Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 lipca 2020r.

Sąd Rejonowy w Ostrzeszowie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Wierzba-Golicka

Protokolant: p.o. stażysty Emilia Szmaj

po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2020r. w Ostrzeszowie

na rozprawie

sprawy z wniosku E. K.

przy udziale J. K. (1), M. K. (1), W. K., R. Ł.

o stwierdzenie zasiedzenia

1.  stwierdzić, iż wnioskodawczyni E. K., nabyła w drodze zasiedzenia z dniem 1 kwietnia 2013r., własność nieruchomości położonej w K. oznaczonej w projekcie podziału sporządzonym, w dniu 6 sierpnia 2018r. przez geodetę E. N. jako działka ewidencyjna nr (...), o powierzchni 0,1350 ha, dla której Sąd Rejonowy w Ostrzeszowie prowadzi księgę wieczystą (...);

2.  nakazuje pobrać od wnioskodawczyni E. K. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Ostrzeszowie kwotę 208,- ( dwieście osiem ) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych,

3.  nakazuje pobrać od uczestnika postępowania R. Ł. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Ostrzeszowie kwotę 165,- ( sto sześćdziesiąt pięć ) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Małgorzata Wierzba-Golicka

Sygnatura akt I Ns 29/19

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni E. K. wniosła o stwierdzenie, iż L. K. (1) nabył w dniu 31 marca 2003r. przez zasiedzenie własność nieruchomości położonej w K. o powierzchni 0,1350 ha, oznaczonej na wstępnej mapie projektu podziału nr (...) dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...) lub ewentualnie, w przypadku przyjęcia, iż do zasiedzenia doszło w złej wierze stwierdzenie, że własność wyżej wymienionej nieruchomości nabyła wnioskodawczyni w dniu 31 marca 2013r..

W uzasadnieniu wniosku wnioskodawczyni wskazała, iż w dniu 31 marca 1983r. L. K. (2) nabył przedmiotową nieruchomość od M. K. (2), na mocy nieformalnej umowy sprzedaży. Wnioskodawczyni w 2007 roku zawarła związek małżeński z L. K. (1), a już przed ślubem zamieszkała na przedmiotowej nieruchomości. W 2008 roku L. K. (1) zmarł, a wnioskodawczyni jako jego jedyna spadkobierczyni samodzielnie objęła w posiadanie całość nieruchomości, na której zamieszkuje do dnia dzisiejszego.

Uczestnicy postępowania W. K., J. K. (1) oraz M. K. (1) poparli wniosek.

Uczestnik postępowania R. Ł. wniósł o oddalenie wniosku, wskazując, iż jest on właścicielem nieruchomości, a posiadanie wnioskodawczyni nie było posiadaniem samoistnym.

Sąd ustalił, co następuje.

Nieruchomość objęta wnioskiem położona jest w miejscowości K., powiat (...), województwo (...) i stanowi część nieruchomości oznaczoną jako działka nr (...) o powierzchni 0,1350 ha, która została wydzielona przez geodetę E. N., z nieruchomości oznaczonej jako działka (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta (...).

Dowód: wypis z rejestru gruntów k. 19, wydruk księgi wieczystej k. 11-17, projekt podziału k. 34.

Nieruchomość będąca przedmiotem wniosku stanowi część działki nr (...), na której znajdują się budynki oraz podwórze.

Okoliczność niesporna.

Nieruchomość od 1933 roku znajdowała się w posiadaniu rodziny K., którzy nabyli ją od rodziny Ł.. M. K. (2) w dniu 31 marca 1983r. sprzedała ją L. K. (1), który zamieszkał na nieruchomości. Wnioskodawczyni w 2005 roku zamieszkała na przedmiotowej nieruchomości, a w roku 2007 roku zawarła związek małżeński z L. K. (1), który zmarł w 2008 roku. Wnioskodawczyni jako jego jedyna spadkobierczyni nadal zamieszkuje na przedmiotowej nieruchomości.

Dowód: umowa k. 21, zaświadczenie k. 27, odpis skrócony aktu małżeństwa k. 29, akt poświadczenia dziedziczenia k. 31-32, zeznania świadków: J. K. (2) e-protokół rozprawy płyta CD k. 83, M. W. k. 100-101, H. Ł. k.130-131 i zeznanie wnioskodawczyni e-protokół rozprawy płyta CD k. 149.

L. K. (1) przeprowadził generalny remont zakupionego domu, wymienił dach, drzwi i okna, dobudował kuchnię, założył podłogi, wybudował garaż, podłączył wodę. Wnioskodawczyni po pożarze w 2011 roku odnowiła łazienkę. Wnioskodawczyni i jej mąż nigdy nie pytali nikogo o zgodę na wykonanie prac, nikt też nie rościł sobie pretensji do przedmiotowej nieruchomości.

Dowód: zeznania świadków: J. K. (2) e-protokół rozprawy płyta CD k. 83, Z. P. e-protokół rozprawy płyta CD k. 120, M. W. k. 100-101 , H. Ł. k.130-131 i zeznanie wnioskodawczyni e-protokół rozprawy płyta CD k. 149.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dokumentów, zeznań świadków Z. P., J. K. (2), M. W. i H. Ł. oraz przesłuchania wnioskodawczyni. Sąd pominął dowód z przesłuchania uczestnika postępowania R. Ł., gdyż ten nie stawił się na rozprawę bez usprawiedliwienia, a jego pełnomocnik wskazał, jedynie, iż przebywał on na kwarantannie, nie wiedział jednak czy była to kwarantanna zlecona przez służby epidemiologiczne. Tak lakoniczne i nieprecyzyjne wyjaśnienie nie stanowiło w ocenie Sądu usprawiedliwienia nieobecności uczestnika postępowania na rozprawie, tym bardziej, że był on reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, który winien w należyty sposób uzasadnić nieobecność uczestnika postępowania.

Sąd pominął także dowód z przesłuchania świadka M. N.. Wniosek ten został złożony przez pełnomocnika wnioskodawcy w dniu 1 lipca 2020r., a więc na terminie rozprawy bezpośrednio poprzedzającym wydanie orzeczenia kończącego, takie zachowanie w ocenie Sądu zmierzało jedynie do przedłużenia postępowania. Należy bowiem podkreślić, iż odpis wniosku uczestnik postępowania otrzymał przeszło rok temu i od tego momentu mógł złożyć stosowne wnioski dowodowe, tym bardziej, że w toku całego postępowania reprezentowany był przez profesjonalnego pełnomocnika, a wnioskodawczyni nie zmieniała swych twierdzeń, nie powstała więc konieczność złożenia wniosków dowodowych celem ustosunkowania się do nowopodniesionych okoliczności. W toku prowadzonego postępowania nie wyniknęły także nowe okoliczności, do których ustosunkowania zmuszony byłby uczestnik postępowania. W związku z powyższym na rozprawie w dniu 1 lipca 2020r. orzeczono o pominięciu wyżej wymienionego wniosku dowodowego.

Sąd uznał za nieudowodnione twierdzenia uczestnika postępowania jakoby posiadanie wnioskodawczyni nie miało charakteru posiadania samoistnego i odbywało się jedynie za jego zgodą. Twierdzenia te nie są poparte żadnymi dowodami i są sprzeczne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Na wstępie należy wskazać, iż L. K. (1) nabył nieruchomość na podstawie umowy sprzedaży, co niewątpliwie uzasadniało jego poczucie uzyskania posiadania nieruchomości na własność. W ocenie Sądu mało prawdopodobne jest, aby L. K. (1) zawierał umowę kupna sprzedaży i płacił ustaloną cenę osobie, która w jego przekonaniu nie byłaby właścicielem nieruchomości. Przy ocenie charakteru posiadania L. K. (1) i wnioskodawczyni, kluczowe w ocenie Sądu są zeznania powołanego przez uczestnika postępowania R. Ł. świadka – H. Ł.. Świadek ten będąc matką uczestnika postępowania nie miała interesu, aby zeznawać na jego niekorzyść, a jednocześnie jako małżonka Z. Ł., który do 1989 roku był właścicielem nieruchomości oznaczonej jako działka (...), posiadała znaczną wiedzę co do okoliczności związanych z posiadaniem przedmiotowej nieruchomości. Świadek wskazała, iż będąca przedmiotem zasiedzenia nieruchomość stanowiła własność M. K. (2), którą otrzymała ją w darowiźnie od jej teścia. Wskazała również, że nikt się nie sprzeciwiał, żeby L. K. (1) zamieszkał na nieruchomości, ponieważ kupił ją od M. K. (2). Mając powyższe na względzie oraz okoliczność, iż wnioskodawczyni, a wcześniej jej mąż zamieszkiwali od przeszło trzydziestu lat na przedmiotowej nieruchomości, dokonywali znacznych inwestycji oraz przez okolicznych mieszkańców postrzegani byli jako jej właściciele, należało uznać twierdzenia jakoby posiadanie nieruchomości miało charakter zależny za nieudowodnione.

Sąd zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 172 kc przesłankami nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie są:

⚫

samoistne posiadanie nieruchomości przez osobę niebędącą jej właścicielem,

⚫

upływ czasu dwudziestu lub trzydziestu lat.

Przesłanką niezbędną do nabycia prawa własności rzeczy jest posiadanie samoistne. Z art. 336 kc wynika, że posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto postępuje z rzeczą jak właściciel, o czym świadczą okoliczności dostrzegalne dla innych osób, wyrażając tym samym wolę wykonywania względem niej prawa własności ( zob. m.in.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 2000r. w sprawie V CKN 164/00, Lex nr 52668 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2002r. w sprawie III CKN 891/00, Lex nr 54474 ).

Stan posiadania współtworzą fizyczny element ( corpus ) władania rzeczą oraz intelektualny element zamiaru ( animus ) władania rzeczą dla siebie ( animus rem sibi habendi ). W przypadku posiadania samoistnego mamy na uwadze animus domini ( posiadacz samoistny włada rzeczą „ jak właściciel " ). Praktycznie zaś wypada kierować się - przy ustalaniu charakteru posiadania - manifestowanym na zewnątrz wobec otoczenia zachowaniem posiadacza ( por. J. Ignatowicz (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, Warszawa 1972, s. 770; J.St. Piątowski (w:) System..., s. 323; E. Skowrońska-Bocian (w:) Kodeks..., s. 436 ). Według zewnętrznych znamion zachowania posiadacza można oceniać zarówno corpus jak też animus possidendi.

Gdy chodzi o upływ czasu jako przesłankę zasiedzenia, to art. 172 kc przewiduje dla nieruchomości dwudziestoletni i trzydziestoletni termin zasiedzenia. Terminy te zostały wprowadzone przez ustawę z dnia 28 lipca 1990r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny ( Dz. U. Nr 55, poz. 321 z późniejszymi zmianami ); poprzednio wynosiły dziesięć lat i dwadzieścia. Te krótsze terminy stosuje się, gdy zasiedzenie nastąpiło przed wejściem w życie wyżej wymienionej noweli, to jest przed dniem 1 października 1990r. ( zob. w szczególności uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 1991r. w sprawie III CZP 73/90, OSN 1991, z. 7, poz. 83 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 2 września 1993r. w sprawie II CRN 89/93, Lex nr 110583 ). Jeśli bieg zasiedzenia rozpoczął się, ale nie zakończył przed tą datą, mają zastosowanie terminy dwudziestoletni i trzydziestoletni ( art. 9 ustawy z dnia 28 lipca 1990r. ), przy czym wymagany upływ czasu uzależniony jest od istnienia dobrej lub złej wiary posiadacza w chwili objęcia nieruchomości w posiadanie.

Zgodnie z art. 176 § 1 i 2 kc, jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.

Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem dobra wiara polega na usprawiedliwionym w danych okolicznościach przekonaniu posiadacza, że przysługuje mu prawo własności ( por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 1971r. w sprawie I CR 302/71, NP 1973, nr 4, s. 580 ). Przy ocenie dobrej wiary u posiadacza nieruchomości decyduje chwila objęcia jej w posiadanie. Późniejsza zmiana świadomości posiadacza nie ma już znaczenia ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2003r. w sprawie III CZP 35/03, Prok. i Pr. 2004, nr 2, s. 32 ). Tutejszy Sąd podziela utrwalony w orzecznictwie pogląd, iż osoba, która weszła w posiadanie nieruchomości na podstawie umowy mającej na celu przeniesienie własności zawartej bez zachowania formy aktu notarialnego nie jest samoistnym posiadaczem w dobrej wierze ( zob. uchwała składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego - Izba Cywilna - zasada prawna z dnia 6 grudnia 1991r. w sprawie III CZP 108/91, Legalis nr 27543 ).

Przekładając te rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, iż zmarły mąż wnioskodawczyni od 31 marca 1983r. był posiadaczem nieruchomości, a od jego śmierci w 2008 roku posiadanie nieruchomości przejęła wnioskodawczyni. Posiadanie wnioskodawców jest posiadaniem samoistnym, prowadzącym do zasiedzenia. Zarówno L. K. (1) jak i wnioskodawczyni występowali na zewnątrz jako właściciele nieruchomości i tak też byli postrzegani przez otoczenie. Wnioskodawczyni nie wykazała, aby jej poprzednik prawny L. K. (2) nabył posiadanie w dobrej wierze, ponieważ umowa zakupu działki nie została zawarta w formie aktu notarialnego, a zatem nie sposób uznać, że przekonanie wnioskodawczyni i poprzedniego posiadacza nieruchomości o przysługującym im prawie własności do tejże działki było usprawiedliwione. W sprawie znajduje zatem zastosowanie termin trzydziestoletni, który upłynął w dniu 1 kwietnia 2013r..

W związku z powyższym orzeczono jak w pkt 1 sentencji postanowienia.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 520 § 1 kpc i obciążono strony kosztami związanymi z przesłuchaniem powołanych przez nich świadków. Wnioskodawczyni wniosła o przesłuchanie świadka M. W. w miejscu jej zamieszkania co wygenerowało koszty dojazdu w kwocie 208,- złotych i taką też kwotę nakazano pobrać od wnioskodawczyni tytułem nieuiszczonych kosztów postępowania. Uczestnik postępowania R. Ł. wniósł o przesłuchanie świadka H. Ł. w miejscu jej zamieszkania, co spowodowało powstanie kosztów dojazdu w kwocie 165,- złotych i taką też kwotę nakazano pobrać od uczestnika postępowania tytułem nieuiszczonych kosztów postępowania.

Małgorzata Wierzba-Golicka