Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 maja 2021 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 kwietnia 2021 r. w S.

sprawy z powództwa M. M. (1) prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. M. (1) w S.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 917 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 731/20

UZASADNIENIE

Powód M. M. (1) prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. M. (1) w S. wniósł pozew przeciwko (...) S.A. w W. o zapłatę kwoty 2.733,06 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 kwietnia 2020 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w wysokości dwukrotności stawki minimalnej określonej w normach przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż w dniu 3 marca 2020 roku uszkodzeniu uległ pojazd matki O. (...) należący do M. R.. Poszkodowany zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego po stawce 260 złotych za dobę. Umową cesji poszkodowany scedował na powoda wierzytelność przysługującą mu z tytułu naprawienia szkody majątkowej, tj. kosztów poniesionych z tytułu wynajmu samochodu zastępczego. W dniu 24 marca 2020 roku powód wystawił fakturę Vat nr (...) na kwotę 7.035,60 złotych, przyjmując dzienną stawkę najmu w wysokości 260 złotych, zgodnie z umową i cennikiem usług, który zaakceptował poszkodowany. W toku likwidacji szkody pozwany wypłacił powodowi kwotę 4.302,54 złotych, uznając za zasadny najem w pełnym okresie czasu, obniżając jednocześnie stawkę najmu do wysokości 159 złotych netto za dzień.

W odpowiedzi na pozew pozwane towarzystwo wniosło o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany zakwestionował stawkę dobową najmu pojazdu wskazaną w pozwie oraz podniósł zarzut naruszenia przez poszkodowanego obowiązku minimalizowania szkody poprzez nieuzasadnioną odmowę skorzystania z oferty najmu pojazdu zastępczego złożonej przez pozwanego. Nadto strona pozwana wskazała, iż podstawowym warunkiem uwzględnienia roszczenia o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego jest wykazanie poniesienia wydatku na taki najem. W ocenie pozwanego powód w żaden sposób nie udowodnił poniesienia kosztów z tytułu najmu przez poszkodowanego, nie dowodzi tej okoliczności faktura VAT załączona do pozwu, albowiem brak jest na niej jakichkolwiek informacji co do uiszczenia ww. kwoty.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 3 marca 2020 roku doszło do zdarzenia drogowego w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód osobowy marki O. (...) o nr rej. (...), należący do M. R..

Sprawca kolizji posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego ubezpieczyciela.

Jeszcze tego samego dnia M. R. udzielił M. M. (1) prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą M. M. (2) M. pełnomocnictwa do wszystkich czynności związanych z kolizją z dnia 3 marca 2020 roku, w tym do zgłoszenia szkody, wglądu w akta szkody, dosyłania oświadczeń, uczestniczenia w oględzinach pojazdu, przesyłania dokumentów, wystąpienia o udostepnienie i odbiór notatki policyjnej, dotyczącej pojazdu marki O. (...) o nr rej. (...).

(okoliczności bezsporne)

W związku ze zdarzeniem powód zgłosił szkodę pozwanemu, który rozpoczął postępowanie likwidacyjne. Powód wskazał, iż poszkodowany korzysta z jego pojazdu zastępczego wyposażonego w hak holowniczy, gdyż taki też pojazd został uszkodzony na skutek kolizji. W wiadomości e-mail potwierdzającej przyjęcie zgłoszenia z dnia 9 marca 2020 roku ubezpieczyciel poinformował powoda, że wypożyczalnie z którymi współpracuje nie posiadają pojazdów z hakiem oraz o możliwości bezgotówkowego wynajęcia pojazdu zastępczego należącego do segmentu E oraz o weryfikacji stawek dobowych za najem pojazdu w przypadku kontynuacji wynajmu spoza sieci wypożyczalni oferowanych przez pozwanego.

(dowód: akta szkody na płycie CD k. 70)

Poszkodowany M. R. zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego od dnia 3 marca 2020 roku do dnia 24 marca 2020 roku. W umowie tej stawka za każdą rozpoczętą dobę najmu została ustalona na kwotę 280 złotych netto lub 260 złotych netto dla okresu najmu powyżej 14 dni.

W dniu 24 marca 2020 roku wynajmujący wystawił na poszkodowanego fakturę VAT nr (...) z tytułu najmu pojazdu zastępczego na okres 22 dni na kwotę 5.720,00 złotych netto, 7.035,60 zł brutto. Umową cesji zawartą tego samego dnia M. R. scedował na powoda wierzytelność przysługująca mu od (...) S.A. w związku ze zdarzeniem z dnia 3 marca 2020 roku z tytułu odszkodowania w części obejmującej zwrot kosztów korzystania z samochodu zastępczego oraz świadczeń z tymi kosztami związanych.

(dowód: umowa najmu samochodu k. 14, regulamin wypożyczalni k. 15-16, cennik usług wypożyczalni k. 27, protokół zdawczo – odbiorczy k. 28, faktura VAT k.26, umowa przelewu wierzytelności k. 25)

Na etapie postępowania likwidacyjnego (...) S.A. wypłaciło powodowi kwotę 4.302,54 złotych, z tytułu szkody polegającej na najmie pojazdu zastępczego.

(dowód: decyzja o wypłacie k. 33-34)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu przedmiotowe powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie stan faktyczny co do zasady pozostawał bezsporny. Niekwestionowane były okoliczności zdarzenia szkodowego, wina sprawcy i odpowiedzialność cywilna strony pozwanej jako ubezpieczyciela OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Sporna była jedynie kwestia pojazdu zastępczego z którego korzystał poszkodowany w stawce dobowej oferowanej przez powoda.

Na wstępie wskazać należy, iż niewątpliwie utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową. Niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego jest normalnym następstwem szkody w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. Wbrew twierdzeniom strony pozwanej już samo tylko zaciągnięcie przez poszkodowanego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego stanowi szkodę w rozumieniu art. 361 § 2 k.c., pozostającą w związku przyczynowym z wypadkiem. Przyjęte orzecznictwo sądów powszechnych, wskazuje, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego nie służącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego tj. usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami i potrzebami poszkodowanego (uchwała SN z 17.11.2011r., III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28). Jednakże, jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu przywołanej uchwały, nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane. Istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów ( art. 354 § 2 k.c. , art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c. ). Na ubezpieczycielu ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Zwrócić należy uwagę, że nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji gwarancyjnej ubezpieczyciela. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 roku (III CZP 20/17, OSNC 2018/6/56), jeśli ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za celowe i ekonomicznie uzasadnione. Sąd Najwyższy wskazał, że jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd uznał, iż nie zaistniały żadne istotne przeszkody, aby po zapoznaniu się z warunkami najmu przedstawionymi przez pozwanego, poszkodowany rozwiązał umowę z powodem, czy też odstąpił od niej. Nie budził przy tym wątpliwości fakt złożenia przez pozwanego propozycji wynajęcia auta zastępczego - niniejsze wynikało nie tylko z akt szkody, ale również nie było kwestionowane przez stronę przeciwną. Wprawdzie strona powodowa podnosiła, że uszkodzony pojazd wyposażony był w hak holowniczy i takiego samego pojazdu oczekiwał poszkodowany, jednakże z zeznań poszkodowanego M. R. nie wynika, aby potrzebował takiego pojazdu na własne potrzeby, a jedynie po to aby pomóc bratu przy przeprowadzce. W ocenie Sądu tego rodzaju argumenty, w świetle powołanej uchwały Sądu Najwyższego, nie mogą stanowić podstawy, by obciążyć ubezpieczyciela wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Sąd zwraca przy tym uwagę, iż powód działając jako pełnomocnik poszkodowanego w toku likwidacji szkody, dostarczył mu swój pojazd zastępczy i nie poinformował go o ofercie najmu pojazdu złożonej przez pozwanego, uznając automatycznie, że oferta ta jest niedogodna i niekorzystna w kontekście uzasadnionych praw poszkodowanego. W przedstawionej wyżej sytuacji wynajmujący pojazdy zastępcze może pozwolić sobie na zawyżenie cen oferowanych usług. M. R. jak zeznał na rozprawie w dniu 17 grudnia 2020 roku nie był informowany o stawkach najmu akceptowalnych przez ubezpieczyciela, nie negocjował również stawki zastosowanej przez powoda. Istotnym przy tym jest, że poszkodowany nie liczył się z kosztami najmu pojazdu zastępczego, skoro powód niejako zwolnił go z obowiązku minimalizacji szkody, dostarczając auto zastępcze bezpłatnie, a jedynie z obowiązkiem przeniesienia wierzytelności przysługującej mu z tego tytułu od ubezpieczyciela. Dla powoda, jako przedsiębiorcy trudniącego się m.in. wynajmem pojazdów zastępczych - oferta pozwanego była zatem mniej korzystna.

Reasumując, w ocenie Sądu, w przedmiotowym stanie faktycznym, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, trudno uznać, iż koszty powstałe tytułem najmu pojazdu zastępczego, objęte wystawioną przez powoda fakturą VAT, były celowe i ekonomicznie uzasadnione, skoro strona powodowa, pomimo poinformowania przez ubezpieczyciela przy zgłoszeniu szkody, że ma prawo wynająć pojazd zastępczy oraz o współpracujących z ubezpieczycielem wypożyczalniach pojazdów i stosowanych przez nie stawkach, zdecydowała się kontynuować najem w oparciu o stawkę o ponad 60% wyższą, od przedstawionej przez pozwanego propozycji (260 zł netto względem 159 zł netto). Powyższe implikuje jednoznaczną konstatację, iż poszkodowany nie współdziałał z pozwanym, aby zminimalizować rozmiary szkody, choć do powyższego obligowała go treść art. 354 § 2 k.c. Naruszenie tej zasady skutkuje uznaniem, że wierzyciel przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody, co uzasadnia wówczas zmniejszenie zakresu obowiązku jej naprawienia stosownie do treści art. 362 k.c., jak w przedmiotowej sprawie. Nie budzi przy tym wątpliwości, że powinność wykazania, iż objęte fakturą koszty wynajmu pojazdu zastępczego były celowe i ekonomicznie uzasadnione obciążała powoda, jeśli z faktów tych chciał wywodzić korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.). Powinności tej powód nie zdołał sprostać. Oczywiste jest również, że sam fakt, iż stawka dobowa przyjęta przez powoda mieści się w granicach stawek rynkowych, co wynika ze sporządzonej w sprawie opinii biegłego M. P., jest niewystarczający do uznania roszczenia za uzasadnione.

Z powyższych względów - w ocenie Sądu - należało przyjąć stawkę najmu akceptowaną przez ubezpieczyciela tj. 159 zł netto za dobę, nie zaś stawkę z faktury VAT za najem pojazdu, co skutkowało oddaleniem powództwa w całości.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w oparciu o art. 98 k.p.c. Strona pozwana wygrała proces w całości, dlatego też była uprawniona do żądania zwrotu kosztów procesu w pełnej wysokości, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 900 złotych ( § 2 pkt 3) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie) oraz opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

S., (...)