Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 18 kwietnia 2018r. skierowanym przeciwko (...) 24 spółce z ograniczoną odpowiedzialnością we W. powódka (...) spółka akcyjna w Ł. wniosła o zasądzenie od pozwanej kwoty 594 882,85zł. stanowiącej sumę należności przypadających powódce z tytułu czterech rozwiązanych przed terminem umów leasingu w postaci:

I należnych a niezapłaconych opłat leasingowych;

II odsetek umownych za opóźnienie;

III kar umownych za pozostawienie przedmiotów leasingu w posiadaniu pozwanej po rozwiązaniu umów;

IV opłat dodatkowych z tytułu wezwania pozwanej do zapłaty;

V odszkodowań stanowiących równowartość niewymagalnych w chwili rozwiązania umowy rat leasingowych (pozew k. 4 – 6).

Zapadłym w dniu 27 kwietnia 2018r. nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym orzeczono zgodnie z żądaniem pozwu (nakaz zapłaty k. 132). We wniesionym od powyższego nakazu sprzeciwie z dnia 24 maja 2018r. pozwana przyznała fakt zawarcia z powódką czterech umów leasingu, które następnie w dniu 12 września 2017r. rozwiązane zostały ze skutkiem natychmiastowym, zaprzeczyła natomiast, aby niewywiązując się z powyższych umów pozwana miała dać podstawę do ich wypowiedzenia, podniosła bowiem, iż w dniach 23 maja oraz 8 i 25 lipca 2017r. spłaciła zadłużenie z tytułu powyższych umów uiszczając jednocześnie opłaty za ich wznowienie. Niezależnie od tego nałożone na nią kary umowne tytułem odszkodowania za pozostawienie przedmiotów leasingu w posiadaniu pozwanej po rozwiązaniu umów jak również odszkodowania stanowiące równowartość niewymagalnych w chwili rozwiązania umowy rat leasingowych uznała za rażąco wygórowane, wskazała bowiem, iż wartość przedmiotów leasingu jest niższa od sumy niewymagalnych w chwili rozwiązania umowy rat leasingowych (sprzeciw k. 136 – 143).

`Odpowiadając na powyższe pismem z dnia 17 sierpnia 2018r. powódka podniosła, iż w okresie obowiązywania leasingów pozwana nieterminowo uiszczała wynikające z tych umów opłaty (pismo k. 187 – 189).

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 21 grudnia 2016r. strony zawarły na okres 59 miesięcy umowę leasingu nr (...), którego przedmiotem był samochód osobowy b. nabyty przez powódkę jako finansującego za kwotę 88 922,76zł. Należne powódce wynagrodzenie za korzystanie z niego określone na kwotę 127 932,55zł. uiszczane miało być w ratach do 15 dnia każdego miesiąca. Załącznikiem powyższej umowy były pochodzące od powódki ogólne warunki umowy leasingu (OWUL) (umowa k. 24 – 26). Zgodnie z ich par. 5 OWUL powódka uprawniona była do tego, by dokonaną przez pozwaną wpłatę bez względu na jej dyspozycję zaliczyć na poczet wszelkich zaległych opłat leasingowych i innych przysługujących jej należności zarówno z danej umowy jak i wszelkich innych stosunków umownych, w tym również odsetek naliczonych od najdawniej wymagalnej raty, przy czym datą płatności miało być każdorazowo data uznania wpłatą rachunku bankowego powódki. Zgodnie z par. 7 ust. 6 OWUL powódka uprawniona była do rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym, jeżeli pozwana pomimo upomnienia na piśmie i wyznaczenia dodatkowego terminu zalega z jakąkolwiek płatnością wynikającą z umowy leasingu. W takim też przypadku zgodnie z par. 7 ust. 7 OWUL pozwana zobowiązana była do niezwłocznego zwrotu przedmiotu leasingu, jak również do zapłaty:

I wszystkich opłat leasingowych wymagalnych do dnia rozwiązania umowy wraz z umownymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od terminu wymagalności do dnia zapłaty, których wysokość zgodnie z par. 5 ust. 14 OWUL określono poprzez odwołanie się do odsetek od zobowiązań podatkowych (par. 7 ust. 8 OWUL w związku z par. 5 ust. 8 k. 30 - 31, 33);

II odszkodowania w wysokości sumy wszystkich przewidzianych umową, a niewymagalnych do dnia jej rozwiązania opłat leasingowych płatnego w terminie zakreślonym w wezwaniu, w razie zaś braku takiej płatności – zapłaty również odsetek umownych (par. 7 ust. 8 i 10 OWUL k. 33);

III kary umownej na wypadek odmowy zwrotu lub opóźnienia przez pozwaną zwrotu przedmiotu leasingu liczonej za każdy dzień w wysokości 1/10 średniej miesięcznej okresowej opłaty leasingowej z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstał obowiązek zwrotu (par. 7 ust. 15 OWUL k. 33). Zgodnie jednocześnie z par. 7 ust. 7 umowy, powódka uprawniona była do przedterminowego rozwiązania umowy ze skutkiem natychmiastowym, jeżeli tylko rozwiązaniu podlegała w takim trybie którakolwiek z innych zawartych między stronami umów leasingu (umowa k. 26).

Tego samego dnia strony zawarły jeszcze na takich samych zasadach umowę nr (...) (...), której przedmiotem był również samochód b. nabyty przez powódkę jako finansującego za kwotę 88 922,76zł. (umowa k. 35 – 45).

Wcześniej, bo w dniu 29 listopada 2016r., strony zawarły również na okres 59 miesięcy na takich samych zasadach umowę leasingu nr (...) (...), której przedmiotem był samochód osobowy v. (...) nabyty przez powódkę jako finansującego za kwotę 61 788,62zł. (umowa k. 46 – 56).

Prócz tego wcześniej jeszcze, bo w dniu 7 listopada 2016r. strony zawarły również na okres 59 miesięcy na takich samych zasadach umowę leasingu nr (...) (...), którego przedmiotem był samochód osobowy b. nabyty przez powódkę jako finansującego za kwotę 208 989,42zł. (umowa k. 57 – 67).

W dniu 23 maja 2017r. pozwana zapłaciła powódce kwotę 21 970,26zł., jako tytuł płatności zaś wskazała „umowy zaległe” (potwierdzenie k. 145). Niezależnie od tego pozwana w dniach 8 i 25 lipca 2017r. dokonała płatności odpowiednio w kwotach 16 970,26zł. oraz 21 970,26zł. przy czym za pierwszym razem tytuł płatności określono jako umowy leasingowe oznaczone nr: (...), (...), (...), (...), za drugim zaś - nr: (...), (...) oraz (...) (przelewy k. 146 – 147)

W dniu 11 sierpnia 2017r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty w terminie do dnia 25 sierpnia 2017r. zaległych opłat leasingowych za miesiące czerwiec – lipiec 2017r. w łącznej wysokości 11 778,10zł. wynikających z umowy z dnia 7 listopada 2016r nr (...) (...) – pod rygorem jej wypowiedzenia (wezwanie k. 68 – 69). Wezwanie powyższe doręczono pozwanej w dniu 21 sierpnia 2018r. (dowód doręczenia k. 72).

Jeszcze tego samego dnia powódka wezwała pozwaną do zapłaty w terminie do dnia 25 sierpnia 2017r. zaległych opłat w łącznej wysokości 1 948,89zł. stanowiącej zaległość za lipiec 2017r. wynikających z umowy z dnia 29 listopada 2016r. nr (...) (...) – pod rygorem jej wypowiedzenia (wezwanie k. 73 – 74). Wezwanie powyższe doręczono pozwanej w dniu 21 sierpnia 2018r. (dowód doręczenia k. 77).

Również tego samego dnia powódka wezwała pozwaną do zapłaty w terminie do dnia 25 sierpnia 2017r. zaległych opłat w łącznej wysokości 2 756,61zł. stanowiącej zaległość za lipiec 2017r., a wynikających z umowy z dnia 21 grudnia 2016r. nr (...) (...) – pod rygorem jej wypowiedzenia (wezwanie k. 78 – 79). Wezwanie powyższe doręczono pozwanej w dniu 21 sierpnia 2018r. (dowód doręczenia k. 82).

Także w dniu 11 sierpnia 2017r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty w terminie do dnia 25 sierpnia 2017r. zaległych opłat w łącznej wysokości 2 744,68zł. stanowiącej zaległość za lipiec 2017r., a wynikających z umowy z dnia 21 grudnia 2016r. nr (...) – pod rygorem jej wypowiedzenia (wezwanie k. 83 - 84). Wezwanie powyższe doręczono pozwanej w dniu 21 sierpnia 2018r. (dowód doręczenia k. 87).

Wcześniej jeszcze, bo począwszy od 22 maja 2017r. pozwana prowadziła z pracownikami powódki korespondencję elektroniczną, w której to korespondencji pozwana domagała się „wznowienia umów” , pracownicy powódki odpowiadali zaś, iż brak jest ku temu podstaw, wyjaśniali bowiem, iż „wznowienie” takie miało już raz miejsce w maju, na skutek jednak braku regularnych wpłat w późniejszych miesiącach zasadnym stało się rozwiązanie umów po raz kolejny. W korespondencji tej wyrażono oczekiwanie, iż spłata całości zaległości nastąpi do dnia 29 sierpnia 2017r., wskazywano jednocześnie, iż dokonana przez pozwaną wpłata 16 970,26zł. „w tytule miała numery umów dotyczące dawnego RL” jak również na konieczność jej przeksięgowania W odpowiedzi na powyższe pracownicy powódki wskazali, iż wpłaty powyższej jak i wpłaty kwoty 21 970,26zł. dokonano na prawidłowe konto i – co więcej – zaliczono ją na poczet najdawniej wymagalnych należności (wiadomości k. 148 – 152, zeznania świadków M. W. (1) k. 281, M. K. (1) k. 282).

Pismami z dnia 12 września 2017r. powódka wypowiedziała w trybie natychmiastowym wszystkie cztery wskazane wyżej umowy leasingu (oświadczenia k. 88 – 95, zeznania świadków M. L. k. 282, Ł. S. k. 283).

W dniu 23 lutego 2018r. powódka wystosowała do pozwanej zapłaty zaległości każdej z czterech umów, na które to zaległości złożyły się:

I w odniesieniu pierwszej z zawartych umów noszącej nr (...) (...):

1. 28 073,49zł. tytułem opłat leasingowych wymagalnych do dnia rozwiązania umowy;

2. 327,30zł. tytułem skapitalizowanych odsetek

3. kwota 240 496,63zł. tytułem sumy wszystkich przewidzianych umową, a niewymagalnych do dnia jej rozwiązania opłat leasingowych (nota obciążeniowa k. 110).

Prócz tego powódka naliczyła nadto:

a) przewidzianą w par. 7 ust. 15 OWUL karę umowną na wypadek odmowy zwrotu lub opóźnienia przez pozwaną zwrotu przedmiotu leasingu, liczoną za okres czasu od 20 września do 24 października 2017r. za każdy dzień w wysokości 1/10 średniej miesięcznej okresowej opłaty leasingowej z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstał obowiązek zwrotu w kwocie 16 431,94zł. (wynagrodzenie k. 102, nota obciążeniowa k. 108);

b) raty leasingowe za sierpień - wrzesień 2017r. w kwotach po 5 774,65zł. każda (faktury k. 106, 109);

c) opłatę za wezwanie do zapłaty w kwocie 92,25zł. (faktura k. 107);

II w odniesieniu drugiej z zawartych umów noszącej nr (...) (...):

1. 9 527,36zł. tytułem opłat leasingowych wymagalnych do dnia rozwiązania umowy;

2. 74,92zł. tytułem skapitalizowanych odsetek

3. 80 659,86zł. tytułem sumy wszystkich przewidzianych umową, a niewymagalnych do dnia jej rozwiązania opłat leasingowych płatnego, łącznie 90 262,14zł (rozliczenie umowy k.99, nota obciążeniowa k. 112).

Prócz tego powódka naliczyła nadto:

a) przewidzianą w par. 7 ust. 15 OWUL karę umowną na wypadek odmowy zwrotu lub opóźnienia przez pozwaną zwrotu przedmiotu leasingu, liczoną za okres czasu od 20 września do 24 października 2017r. za każdy dzień w wysokości 1/10 średniej miesięcznej okresowej opłaty leasingowej z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstał obowiązek zwrotu w kwocie 5 540,75zł. (wynagrodzenie k. 103, nota obciążeniowa k. 111);

b) raty leasingowe za sierpień i wrzesień 2017r. w kwotach po 1 947,18zł. każda (faktury k. 114 - 115);

c) opłatę za wezwanie do zapłaty w kwocie 92,25zł. (faktura k. 113);

III w odniesieniu trzeciej z zawartych umów noszącej nr (...) (...):

1. 5 218,65zł. tytułem opłat leasingowych wymagalnych do dnia rozwiązania umowy;

2. 100,48zł. tytułem skapitalizowanych odsetek

3. 108,641,14zł. tytułem sumy wszystkich przewidzianych umową, a niewymagalnych do dnia jej rozwiązania opłat leasingowych płatnego, łącznie 113 960,27zł (rozliczenie umowy k. 100, nota obciążeniowa k. 116).

Prócz tego powódka naliczyła nadto:

a) przewidzianą w par. 7 ust. 15 OWUL karę umowną na wypadek odmowy zwrotu lub opóźnienia przez pozwaną zwrotu przedmiotu leasingu, liczoną za każdy dzień w wysokości 1/10 średniej miesięcznej okresowej opłaty leasingowej z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstał obowiązek zwrotu w kwocie 7 293,65zł. (wynagrodzenie k. 104);

b) ratę leasingowe za sierpień 2017r. w kwocie 2 563,20zł. (faktury k. 118);

c) opłatę za wezwanie do zapłaty w kwocie 92,25zł. (faktura k. 117);

IV w odniesieniu czwartej z zawartych umów noszącej nr (...):

1. 12 566,48zł. tytułem opłat leasingowych wymagalnych do dnia rozwiązania umowy;

2. 100,90zł. tytułem skapitalizowanych odsetek

3. 109 095,64zł. tytułem sumy wszystkich przewidzianych umową, a niewymagalnych do dnia jej rozwiązania opłat leasingowych płatnego, łącznie 121 763,02 (rozliczenie umowy k. 101, nota k. 122).

Prócz tego powódka naliczyła nadto:

a) przewidzianą w par. 7 ust. 15 OWUL karę umowną na wypadek odmowy zwrotu lub opóźnienia przez pozwaną zwrotu przedmiotu leasingu, liczoną za okres czasu od 20 września do 24 października 2017r. za każdy dzień w wysokości 1/10 średniej miesięcznej okresowej opłaty leasingowej z ostatnich 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym powstał obowiązek zwrotu w kwocie 7 325,47zł. (wynagrodzenie k. 105, nota k. 119);

b) raty leasingowe za sierpień – wrzesień 2017r. w kwotach po 2 574,38zł. każda (faktura k. 120, 123);

c) opłatę za wezwanie do zapłaty w kwocie 92,25zł. (faktura k. 121).

W dniu 23 października 2017r. pozwana wystosowała do pozwanej wezwanie do negocjacji, w którym zakwestionowała zasadność wypowiedzenia 12 różnych umów leasingu (wezwanie k. 153). Część spośród powyższych umów zawarta została jeszcze pomiędzy pozwaną a spółką (...) mającą tego samego właściciela, do którego należy również powódka. Już po zawarciu powyższych umów nastąpiło połączenie obu spółek, niemniej jednak przez jakiś czas jeszcze po dokonanym połączeniu funkcjonowały osobne rachunki do spłat z tytułu umów zawartych przez każdą z tych spółek (zeznania świadka M. Ż. k. 281). Pismem z dnia 2 listopada 2017r. powódka udzieliła odpowiedzi odmownej (pismo k. 155). Zmiany stanowiska powódki w tym przedmiocie nie przyniósł również złożony przez pozwaną w tym przedmiocie wniosek o zawezwanie do próby ugodowej z dnia 23 listopada 2017r. (wniosek k. 156 – 158, protokół posiedzenia k. 160). Dalsza prowadzona między stronami korespondencja obracała się wokół kwestii zwrotu przedmiotów leasingu jak i podejmowanych przez powódkę kroków prawnych (korespondencja k. 161 – 164, postanowienia k. 165 – 168).

Kwestionując zasadność dokonanych przez powódkę wypowiedzeń pozwana powołała się na między innymi na wpłatę z 23 maja 2017r., poprzedzającą zatem miesiąc lipiec 2017r., za który to miesiąc powstać miały zaległości uzasadniające dokonane przez powódkę wypowiedzenie, oczywistym jest zatem, iż dokonana jeszcze w maju 2017r. wpłata nie mogła dotyczyć powstałego później dopiero zadłużenia. Inaczej sytuacja przedstawia się jednak w odniesieniu do wpłat, jakie pozwana dokonać miała 8 i 25 lipca 2017r., w przeciwieństwie bowiem do pierwszej wpłaty ta pokryć mogła już zadłużenie stanowiące podstawę dokonanych wypowiedzeń. Zwrócić należy jednak uwagę na fakt, iż jak wynika z przytoczonych w sprzeciwie twierdzeń samej pozwanej, nie podjęła ona żadnych działań w odpowiedzi na doręczone jej w dniu 21 sierpnia 2017r. wezwania do zapłaty i to pomimo tego, iż każde z nich dotyczyło właśnie zadłużenia z miesiąca lipca, w którym nastąpiły obie płatności, działania takie bowiem pozwana podjęła dopiero po otrzymaniu wypowiedzeń każdej z czterech umów.

Co się tyczy prowadzonej z inicjatywy pozwanej korespondencji z maja i lipca 2017r., to jej treść wskazuje na to, iż dotyczy ona – tak jak podane przez pozwaną tytuły dokonanych przez nią w lipcu (...). wpłat – zupełnie innych umów leasingu, aniżeli objęte niniejszym sporem. Z treści powyższej korespondencji, której kończy się przed dniem 17 sierpnia 2017r., wynika jednoznacznie, iż jej przedmiotem były zawarte ze spółką (...) umowy raz już wypowiedziane w maju 2017r., które następnie po ich „wznowieniu” w wyniku dokonanej przez pozwaną spłaty zadłużenia podlegały kolejnym wypowiedzeniom, przy czym wypowiedzenia powyższe nastąpić musiały przed 17 sierpnia 2017r., a zatem jeszcze zanim do powódki dotarły wezwania do spłaty zadłużenia poprzedzające dokonane we wrześniu 2017r. wypowiedzenia spornych umów. Koresponduje to z zeznaniami świadka W., wedle którego wypowiedzenie powyższych umów nastąpić miało dwukrotnie, najpierw w maju, potem zaś jeszcze w lipcu 2017r. (zeznania świadka M. W. (2) k. 281). Treść tej samej korespondencji wskazuje jednocześnie, iż wbrew forsowanemu przez pozwaną stanowisku nie nastąpiło żadne omyłkowe zaksięgowanie wpłat, których korespondencja ta dotyczy, również bowiem w odniesieniu do umów wskazanych w tytule płatności na pozwanej ciążyło wymagalne zadłużenie. Jedyne zatem, czego korespondencja powyższa dowodzi, to utrata rozeznania i całkowite zagubienie pozwanej w odniesieniu do tego, który spośród dwunastu zawartych z powódką leasingów chce w danym momencie spłacać. Wrażenie to pogłębia treść informacyjnych wyjaśnień prezesa pozwanej, wedle którego zadłużenie powstałe w związku z wykonywaniem spornych umów spłacone miało zostać we wrześniu 2017r., a zatem już po upływie terminu zakreślonego do spłaty zadłużenia, zakreślenie którego było krokiem bezpośrednio poprzedzającym dokonane w sprawie wypowiedzenie (wyjaśnienia prezesa pozwanej k. 343). W tej najistotniejszej dla rozstrzygnięcia sprawy kwestii między stronami nie ma sporu, fakt bowiem dokonania zapłaty zaległości we wrześniu 2017r., po upływie zakreślonego przez powódkę w tym celu terminu, potwierdzony został przez pełnomocnika powódki (pismo k. 188). Zarówno wyjaśnienia te jak i treść powołanej przez pozwaną korespondencji nie dostarczają żadnego oparcia dla prezentowanej w sprzeciwie tezy, jakoby kwestia dokonania przez pozwaną „przelewu na niewłaściwe subkonto” powódki miała zostać „dostatecznie wyjaśniona”, w rezultacie czego „Zgodnie z poczynionymi ustaleniami błędnie dokonana wpłata miała zostać właściwie przeksięgowana, a umowy leasingu (…) uznane za nadal obowiązujące (sprzeciw k. 139). Przytoczona przez pozwaną korespondencja świadczy o czymś wręcz przeciwnym, nie tylko nie zawiera ona bowiem jakiejkolwiek deklaracji któregokolwiek z pracowników powódki co do podstaw do przywrócenia obowiązywania wypowiedzianych już umów, ale wskazuje wręcz na brak podstaw do przeksięgowanie wpłat, którego życzyła sobie pozwana wynikający z faktu ich zaliczenia na poczet jak najbardziej wymagalnego zadłużenia pozwanej. Korespondencja powyższa w istocie potwierdza słuszność stanowiska pełnomocnika powódki wyrażonego w jego odpowiedzi na sprzeciw z dnia 17 sierpnia 2017r. (odpowiedź na sprzeciw k. 189).

Mając na uwadze, iż poczynione w sprawie ustalenia faktyczne okazały się być wystarczające dla potrzeb rozstrzygnięcia o żądaniu pozwu, pozostałe zgłoszone przez pozwaną wnioski dowodowe o przesłuchanie świadków S. B., M. M. oraz A. M. na zakreśloną przez pozwaną w sposób ogólnikowy tezę o braku podstaw do wypowiedzenia umów leasingu i braku zaległości w opłatach, na którą to tezę przesłuchano już świadków Ż., W., B., L. i S. oraz K., podlegały pominięciu jako prowadzące jedynie do przedłużenia postępowania. W ocenie sądu dalsze mnożenie dowodów na wskazane wyżej okoliczności w sytuacji, w której sama pozwana w osobie jej prezesa przyznała na terminie rozprawy fakt istnienia zaległości w opłatach leasingowych, uznać należało za zbędne z punktu widzenia ekonomiki postępowania. Co się tyczy z kolei dowodu z zeznań świadka M. N. zgłoszonego na okoliczność podejmowania przez powódkę „prób przymusowego odebrania pozwanej spółce pojazdów stanowiących przedmiot wypowiedzianych umów leasingu”, to wyjaśnianie powyższych okoliczności uznać należało za całkowicie zbędne z punktu widzenia dochodzonego niniejszej sprawie żądania (sprzeciw k. 137).

Z tych samych przyczyn jako chybiony ocenić należało wniosek o zawieszenie postępowania do czasu zakończenia sprawy karnej zainicjowanej zawiadomieniem powódki o popełnieniu na jej szkodę przestępstwa przywłaszczenia mienia, w ocenie sądu bowiem ewentualne rozstrzygnięcie o tym, czy czyn taki miał miejsce, czy też go nie popełniono, pozbawione byłoby znaczenia dla oceny zasadności żądania zapłaty należności wynikających z zawartych między stronami, a spornych w niniejszym postępowaniu czterech umów leasingu (sprzeciw k. 137, 141). Jako równie chybiony ocenić należało wniosek pełnomocnika pozwanej zgłoszony w piśmie z dnia 31 sierpnia 2018r. o przesłuchanie w charakterze świadka M. K. (2) na okoliczność sposobu zaksięgowania wpłat dokonanych przez pozwaną, okolicznością niesporną było bowiem w niniejszym postępowaniu, iż trzy większe wpłaty z maja i lipca 2017r. powódka zaksięgowała na poczet innych umów, aniżeli objęte niniejszym postępowaniem (pismo k. 206).

Dokonując oceny zasadności żądania pozwu zauważyć należało, iż pozwana nie przeczyła zadłużeniu, jakie po jej stronie powstać miało z tytułu każdej z nich, sama bowiem przyznała, iż zaległości z nich narastały przez cały czas ich obowiązywania, co z kolei pozostaje w zgodzie z twierdzeniami samej powódki (wyjaśnienia prezesa pozwanej k. 343, pismo k. 188). W zaistniałej sytuacji, w której swoją linię obrony pozwana opierała w głównej mierze na tezie, jakoby zadłużenie powyższe wygasnąć miało wskutek trzech dokonanych w maju i lipcu 2017r. wpłat, żądaniu pozwu nie sposób było nie udzielić przynajmniej częściowej ochrony. Dokonując oceny jego zasadności mieć należało na uwadze, iż stosownie do brzmienia przepisu art. 709 ¹³ par. 1 kc., pozwana jako korzystająca zobowiązana była płacić raty w terminach umówionych, któremu to obowiązkowi notorycznie uchybiała. Jednocześnie zgodnie z par. 2 powołanego wyżej przepisu, w przypadku zwłoki z zapłatą chociażby jednej raty powódka powinna była wyznaczyć pozwanej dodatkowy termin do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, że w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu może wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym. W niniejszej sprawie pozwana swoje stanowisko o braku zaległości uzasadniających zastosowanie trybu, o jakim mowa w art. 709 ¹³ par. 1 kc. opierała na przekonaniu, iż brak zaległości po jej stronie spowodowany był wpłatami dokonanymi w maju i lipcu 2017r., co do których to jednak wpłat sama pozwana przy okazji ich dokonywania wskazała, iż celem ich jest zmniejszenie zadłużenia powstałego w związku z wykonywaniem umów leasingu zawartych ze spółką (...), innych zatem, aniżeli stanowiące przedmiot prowadzonego w niniejszej sprawie sporu. Pozwana oświadczyła tym samym swoją wolę co do tego, który spośród kilku długów pragnie zaspokoić ze skutkiem przewidzianym przepisem art. 451 par. 1 kc. Jak jednocześnie orzekł Sąd Apelacyjny w Łodzi wyroku z dnia 7 grudnia 2016 r. ( I ACa 703/16, L.), "oświadczenie o zaliczeniu w trybie art. 451 § 1 zd. 2 KC stanowi oświadczenie woli wywołujące skutki materialnoprawne, do którego mają zastosowanie przepisy dotyczące oświadczeń woli, w szczególności art. 60 KC, który określa sposób złożenia oświadczenia (ujawnienia) woli przez osobę dokonującą czynności prawnej oraz art. 65 KC, odnoszący się do zasad interpretacji takiego oświadczenia woli". Skoro zatem decyzja dłużnika o sposobie zaliczenia spełnianego świadczenia jest oświadczeniem woli, to zarachowanie, o którym mowa w art. 451 § 1 KC, jest czynnością prawną, ze skutkiem w postaci wygaszenia zobowiązania. Późniejsze działania stron muszą uwzględniać ukształtowany wyżej wymienionym oświadczeniem stan rzeczy. Tym samym nie sposób przyjąć, że strony w każdym czasie mogą zmienić zdanie, reaktywując jedną wierzytelność i w jej miejsce umarzając inną. Konieczne byłoby odrębne porozumienie w tym zakresie (zob. wyr. SA w Warszawie z 4.12.2017 r., I ACa 897/16, L.). Oświadczenie skutkujące takim umorzeniem uważane będzie za złożone w chwili, gdy doszło do drugiej strony w taki sposób, że mogła się ona zapoznać z jego treścią ( art. 61 § 1 KC).

Wedle powyższego nie sposób nie przyjąć było występowania zaległości, na których powódka oparła dokonane wypowiedzenia. W powołanym na wstępie przepisie art. 709 ¹³ § 2 KC ustawodawca upoważnia finansującego do wypowiedzenia umowy leasingu, o ile spełnione zostaną następujące przesłanki: 1) leasingobiorca dopuści się zwłoki z płatnością co najmniej jednej raty; 2) leasingodawca wyznaczy leasingobiorcy na piśmie odpowiedni dodatkowy termin do uregulowania zaległości z zagrożeniem, że po jego bezskutecznym upływie leasingodawca ma prawo wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym; 3) bezskutecznie upłynie dodatkowy termin ( B. Fuchs, w: M. Habdas, M. Fras, Komentarz KC, t. 4, 2018, art. 709 ¹³, Nb 4; por. M. Pazdan, w: K. Pietrzykowski, Komentarz KC, t. 2, 2018, art. 709 ¹³, teza 2).

Jak wynika z powyższego, poza samą zwłoką korzystającego, kolejną przesłanką, która musi zostać spełniona, żeby możliwe było wypowiedzenie umowy leasingu na podstawie art. 709 ¹³ KC, jest wyznaczenie leasingobiorcy przez leasingodawcę odpowiedniego dodatkowego terminu do uregulowania zaległości z zastrzeżeniem, że po jego bezskutecznym upływie leasingodawca ma prawo wypowiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym. Ustawodawca stanowi, że dodatkowy termin musi być przy tym odpowiedni, co oznacza, że przy jego wyznaczaniu należy brać pod uwagę zarówno realną możliwość uregulowania przez leasingobiorcę zaległości, jak też chęć otrzymania przez leasingodawcę zaległości w rozsądnym terminie ( P. Nazaruk, w: J. Ciszewski, Komentarz KC, 2014, art. 709 ¹³, teza 7). Stosownie jednocześnie do dominującego w literaturze prawniczej stanowiska, w przypadku gdy leasingodawca wytoczy powództwo o wydanie przedmiotu leasingu, istnieje możliwość jego oddalenia, jeśli sąd uzna, że wyznaczony przez leasingodawcę dodatkowy termin na uregulowanie zaległości przez leasingobiorcę nie był odpowiedni ( P. Nazaruk, w: J. Ciszewski, Komentarz KC, 2014, art. 709 ¹³, teza 6; por. M. Pazdan, w: K. Pietrzykowski, Komentarz KC, t. 2, 2018, art. 709 ¹³, Nb 3). Zdaniem sądu brak jest przeszkód ku temu, aby stanowisko powyższe odnieść do powództwa wytoczonego również o zapłatę zaległości należności pieniężnych przysługujących powódce w następstwie dokonanego wypowiedzenia, wydaje się bowiem, że ze względu na kategoryczne brzmienie przepisu, a także jego zamierzony ochronny charakter w stosunku do korzystającego, także w tych przypadkach upomnienie, a tym samym także następujące po nim wypowiedzenie, należy uznać za bezskuteczne. W ocenie sądu jednocześnie nie sposób zakreślonego w sprawie terminu oznaczonego na dzień 25 sierpnia 2017r. uznać za odpowiedni, jeśli bowiem zważyć fakt otrzymania powyższego wezwania w dniu 21 sierpnia 2017r., to stwierdzić należy, iż pozwana miała zaledwie 4 dni na uregulowanie wszystkich swoich zaległości z czterech umów na raz.

Dokonując oceny odpowiedniości wyznaczonego w niniejszej sprawie terminu mieć należało na uwadze, iż w zakończonej wyrokiem z dnia 19 czerwca 2018r. a rozpoznawanej przez Sąd Apelacyjny w Warszawie sprawie V ACa 483/17 za nieodpowiedni uznany został termin trzydniowy do uregulowania przez pozwanego zaległości. Orzekający w sprawie tej Sąd Okręgowy przyjął, iż za odpowiedni uznany mógłby zostać termin dwutygodniowy, a w każdym razie co najmniej tygodniowy, termin trzydniowy zaś jest terminem stanowczo za krótkim i nie dającym dłużnikowi realnej możliwość spłaty zaległych należności. Jest to termin iluzoryczny wyznaczony tylko po to, aby formalnie spełnić wymóg wyznaczenia dodatkowego terminu, a przy tym tak krótki, że nie dający możliwości zebrania w tym czasie odpowiedniej sumy pieniędzy. Jednocześnie Sąd Okręgowy uznał, że w razie opóźnień w płatności należności leasingowych, wyznaczenie leasingobiorcy terminu 2-tygodniowego, a już co najmniej tygodniowego, nie spowodowałoby pozbawienia leasingodawcy możliwości otrzymania zaległych rat w rozsądnym czasie ani też nie pozbawiłoby go możliwości podjęcia ewentualnych kroków zmierzających do rozwiązania umowy po bezskutecznym upływie tego terminu. Sąd ten nie podzielił stanowiska strony powodowej, że skoro pomimo zastrzeżenia 3 dniowego terminu wypowiedzenie umów leasingu zostało faktycznie dokonane dopiero po upływie ponad 3 tygodni od wezwania, to wyznaczonego dodatkowego terminu nie można uznać za nieodpowiedni. W uzasadnieniu przywołanego wyżej orzeczenia podniesiono, że liczy się tylko termin 3 dniowy na zapłatę zaległych należności, a to dlatego, iż pozwany wiedząc, że został wyznaczony mu 3 dniowy termin na zapłatę, może ocenić go jako nierealny, a w związku z tym uznać, że nie ma sensu podejmowania starań aby uregulować zadłużenie, gdyż finansujący i tak będzie mógł wypowiedzieć umowę w przypadku nie spełnienia świadczenia w terminie wskazanym w wezwaniu do zapłaty. Rozpoznający apelację od powyższego wyroku Sąd Apelacyjny podzielił ocenę sądu pierwszej instancji, iż złożone w takich warunkach pozwanemu przez powódkę oświadczenie nie spełniało wymogów art. 709 ¹³ § 2 KC. i przyjął jednocześnie, iż sąd I instancji prawidłowo także uznał, że zakreślony pozwanemu termin 3 dniowy do uregulowania zaległości był terminem iluzorycznym, wyznaczonym tylko w celu spełnienia wymogów formalnych warunkujących wypowiedzenie umów, a tym samym terminem nieodpowiednim w rozumieniu art. 709 ¹³ § 2 KC.

W literaturze przedmiotu i orzecznictwie przyjmuje się zgodnie, że o odpowiedniości dodatkowego terminu zapłaty powinny decydować okoliczności konkretnego wypadku. Termin zapłaty zaległości jest odpowiedni jeśli uwzględnia interesy obu stron, tak aby korzystający miał realną możliwość zapłaty, a finansujący mógł ją otrzymać w rozsądnym czasie ( ww. Komentarz do K.C. pod red. E. Gniewka, T 4 do art. 709 ¹³ KC). Wyznaczony także niniejszej sprawie termin 4 dniowy nie stwarzał pozwanemu realnej możliwości spłaty zadłużenia, a tym samym naruszał zasady uczciwego obrotu. Dodać należy, że wyznaczenie dłuższego chociażby tygodniowego terminu na zapłatę przez pozwanego długu, dającego mu możliwość podjęcia realnych starań pozyskania środków pieniężnych, w żaden sposób nie wpłynęłoby negatywnie na sytuację strony powodowej i mieściłoby się w rozsądnym czasie.

Posiłkując się dorobkiem orzecznictwa wypracowanym na gruncie art. 455 kc. odnotować należy sformułowany w judykaturze pogląd, wedle którego niezwłoczność w rozumieniu przepisu art. 455 KC oznacza, iż w sytuacjach typowych, gdy z okoliczności sprawy nie wynika nic innego, świadczenie powinno zostać spełnione najpóźniej z upływem 14 dni od daty doręczenia dłużnikowi wezwania (wyr. SN z 28.5.1991 r., II CR 623/90, L.; uchw. SN z 19.5.1992 r., III CZP 56/92, OSNCP 1992, Nr 12, poz. 219; wyr. SA we Wrocławiu z 20.3.2012 r., I ACa 191/12, L.). Doręczone pozwanej w niniejszej sprawie wezwanie nie czyniło powyższemu wymogowi, choć bowiem literalnie zakreślony jej termin liczony od dnia wystosowania wezwania liczył sobie 14 dni, to jednak z uwagi na datę jego doręczenia pozwanej faktycznie miała ona do swojej dyspozycji jedynie termin 4 dniowy. O ile samo przyjęcie, iż w każdym przypadku niezależnie od towarzyszących mu okoliczności wymóg niezwłoczności zapłaty spełniony będzie jeśli tylko nastąpi ona w ciągu 14 dni, spotkało się ze sceptycznym przyjęciem, to nie kwestionowano jednocześnie tego, iż bieg terminu do zapłaty wyznaczać winna data doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty. W ocenie sądu w tym też zakresie wyartykułowane w przywołanym wyroku stanowisko ma walor uniwersalny, zachowujący aktualność również w odniesieniu do analizowanego w niniejszej sprawie przypadku, w którym odstęp czasu dzielący daty skierowanych do pozwanej pism (11 sierpnia) od wyznaczonego terminu zapłaty (25 sierpnia) wynosi wprawdzie „aż” 14 dni, nie mniej jednak z uwagi na późniejszą datę doręczenia pozwanej powyższych wezwań faktycznie kurczy się on jedynie do 4 dni. Choć w sytuacji dokonania zapłaty zaległych opłat po upływie terminu dodatkowego powódce – o czym wyżej była mowa – nie sposób odmówić było prawa wypowiedzenia spornych umów, to jednak odnotować należy wyrażone w literaturze prawniczej stanowisko, wedle którego w takim przypadku finansujący powinien się liczyć z tym, że jego zachowanie może być – w określonych okolicznościach – uznane za nadużycie prawa. W taki też sposób zachowanie powódki oceniła we wniesionym sprzeciwie pozwana, wedle której podejmowane przez powódkę działania stanowiły wymierzoną przeciwko pozwanej szykanę zmierzającą do jak najszybszego uwolnienia się od zaciągniętych względem pozwanej zobowiązań wynikających z umów leasingu i odzyskania ich przedmiotów bez jednoczesnego oglądania się na zasługujący na ochronę interes pozwanej przy jednoczesnym wyciągnięciu z tego dla siebie tych wszystkich korzyści, na jakie liczyć mogłaby w przypadku dalszego wykonywania umowy (sprzeciw k. 143, pismo k. 208, wyjaśnienia prezesa pozwanej k. 343)

Mając powyższe na uwadze, żądania pozwu nie sposób uznać było za zasadne w całości. Dotyczy to już chociażby dochodzonych w niniejszej sprawie kar umownych za pozostawienie przedmiotów leasingu w posiadaniu pozwanej po rozwiązaniu umów.

Co się z kolei tyczy rat leasingowych za miesiące sierpień i wrzesień 2017r. wymagalnych do chwili wypowiedzeń, to analiza pochodzącego samej powódki załącznika do jej pisma procesowego z dnia 17 sierpnia 2018r. mającego obrazować dokonywane przez pozwaną wpłaty wskazuje na to, iż wpłaty powyższe nie nastąpiły. Twierdzeniom powyższym pozwana nie przeciwstawiła kontrdowodu w postaci pokwitowań wpłat za powyższe miesiące. Co więcej, twierdzenia te nie spotkały się nawet z zaprzeczeniem ze strony pozwanej. Z uwagi na powyższe, żądaniu pozwu we wskazanej wyżej części obejmującej dwukrotność kwot wynoszących odpowiednio: 5 774,65zł., 1947,18zł., 2 563,20zł. oraz 2 574,38zł. ze skapitalizowanymi odsetkami od nich w kwotach wynoszących odpowiednio 327,30zł., 74,92zl. 100,48zł. oraz 100,90zł. nie sposób odmówić było zasadności (pozew k. 5 – 6). Mając jednocześnie na uwadze, iż żądanie zasądzenia powyższych należności wraz ze skapitalizowanymi odsetkami od nich dochodzone było jednocześnie wraz z kolejnymi odsetkami od sumy powyższych należności żądanymi od dnia 8 marca 2018r., a zatem za okres poprzedzający wniesienie pozwu, dlatego też zgodnie z art. 482 par. 1 kc. żądaniu zasądzenia dalszych odsetek od skapitalizowanych już przez powódkę odsetek udzielić należało ochrony dopiero od dnia wniesienia pozwu o nie, czyli od dnia 19 kwietnia 2018r. oddalając jednocześnie powyższe żądanie za okres wcześniejszy. Jako znajdujące oparcie w przepisie art. 481 par. 1 kc. uwzględnieniu podlegało natomiast żądanie zasądzenia powyższych odsetek od wskazanej w pozwie daty 8 marca 2018r. w odniesieniu do należności głównej.

Oddaleniu podlegało również żądanie pozwu w odniesieniu do dochodzonych przez powódkę w odniesieniu do każdej z wypowiedzianych umów kwot po 92,25zł., powódka bowiem wbrew ciążącemu na niej w tym zakresie ciężarowi dowodowemu nie udokumentowała, w jaki sposób i w oparciu o co wysokość dodatkowych opłat z tytułu skierowanych do pozwanej wezwań do zapłaty zaległych rat określiła na podanym wyżej poziomie. Pochodzące od powódki OWUL w par. 5 ust. 2 pkt 2.2 i ust. 9 wspominają wprawdzie o obciążeniu korzystającego dodatkowymi opłatami, ustanawiają jednak jednocześnie wymóg udokumentowania przez powódkę faktu poniesienia dodatkowych kosztów bądź też ogólnikowo jedynie odsyłają do aktualnie obowiązującej w danym momencie tabeli opłat i prowizji, której powódka jednak w niniejszym postępowaniu nie przedstawiła.

Co się z kolei tyczy kwotowo największej części wynikającego z każdej z umów roszczenia, a mianowicie dotyczącej przewidzianego w par. 7 ust. 8 i 10 OWUL odszkodowania w wysokości sumy wszystkich przewidzianych umową, a niewymagalnych do dnia jej rozwiązania opłat leasingowych płatnego w terminie zakreślonym w wezwaniu, w razie zaś braku takiej płatności – zapłaty również odsetek umownych, to podstawy prawnej do jego dochodzenia poza samym brzmieniem umowy poszukiwać należy w art. 709 ¹⁵ kc., wedle którego w razie wypowiedzenia przez finansującego umowy leasingu na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, finansujący może żądać od korzystającego natychmiastowego zapłacenia wszystkich przewidzianych w umowie a niezapłaconych rat, pomniejszonych o korzyści, jakie finansujący uzyskał wskutek ich zapłaty przed umówionym terminem i rozwiązania umowy leasingu. Jak już wyżej była o tym mowa, w niniejszej sprawie skutek w postaci rozwiązania umowy nie nastąpił, co przesądza o bezzasadności dochodzonego z powyższego tytułu roszczenia. Choć z uwagi na upływ czasu większość powyższych rat i tak stała się wymagalna, to jednak w ocenie sądu nie zachodziły podstawy do udzielenia ochrony wspomnianej części żądania pozwu w oparciu o inną podstawę prawną, a mianowicie jako obciążającemu korzystającego świadczeniu przewidzianemu w art. 709 ¹ kc., a to z tego względu, iż jak celnie podniesiono w wyr. SA w Warszawie z 27.3.2013 r. ( I ACa 1208/12, L.), pod pojęciem "niezapłaconych rat" w rozumieniu przepisu art. 709 ¹⁵ § 3 KC należy rozumieć raty, które byłyby należne za korzystanie z przedmiotu leasingu w okresie przypadającym po wygaśnięciu umowy. Orzekający w ten sprawie Sąd podkreślił, że nie można na gruncie art. 709 ¹⁵ KC stawiać znaku równości pomiędzy ratami należnymi za okres sprzed wygaśnięcia umowy z ratami przypadającymi po wygaśnięciu umowy, raty należne bowiem za okres sprzed wygaśnięcia umowy, to ekwiwalent świadczenia wzajemnego – oddania rzeczy korzystającemu do używania. Obowiązek rozliczenia rat przypadających po wygaśnięciu umowy wynika właśnie z faktu, iż brak jest w tym okresie wzajemnego świadczenia leasingodawcy. W niniejszej sprawie w ocenie sądu po dacie przyjętej przez powódkę jako data wygaśnięcia umów niewątpliwie zachodził brak takiego świadczenia ze strony powódki, co wynikało chociażby z podejmowanych przez nią działań mających na celu odzyskanie przedmiotów leasingu, które to działania – jak wynika z zeznań świadka L. – przynajmniej w jednym przypadku przyniosły oczekiwany przez powódkę efekt. (zeznania świadka M. L. k. 282). Niezależnie jednak od skuteczności podejmowanych przez powódkę w tym zakresie starań bez wątpienia stanowiły one dla pozwanej utrudnienie w dalszym korzystaniu z przedmiotów leasingu, na co ta powoływała się w swoim sprzeciwie. W ocenie sądu już sam niezaprzeczony przez powódkę fakt trudności, jakich pozwana doświadczać miała w dalszym korzystaniu z przedmiotów leasingu, wykluczał zakwalifikowania podejmowanych przez powódkę działań w kategoriach oddania rzeczy do używania, o jakim mowa w art. 709 ¹ kc. i znoszenia faktu takiego używania przez pozwaną, a za to jedynie powódka domagać mogłaby się zapłaty przewidzianych powołanym wyżej przepisem świadczeń pieniężnych. Zdaniem sądu okoliczność powyższa stanowiła przeszkodę wykluczającą zasądzenie przewidzianego art. 709 ¹⁵ kc. świadczenia w jego części obejmującej te raty, które w przypadku dalszego wykonywania umowy przez powódkę stałyby się wymagalne na podstawie art. 709 ¹ kc., wynikające bowiem z powołanego przepisu roszczenie jest czymś innym, aniżeli to, którego powódka dochodzić mogłaby w oparciu o art. 709 ¹⁵ kc. Z uwagi przeto na wyrażoną przepisem art. 321 kpc. zasadę związania żądaniem pozwu, jego żądaniu we wskazanej części odmówić należało ochrony.

Z uwagi na utrzymanie się przez powódkę z jej żądaniem jedynie w zakresie kwoty 26 322,42zł. będącej sumę opłat leasingowych należnych z tytułu każdej z czterech umów za miesiące sierpień – wrzesień 2017r. wraz ze skapitalizowanymi odsetkami od powyższych należności, która to kwota stanowi zaledwie 4,42% całości dochodzonego roszczenia, powódkę stosownie do art. 100 kpc. powódkę obciążono całością poniesionych przez pozwaną kosztów zastępstwa prawnego w kwocie 10 817zł. ustalonych na podstawie par. 2 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Z/ odpisy wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.