie pozwanemu umowy pożyczki dokonane przed wniesieniem pozwu do Sądu. W pozwie powód wyraził swoje przekonanie o prawidłowości i skuteczności tej czynności. Powód wytaczając powództwo, był zatem przeświadczony, że stosunek prawny już nie istnieje. Skoro tak, nawet przy zastosowaniu art. 65 k.c. nie można przypisać mu woli wypowiedzenia umowy poprzez wniesienie pozwu i doręczenie go pozwanemu. Woli takiej, wnosząc pozew, powód nie miał, gdyż w jego ocenie umowa pożyczki została skutecznie wypowiedziana w dniu 18 października 2017 roku.

W świetle powyższych uwag stwierdzić należy, że pozew wniesiony w niniejszej sprawie i doręczony pozwanemu nie mógł zostać uznany za zawierający oświadczenie woli wypowiedzenia pozwanemu umowy pożyczki. Pozew może być taktowany jako takie oświadczenie wówczas, gdy przed jego złożeniem oświadczenie o wypowiedzeniu umowy nie zostało dotąd w ogóle złożone, albo gdy w pozwie powód sam przyznaje nieprawidłowość i w konsekwencji bezskuteczność dokonanego już wypowiedzenia, albo zawiera oświadczenie o wypowiedzeniu ewentualne, na wypadek uznania przez Sąd nieważności już dokonanego wypowiedzenia. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w niniejszej sprawie.

Niezależnie od tego, nawet gdyby uznać, że pozew złożony w niniejszej sprawie może stanowić oświadczenie o wypowiedzeniu umowy pożyczki to i tak nie zostało wykazane, aby zostało poprzedzone wymaganym § 6 ust. 6 umowy uprzednim pisemnym wezwaniem do zapłaty zadłużenia w terminie co najmniej 7 dni. Wobec braku zachowania tego trybu byłoby więc i tak bezskuteczne.

Również zarzut błędnego przyjęcia, iż oddano do dyspozycji pozwanego kwotę 8.500 zł jest nieprawidłowy. Bowiem jak wynika z treści umowy pożyczki nr (...) do dyspozycji pozwanego oddano jedynie kwotę 8500 zł, natomiast pozostała kwota udzielonej pożyczki, tj. 8500 zł została potrącona na pokrycie opłaty prowizyjnej oraz opłaty za udzielnie pożyczki. Wobec powyższego błędne jest stanowisko skarżącego jakoby oddano pożyczkobiorcy do dyspozycji kwotę 17.000 zł.

To samo dotyczy podnoszonej kwestii rzekomego przyjęcia, iż pozwany zaprzeczył, aby otrzymał od pożyczkodawcy wezwanie do zapłaty. Bowiem zgodnie z art 6 k.c. to na pozwanej jako stronie inicjującej proces spoczywał ciężar wykazania dowodów na poparcie roszczenia. Obowiązkowi temu strona powodowa nie sprostała, a rzekome zaprzeczenie pozwanego aby otrzymał wezwanie do zapłaty pozostaje w tej sytuacji bez znaczenia.

W związku z powyższym całkowicie chybiony jest również zarzut naruszenia art. 6 k.c. Przepis ten rozstrzyga o ciężarze dowodu w sensie materialnoprawnym i wskazuje, kogo obciążają skutki niewypełnienia obowiązku udowodnienia istnienia prawa. Do jego naruszenia dochodzi wtedy, gdy sąd orzekający przypisuje obowiązek dowodowy innej stronie, niż ta, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne. Natomiast wbrew odmiennemu stanowisku wyrażonemu w apelacji poza dyspozycją tego przepisu pozostaje ocena, czy strona, na której spoczywa obowiązek dowodowy w należyty sposób się z niego wywiązała. Tego rodzaju uchybienia mogą być zwalczane wyłącznie za pomocą zarzutów naruszenia prawa procesowego.

Również chybiony jest zarzut naruszenia art 720 k.c. w zw. z § 6 ust. 6 umowy pożyczki. Podnoszona okoliczność została omówiona już wyżej i nie ma konieczności jej ponownego przytaczania. Bowiem jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, co w pełni popiera Sąd Okręgowy warunkiem skutecznego rozwiązania umowy pożyczki było uprzednie wezwanie pozwanego do zapłaty. Skoro takiego działania pożyczkodawcy zabrakło, to zasadnie powództwo w przedmiotowej sprawie zostało oddalone.

Przechodząc do pozostałych zarzutów apelacji dotyczących naruszenia prawa materialnego, wskazać należy, że sprowadzają się one do podważenia stanowiska Sądu I instancji, wedle którego wskazana wysokości dochodzonego roszczenia była niezasadna, bowiem umowa pożyczki stanowiła obejście przepisów o odsetkach maksymalnych i przekracza ustawowy limit pozaodsetkowych kosztów kredytu. W ocenie skarżącej z takim stanowiskiem Sądu I instancji nie można się zgodzić, albowiem było ono błędne i stanowiło ingerencję w treść zawartej umowy pożyczki. Powyższe zarzuty pozostają bez znaczenia, gdyż nie stanowią one o wyniku postępowania. Sąd Rejonowy jedynie na marginesie wskazał, że gdyby roszczenie było wymagalne to uwzględniłby je w części. Skoro powyższych przepisów nie zastosowano w przedmiotowej sprawie i nie stanowiły podstaw rozstrzygnięcia nie ma konieczności odnoszenia się do nich.

Zarzuty materialne uznać należało również za chybione. W ocenie Sądu Okręgowego, apelująca nie zdołała przedstawić jakichkolwiek merytorycznych argumentów, które podważałyby trafność zaskarżonego rozstrzygnięcia.

W kontekście powyższego kierowane pod adresem Sądu Rejonowego zarzuty apelującego są całkowicie bezpodstawne i noszą jedynie znamiona polemiki ze stanowiskiem Sądu Rejonowego. W tym stanie rzeczy nie ma żadnych podstaw, by kwestionować postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd Rejonowy i poczynione na tej podstawie ustalenia faktyczne.

Konkludując, Sąd pierwszej instancji w sposób prawidłowy ustalił, że roszczenie powoda jest usprawiedliwione zarówno co do zasady jak i wysokości.

Z tych wszystkich względów Sąd Odwoławczy uznał, iż apelacja jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd orzekł w oparciu o art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391 k.p.c. Mając na uwadze, iż apelujący przegrał proces, a pozwany R. J. poniósł koszty związane z udziałem w postępowaniu apelacyjnym, należało zwrócić mu żądane koszty. Na koszy te składały się koszty ustanowienia pełnomocnika w sprawie, ustalone na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 i § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 265).