Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2019r.

Sąd Rejonowy w Goleniowie w II Wydziale Karnym, w składzie:

Przewodniczący: SSR Magdalena Żmijewska

Protokolant: Beata Iwaniuk

przy udziale Asesora Prokuratury Rejonowej Krzysztofa Filipiaka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu : 02.12.2018r, 19.02.2019r, 19.03.2019r, 09.04.2019r, 19.06.2019r, 03.09.2019r sprawy:

S. Ł. syna R. i M. z domu F., urodzonego (...) w S., karanego

oskarżonego o to, że :

w dniu 22 grudnia 2017r około godz. 0.40 w miejscowości S. gm. N. nie udzielił pomocy P. Ł. (1) znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia, w ten sposób, iż wiedząc, że P. Ł. (1) znajduje się w stanie nietrzeźwości znacznego stopnia oraz, iż doznał urazów głowy na skutek kilkukrotnego upadku i uderzenia okolicą potyliczną oraz skroniowo ciemieniową głowy o asfalt co spowodowało u niego utratę możliwości samodzielnego poruszania się, pozostawił go na poboczu drogi, układając go w pozycji na plecach, na skutek czego doszło do zgonu P. Ł. (1) w mechanizmie uduszenia się gwałtownego w wyniku zakrztuszenia się treścią pokarmową, pomimo, iż mógł udzielić mu pomocy bez narażania siebie lub innej osoby na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu tj o czyn z art. 162§1k.k.

I.  uznaje oskarżonego S. Ł. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu kwalifikowanego z art. 162§1k.k. i za ten czyn na podstawie art. 162§1k.k. przy zastosowaniu art. 37a k.k. oraz art. 34 § 1 i §1a pkt 1 k.k. w zw z art. 35§1k.k. wymierza mu karę 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy ograniczenia wolności zobowiązując do wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym

II.  na podstawie art. 63§1k.k. na poczet wymierzonej oskarżonemu kary ograniczenia wolności zalicza okres tymczasowego aresztowania od dnia 22.12.2017r godz. 09.00 do dnia 29.03.2018r godz. 15.25 przyjmując, iż jeden dzień tymczasowego aresztowani odpowiada dwóm dniom kary ograniczenia wolności.

III.  na podstawie art. 230§2 k.p.k. orzeka zwrot oskarżonemu dowodów rzeczowych w postaci : butów koloru czarnego rozm. 43 marki A., koszulki zimowej koloru szaro-czarnego marki Q. (...) rozm. XXL, koszulki koloru zielonego, spodni dresowych koloru szaro czarnego zarejestrowanych w wykazie dowodów rzeczowych Prokuratury pod nr 491-

494/18.

IV.  na podstawie art. 627 k.p.k. oraz art. 2 ust 1 pkt 4 i ust 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych zasądza od oskarżonego S. Ł. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w tym wymierza opłatę w kwocie 300zł (trzystu złotych)

Sygn akt II K 522/18

UZASADNIENIE

Pokrzywdzony P. Ł. (1) mieszkał wspólnie z matką oraz siostrami B. W. i I. Z. w miejscowości W.. Nie pracował zawodowo. Utrzymywał się z pieniędzy zarobionych przy wykonywaniu prac na rzecz znajomych.

W dniu 21 grudnia 2017r pokrzywdzony P. Ł. (1) wyszedł z domu około 13.40. Wraz z kuzynem P. M., który tego dnia przywiózł mu drzewo na opał, pojechał jego ciągnikiem do niego aby pomóc mu przy czyszczeniu rynien. Potem wspólnie wypili kawę. Wieczorem około godz. 21.00 pokrzywdzony wraz z A. M. (1) poszedł do sklepu prowadzonego przez E. P. po piwo. Kupili 8 piw marki T. i wrócili do miejsca zamieszkania A. M. (1). Zakupione piwo wypili razem. Gdy siedzieli zadzwonił do A. M. (1) oskarżony S. Ł. i powiedział, że zaraz do niego wpadnie pogadać. Przychodząc oskarżony przyniósł ze sobą wino własnej roboty. Gdy wypili przyniesione wino A. M. (1) powiedział do S. Ł. aby zabrał do siebie P. Ł. (2) wiedział bowiem, że następnego dnia P. ma pomagać S. ciąć drzewo.

Wychodząc oskarżony i pokrzywdzony ubrali się po czym poszli w kierunku K. S.. Oskarżony S. Ł. idąc prowadził swój rower. Jeszcze pod domem pokrzywdzony upadł na plecy i uderzył głową o podłoże. Za chwilę jednak sam wstał i razem z kolegą szedł rozmawiając. Koło domu D. pokrzywdzony ponownie się przewrócił. Przy wstawaniu pomagał mu wówczas oskarżony. Kolejny raz P. Ł. (1) wywrócił się koło posesji E. M.. Upadł na plecy na asfalt. Oskarżony pomagał mu wstać jednak razem wywrócili się na pobocze bo pokrzywdzony miał problem z tym by samodzielnie ustać. Wówczas oskarżony zaczął go podnosić trzymając go od tyłu pod ramiona. Gdy wstali ponownie upadli bo pokrzywdzony nie był w stanie stać sam. Oskarżony usłyszał jak kolega coś bełkocze, jak mówi, że boli go głowa.

Dowód : zeznania A. M. (1) k. 19-21, 158-159, 294

zeznania B. W. k. 44-45, 115-116, 281

zeznania E. P. k. 50-51, 308v-309

zeznania I. Z. k. 53-54, 281v

wyjaśnienia oskarżonego k. 69-74

Nie mogąc podnieść kolegi oskarżony o godz. 0.40 zadzwonił do swojej siostry A. S. z prośbą aby przyjechała po niego w okolice domu E. M. i mu pomogła, bo leży tam P. Ł. (1) nietomny i pijany, którego trzeba podnieść i zabrać do domu. Siostra – zdenerwowana, że ją budzi – odpowiedziała, że jak razem pili to niech sobie sami radzą i rozłączyła się. Oskarżony powiedział wówczas do pokrzywdzonego, że jak wytrzeźwieje to sobie pójdzie. Ten coś odpowiedział ale bełkotał i oskarżony nie zrozumiał co mówił do niego kolega. S. Ł. zabrał więc swój rower i poszedł do siebie do domu pozostawiając kolegę leżącego na plecach na poboczu drogi. Około godz. 01.00 oskarżony wrócił do domu. Drzwi otworzyła mu siostra A. S.. Nic nie mówiąc oskarżony udał się do swojej części domu.

Dowód : zeznania P. R. (1) k. 309

wyjaśnienia oskarżonego k. 69-74

Rano 22 grudnia 2017r E. M. wyjeżdżała samochodem z posesji by odwieźć do pracy G. G.. Gdy wyjeżdżała z bramy zauważyła, że po lewej stronie coś leży. Gdy podjechała oświetlając miejsce światłami samochodu zauważyła, że to człowiek. Leżał na plecach, miał zgiętą lewą nogę. Głowa – z uwagi na ukształtowanie terenu - była niżej niż reszta tułowia. Kierująca wraz z pasażerem wyszli z pojazdu. G. G. sprawdził czy jest kontakt z tym mężczyzną ale mężczyzna nie ruszał się, nie odzywał, był bezwładny. E. M. zawiadomiła pogotowie. Instruowana przez dyspozytorkę wspólnie z G. G. reanimowała pokrzywdzonego do przyjazdu pogotowia.

Dowód : zeznania E. M. k. 16-18, 293-294

zeznania G. G. k. 102-105, 294

Po dotarciu na miejsce zespół pogotowia ratunkowego kontynuował reanimację do czasu przyjazdu karetki specjalistycznej z lekarzem. Przybyły na miejsce lekarz stwierdził zgon pokrzywdzonego

Dowód : zeznania D. Z. k. 23-24, 294v-295

zeznania S. W. k. 27-29 , 295

karta medycznych czynności ratunkowych k. 5

Protokół oględzin miejsca k. 9-10

Protokół oględzin zwłok k. 14

Materiał poglądowy k. 135-141, 142

Oględziny zewnętrzne i sądowo lekarska sekcja zwłok P. Ł. (1) wykazały u pokrzywdzonego :

- w okolicy ciemieniowej bardziej w okolicy potylicznej po stronie lewej ranę tłuczoną

- w okolicy skroniowo ciemieniowej po stronie prawej podłużną ranę tłuczoną

- w okolicy czołowej po stronie prawej otarcie naskórka nieregularne

- w okolicy kolana prawego otarcie naskórka

Badaniem toksykologicznym metodą chromatografii gazowej we krwi pokrzywdzonego stwierdzono 2,0 promila alkoholu, a w moczu 3,3 promila alkoholu.

Bezpośrednią przyczyną zgonu P. Ł. (1) było uduszenie gwałtowne w wyniku zakrztuszenia.

Dowód : protokół sądowo-lekarskich oględzin i otwarcia zwłok k. 101,

materiał poglądowy k. 148-150

Protokół badań na zawartość alkoholu k. 130

Protokół sekcji zwłok wraz z opinią k. 201-208

Oskarżony S. Ł. urodził się (...) w S.. Posiada wykształcenie gimnazjalne, bez wyuczonego zawodu. Jest kawalerem, dzieci nie ma, nie ma nikogo na utrzymaniu. Pracuje jako (...) w firmie (...) uzyskując wynagrodzenie w kwocie 4.000zł miesięcznie. W przeszłości oskarżony był karany sądownie

Dowód : oświadczenie oskarżonego k. 69-70, 280

Karta karna k. 270, 278, 291

Słuchany na etapie postępowania przygotowawczego oskarżony oświadczył, iż nie przyznaje się do popełnienia zarzucanego mu czynu. W złożonych obszernych wyjaśnieniach przyznał, iż w dniu 21.12.2017r widział się z pokrzywdzonym u znajomego A. M. (1), wspólnie pili alkohol. Wyjaśnił, iż razem wracali do domu, P. szedł do niego bo rano miał pomagać przy drzewie. Podczas drogi P. wywrócił się kilka razy. Pomagał mu wstać, nie widział by pokrzywdzony miał jakieś obrażenia na głowie bo było ciemno. Zostawił go leżącego na poboczu bo nie był w stanie go podnieść, a P. nie był w stanie sam wstać i iść. Wskazał, że dopiero rano zobaczył, że na kurtce ma ślady krwi.

Przed sądem oskarżony odmówił składania wyjaśnień, oświadczył, iż nie będzie odpowiadał na pytania stron i sądu.

Dowód : wyjaśnienia oskarżonego k. 69-74, 79-81, 125, 211-212, 280v

Dokonując oceny wyjaśnień złożonych przez oskarżonego sąd przyjął je – w zakresie w jakim oskarżony opisuje o robił 21 grudnia oraz w nocy z 21 na 22 grudnia - jako wiarygodne. Znajdują one bowiem potwierdzenie w uznanych za wiarygodne zeznaniach A. M. (1), a także w wynikach sekcji zwłok pokrzywdzonego w zakresie ustalonej przyczyny zgonu P. Ł. (1) oraz w informacji od operatora telefonii komórkowej, z której wynika, iż o godz. 0.41 dzwonił on z posiadanego telefonu. Wspólnie wyjaśnienia te i zeznania - uzupełnione dodatkowo o zeznania K. W. (który potwierdził, że dzień przed śmiercią pokrzywdzony spędził u A. M. pomagając mu przy czyszczeniu rynien), E. P. (która potwierdziła, że pokrzywdzony z A. M. byli wieczorem w sklepie po piwo), P. R. (który przyznał, że oskarżony wrócił w nocy do domu a drzwi otwierała mu siostra) – tworzą ciąg zdarzeń pełny, nie zawierający luk a tym samym pozwalający na czynienie ustaleń faktycznych.

Za posiadające przymiot wiarygodności sąd uznał zeznania pozostałych wysłuchanych w sprawie świadków. Osoby te jednak nie miały wiedzy na temat tego co rozbił i z kim przebywał pokrzywdzony 21.12.2017r.

Sąd dał wiarę zebranym w sprawie dowodom z dokumentów zarówno zakresie ich autentyczności jak i zawartej w nich treści.

W poczet materiału dowodowego sąd zaliczył opinie biegłych dotyczące stanu zdrowia i przyczyny zgonu P. Ł. (1). Opinie te są pełne, wewnętrznie niesprzeczne. Biegli wyczerpująco odpowiedzieli na postawione im pytania w sposób należyty uzasadniając sformułowane wnioski.

Oskarżony stanął pod zarzutem popełnienia czynu kwalifikowanego z art. 162§1k.k. Przestępstwo określone w tym przepisie jest typowym przestępstwem formalnym z zaniechania. Odpowiedzialność karna związana jest z samym niewykonaniem ciążącego na sprawcy obowiązku. Obowiązek ten ma charakter powszechny i dotyczy każdego, kto znalazł się w sytuacji bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia innego człowieka lub ciężkiego uszczerbku na jego zdrowiu. Trafnie na formalny charakter przestępstwa z art. 162 § 1 zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w postanowieniu z 11 lutego 2003 r. (V KK 112/2002, Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych 2003, poz. 302), stwierdzając: „Warunkiem odpowiedzialności sprawcy na podstawie art. 162 § 1 k.k. nie jest zaistnienie jakiegokolwiek skutku, a w szczególności wymienionych w tym przepisie: utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu człowieka. Warunkiem takim jest świadomość sprawcy, że inna osoba znajduje się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu i uchylenie się tegoż sprawcy od udzielenia pomocy, mimo że może on jej udzielić bez narażenia siebie samego lub innej osoby na takie samo niebezpieczeństwo”.

Zaniechanie realizujące znamiona typu określonego w art. 162 § 1 k.k. przejawia się więc w nieudzieleniu pomocy zagrożonemu człowiekowi. Charakter koniecznej do wykonania obowiązku pomocy wyznacza konkretna sytuacja. Standard tej pomocy jest wyznaczony konkretnym położeniem, w jakim znalazł się człowiek wymagający pomocy, stanem wiedzy osoby zobowiązanej oraz środkami, jakimi dysponuje zobowiązany do udzielenia pomocy. Ten standard powinien być określony dla danego konkretnego wypadku. Zachowanie odbiegające in minus od tak wyznaczonego standardu oznaczać będzie brak udzielenia oczekiwanej pomocy i realizację tym samym znamion typu czynu zabronionego określonego w art. 162 § 1. Norma wynikająca z art. 162 k.k. nie precyzuje treści obowiązku, stanowiąc ogólnie o obowiązku udzielenia pomocy. Taki obowiązek może polegać na przykład na powiadomieniu instytucji właściwej do udzielania pomocy lekarskiej lub na innym działaniu zmniejszającym lub likwidującym zagrożenie dla dóbr prawnych, o których jest mowa w tym przepisie

Przestępstwo określone w art. 162 § 1 charakteryzuje się umyślnością w znaczeniu art. 9 § 1. Sprawca musi mieć świadomość, przynajmniej możliwości tego, że drugi człowiek znajduje się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu oraz, że może mu udzielić pomocy bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu i nie chcieć udzielić zagrożonemu pomocy albo na nieudzielenie pomocy się godzić (wyrok SN z 15 września 1971 r., II KR 163/71, OSNPG 1972, nr 1, poz. 11).

W ujęciu medycznym wystąpienie stanu zagrożenia życia i wynikający z tego obowiązek udzielenia pomocy nie wiąże się jednak z rozpoznaniem konkretnej jednostki chorobowej ale z rozpoznaniem groźnych dla życia zjawisk. Objawy te grupują się w dwóch obszarach narządowych:

- po pierwsze wydolność ośrodkowego układu nerwowego. W tym zakresie osoba zobowiązana do udzielenia pomocy winna umieć rozpoznać (i zareagować) objawy takie jak : brak możliwości nawiązania kontaktu z osobą wymagającą pomocy, brak reakcji tej osoby na jakiekolwiek bodźce (głos, dotyk, ból) względnie utrudniony kontakt, irracjonalne zachowanie, nadmierna senność, brak możliwości dobudzenia, zachowania autoagresywne

- po drugie wydolność układu oddechowego – polegająca na stwierdzeniu czy ktoś oddycha czy nie

Odnosząc powyższe uwagi do rozpoznawanej sprawy wskazać należy, iż jak zostało w sprawie ustalone przyczyną zgonu P. Ł. (1) było uduszenie gwałtowne w wyniku zakrztuszenia. Stwierdzona treść pokarmowa w tchawicy i oskrzelach wskazywała, iż ofiara przed śmiercią aspirowała tą treść w wyniku czego doszło do zaburzeń oddychania i w konsekwencji do niewydolności krążeniowo oddechowej. Stwierdzone na ciele pokrzywdzonego obrażenia – rana tłuczona w okolicy ciemieniowo potylicznej i rana w okolicy ciemieniowej po stronie prawej powstały na skutek urazu narzędziem twardym i tępym i powstały w wyniku upadku i uderzenia o przedmiot podłoża. Otarcia naskórka powstały na skutek urazów szorstką powierzchnią i mogły powstać w wyniku oddziaływania przedmiotów takich w obrębie podłoża.

W chwili śmierci pokrzywdzony znajdował się w stanie nietrzeźwości dosyć silnego stopnia. Badanie krwi wykazało 2,0 promila alkoholu, badanie moczu wykazało 3,3 promila alkoholu.

Wobec powyższego, po zauważeniu braku możliwości samodzielnego poruszania się przez znajomego i utrudnionego z nim kontaktu prawidłowe postępowanie sprowadzało się w niniejszej sytuacji do wezwania pogotowia ratunkowego. Właściwym było też podjęcie działań w zakresie niedopuszczenia do aspiracji treści pokarmowej poprzez tak zwane bezpieczne ułożenie na boku, w której to pozycji treść pokarmowa ma większe szanse wydostania się na zewnątrz.

Jeżeli oskarżony – jak sam przyznał - zaobserwował u kolegi brak możliwości jego dobudzenia, brak możliwości samodzielnego stania, niewyraźną mowę to mając przy tym świadomość ilości i rodzaju wypitego przez niego w jego towarzystwie alkoholu i tego, że wcześniej upadł kilkakrotnie uderzając o podłoże powinien był wezwać pogotowie nawet gdyby okazało się w późniejszym czasie, że P. Ł. (1) był zdrowy.

Istotnym jest by w tym miejscu podkreślić, iż aktualnym pozostaje stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z 15 września 1971 r. (II KR 163/71, OSNPG 1972, nr 1, poz. 11). "Dla bytu przestępstwa z art. 164 § 1 k.k. [obecnie 162§1k.k.] nieistotne jest zagadnienie, czy działanie, którego sprawca zaniechał, rzeczywiście przyniosłoby ratunek. Decydujące jest, że sprawca widząc utrzymujące się lub nawet pogłębiające zagrożenie dla życia lub zdrowia człowieka, nie podejmuje wszelkich dostępnych - a nie pociągających za sobą narażenia swojego życia lub zdrowia, względnie innej osoby na bezpośrednie niebezpieczeństwo - środków, mogących (przedmiotowo) uchylić lub choćby tylko pomniejszyć wspomniane zagrożenie".

Zamiast szukać wytłumaczenia dla kolejnych dziwnych zachowań pokrzywdzonego oraz uspokajać się stwierdzeniem, że kolega często spał w różnych dziwnych miejscach oskarżony wiedząc, że chwilę wcześniej pokrzywdzony kilkakrotnie upadał i uderzał głową o podłoże, a teraz leży i nie jest w stanie się podnieść, a on sam ma problem by go zaprowadzić do domu powinien był wezwać pogotowie ratunkowe, a nie zostawiać go w nocy, zimą, na poboczu mało oświetlonej drogi. Oskarżony miał do dyspozycji działający telefon komórkowy - z którego dzwonił do siostry, więc mógł też zadzwonić po pogotowie - a niedaleko były domy, w których przebywali ludzie, do których mógł zwrócić się o pomoc. Mając więc możliwość udzielenia koledze pomocy bez narażenia siebie i innych osób na niebezpieczeństwo pomocy tej mu nie udzielił.

W sprawie nie zaistniała żadna z przewidzianych prawem okoliczności wyłączających bezprawność popełnionego przez oskarżonego czynu.

Mając na uwadze rodzaj naruszonego działaniem oskarżonego dobra prawnego jakim w przypadku czynu z art. 162§1k.k. jest życie i zdrowie człowieka. Mając też na uwadze rozmiar zarówno wyrządzonej jak i grożącej szkody oraz sposób i okoliczności popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu czynu Sąd przyjął, iż stopień społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu był wyższy od znikomego.

W sprawie nie zaistniały też okoliczności wyłączające winę oskarżonego.

Wymierzając oskarżonemu karę, a więc oznaczając jej rodzaj i wymiar, Sąd kierował się przesłankami wskazanymi w art. 53 k.k. bacząc tym samym by orzeczona kara nie przekraczała stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu.

Wobec powyższego Sąd za uzasadnione uznał wymierzenie oskarżonemu – przy zastosowaniu art. 37a k.k. - kary 1 roku i 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 (trzydziestu) godzin w stosunku miesięcznym

Orzeczona przez Sąd kara tego rodzaju i w takim wymiarze – w opinii Sądu - zapewni realizację jej celów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej, a tym samym spełni cele zapobiegawcze i wychowawcze w odniesieniu do oskarżonego oraz cele w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

W oparciu o teść art. 63§1k.k. na poczet wymierzonej oskarżonemu kary ograniczenia wolności sąd zaliczył okres tymczasowego aresztowania od dnia 22.12.2017r godz. 09.00 do dnia 29.03.2018r godz. 15.25 przyjmując, iż jeden dzień tymczasowego aresztowani odpowiada dwóm dniom kary ograniczenia wolności.

Zgodnie z treścią art. 230§2 k.p.k. sąd orzekł zwrot oskarżonemu stanowiących jego własność dowodów rzeczowych w postaci : koszulki, spodni dresowych, butów i kurtki zarejestrowanych w wykazie dowodów rzeczowych butów koloru czarnego rozm. 43 marki A., koszulki zimowej koloru szaro-czarnego marki Q. (...) rozm. XXL, koszulki koloru zielonego, spodni dresowych koloru szaro czarnego.

Na podstawie art. 627 k.p.k. oraz art. 2 ust 1 pkt 4 i ust 2 ustawy o opłatach w sprawach karnych sąd zasądził od oskarżonego S. Ł. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w części go dotyczące w tym wymierzy opłatę w kwocie 300zł, ustalając iż w sprawie nie zachodzą okoliczności uzasadniające zwolnienie oskarżonego od ponoszenia ww. kosztów.