Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2014 roku.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim w IV Wydziale Karnym Odwoławczym w składzie:

Przewodniczący SSO Sławomir Gosławski

Sędziowie SO Marta Legeny-Błaszczyk (spr.)

SO Agnieszka Szulc-Wroniszewska

Protokolant Dagmara Szczepanik

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Piotrkowie Trybunalskim Izabeli Stachowiak

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2014 roku

sprawy: M. P., J. S., K. Ś., M. K., J. W. i M. S.

oskarżonych z art.158a§1 kk

z powodu apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim

z dnia 4 grudnia 2013 roku sygn. akt VII K 695/13

na podstawie art. 437§2 kpk, art. 438 pkt 1 kpk, art.440 kpk uchyla zaskarżony wyrok wobec oskarżonych stosunku do oskarżonych M. P., J. S., K. Ś., M. K., J. W., M. S. i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt IV Ka 151/114

UZASADNIENIE

M. P., K. Ś., M. K., J. W. , J. S., M. S. zostali oskarżeni o to, że w dniu 03 kwietnia 2013 roku około godziny 00:40 w P. przy ul. (...) brali udział w bójce, przy czym doznali oni różnego rodzaju powierzchownych obrażeń, w ten sposób że bili się rękoma i kopali po całym ciele, tj. o czyn z art. 158 § 1 kk

Do skierowanego przez prokuratora aktu oskarżenia załączone zostały wnioski oskarżonych o skierowanie sprawy na posiedzenie celem rozważenia możliwości warunkowego umorzenia postępowania karnego.

Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim na posiedzeniu w dniu 04 grudnia 2013 roku uznał, że złożone przez oskarżonych wnioski zasługują na uwzględnienie i bez przeprowadzenia rozprawy wydał wyrok, którym postępowanie karne wobec oskarżonych warunkowo umorzył na okres próby 1 roku,

- na podstawie 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kk orzekł wobec oskarżonych świadczenie pieniężne w kwotach po 500 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej płane w terminie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się wyroku,

- zwolnił oskarżonych od ponoszenia kosztów sądowych obciążając nimi Skarb Państwa

Powyższy wyrok zaskarżył prokurator.

Apelacja wywiedziona została z podstawy prawnej art. 438 pkt. 1 kpk i zarzuciła zaskarżonemu wyrokowi obrazę prawa materialnego w postaci art. 67 § 3 kk, polegającą na orzeczeniu przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego wobec oskarżonych na podstawie art. 67 § 3 kk w zw. z art. 39 pkt 7 kk świadczenia pieniężnego w kwotach po 500 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej płatnego w terminie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się wyroku, podczas gdy świadczenie pieniężne, o którym mowa a art. 67 § 3 kk jest wprawdzie środkiem probacyjnym orzekanym przy warunkowym umorzeniu postępowania karnego, natomiast nie może być jednak ujmowane jako obowiązek probacyjny, a tylko w odniesieniu do takich obowiązków przepisy kodeksu karnego określają wymóg oznaczenia czasu i sposobu ich wykonywania ,w tym terminu uiszczenia przedmiotowego świadczenia.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie świadczenia pieniężnego od każdego z oskarżonych w kwotach po 500 złotych na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej bez określenia terminu jego uiszczenia, w pozostałej części o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja prokuratora jest zasadna w takim zakresie, że na skutek jej wniesienia powstały podstawy do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

W przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy dostrzegł – działając na podstawie art. 440 kpk uchybienia natury materialnej i procesowej, które prowadzą a wręcz nawet zmuszają, do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Zgodnie z tym przepisem sąd odwoławczy ma prawo i obowiązek zbadania sprawy pod względem merytorycznym i prawnym nie tylko w granicach środka odwoławczego, ale także z urzędu – niezależnie od tych granic, w celu stwierdzenia czy nie zachodzi rażąca niesprawiedliwość wyroku.

Mając na uwadze, iż dostrzeżone przez Sąd Okręgowy uchybienia przesądzają o treści orzeczenia, z drugiej zaś strony sprawiają, iż rozpoznawanie zarzutu zawartego w apelacji byłoby przedwczesne, w myśl art. 436 kpk, Sąd Okręgowy ograniczył rozpoznanie środka odwoławczego do stwierdzonych z urzędu uchybień, które w ocenie tego właśnie Sądu niemożliwym i niedopuszczalnym czynią uznanie oskarżonych za winnych popełnienia zarzuconego im czynu kwalifikowanego z art. 158 § 1 kk.

W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd Rejonowy dopuścił się obrazy prawa materialnego poprzez przyjęcie błędnej kwalifikacji prawnej czynu, będącego przedmiotem niniejszego postępowania. Udział w bójce został zakwalifikowany jako przestępstwo z art. 158a § 1 k.k , a takiego kodeks karny nie przewiduje.

Rozważania nad kolejnym uchybieniem należy podjąć od przypomnienia, iż przestępstwo udziału w bójce, w myśl art. 158 § 1 k.k, polega na umyślnym wzięciu udziału w zdarzeniu o takim charakterze, że jego uczestnicy atakują się wzajemnie i z takim natężeniem, iż stwarza to dla nich niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Sam tylko udział w bójce nie jest jeszcze karalny. Zestawu znamion tego czynu dopełnia dopiero skutek tego zdarzenia, w postaci bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia albo ciężkiego (art. 156 § 1 kk) lub średniego (art. 157 § 1 kk) uszczerbku na zdrowiu. Innymi słowy odpowiedzialność karna z tego przepisu jest możliwa, gdy istnieje bezpośrednie niebezpieczeństwo nastąpienia co najmniej skutku określonego w art. 157 § 1 kk.

Analiza opisu czynu zarzuconego a następnie przypisanego w wyroku oskarżonym w żadnym razie nie wskazuje na to, aby opisane ich zachowanie miało polegać na wzajemnym atakowaniu się powodującym stan realnego, bezpośredniego zagrożenia wystąpienia skutków w postaci narażenia na niebezpieczeństwo utraty życia lub spowodowania uszczerbku na zdrowiu.

Z opisu tego czynu wynika tylko to, że oskarżeni bili się i kopali po całym ciele, w wyniku czego doznali różnego rodzaju powierzchownych obrażeń. Opis ten nie wskazywał na znamię dotyczące narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo nastąpienia skutku określonego w art. 156 § 1 k.k. lub w art. 157 § 1 k.k.

W kontekście powyższych rozważań, wskazać należy na stanowisko wyrażone w wyroku

Sadu Najwyższego z dnia 29 maja 2012 roku w sprawie II KK 87/12, zgodnie z którym „znamiona przestępstwa muszą być opisane w sentencji wyroku oraz rozwinięte w jego uzasadnieniu przez co należy rozumieć, że nie jest możliwe skazanie oskarżonego za czyn którego wszystkie znamiona nie zostały wymienione w części dyspozytywnej orzeczenia.” ( LEX 1213370)

Taki pogląd podzielony został w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 maja 2012 roku w sprawie II Aka 51/12 zgodnie z którym „ znamiona przestępstwa muszą być zamieszczone w sentencji wyroku w opisie przypisanego czynu. Inaczej mówiąc dokładne ustalenie czynu przypisanego przez sąd winno znaleźć się w samym wyroku i powinno obejmować wszystkie elementy czynu mające znaczenie dla prawidłowej kwalifikacji prawnej. Opis czynu zawarty w wyroku skazującym nie może pomijać żadnego z tych elementów działania sprawcy, który dla kwalifikacji tej ma istotne znaczenie. Brak wskazania w opisie czynu przypisanego wszystkich znamion danego czynu zabronionego uniemożliwia zakwalifikowanie go jako przestępstwa” ( LEX 1216107).

W świetle powyższego nie powinno budzić najmniejszych wątpliwości, że wyrok Sądu pierwszej instancji dotknięty jest uchybieniem art. 413 § 2 pkt 1 kpk, które miało istotny wpływ na treść wyroku. Sąd orzekający, pomimo ciążącego na nim obowiązku dokładnego określenia przypisanego oskarżonym czynu w aspekcie ustawowych jego znamion, pominął w opisie czynu określenia znamionujące przestępstwo udziału w bójce.

Reasumując, przedstawione powyżej nieprawidłowości, należało uznać za tak istotne, że musiały skutkować koniecznością uchylenia orzeczenia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Rzeczą tego sądu, przy ponownym rozpoznaniu sprawy, będzie wyeliminowanie zaistniałych uchybień nie wykluczając przy tym ponownego przeprowadzenia posiedzenia odpowiednio do złożonych przez oskarżonych wniosków o wydanie wyroku bez przeprowadzenia rozprawy.