Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2019 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu, I Wydział Cywilny,

w składzie następującym:

Przewodniczący: S.S.O. Małgorzata Pilarczyk

Protokolant: sekr. sądowy Bogna Ziąbka-Aktaşın

po rozpoznaniu w dniu 05 września 2019 roku w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa D. E.

przeciwko A. K.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

1.  pozbawia w całości wykonalność tytułu wykonawczego stanowiącego akt notarialny z dnia 06 września 2017 roku Rep. A numer (...) w zakresie określonym w paragrafie 2 tego aktu, to jest co kwoty 500 000 zł, sporządzony przez notariusza D. W. w Kancelarii Notarialnej w O., zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Pile z dnia 01 grudnia 2017 roku w sprawie sygn. akt I Co 1283/17 co do kwoty 500 000zł,

2.  zasądza od pozwanego A. K. na rzecz powoda D. E. kwotę 43 365,25 zł. ( czterdzieści trzy tysiące trzysta sześćdziesiąt pięć złotych 25/100) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 10 800 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

S.S.O. Małgorzata Pilarczyk

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 stycznia 2018 roku powód D. E. wystąpił przeciwko pozwanemu A. K. o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego z dnia 6 września 2017 roku rep. A (...) sporządzonego przez notariusza D. W. w zakresie określonym w paragrafie 2 tego aktu, zaopatrzonego klauzulą wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Pile z dnia 20 listopada 2017 roku sygn. akt. I Co 1283/17 co do kwoty 500 000 zł. oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według spisu kosztów przedłożonego przed zamknięciem rozprawy poprzedzającej wydanie wyroku. Powód wniósł ponadto, na podstawie art. 484 par. 2 k.c. o zmniejszenie kary umownej określonej w wymienionym wyżej akcie notarialnym.

W uzasadnieniu pozwu powód podniósł, iż w dniu 30 czerwca 2017 roku strony zawarły umowę pożyczki w wysokości 200 000 zł. Pożyczkobiorca ( powód ) zobowiązał się do zwrotu kwoty pożyczki wraz z odsetkami za cały okres umowy, w terminie do dnia 27 sierpnia 2017 roku. Strony ustaliły wysokość odsetek w 5% w stosunku rocznym. Powód zaczął spłacać pożyczkę w ratach od dnia 31 sierpnia 2017 roku a całkowicie spłacił ją w dniu 27 listopada 2017 roku do kwoty 270 000 zł.

Powód jako pożyczkobiorca oświadczył w umowie, iż w przypadku braku spłaty pożyczki w określonym terminie zobowiązuje się wnieść tę kwotę w imieniu pożyczkodawcy jako wkład do spółki, którą strony zobowiązują się założyć, przy czym wkład pożyczkobiorcy zostanie pokryty aportem w postaci całego przedsiębiorstwa (...) zgodnie z jego stanem na dzień zawarcia umowy. W przypadku nie wywiązania się z tego zobowiązania pożyczkobiorca zobowiązał się oprócz zwrotu pożyczki do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy kary umownej w wysokości 1 000 000 zł., zaś tytułem zabezpieczenia przedmiotu umowy pożyczkobiorca zobowiązał się do poddania dobrowolnej egzekucji w oparciu o art. 777 par. 1 pkt. 4 k.p.c. zarówno co do kwoty pożyczki jak i kwoty kary umownej. Powód w paragrafie 2 oświadczenia o poddaniu się egzekucji z dnia 6 września 2017 roku oświadczył, że co do obowiązku zwrotu należności głównej z tytułu pożyczki z dnia 30 czerwca 2017 roku oraz obowiązku zapłaty na rzecz pożyczkodawcy kary umownej w wysokości 1 000 000 zł. w zakresie wszelkich zobowiązań pożyczkobiorcy wynikających z wszelkich roszczeń pożyczkodawcy na podstawie umowy pożyczki, poddał się egzekucji zgodnie z treścią art. 777 par. 1 pkt. 4 k.p.c. z całego majątku, do kwoty 500 000 zł. na rzecz pozwanego A. K.. Z paragrafu 3 tego tytułu egzekucyjnego wynika, iż zdarzeniem od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku spłaty kary umownej oraz zwrotu kwoty pożyczki w łącznej wysokości 500 000 zł. jest nadejście terminu zapłaty oznaczonego w nadanym za pomocą przesyłki rejestrowanej w rozumieniu przepisu ar. 3 pkt. 23 ustawy „ prawo pocztowe” pisemnym wezwaniu A. K., z notarialnie poświadczonym podpisem, stwierdzającym wystąpienie podstaw żądania zapłaty określonej i należnej wymagalnej sumy pieniężnej. Powód podniósł, iż nie otrzymał wezwania do zapłaty z paragrafu 3 oświadczenia o poddaniu się egzekucji, a zatem powód nie miał wiedzy o nadejściu terminu zapłaty. Jednocześnie powód dokonywał sukcesywnie spłaty pożyczki na wskazane przez pozwanego konto bankowe, a zatem pozwany nie mógł mieć wątpliwości , że pożyczka nie zostanie spłacona w całości a nadto, że powód nie jest zainteresowany zakładaniem wspólnie z pozwanym spółki. Wpłaty były dokonywane na firmowe konto bankowe pozwanego w okresie od 31 sierpnia 2017 roku do 27 listopada 2017 roku. Pomimo tego pozwany już w dniu 13 listopada 2017 roku a więc przy spłacie przez powoda zadłużenia na kwotę 170 000 zł. wystąpił o nadanie przeciwko powodowi klauzuli wykonalności, co zdaniem powoda uczynił przedwcześnie, wprowadzając w tym w błąd sąd a następnie organ egzekucyjny. Postanowieniem z dnia 20 listopada 2017 roku Sąd Rejonowy w Pile w sprawie I Co 1283/17 nadał klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 6 września 2017 roku rep. (...) w zakresie określonym w paragrafie 2 tego aktu. Pomimo spłaty pożyczki pozwany złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego .

W ocenie powoda powództwo jest uzasadnione, gdyż pozwany w trakcie spłaty pożyczki wystąpił o nadanie aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności w sytuacji braku nadejścia terminu spłaty zadłużenia, ponadto już po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiła całkowita spłata pożyczki, a więc zobowiązanie wygasło. Poza tym wobec spłaty pożyczki w całości pozwany nie ma podstaw domagania się zapłaty kary umownej. Ponadto kara umowna jest rażąco wygórowana. Żądanie tak wysokiej kary umownej przy braku szkody na skutek całkowitego spłacenia pożyczki jest bezpodstawne.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska przyznał, że zawarł z powodem umowę pożyczki brak ze strony powoda złożenia oświadczenia o gotowości założenia spółki skutkowało powstaniem obowiązku dniu 30 czerwca 2017 roku, której termin spłaty strony ustaliły na dzień 27 sierpnia 2017 roku, którego powód nie dotrzymał. Zgodnie z umową, w przypadku nie dotrzymania terminu płatności powód był zobowiązany do wniesienia kwoty pożyczki do spółki, którą strony zamierzały założyć. Brak ze strony powoda złożenia oświadczenia o gotowości założenia spółki skutkował dopiero powstaniem obowiązku zapłaty kary umownej.

Przedmiotowa pożyczka była jednym z elementów szerszej współpracy stron. Już w dniu 26 czerwca 2016 roku strony zawarły porozumienie na mocy którego pozwany zobowiązał się do przekazania powodowi kwoty 354 500 zł. w wyniku kolejnych zmian tego porozumienia powód przekazał pozwanemu jeszcze dodatkowo 250 000 zł. oraz 400 000 zł.

Celem zawiązania współpracy przez strony było z jednej strony dofinansowanie przedsiębiorstwa powoda a z drugiej strony zainwestowanie wolnych środków przez pozwanego. Pozwany przekazał powodowi powyższe środki, gdyż powód wielokrotnie zapewniał pełnomocnika pozwanego K. K. o realizacji wspólnego przedsięwzięcia. Zainwestowanie przez pozwanego środków u powoda było jednym z alternatywnych sposobów ich wykorzystania. Pozwany planował bowiem zainwestować te środki w kryptowaluty, które według jego wiedzy były w stanie przynieść znaczną stopę zwrotu. Tylko w ciągu ostatniego roku kurs bitcoina wzrósł o 582,21%. Kara umowna do zapłaty której zobowiązał się powód nie zabezpieczała zatem spłaty pożyczki, ale miała rekompensować straty poniesione przez pozwanego w przypadku wycofania się powoda ze wspólnego przedsięwzięcia.

Skierowanie sprawy do egzekucji było wynikiem zwodzenia pozwanego przez powoda, gdyż cały czas zapewniał pozwanego, że rozliczy się z dokonanych wpłat wraz z zyskami czego nie robił terminowo i zgodnie z ustaleniami. Ponadto powód pomimo zapewnień o zamiarze założenia z pozwanym spółki nie wywiązał się z tego zobowiązania. Pozwany wystąpił do powoda z żądaniem zapłaty kary umownej, które to wezwanie nie zostało przez powodowa odebrane z urzędu pocztowego. W dniu 25 października 29018 roku przesyłka została zwrócona do nadawcy. W związku z tym wezwanie do zapłaty zostało doręczone skutecznie, a kara umowna stała się wymagalna. Poza tym nie zachodzą przesłanki do miarkowania wysokości kary umownej.

Pozwany podniósł nadto zarzut naruszenia przez powoda zasad współżycia społecznego ( art. 5 k.c. ) to jest zasady zaufania w transakcjach gospodarczych poprzez zawieranie szeregu umów o współpracy i pożyczkę, a także zobowiązanie się do zapłaty kar umownych i poddania się egzekucji w celu otrzymania od pozwanego środków finansowych, a następnie nie wywiązania się z zobowiązań i zwalczania tytułu wykonawczego. Pozwany podniósł, iż powód nie negował nigdy ustalonych zasad współpracy i w pełni zaakceptował wysokość kar umownych, a zdanie zmienił dopiero w momencie wszczęcia egzekucji. Takie postępowanie powoda nie zasługuje na ochronę prawa. ( karta 67 -70 )

W piśmie procesowym złożonym 26 marca 22018 roku, stanowiącym polemikę z twierdzeniami zawartymi w odpowiedzi na pozew, pełnomocnik powoda podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, potwierdził, iż strony zawierały także inne umowy poza umowa pożyczki będącej przedmiotem sprawy oraz podkreślił, iż w odpowiedzi na pozew pozwany potwierdził fakt spłacenia w całości umowy pożyczki. Odnośnie podniesionego zarzutu naruszenia zasad współżycia społecznego wskazał, iż pozwany mógł się na niego powoływać tylko w sytuacji, w której jego zachowanie byłoby nienaganne ( k. 109-111)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód D. E. prowadzi działalność gospodarczą zajmującą się remontem maszyn do paczkowania i palenia kawy, przy czym działalność tę prowadzi w różnych formach prawnych, ale pod firmą (...).

W maju 2016 r. powód nawiązał współpracę z K. K. - ojcem pozwanego A. K.. Pozwany prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod nazwa (...) zajmującą się handlem kryptowalutami. W styczniu 2017 r. pozwany został zatrudniony u powoda.

( dowód: zeznania powoda nagranie 00:04:41-00:30:42- płyta k. 230, nagranie 00:09:29-00:18:52- płyta k. 92; zeznania świadka K. K. nagranie 00:24:16-01:29:22- płyta k. 204; zeznania pozwanego nagranie 00:30:42-00:53:59 płyta k. 230)

Elementem współpracy powoda i ojca pozwanego K. K., będącego faktycznym pełnomocnikiem pozwanego w zakresie tej współpracy, było udzielanie przez pozwanego powodowi pożyczek, z czego pozwany miał czerpać zysk w postaci wynagrodzenie od pożyczonych kwot, lub w perspektywie założenie spółki. I tak w dniu 26 czerwca 2016 r. strony zawarły pisemne porozumienie, w myśl którego pozwany (...) zobowiązał się przekazać powodowi (...) kwoty 354 500 zł celem wspólnej realizacji przedsięwzięcia polegającego na produkcji przez powoda produktów zgodnie z profilem jego działalności. Strony umówiły się, iż w przypadku gdyby powód nie dokonał zwrotu kwoty w umówionym terminie do 30 lipca 2016 roku, pozwany ma prawo według swego wyboru żądać zwrotu wpłaconych środków, lub zaliczenia wpłaconej kwoty tytułem wpłaty udziału pozwanego (...) do spółki osobowej, którą strony w takiej sytuacji zobowiązują się założyć, przy czym wkład powoda (...) pokryty zostanie aportem w postaci całego przedsiębiorstwa (...). Przedmiotowym porozumieniem strony ustaliły, iż w przypadku nie wywiązania się przez powoda z tego zobowiązania zobowiązuje się on do zapłaty na rzecz pozwanego (...) kary umownej w wysokości 1000 000 zł. Na mocy aneksu numer (...) z dnia 6 lipca 2016 r. pozwany przekazał powodowi dalszą kwotę 250 000 zł., strony zwiększyły też udział pozwanego w zysku do 57 300 zł. miesięcznie, które powód zobowiązał się zwrócić do 10 sierpnia 2016 roku i zobowiązał się poddać dobrowolnej egzekucji co do zapłaty przekazanej mu przez pozwanego kwoty w formie aktu notarialnego na podstawie art. 777 par. 1 pkt 4 k.p.c. Na mocy aneksu numer (...) z dnia 10 sierpnia 2016 r. do porozumienia strony umówiły się, że kwoty na rzecz pozwanego umówione w porozumieniu z dnia 26 czerwca 2016 roku zostaną zwrócone do 30 października 2016 roku a pozwanemu przysługuje dodatkowe wynagrodzenie w wysokości po 30 000 zł za każdy dodatkowy miesiąc, kwoty umówione aneksem nr (...) zostaną zwrócone do 10 listopada 2016 roku. Na mocy aneksu numer (...) z dnia 31 października 2016 r., pozwany przekazał powodowi dodatkowo kwotę 400 000 zł, z jednoczesnym zwiększeniem pozwanemu wynagrodzenia o 20 000 zł. za każdy miesiąc. Strony ustalił termin spłaty powyższej kwoty do dnia 15 listopada 2016 roku.

Pomiędzy stronami istnieją niedokończone rozliczenia z powyższej umowy i aneksów.

( dowód: porozumienie - k. 79-80; aneks nr (...)- k. 81, aneks nr (...)- k. 82, aneks nr (...)- k. 8, zeznania świadka K. K. nagranie 00:24:16-01:29:22- płyta k. 204; zeznania powoda nagranie 00:04:41-00:30:42- płyta k. 230, nagranie 00:09:29-00:18:52 - płyta k. 92; zeznania pozwanego nagranie 00:30:42-00:53:59 płyta k. 230)

W dniu 30 czerwca 2017 roku strony zawarły kolejną umowę pożyczki, na mocy której pozwany ( pożyczkodawca ) udzielił powodowi (pożyczkobiorcy ) pożyczki kwoty 200 000 zł, a powód ( pożyczkobiorca ) zobowiązał się do zwrotu kwoty pożyczki wraz z odsetkami za cały okres umowy, w terminie do dnia 27 sierpnia 2017 roku. Strony ustaliły wysokość odsetek w 5% w stosunku rocznym.

W par. 3 umowy powód ( pożyczkobiorca ) oświadczył, iż w przypadku braku spłaty pożyczki w powyższym terminie zobowiązuje się wnieść tę kwotę w imieniu pożyczkodawcy jako wkład do spółki, którą strony zobowiązują się założyć, przy czym wkład pożyczkobiorcy pokryty zostanie aportem w postaci całego przedsiębiorstwa (...), a udział pozwanego ( pożyczkodawcy ) w spółce nie może być mniejszy niż 50%. Założenie spółki nastąpi w terminie 1 miesiąca od upływu terminu spłaty pożyczki, a pożyczkobiorca w tym terminie zobowiązany jest do złożenia pożyczkodawcy oświadczenia na piśmie o gotowości zawarcia w/w umowy spółki.

Par. 4 umowy stanowi, iż w przypadku nie wywiązania się z zobowiązania określonego w par. 3 umowy, pożyczkobiorca zobowiązuje się do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy kary umownej w wysokości 1 000 000 zł.

Par. 5 umowy stanowi, iż tytułem zabezpieczenia przedmiotu umowy pożyczkobiorca zobowiązuje się do poddania dobrowolnej egzekucji w oparciu o art. 777 par. 1 pkt. 4 k.p.c. zarówno co do kwoty pożyczki jak i kary umownej.

Umowa nie przewiduje, aby do jej zmiany wymagana była forma pisemna.

( dowód: umowa k. 12 – 13 )

Powód nie wywiązał się ze spłaty pożyczki w umówionym powyżej terminie. Pozwany nie wzywał powoda do spłaty, bowiem za pośrednictwem swojego ojca - K. K., który był przez pozwanego faktycznie upoważniony do reprezentowania we wszystkich sprawach dotyczących współpracy z powodem i warunków zawieranych miedzy stronami umów, prowadził z powodem rozmowy dotyczące przedłużenia trwania pożyczki i ustalenia ostatecznego terminu spłaty zobowiązania. Powód wraz z K. K. uzgodnili, iż termin na spłatę pożyczki zostanie powodowi przedłużony do przełomu miesiąca listopada i grudnia, w której to dacie powód miał otrzymać pieniądze z tytułu rozliczenia kontraktu z firmą (...). Powód, po uzgodnieniu z K. K. terminów i warunków spłaty pożyczki, sukcesywnie spłacał pożyczkę w ratach na wskazane przez wymienionego firmowe konto bankowe pozwanego, w uzgodnionym okresie od dnia 31 sierpnia 2017 roku do dnia 27 listopada 2017 roku zł., w wysokości łącznie 270 000 zł.

( dowód: potwierdzenia wpłat- k. 14-15; zeznania powoda nagranie 00:04:41-00:30:42- płyta k. 230, nagranie 00:09:29-00:18:52- płyta k. 92; zeznania pozwanego nagranie 00:30:42-00:53:59 płyta k. 230, zeznania świadka K. K. nagranie 00:24:16-01:29:22- płyta k. 204 )

W ramach zabezpieczenia spłaty w dniu 6 września 2017 r. strony udały się do Kancelarii Notarialnej Notariusza D. W. w O., gdzie został sporządzony przez notariusza D. W. akt notarialny repertorium A numer (...) zawierający oświadczenie powoda o poddaniu się egzekucji.

W paragrafie 1 tego aktu przytoczone zostały postanowienia umowy z dnia 30 czerwca 2017 roku.

W paragrafie 2 aktu powód złożył oświadczenie, że co do obowiązku zwrotu należności głównej z tytułu pożyczki z dnia 30 czerwca 2017 roku oraz obowiązku zapłaty rzecz pożyczkodawcy kary umownej w wysokości 1 000 000 zł. w zakresie wszelkich zobowiązań pożyczkobiorcy wynikających z wszelkich roszczeń pożyczkodawcy na podstawie umowy pożyczki opisanej w paragrafie 1 tego aktu, poddaje się egzekucji zgodnie z treścią art. 777 par. 1 pkt. 4 k.p.c. z całego majątku, do kwoty 500 000 zł na rzecz pozwanego A. K..

W paragrafie 3 tego aktu powód oświadczył, iż pozwany ma prawo prowadzić egzekucję na podstawie tego aktu o kwotę 500 000 zł, wynikającą z umowy pożyczki, jako kary umownej oraz należności głównej, a zdarzeniem od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku zapłaty kary umownej oraz zwrotu kwoty pożyczki w łącznej wysokości 500 000 zł. jest nadejście terminu zapłaty oznaczonego w nadanym za pomocą przesyłki rejestrowanej w rozumieniu przepisu ar. 3 pkt. 23 ustawy „ prawo pocztowe” pisemnym wezwaniu A. K., z notarialnie poświadczonym podpisem, stwierdzającym wystąpienie podstaw żądania zapłaty określonej i należnej wymagalnej sumy pieniężnej.

( dowód: akt notarialny- k. 16-19; zeznania powoda nagranie 00:04:41-00:30:42- płyta k. 230, nagranie 00:09:29-00:18:52- płyta k. 92)

Pozwany w dniu 13 listopada 2017 roku, a więc po spłacie przez powoda zadłużenia w wysokości 127 500 zł, wystąpił do Sądu Rejonowego w Pile o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 6 września 2017 r. sporządzonemu przez notariusza D. W. repertorium A pod numerem (...).

Prawomocnym postanowieniem z dnia 20 listopada 2017 roku Sąd Rejonowy w Pile w sprawie I Co 1283/17 nadał klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 6 września 2017 roku rep. (...) w zakresie określonym w paragrafie 2 tego aktu.

( dowód: dokumenty objęte aktami sprawy SR w Pile I Co 1283/17/7)

W dniu 14 grudnia 2017 r. pozwany A. K. złożył u Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kaliszu J. K. tytuł wykonawczy w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności aktu notarialnego z dnia 6 września 2017 r. sporządzonego przez notariuszem D. W. a zapisanego w repertorium A pod numerem (...) wnosząc o wszczęcie egzekucji przeciwko powodowi w zakresie należności głównej i kosztów. W tym samym dniu komornik wszczął egzekucje zajmując rachunki powoda w bankach (...), wierzytelności należne powodowi od spółki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz udziały i zyski z tej spółki, a także wierzytelności należne powodowi od spółki (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

( dowód: zeznania świadka K. K. nagranie 00:24:16-01:29:22- płyta k. 204, zawiadomienia o zajęciach- k. 21-22, 23-24,; wniosek- k. 1, zawiadomienie- k. 7-8; zajęcia- k. 9-12 z akt postępowania egzekucyjnego Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kaliszu J. K. sygn. akt Km 7475/17)

W dniu 11 stycznia 2018 r. Sąd Rejonowy w Pile wydał pozwanemu drugi i trzeci tytuł wykonawczy celem prowadzenia dalszych egzekucji.

Na podstawie tytułu wykonawczego numer 2 przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Pile K. J. sygn. akt Km 24/18 została dniu 18 stycznia 2018 r. wszczęta egzekucja z nieruchomości powoda położnej w P..

Na podstawie tytułu wykonawczego numer 3 przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Koszalinie G. M. sygn. akt KM 46/18 została dniu 17 tycznia 2018 r. wszczęta egzekucja z nieruchomości powoda położnej w M. przy ul. (...).

( dowód: postanowienie- k. 43; postanowienie k.30 z akt postępowania Sądu Rejonowego w Pile sygn. akt I Co 1283/17/7, zawiadomienie- k. 47,50,51; wnioski- k. 48-49, wniosek – k. 1, tytuł - k. 2 z akt postępowania egzekucyjnego prowadzonego przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Pile K. J. sygn. akt Km 24/18, zawiadomienie- k. 44-45; wniosek – k. 1 i tytuł- k. 2 z akt postępowania egzekucyjnego prowadzonego przed Komornikiem Sądowym przy Sądzie Rejonowym w Koszalinie G. M. sygn. akt KM 46/18)

Zainicjowane przez pozwanego postępowanie egzekucyjne naruszyło prawidłowe funkcjonowanie firmy powoda, zagrożona została jego wypłacalność. Powód utracił wiarygodność, między innymi przed bankami, które informowały go o zagrożeniu wypowiedzenia mu zawartych umów kredytu i postawieniem ich w stan natychmiastowej wymagalności.

( dowód: pismo (...) k. 114; zeznania powoda nagranie 00:04:41-00:30:42- płyta k. 230, nagranie 00:09:29-00:18:52- płyta k. 92)

Powód wywiązawszy się ze spłaty pożyczki w uzgodnionym z K. K. terminie, to jest do 27 listopada 2017 roku, nie występował do pozwanego, ani słownie, ani na piśmie o gotowości zawarcia z pozwanym umowy spółki, uznając, iż nie ma podstaw do realizacji tego obowiązku wobec sukcesywnej spłaty pożyczki. Pozwany, ani jego ojciec K. K. również nie występowali do powoda z wezwaniem do złożenia oferty założenia spółki.

( dowód: zeznanie powoda nagranie 00:12:53 płyta k. 230 )

Sąd dokonał następującej oceny dowodów:

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka K. K. w zakresie w jakim wskazywał, iż pozwany wystosował do powoda wezwanie do założenia spółki, przedstawienia oferty założenia spółki, pod rygorem uruchomienia kary umownej. Twierdzenia świadka były w tym zakresie gołosłowne i nie znalazły potwierdzenia w pozostałych dowodach. Wobec nie przyznania powyższej okoliczności przez powoda i nie dostarczeniu przez stronę pozwana dokumentów potwierdzających powyższą okoliczność, uznano ja jako nieudowodnioną. Sąd dał natomiast wiarę powodowi co do tego, że sukcesywna spłata przez niego pożyczki w terminie uzgodnionym przez pełnomocnika pozwanego i akceptowanym przez pozwanego, powodowała, ze nie miał obowiązku wystąpić do pozwanego z oświadczeniem o gotowości założenia spółki, gdyż jak wynika z treści umowy, obowiązek taki powstałby, gdyby pożyczka nie została spłacona w umówionym terminie.

Wewnętrznie sprzeczne i nie korespondujące ze sobą były także twierdzenia świadka K. K. w zakresie w jakim określał przyczyny, dla których pozwany wystąpił z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu. Świadek wskazywał, iż wniosek został złożony w związku z istniejąca po stronie powoda zwłoką w płatnościach rat pożyczki. Jednocześnie, w trakcie tych samych zeznań przyznał, iż opóźnienia nie było, bowiem płatność została powodowi przedłużona do przełomu listopada i grudnia 2017 r., a w dalszych zeznaniach podał, że nawet do marca 2018 r.

Zeznania świadka K. K. w tym zakresie były zatem elementem przyjętej na potrzeby niniejszego postępowania taktyki, której celem było uwiarygodnienie zasadności prowadzonej wobec powoda egzekucji. Świadek mimo, iż nie jest stroną niniejszego postepowania, to faktycznie reprezentował pozwanego we wszystkich podejmowanych z powodem czynnościach i tym samym ma interes w korzystnym dla pozwanego rozstrzygnięciu.

Niewiarygodne są także zeznania wymienionego świadka i pozwanego, w których wskazywali, iż kara umowna opisana w oświadczeniu o poddaniu się egzekucji dotyczyła wszystkich zobowiązań z umów łączących strony. Powyższe zeznania są jednak sprzeczne z dowodem z dokumentu w postaci przedmiotowego oświadczenia zawartego w akcie notarialnym z dnia 06 września 2017 roku, w którym wprost wyartykułowane zostało, iż oświadczenie powoda o poddaniu się egzekucji z dnia 06 września 2017 roku dotyczy tylko umowy z dnia 30 czerwca 2017 roku, a nie jakichkolwiek innych rozliczeń między stronami.

Sąd zważył:

Powództwo przeciwegzekucyjne stanowi merytoryczną obronę dłużnika przez egzekucją, polegająca na zwalczaniu zasadności lub dopuszczalności egzekucji. W drodze wyżej opisanego powództwa wyczerpującego dyspozycje art. 840 k.p.c., dłużnik może żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części, albo jego ograniczenia powołując się na podstawy określone w tym przepisie (art. 840 § 1 pkt 1-3).

Zawarte w pozwie roszczenie powoda oparte jest na art. 840 § 1 pkt 1 i 2 k.p.c., który stanowi, że dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, między innymi wówczas, jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, w szczególności, gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym nie będącym orzeczeniem sądu, a także wówczas, gdy po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane.

Tytułem wykonawczym, którego pozbawienia wykonalności domaga się powód jest akt notarialny zawierający oświadczenie powoda o poddaniu się egzekucji co do kwoty 500 000 zł sporządzony w dniu 6 września 2017 roku przed notariuszem D. W., zarejestrowany w repertorium A pod numerem (...), któremu to aktowi w zakresie paragrafu 2 Sąd Rejonowy w Pile w dniu 20 listopada 2017 roku, w sprawie o sygnaturze akt I Co 1283/17, nadał klauzulę wykonalności.

W toku postępowania klauzulowego Sąd Rejonowy w Pile nie badał zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Nieważność, wzruszalność lub bezskuteczność złożonego oświadczenia o poddaniu się egzekucji mogła być zatem podstawą zgłoszonego dopiero po powstaniu tytułu wykonawczego powództwa przeciwegzekucyjnego.

Pozwany wnosząc o nadanie klauzuli wykonalności przedmiotowemu tytułowi egzekucyjnemu przedłożył dowód nadania listem poleconym kierowanego do powoda wezwania do zapłaty sumy objętej złożonym oświadczeniem, jednakże podkreślić należy, iż wystosowanie powyższego wezwania było przedwczesne. Powód bowiem dokonywał sukcesywnej spłaty zadłużenia, stosownie do uzgodnienia z działającym w imieniu pozwanego, za jego wolą i wiedza, K. K. i spłacił w całości umówioną pożyczkę z odsetkami w uzgodnionym terminie spłaty. Pozwany nie wykazał zatem zaistnienia zdarzenia warunkującego skorzystanie z oświadczenia o poddaniu się egzekucji w omawianym zakresie.

Skuteczne wezwanie do zapłaty mogło zostać bowiem wystosowane do powoda dopiero w sytuacji, w której wymieniony uchylałby się od obowiązku zapłaty w przedłużonym mu przez pełnomocnika pozwanego terminie, to jest co najmniej do przełomu listopada/grudnia 2017 roku. Powód takiego uchybienia się jednak nie dopuścił. Nie dochował wprawdzie pierwotnego terminu spłaty, ale stosownie do poczynionych przez stron negocjacji powód wywiązał się ze spłaty pożyczki w całości do 27 listopada 2017 roku.

Pozwany wzywając powoda do zapłaty kwoty należności głównej, odsetek i kary umownej, domagał się zatem zapłaty świadczeń, które w zakresie należności głównej w części było już spłacone, a w pozostałej części oraz w zakresie kary umownej niewymagalne. Należność główna w niespłaconej części była uiszczana w ustalonym przez strony terminie, wpłaty wpływały na konto pozwanego. O ile spłata pożyczki w umówionym terminie nie zostałaby dokonana, żądanie kary umownej mogłoby nastąpić dopiero po niewywiązaniu się przez powoda z zobowiązania wniesienia wkładu tej kwoty do spółki, którą strony zobowiązały się założyć. Żadna ze stron nie wystąpiła z inicjatywą założenia spółki, przy czym powód nie miał takiego obowiązku, gdyż spłacał pożyczkę zgodnie z ustaleniami poczynionymi z pełnomocnikiem pozwanego. Pozwany nie udowodnił, aby wzywał powoda do zawarcia umowy przedmiotowej spółki, mimo iż to na nim stosownie do rozkładu ciężaru dowodu z art. 6 k.c. spoczywał ten obowiązek.

Żądanie zapłaty kary umownej było przedwczesne a zatem pozwany wszczął egzekucję w sytuacji, kiedy nie przysługiwało mu prawo zaspokojenia się z majątku dłużnika. Na dzień wystąpienia przez pozwanego do komornika z wnioskiem egzekucyjnym świadczenie w zakresie spłaty należności głównej i odsetek było spełnione w całości, co wprost przyznał K. K..

Uwzględnieniu nie podległy twierdzenia pozwanego, iż w oświadczeniu o poddaniu się egzekucji przez powoda w zakresie kary umownej, chodziło o kary umowne z tytułu zobowiązań pochodzących ze wszystkich łączących strony umów, porozumień, które nie zostały przez powoda zaspokojone, a wszczęcie na podstawie tego aktu postępowania egzekucyjnego miało na celu odzyskanie innych aniżeli przekazanych na podstawie umowy pożyczki z dnia 30 czerwca 2017 r. należności i wynagrodzeń przysługujących pozwanemu od powoda.

Przy poddaniu się egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt 4 i 5 k.p.c. w ramach tego poddania należy dokładnie sprecyzować stosunek prawny z którego wynikają obowiązki, których egzekucji dłużnik się poddaje. Oświadczenie o poddaniu się egzekucji dla swej skuteczności i ważności musi precyzyjnie określać na czyją rzecz poddanie się egzekucji następuje tj. dokładnie określić osobę wierzyciela, który będzie mógł prowadzić egzekucję na podstawie aktu notarialnego, którym dłużnik poddał się egzekucji oraz precyzyjne wskazywać świadczenia, które będzie podlegało wykonaniu w drodze egzekucji, a także wskazywać stosunek prawny, z którego egzekwowany obowiązek wynika.

W złożonym przez powoda oświadczeniu o poddaniu się egzekucji wprost wskazuje się, iż dotyczy ono wyłącznie należności, odsetek i kary umownej należnych z tytułu umowy pożyczki udzielonej w dniu 30 czerwca 2017 r.

Rozszerzanie odpowiedzialności powoda z tytułu wyrażonego oświadczenia na zobowiązania pochodzące z innych łączących strony umów, a nie wskazanych w oświadczeniu, jest niedopuszczalne.

Mając na względzie powyższe rozważania Sąd uznał, iż zaistniały przesłanki do pozbawienia w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci aktu notarialnego z dnia 6 września 2017 roku rep. A (...)sporządzonego przez notariusza D. W. w zakresie określonym w paragrafie 2 tego aktu, zaopatrzonego klauzulą wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Pile z dnia 20 listopada 2017 roku sygn. akt. I Co 1283/17 co do kwoty 500 000 zł., wobec przedwczesności nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu przed umówionym ostatecznie terminem spłaty pożyczki z odsetkami, braku podstaw żądania zapłaty kary umownej, jak i wobec spełnienia przez powoda w całości zobowiązania z tytułu umowy pożyczki z dnia 30 czerwca 2017 roku w umówionym przez strony terminie. Zauważyć należy, iż na dzień wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności przedmiotowemu tytułowi egzekucyjnego zobowiązanie z umowy pożyczki z dnia 30 czerwca 2017 roku zostało spłacone przez powoda już co do wysokości 212 500 zł. a na dzień wystąpienia przez pozwanego z pierwszym wnioskiem egzekucyjnym spłata była dokonana już w całości, to jest w wysokości 270 000 zł.

Uwzględnieniu nie podlegał przy tym zgłoszony przez pozwanego zarzut nadużycia przez powoda prawa podmiotowego ( art. 5 k.c.).

Stosownie do treści art. 5 k.c. nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Klauzula wyrażona w art. 5 k.c. przełamuje zasadę, że wszystkie prawa podmiotowe korzystają z ochrony prawnej, z tej przyczyny zastosowanie musi być uzasadnione okolicznościami rażącymi i nieakceptowanymi (wyr. SN z 24.4.2014 r., III CSK 178/13, Legalis).

Powód wbrew twierdzeniom pozwanego, realizując przysługujące mu uprawnienie do zwalczania nieprawidłowo wydanego tytułu wykonawczego, nie dopuścił się nadużycia prawa. Powództwo przeciwegzkucyjne jak zostało to już omówione, jest jedyną formą umożliwiającą dłużnikowi przeciwstawienia nieprawidłowo prowadzonego przeciw niemu postępowania egzekucyjnego.

Zgłoszony przez stronę powodową zarzut wygórowania kary umownej nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, ale na marginesie podnieść należy, iż należałoby go uznać za nieuzasadniony, gdyż powód, jako przedsiębiorca pozostający w kilkuletniej współpracy z pozwanym i jego ojcem, miał pełną świadomość warunków zawieranych przez siebie umów i na nie się godził.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. obciążając nimi w całości pozwanego jako stronę przegrywającą.

Stosownie do powyższego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 43 365,25 zł, a w tym - 25 000 zł tytułem uiszczonej opłaty od pozwu ustalonej na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 300), - 10 800 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie w pierwszej instancji, - 5400 zł. za postępowanie zażaleniowe ( stawki ustalone na podstawie § 2 pkt 7, § 10 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. „ w sprawie opłat za czynności radców prawnych” ( Dz. U. z 2018, poz. 265 ), - 34 zł tytułem opłat od pełnomocnictw, - uzasadniona kwota wydatków zgłoszonych w spisie k. 324 - obejmująca koszt pięciokrotnego dojazdu pełnomocnika powoda na rozprawie w łącznej wysokości 2 131,25 zł.

S.S.O. Małgorzata Pilarczyk