Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt I C 362/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 kwietnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Sieradzu – Wydział I Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Dagmara Kos

Protokolant: Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2021 roku w Sieradzu na rozprawie

sprawy z powództwa S. M.

przeciwko Towarzystwu (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powódki S. M. kwotę 80.000,00 (osiemdziesiąt tysięcy) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

3.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz powódki S. M. kwotę 5.917,00 (pięć tysięcy dziewięćset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty w tym kwotę 5.400,00 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

4.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu kwotę 3.500,00 (trzy tysiące pięćset) złotych tytułem części opłaty od pozwu, od uiszczenia której powódka była zwolniona.

Sygn. akt I C 362/20

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 3 listopada 2020 r. wniesionym do Sądu Okręgowego w Sieradzu powódka S. M. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego Towarzystwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. kwoty 80.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, jaką poniosła na skutek śmierci męża P. K. (1) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 30 lipca 2020 r. do dnia zapłaty a także kosztów postępowania z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, w tym kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 5.400,00 zł i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł.

(pozew- k.3-7)

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

(odpowiedź na pozew- k.77-79)

Na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2021 r. pełnomocnik powódki popierał powództwo a pełnomocnik pozwanego wnosił o oddalenie powództwa.

(protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:03:02 – 00:59:57- koperta k.173)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 7 sierpnia 2005 r. A. P. kierując kombajnem zbożowym marki B. (...) z zamocowanym do niego urządzeniem tnącym – hederem przekraczającym 3 metry szerokości, co było niezgodne z przepisami dotyczącymi ruchu takich pojazdów, przekroczył oś jezdni i na łuku drogi doprowadził do zderzenia z jadącym z przeciwnego kierunku samochodem V. (...) nr rej. (...) w wyniku czego kierujący tym samochodem P. K. (1) doznał obrażeń ciała skutkujących jego śmiercią.

(bezsporne, zeznania powódki S. M.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:47:38 – 00:49:20 w zw. z 00:03:47 – 00:47:38 – 00:49:20- koperta k.173)

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 29 grudnia 2005 r. wydanym w sprawie sygn. akt II K 376/05 A. P. został uznany winnym spowodowania powyższego wypadku i skazany na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

(bezsporne, zeznania powódki S. M.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:47:38 – 00:49:20 w zw. z 00:03:47 – 00:47:38 – 00:49:20- koperta k.173, wyrok Sądu Rejonowego w Sieradzu z dnia 29 grudnia 2005 r. wydany w sprawie sygn. akt II K 376/05- k.10)

Prowadzący gospodarstwo rolne (...), był ubezpieczony w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia rolników w Towarzystwie (...) Spółka Akcyjna w W..

(bezsporne)

W chwili śmierci P. K. (1) miał 28 lat i od 10 miesięcy był mężem powódki, z którą znał się od wielu lat. Mieszał on razem z żoną i półrocznym synem u swoich teściów, z którymi prowadzili wspólne gospodarstwo domowe. Jako jedyny utrzymywał on rodzinę, bo powódka wówczas nie pracowała i opiekowała się dzieckiem. Z zawodu był on mechanikiem samochodowym a pracował a zakładzie stolarskim. Razem z powódką snuł on plany na przyszłość dotyczące powiększenia rodziny i budowy domu.

(zeznania świadków: H. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:21:45 – 00:34:48- koperta k.173, J. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:34:48 – 00:46:34- koperta k.173, zeznania powódki S. M.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:47:38 – 00:49:20 w zw. z 00:03:47 – 00:47:38 – 00:49:20- koperta k.173, kserokopia odpisu skróconego aktu zgonu P. K. (1) k.26 )

Powódka dowiedziała się o śmierci męża, gdy była w domu. Powiadomił ją o tym policjant, który do niej przyjechał. Nie mogła ona uwierzyć w przekazaną jej wiadomość i wpadła w rozpacz.

(zeznania świadków: H. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:21:45 – 00:34:48- koperta k.173, J. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:34:48 – 00:46:34- koperta k.173, zeznania powódki S. M.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:47:38 – 00:49:20 w zw. z 00:03:47 – 00:47:38 – 00:49:20- koperta k.173)

Powódka brała udział w ceremonii pogrzebowej. Przyjmowała wówczas leki uspokajające, które przepisał jej należący do jej rodziny lekarz. Było to jednak dla niej silne przeżycie.

(zeznania świadków: H. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:21:45 – 00:34:48- koperta k.173, J. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:34:48 – 00:46:34- koperta k.173, zeznania powódki S. M.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:47:38 – 00:49:20 w zw. z 00:03:47 – 00:47:38 – 00:49:20- koperta k.173)

Powódka miała dobre relacje z mężem i była z nim bardzo szczęśliwa. Był on jej pierwszą miłością i pierwszym mężczyzną. Po jego śmierci brakowało jej wspólnych wyjazdów z mężem. Bolało ją też to, iż nigdy nie zrealizują się plany, jakie z nim miała, dotyczące wyjazdów wakacyjnych z dzieckiem. Brakowało jej też rozmów z mężem, gdyż mogła porozmawiać z nim na każdy temat. Straciła ona oparcie, jakie w nim miała i nie miała już od tej pory kogo poradzić się przy podejmowaniu decyzji. Poza tym straciła też ona jedynego żywiciela rodziny.

(zeznania świadków: H. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:21:45 – 00:34:48- koperta k.173, J. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:34:48 – 00:46:34- koperta k.173, zeznania powódki S. M.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:47:38 – 00:49:20 w zw. z 00:03:47 – 00:47:38 – 00:49:20- koperta k.173)

Po śmierci męża powódka była smutna a po przebudzeniu się zaczynała płakać i z tego powodu przez okres około miesiąca przyjmowała leki uspokajające. W tym okresie jednak nie mogła pozwolić sobie na słabość, gdyż musiała opiekować się dzieckiem. Powódka nie korzystała z pomocy psychologicznej. Otrzymywała ona codzienne wsparcie psychiczne od rodziny, która też pomagała jej w opiece nad dzieckiem.

(zeznania świadków: H. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:21:45 – 00:34:48- koperta k.173, częściowo J. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:34:48 – 00:46:34- koperta k.173, zeznania powódki S. M.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:47:38 – 00:49:20 w zw. z 00:03:47 – 00:47:38 – 00:49:20- koperta k.173)

Powódka nadal pielęgnuje pamięć o mężu i często go wspomina. Dba o jego grób, sprząta go i ozdabia kwiatami. Zamawia też ona msze za męża. Ma ona nadal pamiątki po mężu w postaci jego zdjęć, jego świadectw szkolnych czy nagród oraz książek.

(zeznania świadków: H. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:21:45 – 00:34:48- koperta k.173, J. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:34:48 – 00:46:34- koperta k.173, zeznania powódki S. M.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:47:38 – 00:49:20 w zw. z 00:03:47 – 00:47:38 – 00:49:20- koperta k.173, kserokopie zdjęć- k.18-25)

Po śmierci męża powódka długo nie układała sobie życia osobistego. Sześć lat temu związała się z nowym mężczyzną, z którym trzy lata temu zawarła związek małżeński. W styczniu 2021 r. urodziła ona kolejne dziecko.

(zeznania świadków: H. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:21:45 – 00:34:48- koperta k.173, J. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:34:48 – 00:46:34- koperta k.173, zeznania powódki S. M.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:47:38 – 00:49:20 w zw. z 00:03:47 – 00:47:38 – 00:49:20- koperta k.173, kserokopia odpisu skróconego aktu małżeństwa- k.27-28)

Powódka zaczęła pracować około 8 lat temu. Wcześniej opiekowała się ona dzieckiem. Obecnie pracuje ona w sklepie spożywczym.

(zeznania świadków: H. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:21:45 – 00:34:48- koperta k.173, J. K.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:34:48 – 00:46:34- koperta k.173, zeznania powódki S. M.- protokół rozprawy z dnia 16 kwietnia 2021 r. na płycie CD 00:47:38 – 00:49:20 w zw. z 00:03:47 – 00:47:38 – 00:49:20- koperta k.173)

W dniu 19 lipca 2006. powódka reprezentowana przez (...) Spółka Akcyjna z siedzibą we W. zawarła z pozwanym ugodę, na mocy której z tytułu roszczeń wobec ubezpieczyciela zgłoszonych na podstawie art. 446 § 1, 2 i 3 kc pozwany przyznał powódce odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej w kwocie 30.000,00 zł i z tytułu poniesionych kosztów nagrobka w kwocie 4.500,00 zł. Strony ugody postanowiły w jej § 4, że wypłacona powódce kwota stanowi całkowitą i wyłączną kwotę, jakiej z tytułu wypadku, jakiemu uległ P. K. (1) w dniu 7 sierpnia 2005 r., może się ona domagać od pozwanego. Kwota ta miała stanowić całkowite zadośćuczynienie i wyczerpywać odszkodowanie z tytułu jakichkolwiek roszczeń powstałych lub mogących się ujawnić w przyszłości w związku ze szkodą z dnia 7 sierpnia 2005 r. i obejmować miała zaspokojenie istniejących oraz jakichkolwiek innych szkód, które mogłyby okazać się lub być ustalone w przyszłości lub wynikać ze zmiany stosunków i w tym zakresie powódka zrzekła się jakichkolwiek innych roszczeń na teraz i na przyszłość oraz roszczeń o ustalenie, jakie mogłaby kierować wobec pozwanego z tytułu szkody wywołanej wypadkiem z dnia 7 sierpnia 2005 r. W § 5 ugody strony postanowiły, iż ugoda ta wyczerpuje w całości roszczenia powódki z tytułu odpowiedzialności cywilnej pozwanego za skutki wypadku z dnia 7 sierpnia 2005 r.

(kserokopia ugody- k.31-33)

Pismem z dnia 24 czerwca 2020 r. powódka zażądała od pozwanego zadośćuczynienia za krzywdę, jakiej doznała w związku ze śmiercią męża w kwocie 80.000,00 zł.

(bezsporne, kserokopia pisma- k.11-12)

Pismem z dnia 3 sierpnia 2020 r. pozwany poinformował powódkę, że brak jest podstaw do przyznania jej zgłoszonego roszczenia, gdyż zgodnie z treścią ugody z dnia 19 lipca 2006 r. wypłacona jej kwota wyczerpała w całości roszczenia wynikające z odpowiedzialności cywilnej w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 7 sierpnia 2006 r.

(bezsporne, decyzja z dnia 3 sierpnia 2020 r.- k.29)

Powyższych ustaleń stanu faktycznego Sąd dokonał w oparciu o zeznania powódki i przesłuchiwanych w sprawie świadków, które były zasadniczo zgodne co do istotnych okoliczności sprawy a także w oparciu o zgromadzone w aktach sprawy dokumenty, których treści strony nie kwestionowały.

Sąd nie dał jedynie wiary zeznaniom świadka J. K. w tej części, w której twierdził on, iż powódka po śmierci męża korzystała z pomocy psychologicznej. Jego zeznania w tym zakresie były całkowicie gołosłowne a przy tym pozostawały w sprzeczności z zeznaniami samej powódki.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Kierujący kombajnem A. P. zawarł z pozwanym zakładem ubezpieczeń umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z posiadaniem przez niego gospodarstwa rolnego. Zakres ochrony ubezpieczeniowej i odpowiedzialności ubezpieczyciela uregulowany został przez ustawę z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2019 r., poz. 2214 ze zm.)

Zgodnie z art. 50 ust. 1 powołanego aktu prawnego w brzmieniu obowiązującym w dacie wypadku z ubezpieczenia OC rolników przysługuje odszkodowanie, jeżeli rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w gospodarstwie rolnym rolnika są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa rolnego szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Zgodnie z art. 50 ust. 2 tej ustawy przepis ust. 1 stosuje się również, jeżeli szkoda powstała w związku z ruchem pojazdów wolnobieżnych w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym, będących w posiadaniu rolników posiadających gospodarstwo rolne i użytkowanych w związku z posiadaniem tego gospodarstwa rolnego.

Art. 52 tej ustawy w brzmieniu obowiązującym w chwili zawarcia umowy ubezpieczenia stanowił, iż odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej osoby odpowiedzialnej, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych:

1) w przypadku szkód na osobie – 350.000 euro na każdego poszkodowanego,

2) w przypadku szkód w mieniu – 20 .000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych

- ustalana przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego w dniu wyrządzenia szkody.

Podstawę odpowiedzialności kierującego kombajnem A. P., który doprowadził do zderzenia z samochodem, jakim poruszał się P. K. (1), jest art. 415 kc. Przepis ten stanowi, że kto z winy swojej wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia.

Za spowodowanie wypadku, w którym zginął P. K. (2), A. P. został skazany prawomocnym wyrokiem, co jest jednoznaczne ze stwierdzeniem jego winy w spowodowaniu wypadku. Stwierdzenie jego odpowiedzialności za szkodę jest w związku z tym równoznaczne z odpowiedzialnością za nią pozwanego na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia OC rolników.

W przedmiotowej sprawie z uwagi na datę zdarzenia wywołującego krzywdę (7 sierpnia 2005 r.) mają zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego w brzmieniu przed nowelizacją dokonaną na mocy art. 1 ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 731), która wprowadziła do porządku prawnego art. 446 § 4 kc przewidujący możliwość przyznania najbliższym członkom rodziny zmarłego zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną na skutek tej śmierci krzywdę. Choć w stanie prawnym sprzed dnia 3 sierpnia 2008 r. przepis ten nie obowiązywał, to jednak nie ulega wątpliwości, iż przed jego wejściem w życie spowodowanie deliktem śmierci osoby bliskiej mogło stanowić naruszenie dóbr osobistych najbliższych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 kc. Wprowadzenie do porządku prawnego art. 446 § 4 kc doprowadziło zatem jedynie do zmiany w sposobie realizacji roszczenia przez skonkretyzowanie osób uprawnionych do jego dochodzenia oraz przesłanek jego stosowania. (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja 2011 r., I CSK 621/10, LEX nr 848128, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2011 r., III CSK 537/10, LEX nr 846553, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2012 r., III CZP 93/12, LEX nr 1267081)

Art. 23 kc stanowi, że dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko, lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Jak wynika z tego przepisu katalog dóbr osobistych ma charakter otwarty. Z pewnością zatem do katalogu tego można zaliczyć więź emocjonalną łączącą członków najbliższej rodziny. Więź ta zapewnia im bowiem poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące zarówno sferę materialną i niematerialną i gwarantuje wzajemną pomoc a jej zerwanie powoduje ból, cierpienie i rodzi poczucie krzywdy.

Art. 448 kc stanowi, iż w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Przepis ten jest związany z treścią art. 24 kc, który stanowi, iż osoba, której dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne; w razie zaś dokonanego naruszenia może także żądać, aby sprawca dopełnił czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia a w szczególności, aby złożył oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie (uregulowanych właśnie w art. 448 kc) może ona żądać także zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jak wynika z art. 24 kc podstawową przesłankę cywilnoprawnej ochrony dóbr osobistych, warunkującą zarówno roszczenia zmierzające do usunięcia skutków naruszenia jak i roszczenia o zasądzenie zadośćuczynienia pieniężnego lub stosownej sumy pieniężnej na cel społeczny, stanowi bezprawność działania. Bezprawne jest natomiast każde zachowanie sprzeczne z normami prawnymi a nawet porządkiem prawnym oraz zasadami współżycia społecznego bez względu na winę, a nawet świadomość sprawcy. Natomiast wina sprawcy stanowi konieczną przesłankę żądania opartego na przepisie art. 448 kc. Osoba dochodząca zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej na podstawie art. 448 kc winna ponadto wykazać istnienie więzi pomiędzy nią a osobą zmarłą stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie. (porównaj uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 32/11, LEX nr 852341)

W tym miejscu podkreślić przy tym należy, że osoba dochodząca zadośćuczynienia za spowodowanie śmierci osoby najbliższej nie jest poszkodowana jedynie pośrednio. Ten sam czyn niedozwolony może bowiem wyrządzać krzywdę różnym osobom. Źródłem krzywdy jest zatem czyn niedozwolony, którego następstwem jest śmierć. Krzywdą wyrządzoną zmarłemu jest utrata życia, dla osób bliskich zaś jest to naruszenie dobra osobistego poprzez zerwanie więzi emocjonalnej, szczególnie bliskiej w relacjach rodzinnych. Również zatem osoba dochodząca ochrony na podstawie art. 448 kc może być poszkodowana bezpośrednio i dochodzić naprawienia własnej krzywdy, doznanej poprzez naruszenie jej własnego dobra osobistego. (patrz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 32/11, LEX nr 852341)

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że więź rodzinna łącząca powódkę ze zmarłym mężem była bardzo silna. Dla powódki, która w chwili gdy doszło do wypadku była młodą mężatką, mąż był bardzo ważnym członkiem rodziny. Był on bowiem jej pierwszą miłością i pierwszym mężczyzną. Z nim powódka zamieszkiwała i z nim spędzała wolny czas. Przy jego pomocy wychowywała też ich wspólne dziecko i na jego utrzymaniu wraz z dzieckiem pozostawała. Z nim też powódka snuła plany na przyszłość i jego też uważała za swojego największego doradcę i powiernika. Miała ona przy nim poczucie bezpieczeństwa i wiedziała, że zawsze może na niego liczyć.

Po śmierci męża powódka nie mogła się z nią pogodzić. Jego śmierć była dla niej poważnym ciosem, gdyż straciła oparcie, jakie w nim miała a jednocześnie musiała mobilizować się, by opiekować się małym dzieckiem. Jednocześnie powódka musiała przystosować się do tego, że pogorszyły się warunki materialne jej rodziny. Jej mąż bowiem do tej pory utrzymywał ją i dziecko a powódka nie miała własnych źródeł utrzymania.

Powódka po śmierci męża długo nie mogła ułożyć sobie życia osobistego. Skupiła się na opiece nad dzieckiem i zapewnieniu mu podstaw egzystencji. Choć od trzech lat znowu jest mężatką a w nowym związku jest od 6 lat, cały czas pielęgnuje pamięć o pierwszym mężu. Nadal ma pamiątki z nim związane, nadal też dba o jego grób i zamawia msze za niego oraz często go wspomina.

Przerwanie silnej więzi emocjonalnej, jaka łączyła powódkę z tak ważną dla niej osobą jak mąż, na skutek jego tragicznej śmierci bez wątpienia wywołało u niej ból, cierpienie, poczucie krzywdy i osamotnienia. Powódka dochodząca roszczenia na podstawie art. 448 kc wykazała zatem istnienie więzi ze zmarłym mężem stanowiącej jej dobro osobiste podlegające ochronie.

W przedmiotowej sprawie bezspornym przy tym jest, że śmierć męża powódki pozostawała w adekwatnym związku przyczynowym z bezprawnym działaniem A. P., który ze swojej winy spowodował wypadek, za którego zastępczą odpowiedzialność ponosi pozwany.

Ponieważ spowodowanie wypadku komunikacyjnego, w którym śmierć poniósł mąż powódki, było bezprawnym naruszeniem dóbr osobistych powódki w postaci prawa do życia w pełnej rodzinie i prawa do utrzymywania więzi rodzinnych, Sąd był uprawniony do przyznania jej zadośćuczynienia za doznaną przez nią krzywdę.

Choć pozwany przed wszczęciem procesu w przedmiotowej sprawie odmawiał powódce wypłaty zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek zdarzenia, w którym śmierć poniósł jej mąż, stwierdzić należy, że wbrew jego twierdzeniom w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z powagą rzeczy ugodzonej. Bezspornym jest, że powódka zawarła z pozwanym w dniu 19 lipca 2006 r. ugodę, na mocy której pozwany wypłacił jej odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej i poniesionych kosztów postawienia nagrobka. Z treści ugody wyraźnie zatem wynikało jakie roszczenia ugoda ta zaspokajała. Stąd też zawarte w jej dalszej części stwierdzenie, że ugodzona kwota stanowi całkowite zadośćuczynienie i wyczerpuje odszkodowania z tytułu jakichkolwiek roszczeń odszkodowawczych powstałych z lub mogących ujawnić się w przyszłości w związku ze szkodą z dnia 7 sierpnia 2005 r. pozostaje w sprzeczności z wcześniejszym postanowieniem ugody, z którego wynikało, że ugodzona kwota zaspokaja jedynie roszczenie odszkodowawcze i w żadnej części nie stanowi zadośćuczynienia. Faktycznie więc zawarta przez strony ugoda nie dotyczyła zadośćuczynienia za krzywdę. Zauważyć przy tym należy, że z uwagi na to, iż w dacie zawarcia ugody nie obowiązywał art. 446 § 4 kc a w orzecznictwie i doktrynie nie zostało jeszcze „wykreowane” roszczenie o zadośćuczynienie za naruszenie dobra osobistego w postaci pozbawienia prawa do życia w pełnej rodzinie mające za podstawę art. 448 kc w zw. z art. 24 kc, zarówno powódka jak i pozwany nie mieli wówczas świadomości co do istnienia po stronie powódki prawa do dochodzenia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę doznaną na skutek śmierci jej męża. W tej sytuacji nie można uznać, by zawarte w ugodzie stwierdzenie, że wyczerpuje ona w całości roszczenia powódki z tytułu odpowiedzialności cywilnej pozwanego za skutki wypadku z dnia 7 sierpnia 2005 r. obejmowało także roszczenie wówczas nie „wykreowane”. Nie można zatem uznać, by powódka zawierająca ugodę świadomie zrzekła się roszczenia o zadośćuczynienie za krzywdę doznaną na skutek śmierci męża, skoro nie mogła wówczas wiedzieć, że takie roszczenie jej przysługiwało.

Jak wynika z art. 448 kc Sąd winien przyznać zadośćuczynienie w odpowiedniej wysokości. Ustalając zatem wysokość kwoty zadośćuczynienia uwzględnić należy doznany przez pokrzywdzonego wstrząs psychiczny i cierpienia psychiczne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej go ze zmarłym, rolę w rodzinie pełnioną przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność do jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy oraz wiek pokrzywdzonego (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10, LEX nr 898254)

Zważywszy na fakt, że krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby bliskiej bardzo trudno jest ocenić, każdy przypadek należy traktować indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, przy czym ocena ta powinna opierać się na kryteriach obiektywnych a nie na wyłącznie subiektywnych odczuciach pokrzywdzonego. Zadośćuczynienie jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy i pełni funkcję kompensacyjną. Suma pieniężna przyznana z tego tytułu powinna stanowić przybliżony ekwiwalent poniesionej szkody niemajątkowej. Powinna zatem ona wynagrodzić doznane cierpienia fizyczne i psychiczne oraz ułatwić przezwyciężenie ujemnych przeżyć, aby w ten sposób przynajmniej częściowo przywrócona została równowaga zachwiana na skutek popełnienia czynu niedozwolonego. Ta funkcja zadośćuczynienia ma istotne znaczenie przy ustalaniu jego wysokości. Ze względu na kompensacyjny charakter zadośćuczynienia jego wysokość musi przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną adekwatną do warunków gospodarki rynkowej. Rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony do stopy życiowej społeczeństwa, która pośrednio może rzutować na jego umiarkowany wymiar i to w zasadzie bez względu na status społeczny i materialny pokrzywdzonego. Przesłanka "przeciętnej stopy życiowej" społeczeństwa ma więc charakter uzupełniający i ogranicza wysokość zadośćuczynienia tak, by jego przyznanie nie prowadziło do wzbogacenia osoby uprawnionej, nie może jednak pozbawiać zadośćuczynienia jego zasadniczej funkcji kompensacyjnej i eliminować innych czynników kształtujących jego rozmiar. (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10, LEX nr 898254, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2014 r., IV CSK 112/14, LEX nr 1604651)

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, iż pomiędzy powódką a jej mężem istniała silna więź emocjonalna jaka występuje w prawidłowo funkcjonującej rodzinie. Dla powódki, która była młodą mężatką, mąż był bardzo ważnym członkiem rodziny. Z nim bowiem powódka zamieszkiwała i z nim spędzała wolny czas. Przy jego pomocy wychowywała też ich wspólne dziecko. To z nim powódka mogła o wszystkim rozmawiać i to jego wsparcie było dla niej najważniejsze. Miała ona przy nim poczucie bezpieczeństwa i wiedziała, że zawsze może na niego liczyć. Nie ulega zatem wątpliwości, iż zdarzenie drogowe z dnia 7 sierpnia 2005 r. było źródłem cierpienia psychicznego powódki, które w znacznym stopniu zaburzyło jej funkcjonowanie emocjonalne.

Jak wynika z przeprowadzonych dowodów śmierć męża wywołała u powódki znaczne cierpienia psychiczne. Po jego śmierci była ona zrozpaczona a jej poczucie bezpieczeństwa zostało zachwiane ponieważ to jej mąż utrzymywał ją i dziecko. Powódka straciła też oparcie, jakie miała w mężu i musiała przystosować się do tego, że musi sobie radzić sama w tym także w wychowaniu dziecka. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało ponadto, że powódka przeżywała żałobę po śmierci męża i przez długi czas nie potrafiła ułożyć sobie życia osobistego. Z uwagi na upływ czasu od zdarzenia wywołującego krzywdę miała jednak ona możliwość oswojenia się z bólem po stracie męża i przystosowania się do sytuacji, w jakiej znalazła się po jego śmierci. Obecnie jest ona znowu mężatką, urodziła kolejne dziecko i wiedzie normalne życie rodzinne. Sąd uznał zatem, iż zadośćuczynieniem, które zrekompensuje krzywdę powódki wynikającą ze śmierci jej męża będzie zadośćuczynienie w kwocie 80.000,00 zł.

Przyznana powódce kwota zadośćuczynienia, zdaniem Sądu, jest adekwatna do rozmiaru jej cierpień i czasu ich trwania i uwzględnia nadal odczuwane przez nią negatywne emocje. Ponadto jest ona właściwa dla zatarcia negatywnych emocji lub co najmniej złagodzenia odczucia krzywdy i odpowiada aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa a także rekompensuje skutki zdarzenia, jakie powódka będą odczuwać jeszcze w przyszłości.

Świadczenie z tytułu zadośćuczynienia, jak każde odszkodowawcze świadczenie pieniężne, podlega co do odsetek zasadom art. 481 § 1 kc. Zgodnie z tym przepisem, odsetki należą się wierzycielowi od chwili, gdy świadczenie pieniężne stało się wymagalne a dłużnik go nie spełnił. Dłużnik ma obowiązek spełnić świadczenie pieniężne dopiero od chwili, gdy wskazana została jego wysokość. Dopiero bowiem od tej chwili można mówić o "świadczeniu pieniężnym" w rozumieniu art. 481 § 1 kc.

Z charakteru świadczenia w postaci zadośćuczynienia, którego wysokość zależna jest od oceny rozmiaru doznanej krzywdy, ze swej istoty trudno wymiernej i zależnej od szeregu okoliczności związanych z następstwami naruszenia dobra osobistego, wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje po wezwaniu dłużnika. (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 1970 r. II PR 257/70, OSNC 1971/6/103).

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych pozwany obowiązany był do zaspokojenia roszczenia powódki w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowaną zawiadomienia o szkodzie. Roszczenie o zadośćuczynienie zostało zgłoszone pozwanemu przez powódkę w postępowaniu dotyczącym likwidacji szkody w piśmie z dnia 24 czerwca 2020 r. Pismem z dnia 3 sierpnia 2020 r. pozwany odmówił powódce wypłaty zadośćuczynienia i wobec tego z tą datą jego roszczenie stało się wymagalne. Stąd też od dnia 4 sierpnia 2020 r. pozwany pozostawał w opóźnieniu z zapłatą zadośćuczynienia. Wobec tego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki zadośćuczynienie za śmierć męża z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 4 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty a w pozostałym zakresie roszczenie o zasądzenie odsetek oddalił jako niezasadne.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 5.917,00 zł, na którą to kwotę złożyły się uiszczona przez powódkę część opłaty od pozwu w kwocie 500,00 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł i wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 5.400,00 zł ustalone stosownie do treści § 2 pkt 6 w zw. z § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. poz. 1800 ze zm).

Co do brakującej opłaty od pozwu, od uiszczenia której powódka została zwolniona, w kwocie 3.500,00 zł, to Sąd na podstawie 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2020, poz. 755 ze zm.) zasądził ją na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Sieradzu od pozwanego, który sprawę przegrał.