Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

W., 15 września 2020 r.

Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - sędzia Hanna Woźniak

Protokolant - sekretarz Jacek Kutta

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 września 2020 r.

sprawy z powództwa: U. (...) w K.

przeciwko: Ł. P.

- o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Ł. P. na rzecz powoda U. (...) w K. kwotę 754,79 zł (siedemset pięćdziesiąt cztery złote siedemdziesiąt dziewięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od 23 grudnia 2019 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 33,02 zł (trzydzieści trzy złote dwa grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od tej kwoty od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia

Hanna Woźniak

ZARZĄDZENIE

1)  (...) C;

2)  (...)

W., 15.09.2020 r.

SSR Hanna Woźniak

Sygn. akt I C 60/20 upr

UZASADNIENIE

W pozwie z 23.12.2019 powód (...) w W. domagał się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego Ł. P. kwoty 1.736,81 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także kosztami procesu (k.2-2v)

W sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa (k.39-41).

Sprawa podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

na podstawie umowy pożyczki pieniężnej nr (...) z 21.08.2015. (...) S.A. w W. udzielił Ł. P. pożyczki w kwocie 1.800 zł. Zgodnie z umową pozwany była zobowiązany oprócz zwrotu kwoty pożyczki, także do zapłaty 177,57 zł odsetek, 40 zł opłaty przygotowawczej oraz 504 zł prowizji za udzielenie pożyczki, a ponadto także 944 zł opłaty za „(...)” - w tym 50 zł za dostarczenie gotówki, 300 zł za świadczenie spłaty w domu oraz 594 zł za elastyczny plan spłat.(...) stanowił dodatkowy pakiet związany z zarządzaniem pożyczką, a w jego skład wchodziły: dostarczenie przez doradcę całkowitej kwoty pożyczki w gotówce do domu klienta, świadczenie spłaty w domu w (...) polegające na cotygodniowych wizytach doradcy w miejscu zamieszkania klienta celem umożliwienia mu spłaty, oraz pakiet świadczeń w ramach (...). Wynagrodzenie pożyczkodawcy za świadczenie spłaty w domu było ustalane w oparciu o sumę opłat za poszczególne zakontraktowane wizyty domowe stanowiących iloczyn części wynagrodzenia za świadczenie spłaty w domu przypadającej na jedną zakontraktowaną wizytę domową w kwocie 5 zł oraz liczby wszystkich zakontraktowanych umownie cotygodniowych wizyt. Natomiast (...) to pakiet świadczeń pozwalający na zarządzanie pożyczką, składający się z: okresowej przerwy w spłacie (1-4 raty), okresowego zamrożenia spłaty i gwarancji zniesienia obowiązku spłaty. Łączne zobowiązanie do spłaty przez pozwanego wynosiło 3.456,57 zł. Pożyczka miała zostać spłacona w 60 tygodniowych ratach wynoszących po 57,76 zł (ostatnia 57,73 zł), płatnych do 1. dnia każdego miesiąca.

Dowód:

- umowa pożyczki pieniężnej (k.3-6v).

Na podstawie umowy ramowej z 18.07.2003 (...) S.A. w dniu 18.02.2019 przeniósł na (...) w L. wierzytelność względem Ł. P. wynikającą z umowy nr (...) z 21.08.2015 w kwocie 1.669,57 zł. 02.07.2019 (...) w L. zawarł z (...) umowę cesji wierzytelności w ramach procesu sekurytyzacji, na podstawie której przeniósł na powoda wskazaną wierzytelność, o czym powiadomiono pozwanego wraz z informacją o przekazaniu sprawy do windykacji, stanie zadłużenia wynoszącym na dzień 26.07.2019: 1.693,26 zł i propozycją porozumienia.

Dowody:

- oświadczenie o dokonaniu przelewu praw z umów pożyczki wraz z załącznikiem nr 1 stanowiącym listę wierzytelności (k.21-22v)

- umowa cesji wierzytelności wraz z załącznikiem nr 1 stanowiącym listę wierzytelności (k.7-20);

- zawiadomienie o przelewie wierzytelności (k.28);

- propozycja porozumienia (k.29-29v).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się częściowo uzasadnione.

W przedmiotowej sprawie powód dochodził spełnienia przez pozwanego zobowiązania wynikającego z umowy pożyczki pieniężnej, w związku z przelewem wierzytelności na jego rzecz.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Natomiast z treści § 2 tego przepisu wynika, że wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Wierzytelność, przechodzi na nabywcę solo consensu , tj. przez sam fakt zawarcia umowy przelewu. W oparciu o zaprezentowane przez powoda dowody, Sąd przyjął, iż (...) wykazał swoje następstwo prawne.

Podstawę prawną roszczenia powoda stanowił art. 720 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Do głównych świadczeń stron należy zaliczyć udostępnienie określonych środków finansowych do korzystania na określony czas (po stronie pożyczkodawcy) oraz zwrot tych środków (po stronie pożyczkobiorcy).

Zastrzeżeń Sądu nie budziło, iż pozwany winien zwrócić powodowi kwotę samej pożyczki wraz z odsetkami kapitałowymi, a także prowizję za jej udzielenie i opłatę przygotowawczą. Odnośnie wskazanych opłat Sąd nie dopatrzył się występowania klauzul niedozwolonych, ponieważ żadna z nich nie cechowała się nadmierną/rażącą wysokością.

Wątpliwości Sądu na gruncie przepisów o zobowiązaniach umownych i ochronie konsumenta przed niedozwolonymi klauzulami umownymi dotyczyły natomiast opłaty za tzw. (...).

Pozwany jest konsumentem, zaś pierwotny wierzyciel przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych, dlatego zastosowanie w niniejszej sprawie winny znaleźć także przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2016.1528 j.t.), w szczególności art. 3 ust. 1 określający, iż przez umowę o kredyt konsumencki należy rozumieć umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1 wskazanej ustawy).

Art. 385 ¹ i nast. k.c. regulują materię niedozwolonych postanowień umownych, nazywanych także klauzulami abuzywnymi. Celem wprowadzenia tych przepisów do porządku prawnego był zamiar zapewnienia konsumentom skuteczniejszej ochrony w stosunkach umownych z profesjonalistami oraz potrzeba uwzględnienia postanowień dyrektywy nr 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. o nieuczciwych warunkach w umowach konsumenckich (Dz.Urz. WE z 1993 r. L 95). Przepis art. 385 ¹ § 1 k.c. stanowi, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Umowa pożyczki została zawarta przy użyciu wzorca (formularza), zatem pozwany nie miał rzeczywistego wpływu na jej treść, poszczególne postanowienia umowy nie były z nim uzgadniane indywidualnie.

Zdaniem Sądu nieuzasadnione było obciążenie pozwanego opłatą za (...), obejmującą kwoty: 50 zł za dostarczenie gotówki do domu pożyczkobiorcy, 300 zł za świadczenie spłaty pożyczki w domu pożyczkobiorcy oraz 594 zł za tzw. elastyczny plan spłat, ustaloną w umowie na ponad 52% kwoty udzielonej pożyczki. Strona powodowa nie wykazała w żaden sposób, aby opłata ta znajdowały odzwierciedlenie w rzeczywistych kosztach poniesionych przez pożyczkodawcę, a nadto umowa pożyczki nie precyzowała żadnych kryteriów pozwalających na jej określenie. W ocenie Sądu brak jest podstaw do zasądzenia wskazanej opłaty, ponieważ zapis umowny ją przewidujący jest sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumentów, dlatego jest nieważny (art. 58 § 1 i 2 k.c.). Należy zauważyć, iż opłata za dostarczenie gotówki do domu klienta w kwocie 50 zł była całkowicie nieuzasadniona, skoro podpisanie umowy połączono z jednoczesnym wręczeniem pieniędzy pożyczkobiorcy, a koszt każdej następnej wizyty przedstawiciela pierwotnego pożyczkodawcy w domu pożyczkobiorcy miał wynosić po 5 zł. W zakresie opłaty dotyczącej świadczenia spłaty w domu w wysokości 300 zł (5 zł za każdą z 60 wizyt) należy stwierdzić, że powód nie wskazał sposobu skalkulowania tej opłaty, ponadto nie udokumentował ilości odbytych wizyt w domu pozwanego, zwłaszcza w sytuacji częściowej spłaty pożyczki (art. 6 k.c.). Z kolei elastyczny plan spłat polegał na możliwości odroczenia na wniosek konsumenta płatności kilku rat, okresowego zamrożenia ich spłaty oraz zwolnienia z długu na wypadek śmierci pożyczkobiorcy. W ocenie Sądu kwota 594 zł jest rażąco wygórowana i nieproporcjonalna do usługi oferowanej przez pożyczkodawcę, skoro nawet w sytuacji skorzystania z okresowej przerwy w spłacie lub okresowego zamrożenia spłaty, pożyczkobiorca i tak musiałby spłacić całą pożyczkę, a odroczeniu (zamrożeniu) uległaby jedynie spłata o kilka tygodni. Z kolei zwolnienie z długu na wypadek śmierci zostało obwarowane niepewnym warunkiem, którego ziszczenie nie dawałoby żadnej korzyści dla pożyczkobiorcy, a co najwyżej dla jego spadkobierców. Wskazana usługa nie była więc ekwiwalentna do naliczonego wynagrodzenia. Opłata została więc ustalona w oderwaniu od rzeczywistych nakładów powoda, znacznie je przewyższając, a tym samym powodując rażącą dysproporcję praw i obowiązków stron umowy.

Przyjmując wystąpienie klauzuli abuzywnej w doniesieniu do tzw. (...), kwotę dochodzoną pozwem należało zredukować z tytułu należności głównej do 725,57 zł (1.669,57zł – 944zł), a z tytułu skapitalizowanych odsetek z 67,24 zł do 29,22 zł.

W konsekwencji na podstawie przytoczonych przepisów Sąd uznał roszczenie powódki za uzasadnione jedynie do kwoty 754,79 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 23.12.2019 do dnia zapłaty (pkt 1 wyroku), natomiast w pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu (pkt 2 sentencji).

O kosztach procesu w pkt 3 wyroku Sąd postanowił zgodnie z zasadą ich stosunkowego rozdzielenia wyrażoną w treści art. 100 k.p.c., przyjmując, że pozwany przegrał proces na poziomie 43,46 %, a łączne koszty procesu stron wyniosły 2.034 zł (1.117 zł powoda i 917 zł pozwanego). Pozwany powinien ponieść koszty procesu wynoszące 883,98 zł (2.034zł x 43,46%), a skoro poniósł wyższe, zapłatą różnicy wynoszącej 33,02 zł Sąd obciążył stronę powodową.

Sędzia

Hanna Woźniak

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

(...)

3.  (...)

W., 06.10.2020

SSR Hanna Woźniak