Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: I C 189/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

sędzia Rafał Kubicki

Protokolant:

sekretarz sądowy Agnieszka Grandys

po rozpoznaniu w dniu 1 kwietnia 2021 r. w Olsztynie na rozprawie

sprawy z powództwa Z. Z. (1)

przeciwko (...) S.A. w S.

o zapłatę, rentę i ustalenie

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki (do rąk jej opiekuna prawnego – aktualnie D. Z. (1)) kwotę 26.458,55 zł tytułem skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwot:

- 19.680,00 zł – za okres od 16 lipca 2020 r. do dnia zapłaty,

- 6.778,55 zł – za okres od 11 lutego 2021 r. do dnia zapłaty,

II. oddala powództwo co do renty skapitalizowanej obejmującej koszty dojazdu w kwocie 4.250 zł,

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki (do rąk jej opiekuna prawnego – aktualnie D. Z. (1)) kwotę 3.600 zł tytułem renty na zwiększone potrzeby, płatnej co miesiąc – do 10. dnia każdego miesiąca, począwszy od 1 lipca 2020 r., z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie opóźnienie w płatności za okres od dnia następującego po tak określonym dniu wymagalności do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem pozwanemu prawa zaliczenia na te świadczenia ewentualnych kwot dotychczas dobrowolnie zapłaconych powódce z tego tytułu za ten okres,

IV.  oddala powództwo co do renty comiesięcznej w zakresie średniomiesięcznych kosztów dojazdu wynoszących 177,20 zł,

V.  umarza postępowanie w pozostałej części w zakresie żądania renty comiesięcznej,

VI.  oddala powództwo w zakresie żądania zadośćuczynienia i ustalenia odpowiedzialności,

VII.  odstępuje od obciążania powódki kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego,

VIII.  nie obciąża stron kosztami sądowymi poniesionymi tymczasowo przez Skarb Państwa.

sędzia R. K.

Sygn. akt I C 189/20

UZASADNIENIE

Powódka Z. Z. (1) (całkowicie ubezwłasnowolniona, reprezentowana przez opiekuna – syna D. Z. (1)) wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego (...) S.A. w S.:

1) zadośćuczynienia w kwocie uzupełniającej 475.360 zł (tj. 700.000 zł – 224.640 zł),

2) comiesięcznej renty na zwiększone potrzeby po 6.830 zł, począwszy od XI 2019 r.,

3) skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby 19.680 zł od 1 V do 31 X 2019 r.,

4) ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki zdarzenia z 18 II 2018 r. na przyszłość.

Uzasadniając swoje stanowisko, wskazała, że 18 II 2018 r. doszło do wypadku komunikacyjnego, zawinionego przez męża powódki (kierowcy pojazdu marki M. nr rej. (...), który w dacie zdarzenia posiadał u pozwanego ważną polisę ubezpieczenia obowiązkowego posiadaczy pojazdów mechanicznych), w wyniku którego powódka przeszła zabieg operacyjny kraniektomii czołowo-ciemieniowo-skroniowej lewostronnej, ewakuacji ostrego krwiaka podtwardówkowego i implantacji czujnika (...) i mimo kolejnych hospitalizacji i rehabilitacji pozostała nieprzytomna bez reakcji na bodźce bólowe. Powódka powołała się na przedprocesową ocenę jej stanu zdrowia dokonaną przez lekarza orzecznika strony pozwanej, który stwierdził 100% uszczerbku na jej zdrowiu. Pozwany przyjął odpowiedzialność i wypłacił zadośćuczynienie w kwocie 224.640 zł, która zdaniem strony powodowej jest zaniżona i powinna wynosić 700.000 zł (do zasądzenia 475.360 zł).

Rentę na zwiększone potrzeby uzasadniono tym, że powódka jest nadal leżąca, nieprzytomna, bez reakcji na bodźce zewnętrzne, dlatego konieczne jest wykonywanie za nią wszelkich czynności higieniczno-sanitarnych oraz karmienie jej. Przebywa
w zakładzie leczniczo-opiekuńczym, a średni miesięczny koszt pobytu (wyliczony od 23 IV do 22 X 2019 r.) wynosi 6.230 zł, a do tego należy doliczyć średni miesięczny koszt zakupu środków leczniczych, higienicznych i opatrunkowych w wysokości 300 zł oraz średni miesięczny koszt odwiedzin członków rodziny (mąż podróżuje najczęściej pociągiem, a synowie samochodem) – 300 zł. Wysokość skapitalizowanej renty powódka podała poprzez pomnożenie kwoty 6.830 zł przez 6 miesięcy (40.980 zł). Pozwany zapłacił z tego tytułu 5 razy kwotę 3.550 zł (21.300 zł). 40.980 – 21.300 = 19.680 zł.

Uzasadnienie pozwu nie zawierało osobnej pozycji dla żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość.

Odpowiadając na pozew, pozwany wniósł o oddalenie powództwa, przyznając swoją odpowiedzialność oraz okoliczności wypadku i jego skutki dla stanu zdrowia powódki, jednak kwestionując roszczenia powódki i zarzucając jej, że:

- zadośćuczynienie zostało wypłacone w kwocie odpowiedniej (224.640 zł),

- wypłacono również odszkodowanie 1.568,88 zł – obejmujące koszt zakupu leków, środków pielęgnacyjnych i odzieży (1.526,18 zł), a także koszt dojazdu pociągiem do placówki medycznej 21 VII 2018 r. (42,70 zł),

- decyzją z 26 VI 2019 r. przyznano rentę comiesięczną z tytułu zwiększonych potrzeb
w wysokości 3.550 zł, uwzględniając w tym koszt miesięcznego pobytu powódki
w Zakładzie (...) w K. w wysokości 3.050 zł (koszt pobytu wynoszący miesięcznie 3.500 zł został pomniejszony o 30-krotność dziennej stawki 15 zł kosztów wyżywienia jako niezwiązanych z wypadkiem, tj. 450 zł), ponadto do tak ustalonej sumy 3.050 zł dodano ryczałtowy koszt dojazdu rodziny powódki do placówki medycznej w celu odwiedzin w wysokości 500 zł. Renta została przyznana od 1 V 2019 do 30 IV 2020 r., ponadto powódce wypłacono wyrównanie za V i VI w wysokości 6.100 zł,

- roszczenia zgłoszone w pozwie są wobec tego zawyżone,

- powódka nie wykazała rzeczywistego ponoszenia kosztów zakupu środków leczniczych, higienicznych i opatrunkowych – nie potwierdzają tego rachunki dołączone do pozwu, ponadto część takich środków jest dofinansowana, ponadto z umowy dołączonej do pozwu wynika, że podstawowe leki dostępne bez recepty zawierają się w cenie usługi świadczonej na podstawie tej umowy, a w końcu część zakupów jest niezwiązana ze zdarzeniem.

- zgodnie z fakturami nr (...) dochodzi do zdublowania usługi całodobowej opieki w okresie 23 V - 22 VI 2019 r. i 23 VIII – 22 IX 2019 r. i z faktur tych nie wynika, w jakim konkretnie zakresie ani w jakiej wysokości powódce udzielono świadczeń rehabilitacyjnych (pozwany kwestionuje podany koszt rehabilitacji i jej zakres, wskazując, że nie ma przeszkód, by była ona świadczona nieodpłatnie z NFZ),

- żądanie ustalenia nie zostało uzasadnione.

- odsetki od kwoty zadośćuczynienia należą się one od dnia wyrokowania, a nie od daty wcześniejszej.

Powódka pismem z dnia 10.11.2020 r. dokonała modyfikacji powództwa poprzez jego rozszerzenie w ten sposób, że w miejsce pierwotnego żądania pozwu wnosi o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego:

1)  zadośćuczynienia w kwocie uzupełniającej 475.360,00 zł ( tj. 700.000 zł – 224.640,00 zł)

2)  comiesięcznej renty na zwiększone potrzeby po 3.777,20 zł począwszy od lipca 2020 r.

3)  skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby w sumie 30.708,55 zł od 1 V do 30 IV 2020 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od

- kwoty 19.680,00 zł za okres od dnia 31. dnia po dniu doręczenia stronie pozwanej odpisu pozwu do dnia zapłaty

-od kwoty 11.028,55 zł za okres od dnia 31. dnia po dniu doręczenia stronie pozwanej odpisu niniejszego pisma do dnia zapłaty

4)  ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki zdarzenia z 18 II 2018 r. na przyszłość.

5)  kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 21.600 zł i kosztów opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 34 zł.

Uzasadniając swoje stanowisko, powódka wskazała, że pobyt w ośrodkach opiekuńczych należy podzielić na trzy okresy:

1) od 23.04.2019 r. do 14.01.2020 r. – pobyt w (...) w K.; koszt pobytu 69.058,55 zł + 4250,00 zł koszt dojazdu rodziny,

2) od 14.01.2020 r do 27.07.2020 r. – pobyt w (...) Stowarzyszeniu (...) w O., pobyt nieodpłatny

3) od 27.07.2020 r. – pobyt w (...) w S.; koszt pobytu 3.600,00 zł + 177,20 zł średniomiesięczny koszt dojazdu rodziny.

Pismem z 15.01.2021 r. powódka sprecyzowała roszczenie, wnosząc
o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego:

1)  zadośćuczynienia za krzywdę w kwocie uzupełniającej 475.360,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 07 maja 2018 r. do dnia zapłaty

2)  comiesięcznej renty na zwiększone potrzeby po 3.777,20 zł począwszy od lipca 2020 r.

3)  skapitalizowanej renty na zwiększone potrzeby w sumie 30.708,55 zł od 1 V do 30 IV 2020 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od

- kwoty 19.680,00 zł za okres od dnia 31. dnia po dniu doręczenia stronie pozwanej odpisu pozwu do dnia zapłaty

-od kwoty 11.028,55 zł za okres od dnia 31. dnia po dniu doręczenia stronie pozwanej odpisu pisma z dnia 10 XI 2020 r.

4)  ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki zdarzenia z 18 II 2018 r. na przyszłość.

5)  kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 21.600,00 zł oraz kosztów opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa w kwocie 34,00 zł.

Kwota żądanej renty od lipca 2020 r. uległa ograniczeniu ze względu na to, iż powódka została umieszczona w (...) w S.. Powódka nie żąda renty za okres, kiedy przebywała w (...) w O..

­Pozwany podtrzymał żądanie oddalenia powództwa w całości.

Sąd ustalił, co następuje:

Z. Z. (1), obecnie lat 81, przed 18 lutego 2018 r. była osobą aktywną, towarzyską, do chwili wypadku pracowała w zawodzie jako lekarz w ramach spółki lekarskiej. Utrzymywała się z emerytury w kwocie 3.833,46 zł miesięcznie oraz dochodów z działalności gospodarczej – praktyka lekarska w kwocie ok. 150.000 zł rocznie. Powódka pozostawała w związku małżeńskim. Przed zdarzeniem drogowym powódka funkcjonowała samodzielnie, nie potrzebowała pomocy osób trzecich
w codziennych czynnościach, nie chorowała na choroby ograniczające funkcjonowanie w życiu codziennym.

/zeznania D. Z. k. 309v- 310; pisemne zeznania J. R. k. 313; oświadczenie majątkowe – k. 125/

W dniu 18 lutego 2018 r., około godz. 18:25 na drodze krajowej nr (...) mąż powódki Z. Z. (2), kierując samochodem M. nr rej (...), nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym w ten sposób, że wyjeżdżając ze stacji paliw na drogę główną w stronę S. i wykonując manewr skrętu w lewo w warunkach dobrej widoczności, nie zachował szczególnej ostrożności
i nie ustąpił pierwszeństwa nadjeżdżającemu z lewej strony kierującemu ciągnikiem siodłowym I. nr rej (...) i doprowadził do zdarzenia pojazdów, co skutkowało doznaniem przez pasażerkę M. Z. Z. (1) obrażeń i jej ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu w postaci choroby długotrwałej, realnie zagrażającej życiu.

/bezsporne, potwierdzone treścią aktu oskarżenia – k. 19-21/

Bezspornie Z. Z. (2) był tego dnia objęty ochroną ubezpieczeniową pozwanego w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego.

/wydruk z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego – k. 22)

Z miejsca wypadku powódka została przetransportowana do (...) Wojewódzkiego Szpitala (...) w S. na Odział Neurochirurgii i N., gdzie zdiagnozowano ostry pourazowy krwiak podtwardówkowy po stronie prawej i lewej – wykonany został zabieg operacyjny kraniektomii czołowo-ciemieniowo-skroniowej lewostronnej, ewakuacji krwiaka podtwardówkowego i implantacji czujnika (...).

/bezsporne, karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 34-35/

Powódka w okresie 19.02.2018 r. – 03.03.2018 r. przebywała na oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii. Podczas pobytu na ww. oddziale zastosowano analgosedację, wentylację mechaniczną, katecholominy celem utrzymania MAP, antybiotykoterapię, leczenie po operacyjne oraz monitorowanie (...). Pomimo wybudzenia powódki z śpiączki farmakologicznej pozostawała ona nieprzytomna, bez reakcji na bodźce. W dniu 26.02.2018 r. został wykonany zabieg tracheostomii. Od dnia 28.02.2018 r. powódka pozostawała na oddechu własnym wydolnym z nawiewem tlenu przez rurkę tracheotomijną.

/bezsporne, karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 36-37/

Powódka w okresie od dnia 03.03.2018 r. do 08.03.2018 r. przebywała na Oddziale Chorób Wewnętrznych i Diabetologii z Pododdziałem Endokrynologii. Stosowano wobec powódki leczenie farmakologiczne, żywiona była przez sondę oraz dokonano zmiany rurki tracheotomijnej oraz włączono antybiotykoterapię.

/bezsporne, karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 38-39/

Powódka została przetransportowana w dniu 08.03.2018 r. do (...) Szpitala Wojewódzkiego w G., Oddział Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego, Endokrynologii i Gastroenterologii.
W tym okresie wobec powódki prowadzono dalszą diagnostykę oraz stosowano leczenie. Powódka była stabilna krążeniowo i oddechowo, nie gorączkowała.

/bezsporne, karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 40-46/

Następnie Powódka została przetransportowana w dniu 14.04.2018 r. do (...) Szpitalu (...) w O., Oddział (...) Onkologicznej
i Ogólnej, w którym przebywała do 20.04.2018 r. Po konsultacji przez Koordynatora Zakładu (...) (...)” została zakwalifikowana do dalszego leczenia rehabilitacyjnego w tym ośrodku.

/bezsporne, karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. - 50-51/

Powódka w okresie od 20.04.2018 r do 23.04.2019 r. przebywała w Zakładzie (...) (...) Stan powódki w trakcie pobytu na oddziale był stacjonarny. Powódka w dniu wypisu z zakładu powódka była przytomna, bez kontaktu słowno-logicznego, reaguje na ból zgięciem kkg.

/bezsporne, karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 53-57, zaświadczenie - k. 244/

W okresie od 23.04.2019 r. do 14.01.2020 r. powódka przebywała w Zakładzie (...), Centrum (...) im. Prof. J. T. przy (...) w K.. Zgodnie z § 3 ust. 1 umowy koszt miesięcznego pobytu wynosił 3.500 zł, z tym zastrzeżeniem, że jeżeli pacjent był leżący i wymagał wzmożonej opieki pielęgniarskiej i opiekuńczej wówczas opłata za pierwszy miesiąc pobyt była naliczana w kwocie 150 zł za dobę (§3 ust. 3 umowy). Świadczenia rehabilitacyjne oraz konsultacje lekarskie były dodatkowo płatne (§2 załącznik nr(...) do umowy). Koszt pobytu powódki ww. placówce przedstawia się następująco:

- 4.350 zł (usługa całodobowej opieki, rehabilitacja) – faktura VAT nr (...) z dnia 03.06.2019 r.

- 3.823 zł (usługa całodobowej opieki) – faktura VAT nr (...) z 03.06.2019 r.

- 5.520 zł (usługa całodobowej opieki, rehabilitacja) – faktura VAT nr (...)
z dnia 28.06.2019 r.

- 3.705 zł (usługa całodobowej opieki) – faktura VAT nr (...) z 28.06.2019 r.

- 5.900 zł (usługa całodobowej opieki, rehabilitacja) – faktura VAT nr (...)
z dnia 23.07.2019 r.

- 6.600 zł (usługa całodobowej opieki, rehabilitacja) – faktura VAT nr (...)
z dnia 23.08.2019 r.

- 3.584 zł (usługa całodobowej opieki) – faktura VAT nr (...) z 23.08.2019 r.

- 6.300 zł (usługa całodobowej opieki, rehabilitacja) – faktura VAT nr (...)
z dnia 23.09.2019 r.

- 3.500 zł ( usługa całodobowej opieki) – faktura VAT nr (...) z 23.09.2019 r.

- 3.500 zł ( usługa całodobowej opieki) – faktura VAT nr (...) z 24.10.2019 r.

- 6.600,00 zł ( usługa całodobowej opieki, rehabilitacja) – faktura VAT nr (...)
z dnia 24.10.2019 r.

- 6.300 zł ( usługa całodobowej opieki, rehabilitacja) – faktura VAT nr (...)
z dnia 22.11.2019 r.

- 4.000 zł ( usługa całodobowej opieki, podstawowa rehabilitacja) – faktura VAT nr (...) z dnia 22.11.2019 r.

- 4.000 zł ( usługa całodobowej opieki) – faktura VAT nr (...) z 23.12.2019 r.

Dodatkowo powódka poniosła koszty związane z zakupem środków leczniczych, higienicznych i opatrunkowych w kwocie 1.376,55 zł na którą to kwotę składają się następujące należności:

- 138,25 zł - faktura VAT nr (...) z dnia 24.04.2019 r.

- 63,98 zł – faktura VAT nr (...) z dnia 09.05. (...).

- 54,99 zł – faktura VAT nr (...) z dnia 22.05.2019 r.

- 323,47 zł – zestawienie materiałów z dnia 29.05.2019 r.

- 32,39 zł – faktura VAT nr (...) z dnia 12.06.2019 r.

- 500,00 zł – dowód wpłaty z dnia 22.06.2019 r.

- 54,99 zł – faktura vat nr (...) z dnia 24.12.2019 r.

- 54,99 zł – faktura vat nr (...) z dnia 31.12.2019 r.

- 96,55 zł – zestawienie materiałów z dnia 13.01.2019 r.

- 54,99 zł – faktura vat nr (...) z dnia 09.01.2020 r.

/ zeznania D. Z. k. 309v- 310; umowa nr (...) wraz z załącznikami
– k. 59 – 66, faktury vat – k. 68-75, 270-275,276 – 279, 281-283, zestawienie materiałów – k.76, 284-288, dowód wpłaty – k. 280, pismo powódki – k. 242, wypis karta informacyjna – k. 249 /

Powódka od dnia 14.01.2020 r. do 27.07.2020 r. przebywała w (...) Stowarzyszenie (...) w O.. Pobyt w placówce był nieodpłatny.

/ zeznania D. Z. k. 309v- 310; karta informacyjna – k. 250 /

Powódka od dnia 27 lipca 2020 r. do dnia wyrokowania przebywa w (...) w S.. Miesięczny koszt pobytu w ww. placówce wynosi 3.600 zł miesięcznie.

/ bezsporne, umowa nr (...), potwierdzenie przelewów – k. 257-260/

Z punktu widzenia neurologii powódka doznała w wyniku wypadku łącznie 100% trwałego uszczerbku na zdrowiu z powodu doznanego urazu głowy, obustronny podtwardówkowy krwiak przymózgowy. Trepanacja czaszki lewostronna. Niedowład 4-kończynowy. Powódka jest leżącą i wymaga stałej opieki osób trzecich. Rokowania co do odzyskania zdolności do samodzielnej egzystencji niekorzystne, stan powódki jest utrwalony.

/bezsporna zaoczna opinia lekarska OC – k. 67/

Powódka wymaga rehabilitacji, która będzie konieczna do końca jej życia i ma to związek z obrażeniami powódki które odniosła w wyniku wypadku komunikacyjnego w dniu 18.02.2018 r. Zaprzestanie rehabilitacji pogorszy stan zdrowia powódki
i znacznie obniży możliwości jej codziennej pielęgnacji. Rehabilitacja powinna odbywać się codziennie w wymiarze dwa razy w ciągu dnia po jednej godzinie. W ramach Narodowego Funduszu Zdrowia refundowanych jest 80 dni w miejscu zamieszkania pacjenta. Koszt godzinnej rehabilitacji mieści się w przedziale 100-150 zł.

/ opinia biegłego sądowego o specjalności rehabilitacja medyczna dr n. med. S. M.- k 326-331)

Rodzina powódki ponosi koszty związane z dojazdem do miejsca pobytu powódki.

/ zeznania D. Z. k. 309v- 310; bilety (...), paragony autostrada- k. 81-83, 86, 88 -100/

Pozwany przyznał powódce kwotę 224.640 zł tytułem zadośćuczynienia (ustalono 100% trwałego uszczerbku na zdrowiu), 1.526,18 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, 42,70 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdów. Pozwany przyznał powódce rentę na zwiększone potrzeby w wysokości 3.550 zł za okres od 1 maja 2019 r. i do chwili obecnej ją wypłaca.

/ bezsporne /

Powódka została w dniu 23.04.2018 r. całkowicie ubezwłasnowolniona, a jej opiekunem prawnym został ustanowiony syn D. Z. (1).

/bezsporne, postanowienie SO w (...) z 23.04.2018– k. 127, zaświadczenie o ustanowieniu opiekuna prawnego z 9.09.2019 r. – k. 128-129/

Sąd zważył, co następuje:

Sąd oparł rozstrzygnięcie na powołanych odpowiednio dokumentach, zeznaniach świadków oraz dokumentacji medycznej. Dowody te nie były kwestionowane (za wyjątkiem wysokości faktur za pobyt powódki w Zakładzie (...), Centrum (...) im. Prof. J. T. przy (...) w K.) i nie budzą żadnych zastrzeżeń Sądu. Sąd uznał za wiarygodną i przekonywującą opinię biegłej z zakresu rehabilitacji medycznej – dr n. med. S. M. (k. 326-331). Opinia została sporządzona
w sposób fachowy oraz rzetelny, a strony niniejszego postępowania nie kwestionowały wniosków biegłej sądowej. Sąd oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego o specjalności neurologia. Powódka wraz pozwem przedłożyła opinię lekarza orzecznika o specjalności neurologia, który stwierdził 100% uszczerbek na jej zdrowiu. Zarówno powódka jak i pozwany powołują się na jej treść, przy tym nie kwestionując jej. W związku z obszerną dokumentacją medyczną oraz opinią lekarza orzecznika zleconą przez pozwanego nie jest konieczne przeprowadzenie dodatkowej opinii, bowiem stan zdrowia powódki, jej rokowania na przyszłość oraz całodobowa opieka nie budzą wątpliwości stron ani Sądu, a tym samym nie istnieją żadne uzasadnione wątpliwości, do których wyjaśnienia niezbędne jest przeprowadzenie ww. dowodu.

Podstawę prawną odpowiedzialności pozwanego za następstwa wypadku komunikacyjnego stanowi art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 2 k.c. i art. 19 ust. 3 w zw. z art. 123 pkt 1 ustawy z 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Spór między stronami postępowania sprowadza się do oceny zasadności poszczególnych żądań pozwu. Pozwany stoi bowiem na stanowisku, że kwoty wypłaconego dotychczas powódce zadośćuczynienia i renty są adekwatne do rozmiarów doznanej przez nią krzywdy i szkody oraz zaspokaja w całości roszczenia
z tego tytułu.

Przechodząc zatem w pierwszej kolejności do wysokości żądanego przez powoda zadośćuczynienia pieniężnego w kwocie dodatkowej 475.360 zł (fakt wypłaty przez pozwanego wymienionemu 224.640 zł pozostawał bowiem poza sporem), należy podkreślić, że w myśl przyjętego w doktrynie i ugruntowanego w orzecznictwie Sądu Najwyższego poglądu, zadośćuczynienie określane na podstawie art. 444 §1 k.c. w zw. z art. 445 §1 k.c. winno mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny. Jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną. Zadośćuczynienie powinno być środkiem pomocy dla poszkodowanego i pozostawać w odpowiednim stosunku do rozmiaru krzywdy i szkody niemajątkowej. Na krzywdę poszkodowanego składają się z kolei cierpienia fizyczne
w postaci bólu i innych dolegliwości oraz cierpienia psychiczne polegające na ujemnych uczuciach przeżywanych bądź w związku z cierpieniami fizycznymi, bądź
w związku z następstwami uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zwłaszcza trwałymi i nieodwracalnymi. Kwota zadośćuczynienia nie może być jednak nadmierna, winna być należycie wyważona i utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (wyrok Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 1985 r., II CR 94/85). Tak więc z jednej strony zadośćuczynienie musi przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną, z drugiej zaś powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej. Pogląd, że zadośćuczynienie powinno być umiarkowane, zapoczątkowany wyrokiem Sądu Najwyższego z 24 czerwca 1965 r., sygn.. I PR 203/65, podtrzymywany w późniejszym orzecznictwie, zachował aktualność również w obecnych warunkach społeczno-ekonomicznych. Zasada umiarkowanej wysokości zadośćuczynienia trafnie łączy wysokość zadośćuczynienia z wysokością stopy życiowej społeczeństwa, gdyż zarówno ocena, czy jest ono realne, jak i czy nie jest nadmierne, pozostawać musi w związku z poziomem życia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2002 r., IV CKN 1266/00). W judykaturze podkreśla się przy tym, że stopa życiowa ma uzupełniający charakter w stosunku do kwestii zasadniczej, jaką jest rozmiar szkody niemajątkowej. Powołanie się na nią przez Sąd przy ustalaniu zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia (wyrok Sądu Najwyższego
z 30 stycznia 2004 r., sygn. I CK 131/03). Zasada umiarkowanej wysokości zadośćuczynienia nie może również oznaczać przyzwolenia na lekceważenie takich bezcennych wartości, jak zdrowie czy integralność cielesna, a okoliczności wpływające na określenie tej wysokości, jak i kryteria ich oceny, muszą być zawsze rozważane indywidualnie w związku z konkretną osobą poszkodowanego i sytuacją życiową,
w której się znalazł (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2007r., I CSK 384/07, LEX nr 351187).

Ustalając wysokość należnego powódce zadośćuczynienia, Sąd miał na uwadze zatem rodzaj doznanych przez nią obrażeń, nasilenie i czas trwania cierpienia oraz skutki w postaci uzależnienia od opieki osób trzecich i brak jakiejkolwiek samodzielności. Nie bez znaczenia był przy tym stwierdzony u powódki w toku postępowania sądowego uszczerbek na zdrowiu.

Przy ocenie rozległości urazów, jakich powódka doznała w wyniku zdarzenia drogowego, Sąd posłużył się dokumentacją medyczną, prywatną opinią lekarza neurologa stwierdzającą 100% uszczerbek na zdrowiu (niekwestionowana przez strony) oraz opinią biegłej sądowej z zakresu rehabilitacji medycznej. W tym świetle za spójne i rzeczowe oraz zawierające wszechstronne uzasadnienie końcowych wniosków, przez co merytorycznie zasadne i mogące stanowić podstawę czynienia wiążących ustaleń w niniejszej sprawie, Sąd potraktował wspomniane dokumenty. Stopień procentowy uszczerbku na zdrowiu powódki (łącznie 100%) nie był jedyną
i zasadniczą przesłanką ustalenia wysokości dochodzonego przez powódkę zadośćuczynienia. Sąd miał wszak również na uwadze, poza samym uszczerbkiem
i jego konsekwencjami w życiu prywatnym i społecznym wymienionej, szereg innych okoliczności, m.in. intensywność i czas trwania cierpień, obniżenie jakości życia powódki, zależność od osób trzecich, brak jakiejkolwiek samodzielności. Wypadek komunikacyjny opisany w pozwie oraz jego zdrowotne następstwa były dla powódki doznaniem z pewnością bardzo bolesnym, które wiązało się z rozległymi dolegliwościami oraz całkowicie zmieniającym jej dotychczasowe życie. Jest to stwierdzenie wystarczająco oczywiste nawet bez oparcia w zeznaniach powódki (której stan zdrowia nie pozwolił na przesłuchanie). Przy ustalaniu wysokości należnego powódce zadośćuczynienia należało mieć zatem na uwadze fakt, że bezpośrednio po wypadku w dniu 18.02.2018 r. powódka została przewieziona do (...) Wojewódzkiego Szpitala (...) w S. na Odział Neurochirurgii i N., gdzie zdiagnozowano ostry pourazowy krwiak podtwardówkowy po stronie prawej i lewej – wykonany został zabieg operacyjny kraniektomii czołowo-ciemieniowo-skroniowej lewostronnej, ewakuacji krwiaka podtwardówkowego i implantacji czujnika (...). Następnie powódka w okresie 19.02.2018 r. – 03.03.2018 r. przebywała na oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii, a w okresie od dnia 03.03.2018 r. do 08.03.2018 r. na Oddziale Chorób Wewnętrznych i Diabetologii z Pododdziałem Endokrynologii ww. szpitala. Powódka od 08.03.2018 r. do 14.04.2018 r. przebywała w (...) Szpitalu Wojewódzkim w G., Oddział Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego, Endokrynologii i Gastroenterologii, z którego została przetransportowana w dniu 14.04.2018 r. do (...) Szpitalu (...)
w O., Oddział (...) Onkologicznej i Ogólnej, w którym przebywała do 20.04.2018 r. Przez kolejny rok (20.04.2018 r do 23.04.2019 r.) powódka była leczona w Zakładzie (...) (...). Kolejnymi placówkami, w których przebywała powódka był Zakład (...), Centrum (...) im. Prof. J. T. przy (...)
w K. (23.04.2019 r. do 14.01.2020 r.), (...) Stowarzyszenie (...) w O. (14.01.2020 r. do 27.07.2020 r) oraz (...) w S. ( od 27.07.2020 r. do chwili obecnej). Stan powódki nie ulega poprawie, jest bez kontaktu słowno-logicznego, reaguje na ból zgięciem kkg. Powódka jest zależna od osób trzecich i wymaga stałej specjalistycznej opieki oraz rehabilitacji.

Pozytywnie za wysokością zadośćuczynienia przemawia to, że powódka była przed wypadkiem osobą sprawną fizycznie, aktywną zawodowo ale również towarzysko. Prowadziła dom, opiekowała się ogrodem, wyjeżdżała na wycieczki, nie stroniła od spotkań ani z przyjaciółmi ani z rodziną, miała plany . Z uwagi na stan zdrowia w jakim się znalazła nie mogła uczestniczyć w ostatnim pożegnaniu swojego męża ani też spędzać czasu oraz świąt z synami i ich rodzinami. Życie powódki
w związku z wypadkiem komunikacyjnym w żadnym stopniu nie przypomina życia sprzed zdarzenia. Brak jest też pozytywnych rokowań na poprawę jej stanu zdrowia.

Negatywnie na wysokość zadośćuczynienia wpływać musi dość podeszły wiek, w którym znajdowała się powódka w dniu wypadku, fakt że wypadek spowodował mąż powódki oraz fakt, że powódka jest osobą leżącą i bez kontaktu słowno-logicznego – bez perspektyw zmiany tego stanu rzeczy. Ostatnia okoliczność w szczególności nie pozostaje bez znaczenia, ponieważ zadośćuczynienie powinno rekompensować krzywdę poszkodowanemu, a więc powódce, z tym że powódka w żaden sposób nie odczuje tego, że otrzymała jakąkolwiek kwotę zadośćuczynienia. Jedynie pośrednio zadośćuczynienie może wpływać na poprawę jakości opieki nad powódką,
w zależności od oferowanych przez daną placówkę dodatkowych usług.

Mając na uwadze całokształt wyżej wskazanych okoliczności, Sąd uznał, że kwotą, która winna w pełni zaspokoić uzasadnione roszczenie powódki z tytułu należnego jej zadośćuczynienia, jest kwota wypłacona już przez pozwanego
w wysokości 224.640 złotych. Kwota ta zrekompensowała doznane w następstwie wypadku krzywdy. Działając na podstawie art. 445 § 1 k.c. oraz art. 19 ust. 3 w zw.
z art. 123 pkt 1 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, Sąd oddalił żądanie powódki o zasądzenie zadośćuczynienia jako zawyżonego.

Powódka zgłosiła ostatecznie żądanie zasądzenia od pozwanego skapitalizowanej renty w kwocie 30.708,55 zł od 1 V do 30 IV 2020 r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od:

- kwoty 19.680,00 zł za okres od dnia 31. dnia po dniu doręczenia stronie pozwanej odpisu pozwu do dnia zapłaty,

- kwoty 11.028,55 zł za okres od dnia 31. dnia po dniu doręczenia stronie pozwanej odpisu pisma z dnia 10 XI 2020 r.,

oraz comiesięcznej renty w kwocie 3. 3.777,20 zł począwszy od lipca 2020 r. Podstawę żądania w tym zakresie stanowi przepis art. 444 § 2 k.c., zgodnie z którym poszkodowany może żądać renty, jeżeli utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość. Roszczenie o rentę przysługuje poszkodowanemu zatem
w razie wystąpienia jednej z trzech niezależnych od siebie podstaw: całkowitej lub częściowej utraty przez niego zdolności do pracy zarobkowej, zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia się jego widoków powodzenia na przyszłość. W rezultacie przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 §2 k.c. jest uzależnione od wykazania, istnienia zwiększonych potrzeb poszkodowanego jako następstwo czynu niedozwolonego.

Oczywistym jest, że stan zdrowia, w jakim obecnie znajduje się powódka, został wywołany czynem zabronionym. Zwiększone potrzeby powódki związane
z zapewnieniem jej stałej opieki oraz codziennej rehabilitacji nie budzą wątpliwości stron. Strona powodowa ani strona pozwana nie kwestionowały opinii biegłej sądowej
o specjalności rehabilitacja medyczna jak również prywatnej opinii wykonanej przez lekarza neurologa. Lekarz orzecznik pozwanego w opinii z dnia 5.06.2018 stwierdził 100% uszczerbek ma zdrowiu powódki, wskazał, że powódka potrzebuje całodobowej opieki osób trzecich, natomiast biegły sądowy ocenił, że powódka wymaga codziennej rehabilitacji w wymiarze po 1 godzinie, dwa razy w ciągu dnia. Powyższe w połączeniu z zeznaniami świadków wskazuje, że nastąpiła istotna zmiana sytuacji powódki
w porównaniu do czasu sprzed 18.02.2018 r. Powódka przed tym dniem była osobą aktywną zawodowo, samodzielną, niezależną, która nie potrzebowała opieki osób trzecich ani rehabilitacji. Zasadność przyznania renty powódce jest więc uzasadniona bowiem zostały spełnione przesłanki wynikające z przepisu art. 444 § 2 k.c. Powódka
w okresie od 23.04.2019 r. do 14.01.2020 r. przebywała w Zakładzie (...), Centrum (...) im. Prof. J. T. przy (...) w K.. Koszt pobytu oraz rehabilitacji (dodatkowo odpłatnej zgodnie z umową) wyniósł za ww. okres 67.682 zł, a koszt środków leczniczych, higienicznych i opatrunkowych wyniósł 1.376,55 zł, czyli łącznie 69.058,55 zł. Powyższe kwoty zostały przez powódkę udowodnione fakturami VAT, które są wiarygodne i nie budzą wątpliwości Sądu. Pozwany wypłacił powódce rentę za okres od dnia 1.05.2019 r. do 30.04.2020 r. w łącznej kwocie 42.600 zł (12 miesięcy x 3.550 zł). Różnica pomiędzy poniesionymi kosztami przez powódkę, a kwotą wypłaconą przez pozwanego wyniosła 26.458,44 zł i taką kwotę Sąd zasądził tytułem skapitalizowanej renty za okres 1.05.2019 r. do 30.04.2020 r. Odsetki zostały zasądzone na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. - odsetki ustawowe za opóźnienie zgodnie z żądaniem pozwu – od 31. dnia po dniu doręczenia stronie pozwanej odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz od 31. dnia po dniu doręczenia stronie pozwanej odpisu pisma powódki z dnia 10 XI 2020 r.

W zakresie zasądzenia renty od lipca 2020 r. Sąd uznał za zasadne zasądzenie kwoty 3.600 zł miesięcznie. Powyższa kwota stanowi koszt całodobowej opieki nad powódką w (...) w S., w którym przebywa od 27 lipca 2020 r. do chwili obecnej. Postępowanie dowodowe wykazało, że z powodu zdarzenia z dnia 18.02.2018 r. powódka wymaga specjalistycznej całodobowej opieki, a więc powyższy koszt jest bezpośrednio związany z zdarzeniem, które wywołało rozstrój zdrowia powódki. Koszt pobytu w powyższej placówce został udowodniony poprzez przedłożoną do akt sprawy umowę na pobyt oraz potwierdzenia przelewów na rzecz placówki. Sąd dostrzega, że pozwany dobrowolnie wypłacał na rzecz powódki rentę w kwocie 3.550 zł i z tego względu w sentencji wyroku zostało umieszczone zastrzeżenie dotyczące możliwości zaliczenia przez pozwanego wpłat dokonanych na rzecz powódki od 1.07.2020 r.

Sąd oddalił na podstawie art. 444 § 2 k.c. roszczenie pozwu w zakresie żądania zwrotu kosztów dojazdów do powódki przez rodzinę w ramach skapitalizowanej renty oraz comiesięcznej renty z tytułu zwiększonych potrzeb. Koszty związane z podróżą w związku z wizytą u powódki nie są kosztami powódki, lecz poszczególnych członków jej rodziny. W toku postępowania nie zostało wykazane ani nawet twierdzone, aby koszty te ponosiła powódka bądź też były finansowane z jej środków. Koszty podróży związane z odwiedzeniem matki przez dzieci, a wcześniej żony przez męża należy ocenić jako koszty, który ewentualnie zwrotu mogą się domagać osoby, które je poniosły, lecz nie sama powódka. Powódka przebywa
w placówce, w której ma zapewnioną całodobową opiekę, a więc wizyty rodziny
u powódki nie wynikają z konieczności zapewnienia jej opieki czy zaspokojenia zwiększonych potrzeb lecz są spełnieniem obowiązków wynikających z więzi rodzinnych. Roszczenie w tym zakresie podlegało więc oddaleniu.

Powódka w toku postępowania ograniczyła swoje żądanie z tytułu comiesięcznej renty z kwoty 6.830 do kwoty 3.777,20 i w tym zakresie postępowanie podlegało umorzeniu.

Powódka domagała się również ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość. Poszkodowany w sprawie o zasądzenie odpowiedniego świadczenia
(z przepisu art. 444, 445 k.c.) na swoją rzecz, może również żądać ustalenia odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące powstać w przyszłości z tego samego zdarzenia. Wykładnia funkcjonalna art. 189 k.p.c. przemawia za przyjęciem interesu prawnego w ustaleniu, jeżeli istnieje jakaś obiektywna niepewność stanu prawnego, bowiem mogą wystąpić dalsze skutki zdarzenia, które na dzień wytoczenia powództwa nie są znane bądź nie można jeszcze na ich podstawie sformułować właściwego żądania pozwu (por. uchwała SN z dnia 17 kwietnia 1970 r., sygn. akt III CZP 34/69, wyrok SN z dnia 11 stycznia 2019 r., sygn. akt V CSK 558/17). Powódka nie ma interesu prawnego w domaganiu się ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość, a przynajmniej nie wykazała takiego interesu w ocenie Sądu. Ustalenie odpowiedzialności na przyszłość jest zasadne wówczas, gdy istnieje pewien stan niepewności np. że stan zdrowia poszkodowanego może ulec pogorszeniu poprzez powstanie nowych skutków, nie znanych na dzień wytaczania pierwotnego powództwa. Uszczerbek na zdrowiu powódki został stwierdzony w wysokości 100%, w toku postępowania nie zostało wykazane, aby istniał jakikolwiek stan niepewności co wystąpienia dalszych skutków, nieznanych na dzień wytaczania powództwa. Uzasadnienie wniosku powódki w tym zakresie było niewystarczające, co wytknął zresztą pozwany w swoim stanowisku. Na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego Sąd nie znajduje do podstaw do ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość i z uwagi na brak spełnienia przesłanek z art. 189 k.p.c. na podstawie tego przepisu oddala powództwo w tym zakresie.

Powódka przegrała proces w przeważającej części.

Na podstawie przepisu art. 102 k.p.c. Sąd odstąpił od obciążania powódki kosztami procesu poniesionymi przez pozwanego, ponieważ przemawiają za tym względy słuszności wynikające - głównie ze względu na trudną sytuację życiową, materialną oraz zdrowotną powódki.

O nieuiszczonych kosztach sądowych (opłata od pozwu ponad kwotę 5.000 zł
i poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa wydatki na opinie biegłej w kwocie 321,34 zł – w łącznej kwocie 24.171,34 zł) zgodnie z art. 113 ust. 4
i 2 ustawy o kosztach sądowych Sąd odstąpił od obciążenia nimi stron (punkt VII wyroku), uznając, że w obecnym stanie zdrowia powódka nie powinna być obciążana takimi kosztami, podobnie jak nie powinien być nimi obciążany pozwany, który wygrał proces prawie w całości. Z uwagi na sytuację materialną i zdrowotną powódki Sąd odstąpił od ściągania z zasądzonego powódce roszczenia części kosztów sądowych, od których powódka była zwolniona.

sędzia Rafał Kubicki