Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 sierpnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 sierpnia 2020 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z odwołania M. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą M. M. Firma (...) w B.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o obliczenie opłaty koncesyjnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 13 lutego 2018 r., znak: (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od M. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą M. M. Firma (...) w B. kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmE 177/18

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany), na podstawie art. 34 ust. 1 w związku z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2017 r. poz. 220 j.t. z późn. zm., dalej: Pe) oraz w związku z § 4 ust. 3 i § 6 ust. 4 w związku z ust. 1-3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz. U. z 1998 r. nr 60, poz. 387, z późn. zm., dalej Rozporządzenie w sprawie opłaty koncesyjnej lub Rozporządzenie ) oraz w związku z art. 2 § 2 i 3 oraz art. 21 § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r. poz. 201 j.t. z późn. zm.), decyzją z 13 lutego 2018 r., znak: (...) określił dla M. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą M. M. Firma (...) w B. (Przedsiębiorca, powód) opłatę należną z tytułu koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: obrót paliwami ciekłymi udzielonej decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 11 października 2013 r. nr (...), na kwotę 18 439 zł.

M. M. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą M. M. Firma (...) w złożonym odwołaniu zaskarżył powyższą decyzję Prezesa URE w całości i zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

•

§ 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja poprzez:

-

błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że Przedsiębiorca był zobowiązany do wniesienia opłaty w związku z udzieleniem mu koncesji na wniosek, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego uznania, że Przedsiębiorca naruszył obowiązek wyrażony w art. 34 ust. 1 Pe w zw. z § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłaty koncesyjnej i niesłusznego obliczenia opłaty koncesyjnej na podstawie § 6 ust. 4 w zw. z § 6 ust. 1-3 ww. rozporządzenia.

•

skutkiem błędnej wykładni ww. regulacji było naruszenie § 6 ust. 4 w zw. z § 6 ust. 1-3 Rozporządzenia w sprawie opłaty koncesyjnej poprzez:

-

jego niewłaściwe zastosowanie (tj. jego nieuzasadnione zastosowanie w sytuacji braku przesłanek do wezwania do ponownego obliczenia opłaty koncesyjnej oraz dokonania obliczenia opłaty przez Prezesa URE), jako że ze zgromadzonego materiału sprawy bezsprzecznie wynika, iż działanie Przedsiębiorcy nie miało skutku w postaci uchybienia obowiązkowi wpłacenia corocznej opłaty koncesyjnej, o której mowa w art. 34 Pe.

Na podstawie powyższych zarzutów powód wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji i zasądzenie od Prezesa URE na rzecz Przedsiębiorcy kosztów postępowania sądowego i kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód wskazał, że literalna wykładnia art. 34 Pe nie pozwala na wyciągnięcie wniosku, iż podmiot składający wniosek o udzielenie koncesji powinien uiścić opłatę od koncesji „starej" i „nowej". Taki wniosek może płynąć (przy zastosowaniu wykładni rozszerzającej, niekorzystnej dla podmiotu zobowiązanego do wniesienia opłaty) z analizy przepisów rozporządzenia ws. opłaty koncesyjnej, które jednak nie mogą same w sobie stanowić podstawy do wymagania wniesienia opłaty. Opłata koncesyjna stanowi obciążenie publicznoprawne o charakterze daniny publicznej, zatem regulujące ją przepisy powinny być interpretowane w sposób precyzyjny, a w razie wątpliwości wszelkie niejasności winny być rozstrzygane na korzyść podatnika. Istotą art.34 Pe i przepisów Rozporządzenia jest, każdy podmiot prowadzący działalność koncesjonowaną powinien corocznie wnosić obowiązkowe opłaty koncesyjne. Powód nie naruszył tej zasady. Wniósł w 2013 r. opłatę koncesyjną, co potwierdzają znajdujące się w aktach administracyjnych dokumenty. Stwierdził, że z brzmienia przepisów i ich wykładni wynika, że opłatę koncesyjną wnosi się raz w roku. Z powołanych przepisów nie można wywieść wniosku, iż w przypadku przedłużenia w danym roku koncesji (które jedynie pod względem formalnym jest uzyskaniem „nowej" koncesji) przedsiębiorstwo energetyczne jest zobowiązane do wniesienia dwóch opłat - od koncesji „starej" i „nowej". Prezentowane w niniejszej sprawie podejście Prezesa URE stanowi zmianę wcześniejszej wykładni spornych przepisów. Na powyższy problem zwróciła uwagę także (...) Izba (...), która wystąpiła do Ministra Energii, Ministra Rozwoju oraz Prezesa URE o zajęcie stanowiska i wyjaśnienie, z czego wynikają zmiany interpretacyjne wprowadzone przez Prezesa URE w zakresie zasad naliczania rocznej opłaty koncesyjnej. Powód podkreślił, że podstawą do wnoszenia opłat koncesyjnych jest art. 34 ust. 1 Pe. Rozporządzenie w sprawie opłaty koncesyjnej nie może stanowić samodzielnej podstawy do żądania daniny publicznej, gdyż daniny można nakładać tylko aktem o randze ustawy. Wykładnia przepisów Rozporządzenia nie może prowadzić do wprowadzenia dodatkowej opłaty, niewymaganej przez ustawę, a także do rozszerzenia zakresu rozporządzenia poza delegację ustawową. Dokonana przez Prezesa URE wykładnia przepisów Rozporządzenia w sprawie opłat koncesyjnych jest niezgodna z ich celem i istotą, a także zakresem delegacji ustawowej. Zdaniem powoda ani treść przepisów, ani ich cel nie uzasadniają twierdzenia, że można było żądać wniesienia opłaty podwójnie w przypadku kontynuowania poprzedniej koncesji. Powód wskazał, że z brzmienia § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłaty koncesyjnej wynika, iż dotyczy on pierwszej opłaty, a więc podmiotów które wcześniej nie wnosiły opłaty (nie posiadały koncesji), a uzyskiwały przychody z działalności objętej koncesją. Wykładnia literalna ani celowościowa § 3 ust. 4 Rozporządzenia nie dają podstaw do wniosków, jakie wysnuł Prezes URE w zaskarżonej decyzji. W ocenie powoda „dodanie" przez Prezesa URE (i to na „niekorzyść" Przedsiębiorcy) do literalnej treści przepisu wniosków z niej niewynikających oznacza naruszenie przez Organ wynikającego z utrwalonego orzecznictwa sądów powszechnych i administracyjnych, prymatu wykładni literalnej.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wskazał, że podmiot zobligowany jest do uiszczenia opłaty koncesyjnej w ciągu 30 dni od uzyskania nowej koncesji co wynika z § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłaty koncesyjnej. Stwierdził, iż w przypadku powoda spełnione zastały wszelkie przesłanki do naliczenia pierwszej opłaty koncesyjnej. Przedsiębiorca złożył wniosek o udzielenie koncesji, została mu udzielona koncesja, w roku poprzedzającym udzielenie koncesji Przedsiębiorca prowadził działalność gospodarczą w zakresie objętym koncesją oraz uzyskał przychody z tej działalności. Decyzją z 11 października 2013 r. powodowi udzielono koncesji nr (...). Przedsiębiorca nie wpłacił pierwszej opłaty od ww. koncesji w terminie 30 dni od tej daty tj. do dnia 12 listopada 2013 r. Nie wniósł też opłaty na wezwanie Prezesa URE. Ustalenie opłaty w drodze decyzji było konieczne i uzasadnione. Zarzuty powoda uznał pozwany z nieuzasadnione. Wskazał, że zgodnie z wykładnią językową art. 34 ust. 1 Pe w brzmieniu obowiązującym na dzień powstania obowiązku przedsiębiorcy energetyczni, którym udzielono koncesji wnoszą coroczne opłaty do budżetu państwa. Obowiązek wnoszenia corocznych opłat koncesyjnych wynikał z samego faktu uzyskania koncesji bez względu na to, czy przedsiębiorcy udzielono koncesji pierwszy raz czy kolejny raz. Wydane na podstawie delegacji ustawowej Rozporządzenie w sprawie opłaty koncesyjnej reguluje zasady, wysokość i sposób pobierania opłaty koncesyjnej, która jest płatna z góry za cały rok do dnia 31 marca. Zgodnie z § 4 ust. 3 Rozporządzenia w terminie określonym w § 4 ust. 2 (30 dni od wydania koncesji) pierwszą opłatę koncesyjną wnosi także przedsiębiorca energetyczny, któremu udzielono koncesji na wniosek, jeżeli w poprzednim roku uzyskał przychody ze sprzedaży produktów lub towarów w zakresie działalności objętej koncesją. Zdaniem pozwanego koncesja nr (...), udzielona powodowi w dniu 11 października 2013 r. stanowiła samodzielny tytuł prawny do żądania przez Prezesa URE opłaty koncesyjnej, a w przypadku braku jej dobrowolnego uiszczenia przez powoda - tytuł prawny do obliczenia tej opłaty i jej wyegzekwowania. Brak pobrania pierwszej opłaty w ciągu 30 dni od dnia wydania koncesji, mógłby umożliwić obchodzenie przez przedsiębiorców przepisów prawa polegające na uzyskiwaniu koncesji na krótkie okresy, lub wnioskowaniu o cofnięcie koncesji przed upływem roku i żądanie udzielenia kolejnej koncesji w następnym roku. Ponadto, brak pobierania opłaty za udzielenie koncesji, tj. w terminie 30 dni od dnia wydania takiej koncesji, stanowiłby uprzywilejowanie dla podmiotów które dopiero rozpoczynają działalność koncesjonowaną w sytuacji, gdy wcześniej wykonywały działalność na poziomie ustawowo zwolnionym z obowiązku uzyskania koncesji np. przy wytwarzania energii elektrycznej jest to wytwarzanie aż do mocy 50 MW. Pozwany zauważył, że powód posiadał koncesję udzieloną w dniu 24 marca 2004 r. Koncesja ta wygasła 1 kwietnia 2014 r. Powód był zobowiązany do wniesienia od posiadanej koncesji opłaty koncesyjnej za rok 2013 do dnia 31 marca 2013 r. niezależnie od długości wykonywania działalności gospodarczej na podstawie tej koncesji. Prezes URE wskazał, że zgodnie z art. 39 Pe przedsiębiorstwo energetyczne może złożyć wniosek o przedłużenie ważności koncesji, nie później niż na 18 miesięcy przed jej wygaśnięciem. Przedłużenie ważności koncesji gwarantuje ciągłość wykonywania działalności i związanych z tym obowiązków. Pozwany podkreślił, iż powód nie uzyskał przedłużenia okresu ważności koncesji z dnia 24 marca 2004 r. znak (...) lecz wystąpił do Prezesa URE z wnioskiem. o udzielenie mu nowej koncesji. Wskazał, że sytuacja prawna przedsiębiorcy, który nie skorzystał z rozwiązania przewidzianego w art. 39 Pe, a wystąpił do Prezesa URE o udzielenie nowej koncesji, nie różni się od sytuacji podmiotu, który wnioskowałby o udzielenie nowej koncesji, a wcześniej korzystał ze zwolnienia z obowiązku koncesyjnego, o którym mowa w art. 32 ust. 1 pkt 4 lit. a) Pe, czyli wykonywania działalności gospodarczej np. w zakresie obrotu gazem płynnym, jeżeli roczna wartość obrotu nie przekraczała równowartości 10 000 euro, więc posiadał przychody z działalności koncesjonowanej. Zdaniem Prezesa URE art. 39 Pe został wprowadzony w celu zagwarantowania przedsiębiorcom możliwości kontynuowania działalności koncesjonowanej (w związku z terminowym charakterem koncesji) bez potrzeby uzyskiwania nowej koncesji oraz zapobieganie dysproporcji w obowiązkach nałożonych na przedsiębiorców rozpoczynających działalność i ją kontynuujących. Zgodnie z art. 355 k.c. powód jako profesjonalista powinien wykazywać się wyższym stopniem staranności i znać wspomniane regulacje prawne oraz skutki nieskorzystania z funkcjonujących w prawie energetycznym rozwiązań. Zdaniem pozwanego z powołanych przepisów wynika, że coroczną opłatę koncesyjną wnoszoną do dnia 31 marca danego roku należy odnosić do roku następującego po roku udzielenia koncesji (w omawianym przypadku do posiadanej przez powoda koncesji z dnia 24 marca 2004 r. znak (...))) w przeciwieństwie do opłaty wymaganej na podstawie § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłaty koncesyjnej, która stanowiła inną opłatę, w związku z wnioskiem powoda, należną bezpośrednio po udzieleniu mu koncesji w dniu 11 października 2013 r. nr (...). Pozwany stwierdził, że są to dwie odrębne opłaty, z których każda jest wnoszona na podstawie innego tytułu prawnego. Prezes URE nie zgodził się ze stanowiskiem powoda, że jest to podwójna opłata za to samo. Pozwany przyznał, że faktycznie ta opłata odnosi się do tej samej podstawy przychodów, ale wynika z dwóch odrębnych tytułów prawnych. Stwierdził, że nie jest to podwójna opłata koncesyjna, obowiązek jej poboru wynika wprost z przepisów prawa i ogranicza możliwość manipulacji na rynku paliw ciekłych przyczyniając się do zwalczania szarej strefy (zapobiega możliwości obchodzenia przepisów dotyczących opłat koncesyjnych). Przepis § 4 ust. 3 Rozporządzenia ma zastosowanie do przedsiębiorców energetycznych, którzy uzyskali koncesję na wniosek Zdaniem Prezesa URE stanowisko powoda mogło by prowadzić do naruszenia dyscypliny finansów publicznych poprzez niepobieranie należności przypadających Skarbowi Państwa.

Prezes URE wskazał, że obliczając i ustalając dla powoda opłatę koncesyjną wyjaśnił, iż jest to opłata, o której mowa w art. 2 § 2 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym w razie braku ustalenia w przepisach odrębnych przepisy działu III stosuje się również od opłat, do których ustalenia lub określenia uprawnione są inne, niż wymienione w § 1 pkt 1 organy. Na podstawie art. 2 § 3 Ordynacji podatkowej organom tym przysługują uprawnienia organów podatkowych. Z tej przyczyny do ustalenia dla powoda opłaty koncesyjnej zasadne było zastosowanie (w zakresie nieuregulowanym przepisami lex specialis, tj. Prawa energetycznego oraz rozporządzeniem w sprawie opłat), także przepisów działu III Ordynacji podatkowej, w tym m.in. art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej, które to przepisy stanowią również podstawę prawną dla wydania zaskarżonej decyzji. Pozwany wskazał, że ze znajdującego się w aktach sprawy dokumentu zatytułowanego „Opłata numer koncesji (...)” (k. 6 akt adm.) wynika, iż opłata ta odnosi się do koncesji udzielonej w dniu 24 marca 2004 r. nr (...), a nie koncesji udzielonej Przedsiębiorcy w dniu 11 października 2013 r. Na podstawie powołanego wyroku Sądu Apelacyjnego wskazał, że opłata koncesyjna ma charakter niepodzielny, jest przypisana do konkretnej koncesji i jest wnoszona z góry bez względu na długość czasu korzystania z tego uprawnienia. Za niezasadną uznał pozwany argumentację powoda, że brak jest podstaw do obliczenia w zaskarżonej decyzji niniejszej opłaty ze względu na fakt wniesienia przez niego w 2013 roku opłaty koncesyjnej od innej koncesji. Zdaniem pozwanego z materiału dowodowego i złożonych wyjaśnień wynika, że powód nie zrealizował obowiązku wynikającego z 4 ust. 3 Rozporządzenia i nie wniósł opłaty koncesyjnej w terminie 30 dni od wydania mu na wniosek koncesji w dniu 11 października 2013 r. W tej sytuacji Prezes URE uznał, że był uprawniony do wydania na podstawie § 6 Rozporządzenia w sprawie opłaty koncesyjnej zaskarżonej decyzji. Dodał, że przy wydawaniu decyzji miał również na uwadze odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wynikającą z przepisów ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Podkreślił, że powód nie do daty złożenia odpowiedzi na odwołanie nie wniósł stosownej opłaty koncesyjnej.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorca M. M. prowadził działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami ciekłymi na podstawie udzielonej mu decyzją Prezesa URE w dniu 24 marca 2004 r., nr (...) koncesji, obowiązującej w okresie od 31 marca 2004 r. do 31 marca 2014 r. - 10 lat. (k.38 akt sąd.)

W związku z udzieloną koncesją Przedsiębiorca wnosił corocznie opłatę koncesyjną w wysokości ustalanej na podstawie przychodu uzyskanego w roku poprzednim. W dniu 22 marca 2013 r. powód dokonał wpłaty kwoty 18 439 zł z tytułu rocznej opłaty koncesyjnej za 2013 r. od koncesji z dnia 24 marca 2004 r., nr (...) W formularzu zawierającym informacje koncesjonariusza o wysokości opłaty koncesyjnej Przedsiębiorca podał, że wnoszona opłata dotyczy koncesji wydanej w 2004 r. (k. 6-7 akt adm.)

W dniu 23 maja 2013 r. wpłynął do Prezesa URE wniosek Przedsiębiorcy o udzielenie koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi.(bezsporne)

Decyzją z dnia 11 października 2013 r. Prezes URE udzielił powodowi koncesji na obrót paliwami ciekłymi nr (...), obejmującej okres od dnia 1 kwietnia 2014 r. do 31 grudnia 2030 r. (k.35 akt sąd.)

Pismem z dnia 26 lipca 2017 r. znak: (...) Prezes URE wezwał Przedsiębiorcę do wniesienia - w terminie 14 dni opłaty z tytułu udzielonej w dniu 11 października 2013 r. koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: obrót paliwami ciekłymi oraz poinformował o sposobie jej uiszczenia. (k.1 akt adm.) Wezwanie doręczone zostało Przedsiębiorcy w dniu 16 sierpnia 2017 r. (k.2 akt adm.)

Przedsiębiorca nie uiścił opłaty koncesyjnej w terminie wskazanym w wezwaniu Prezesa URE oraz nie przedstawił organowi żadnych wyjaśnień.

Pismem z dnia 20 listopada 2017 r. nr (...) Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie obliczenia opłaty z tytułu koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: obrót paliwami ciekłymi, udzielonej decyzją Prezesa URE z dnia 11 października 2013 r., nr (...), która nie została przez Przedsiębiorcę wniesiona w terminie do 30 dni od dnia wydania koncesji. Jednocześnie wezwano Przedsiębiorcę do złożenia stosownych wyjaśnień i nadesłania dokumentów, tj. wypełnionego formularza dotyczącego wyliczenia opłaty koncesyjnej przesłanego Przedsiębiorcy z wezwaniem do wniesienia opłaty koncesyjnej oraz potwierdzenia uiszczenia przedmiotowej opłaty na rachunek Urzędu Regulacji Energetyki (k.4 akt adm.)

W odpowiedzi na wezwanie Przedsiębiorca w piśmie z dnia 12 grudnia 2017 r. wskazał, że brak jest podstaw do żądania wniesienia po raz drugi opłaty koncesyjnej odnoszącej się do tego samego okresu sprawozdawczego, dla którego Przedsiębiorca już taką opłatę uiścił. (k.8 -13 akt adm.)

Pismem z 9 stycznia 2018 r. Prezes URE zawiadomił Przedsiębiorcę o zakończeniu prowadzonego postępowania i przysługującym mu prawie do zapoznania się z całością zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz wypowiedzenia się, co do zebranych dowodów i materiałów, jak również o prawie do złożenia dodatkowych uwag i wyjaśnień. (k.16 akt adm.) Przedsiębiorca nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia.

Z informacji zawartej w formularzu opłaty koncesyjnej za rok 2013 wynika, że w 2012 r. tj. w roku poprzedzającym udzielenie koncesji z dnia 11 października 2013 r., z działalności objętej koncesją Przedsiębiorca osiągnął przychód w wysokości (...) zł. (k. 6 akt adm.) Dokonane przez Sąd na podstawie zebranego w aktach sprawy dowodów z dokumentów ustalenia dotyczące okoliczności faktycznych nie były przez strony kwestionowane.

W tym stanie faktycznym Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 Pe przedsiębiorstwo energetyczne, któremu została udzielona koncesja, wnosi coroczną opłatę do budżetu państwa, obciążającą koszty jego działalności. Z przepisu art. 34 ust. 1 Pe wynika, że przewidziany w nim obowiązek obejmuje wszystkich przedsiębiorców energetycznych, którym została udzielona koncesja. Przepis ten nie przewiduje żadnych zwolnień od spełnienia określonego w nim obowiązku. Dotyczy koncesjonariuszy, którym udzielono koncesji po raz pierwszy jak i tych, którym udzielono następnej koncesji i odnosi się zarówno do pierwszej opłaty z tytułu udzielenia każdej koncesji jak i kolejnych opłat, wnoszonych w każdym roku kalendarzowym. W świetle art. 34 ust. 1 Pe nie ma więc znaczenia, czy koncesji udzielono przedsiębiorcy po raz pierwszy, czy też na jego wniosek Prezes URE udzielił przedsiębiorcy kolejnej koncesji i w związku z tym ma on obowiązek wniesienia pierwszej opłaty od nowej koncesji. Okoliczność, że przedsiębiorca energetyczny uiścił już w danym roku opłatę koncesyjną nie wyklucza więc możliwości, iż w określonej sytuacji przedsiębiorca ten będzie zobowiązany do wniesienia w tym samym roku jeszcze jednej opłaty z tytułu udzielenia następnej koncesji.

Zasady, wysokość i sposób obliczania opłaty koncesyjnej zostały uregulowane w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz. U. nr 60 poz. 387, z późn. zm.). Rozporządzenie to zostało wydane na podstawie delegacji ustawowej, zawartej w art. 34 ust. 3 Pe. Podstawą do nałożenia na koncesjonariuszy obowiązku wnoszenia tej opłaty jest jednak art. 34 ust. 1 Pe, a nie przepisy Rozporządzenia w sprawie opłat, mającego jedynie charakter wykonawczy w stosunku do przepisów ustawy Prawo energetyczne. Z powyższego wynika, że obowiązek ponoszenia przez przedsiębiorców energetycznych daniny publicznej, w postaci opłaty koncesyjnej, został nałożony na nich w sposób zgodny z zasadą wynikającą z Konstytucji.

Opłata koncesyjna ma być wnoszona tylko raz w roku. Jednak należy pamiętać, że każda opłata dotyczy tylko jednej koncesji. Jeśli więc w ciągu danego roku Prezes URE udzieli przedsiębiorcy następnej koncesji, to pierwszą opłatę od tej nowej koncesji ma on wnieść w terminie określonym w § 4 ust. 3 Rozporządzenia, tj. w ciągu 30 dni od daty wydania koncesji. Dla istnienia obowiązku wniesienia przez przedsiębiorcę pierwszej opłaty od nowej koncesji nie ma znaczenia, że uiścił już w tym roku opłatę koncesyjną z tytułu posiadania wcześniej wydanej koncesji, która w dacie udzielenia nowej koncesji, jak w analizowanej sprawie, nadal obowiązywała i miała wygasnąć dopiero w następnym roku. Sam fakt udzielenia nowej koncesji nakłada na przedsiębiorcę obowiązek wniesienia pierwszej opłaty od tej koncesji w terminie 30 dni od jej wydania.

W tym miejscu wskazać należy, że koncesjonariusz, który chce kontynuować dotychczasową działalność gospodarczą, może na podstawie art. 39 Pe złożyć w określonym ustawowo terminie wniosek o przedłużenie ważności posiadanej koncesji. Każdy przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą z należytą starannością, planujący prowadzenie tej działalności na następne lata i przewidujący konieczność podejmowania czynności z wyprzedzeniem, ma na podstawie art. 39 Pe możliwość wyboru korzystniejszego rozwiązania, które pozwoli mu uniknąć obowiązku ponoszenia zbędnych opłat obciążających jego działalność gospodarczą. Ustawodawca stworzył więc w ustawie możliwość uniknięcia obowiązku wnoszenia przez przedsiębiorcę w tym samym roku kalendarzowym pierwszej opłaty od następnej koncesji, mimo poniesienia już opłaty od poprzedniej koncesji. Skorzystanie z tej możliwości jest zależne jedynie od woli i inicjatywy samego koncesjonariusza.

Zgodnie ze stanowiskiem doktryny opłata koncesyjna ma charakter opłaty administracyjnej i każde przedsiębiorstwo energetyczne, któremu udzielono koncesji jest obowiązane do jej uiszczenia. Obowiązek wniesienia opłaty koncesyjnej wynika z samego faktu uzyskania i posiadania ważnej koncesji. Opłaty koncesyjne są wnoszone na rachunek Urzędu Regulacji Energetyki i stanowią dochód budżetu państwa. Należą one do tzw. niepodatkowych należności budżetu państwa. Zakwalifikowanie opłat koncesyjnych w taki sposób skutkuje tym, iż zgodnie z art. 2 § 2 ordynacji podatkowej do opłat tych stosuje się przepisy działu III Ordynacji podatkowej „Zobowiązania podatkowe”. Wobec powyższego do realizacji przez Prezesa URE zadań wynikających z konieczności egzekwowania realizacji obowiązku sformułowanego w art. 34 Pe stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej w takim zakresie jak: powstanie zobowiązania oraz jego wygaśnięcie, naliczanie odsetek za zwłokę, jak również ulg w spłacie opłaty koncesyjnej, przedawnienia zobowiązania wynikającego z art. 34 Pe, nadpłaty opłaty koncesyjnej oraz praw i obowiązków następców prawnych oraz podmiotów przekształconych.

W analizowanej sprawie powód będący przedsiębiorcą energetycznym spełnił przesłanki wymienione w § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat. Wystąpił bowiem do Prezesa URE z wnioskiem o wydanie kolejnej koncesji na obrót paliwami ciekłymi i na mocy decyzji Prezesa URE z 11 października 2013 r. nr (...) uzyskał nową koncesję na prowadzenie wnioskowanej działalności gospodarczej. W związku z tym, zgodnie z art. 34 ust. 1 Pe obowiązany był do wniesienia w określonym w § 4 ust. 3 Rozporządzenia terminie 30 dni pierwszej opłaty od nowej koncesji. Prezes URE po stwierdzeniu, że koncesjonariusz nie wykonał ciążącego na nim obowiązku, zgodnie z art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej, uprawniony był do wydania decyzji, w której na podstawie § 6 Rozporządzenia określił wysokość należnej opłaty koncesyjnej.

Podkreślenia wymaga, że z literalnej treści § 4 ust. 2 i 3 Rozporządzenia nie wynika, że mowa w nich wyłącznie o przypadkach istnienia obowiązku koncesjonariusza wniesienia w ogóle pierwszej opłaty, jak twierdzi powód. W ocenie powoda obowiązek wniesienia pierwszej opłaty dotyczy wyłącznie podmiotów, które wcześniej nie posiadały koncesji, a uzyskiwały przychody z działalności objętej koncesją. Zdaniem Sądu taka interpretacja przepisów Rozporządzenia w sprawie opłaty koncesyjnej nie jest trafne. Obowiązek wniesienia po raz pierwszy opłaty dotyczy również udzielonej przedsiębiorcy każdej następnej koncesji, gdyż § 4 ust. 2 i 3 Rozporządzenia nie wskazują, że pierwsza opłata od koncesji dotyczy wyłącznie przedsiębiorców nie posiadających wcześniej koncesji. Powołane przepisy również w żadnym wypadku nie nakładają na przedsiębiorców obowiązku ponoszenia w danym roku zdublowanej opłaty od tej samej koncesji, gdyż pierwsza opłata koncesyjna od nowej koncesji jest inną opłatą niż coroczna opłata koncesyjna, którą powód wniósł w dniu 24 marca 2013 r.

Jednocześnie nie można zgodzić się z powodem, iż uzyskanie przez niego nowej koncesji miało jedynie „formalny” charakter i tak naprawdę stanowiło przedłużenie poprzedniej koncesji. Na powyższe stanowisko nie ma wpływu okoliczność, że nowa koncesja z 2013 r. była co do przedmiotu tożsama z poprzednią koncesją udzieloną Przedsiębiorcy decyzja z24 marca 2004 r. Ustawodawca rozróżnia bowiem te dwie sytuacje prawne, dając przedsiębiorcy możliwość uniknięcia obowiązku uiszczenia pierwszej opłaty z tytułu nowej koncesji poprzez skorzystanie z zawartej w art. 39 Pe instytucji przedłużenia wcześniej udzielonej koncesji. Powód jednak zamiast skorzystać z możliwości przedłużenia koncesji, wybrał możliwość złożenia wniosku o udzielenie nowej koncesji, co skutkowało powstaniem obowiązku uiszczenia opłaty od nowej koncesji.

W ocenie Sądu, w świetle treści powołanych przepisów należy uznać, że wobec uzyskania przez powoda na mocy decyzji z 11 października 2013 r. nr (...) nowej koncesji na obrót paliwami ciekłymi, na powodzie jednoznacznie ciążył obowiązek wniesienia opłaty koncesyjnej w terminie 30 dni od wydania tej decyzji. Powód spełnił przesłanki określone w § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie opłat, tj. złożył wniosek o udzielenie mu koncesji, uzyskał decyzję o udzieleniu mu koncesji, prowadził przed wydaniem przedmiotowej decyzji działalność w zakresie obrotu paliwami ciekłymi oraz uzyskał z tej działalności przychód, który stanowił podstawę obliczenia opłaty koncesyjnej. Z obowiązku tego nie zwalniało powoda uiszczenie w dniu 22 marca 2013r. opłaty od koncesji udzielonej decyzją 24 marca 2004 r., nr (...).

Wbrew twierdzeniu powoda w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia ponownym nałożeniem na powoda opłaty koncesyjnej za 2013 r. czy też wymaganiem od powoda wniesienia opłaty nie nałożonej przez ustawę. Obowiązek wnoszenia corocznych opłat przez przedsiębiorców, którym została udzielona koncesja, wynika z art. 34 ust. 1 Pe. Opłata wniesiona przez powoda w dniu 22 marca 2013 r. dotyczyła koncesji wydanej w dniu 24 marca 2004 r., nr (...), co znajduje potwierdzenie w treści wypełnionego przez Przedsiębiorcę formularza opłaty koncesyjnej. Po udzieleniu Przedsiębiorcy w dniu 11 października 2013 r. na jego wniosek nowej koncesji, na powodzie spoczął obowiązek wniesienia po raz pierwszy opłaty koncesyjnej od nowej koncesji w terminie 30 dni od tej daty, wynikającym z § 4 ust. 2 i 3 Rozporządzenia w sprawie opłaty koncesyjnej. Obowiązek wniesienia każdej z tych opłat wynikał z zaistnienia innych okoliczności faktycznych, a opłata od nowo wydanej koncesji jest inną opłatą niż coroczna opłata koncesyjna, wniesiona przez powoda z tytułu koncesji udzielonej decyzją z 24 marca 2004 r. Opłaty te należne są z dwóch różnych tytułów.

Prezes URE prawidłowo ustalił, że powód uiścił w dniu 22 marca 2013 r. opłatę z tytułu koncesji udzielonej w roku 2004. Pozwany stwierdził jednak, iż powód nie uiścił w terminie określonym w § 4 pkt 2 Rozporządzenia w sprawie opłat opłaty z tytułu udzielenia nowej koncesji z dnia 11 października 2013 r. nr (...). Zdaniem Sądu materiał dowodowy w sprawie nie pozostawiał wątpliwości, że na powodzie spoczywał obowiązek uiszczenia opłaty z tytułu udzielenia nowej koncesji z dnia 11 października 2013 r. nr (...) w ciągu 30 dni od jej udzielenia. W związku z tym, że powód rzeczonej opłaty nie uiścił, Prezes URE uprawniony był do wydania zaskarżonej decyzji. Podniesione w odwołaniu zarzuty naruszenia § 4 ust. 3 oraz § 6 ust. 4 w zw. z § 6 ust. 1-3 Rozporządzenia w sprawie opłaty koncesyjnej poprzez ich błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie należało uznać za nieuzasadnione.

Odnosząc się do podniesionych na rozprawie przez stronę powodową zarzutów opartych na powołanych wyrokach sądu ochrony konkurencji i konsumentów wskazać należało, iż w sprawach o sygn. akt XVII AmE 166/18 oraz XVII AmE 167/18 Sąd Apelacyjny w Warszawie, wyrokami z dnia 10 lipca 2019 r. (VII AGa 2261/18) oraz 26 czerwca 2019 r. (VII AGa 2250/18) zmienił wymienione wyżej orzeczenia tut. sądu oddalając odwołania i zasądzając od powodów koszty zastępstwa procesowego za obie instancje. Natomiast w sprawie o sygn. XVII AmE 305/17 tut. sąd oddalił odwołanie powoda w analogicznym sporze. Wobec tego powoływanie się przez powoda na ww. orzeczenia nie było trafne.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do uwzględnienia, zgodnie z art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie jako bezzasadne.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c. stosownie do wyniku sporu, ustalając wysokość należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 720 zł, na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym po 27 października 2016 r.

SSO Witold Rękosiewicz.