Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II K 9/21

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2021 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie II Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący : sędzia Bartłomiej Gadecki

Protokolant: st. sekr. sąd. Barbara Święconek

przy udziale Prokuratora Prok. Okręgowej w Olsztynie – Rafała Łyżwy

po rozpoznaniu w dniu 30 kwietnia i 28 maja 2021 r.

sprawy oskarżonego

M. N. , s. J. i B. z domu N., ur. (...) w O.,

oskarżonego o to, że:

w lipcu 2018 r. w m. O. w województwie (...) udzielił kobiecie ciężarnej – A. P. pomocy w przerwaniu ciąży z naruszeniem ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży poprzez sprzedaż niedozwolonych medykamentów tj. tabletek wczesnoporonnych,

tj. o czyn z art. 152 § 2 k.k.

orzeka:

I. oskarżonego M. N. w ramach zarzucanego mu czynu uznaje za winnego tego, że w okresie od 5 lipca 2018 r. do 12 lipca 2018 r. w O., woj. (...)- (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził A. P. do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w kwocie 400 zł, za pomocą wprowadzenia jej w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy na dostarczenie leków poronnych, tj. popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. przyjmując stan prawny na dzień 23.6.2020 r. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. przyjmując stan prawny na dzień 23.6.2020 r. skazuje go, a na podstawie art. 286 § 1 k.k., art. 37a k.k., art. 34 § 1 i § 1a pkt 1 k.k., art. 35 § 1 k.k. wymierza mu karę 4 (cztery) miesięcy ograniczenia wolności polegającą na obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym;

II. Na podstawie art. 44 § 4 k.k. orzeka wobec oskarżonego M. N. przepadek równowartości przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa w kwocie 400 zł (czterysta złotych);

III. Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwalnia oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w całości.

UZASADNIENIE

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 9/21

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.USTALENIE FAKTÓW

0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

M. N.

oskarżonego M. N. w ramach zarzucanego mu czynu uznano za winnego tego, że w okresie od 5 lipca 2018 r. do 12 lipca 2018 r. w O., woj. (...)- (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził A. P. do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w kwocie 400 zł, za pomocą wprowadzenia jej w błąd co do zamiaru wywiązania się z umowy na dostarczenie leków poronnych, tj. popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. przyjmując stan prawny na dzień 23.6.2020 r.

UWAGA: wobec tego, że złożono wniosek o uzasadnienie wyroku w zakresie kary, uzasadnienie ograniczono do uzasadnienia rozstrzygnięcia o karze i przepadku.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

1.OCena DOWOdów

0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

1.KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

M. N.

I

I

I.1. Sąd wziął pod uwagę dyrektywy wymiaru kary określone w art. 53 KK, uznając, że stopień winy i społecznej szkodliwości czynu jest wysoki, choć nie najwyższy.

II.2. Okoliczności wpływające obciążająco na wymiar kary:

- wykorzystanie przez oskarżonego desperacji kobiety, która chciała zakupić tabletki poronne by dokonać nielegalnej aborcji;

- uprzednia kilkukrotna karalność sprawcy.

II. 3. Okoliczności wpływające łagodząco na wymiar kary:

- przyznanie się oskarżonego na rozprawie do popełnienia przestępstwa oszustwa i złożenie szczerych wyjaśnień;

- fakt, że oskarżony od 1 września 2018 r. do momentu osadzenia w Zakładzie Karnym był wolontariuszem w harcerstwie;

- niewielka kwota niekorzystnego rozporządzenia mieniem - 400 zł (jest to kwota, która w części przestępstw przeciwko mieniu, np. w kradzieży, jest kwotą powodująca, że sprawca odpowiada tylko za wykroczenie).

Mając na uwadze powyższe, a w szczególności kwotę niekorzystnego rozporządzenia mieniem, na podstawie art. 286 § 1 k.k., art. 37a k.k., art. 34 § 1 i § 1a pkt 1 k.k., art. 35 § 1 k.k. wymierzono oskarżonemu karę 4 (cztery) miesięcy ograniczenia wolności polegającą na obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin w stosunku miesięcznym. Uznano, że kara pozbawienia wolności będzie karą niewspółmiernie surową biorąc pod uwagę okoliczności czynu. Dlatego zastosowano art. 37a k.k. w brzemieniu korzystniejszym dla oskarżonego, czyli w brzmieniu na dzień 23.6.2020 r.

M. N.

II

II

Na podstawie art. 44 § 4 k.k. orzeczono wobec oskarżonego M. N. przepadek równowartości przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa w kwocie 400 zł (czterysta złotych).

Należy wskazać, że w przypadku oszustwa "najczęściej" orzeka się obowiązek naprawienia szkody na rzecz pokrzywdzonego poprzez zwrócenie mu kwoty stanowiącej niekorzystne rozporządzenie mieniem (art. 46 par. 1 k.k.). Lecz w realiach tej sprawy nie można było zasądzić obowiązku naprawienia szkody.

W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2015 r. (I KZP 24/14, L.) stwierdzono, że >>Przepis art. 286 § 1 KK nie zawiera ograniczenia przewidzianego nim skutku oszustwa jedynie do "niekorzystnego rozporządzenia mieniem” wykonanego „w celu godziwym”, czy ogólniej - do „rozporządzenia niekorzystnego” i „godziwego”<< oraz, że „Sam tylko stan pokrzywdzenia przestępstwem oszustwa z art. 286 § 1 KK nie stanowi wystarczającego tytułu uprawniającego do zwrotu przedmiotu rozporządzenia mieniem (naprawienia szkody), gdy to rozporządzenie polega na świadomym i dobrowolnym spełnieniu świadczenia w zamian za popełnienie przestępstwa płatnej protekcji, określonego w art. 230 § 1 KK”.

W postanowieniu tym zauważono również, że:

- „obowiązek naprawienia szkody powstaje jedynie w razie zaistnienia podstaw odpowiedzialności odszkodowawczej ex contractu (art. 471 i n. KC) lub ex delicto (art. 415 i n. KC), a już nie z innych tytułów (bezpodstawnego wzbogacenia)”:

- „ sąd jest zobligowany do ustalenia zaistnienia przesłanek odszkodowawczych, tj. zdarzenia, z którym łączy się - na określonych zasadach - obowiązek naprawienia szkody, powstania tej szkody oraz istnienia między zdarzeniem a szkodą związku przyczynowego. Potwierdzenie tych okoliczności, mających wszak podstawę cywilnoprawną, przesądza zarazem o słuszności żądania naprawienia szkody, z tym jednak zastrzeżeniem, że przy jej analizie nie ma także wyraźnych przeszkód do ewentualnego posiłkowania się przesłankami określonymi w art. 5 KC - z uwzględnieniem wypracowanych kryteriów oceny nadużycia prawa podmiotowego”;

- „Posiłkowanie się wspomnianą klauzulą pozwala na gruncie prawnokarnym ocenić słuszność żądania mającego wywołać orzeczenie obowiązku naprawienia szkody przez oskarżonego w sytuacji, gdy roszczenie o jej naprawienie wiąże się z udzieleniem oskarżonemu korzyści majątkowej w zamian za popełnienie przez niego innego czynu zabronionego, mającego przynieść inny profit osobie występującej z roszczeniem. Uznanie natomiast, że nie ziściły się wszystkie wskazane powyżej przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej (ewentualnie, że przy rozpoznaniu podstawy faktycznej i prawnej żądania właściwy jest inny rygor odpowiedzialności niż określony w art. 46 § 1 KK), uniemożliwiłoby uznanie jego słuszności”.

W realiach niniejszej sprawy uznano, że pokrzywdzona świadomie i dobrowolnie przekazała pieniądze oskarżonemu, aby oskarżony popełnił przestępstwo poprzez przesłanie jej tabletek poronnych. Zatem nie można na oskarżonego nałożyć obowiązku naprawienia szkody poprzez zapłatę pokrzywdzonej określonej kwoty, bowiem wystąpiłoby tu nadużycie prawa (art. 5 KC). Na marginesie należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 412 k.c. „Sąd może orzec przepadek świadczenia na rzecz Skarbu Państwa, jeżeli świadczenie to zostało świadomie spełnione w zamian za dokonanie czynu zabronionego przez ustawę lub w celu niegodziwym. Jeżeli przedmiot świadczenia został zużyty lub utracony, przepadkowi może ulec jego wartość”.

Należy wskazać, że otrzymane w wyniku oszustwa przez oskarżonego pieniądze stanowią przedmiot pochodzący bezpośrednio z przestępstwa oszustwa. Art. 44 § 1 KK stanowi, że sąd orzeka przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa. Przy czym przedmiotem są również pieniądze (art. 115 § 9 KK). Pieniędzy pochodzących z przestępstwa nie udało się zabezpieczyć w toku postępowania. Zatem zgodnie z art. 44 § 4 KK jeżeli orzeczenie przepadku określonego w art. 44 § 1 KK nie jest możliwe, sąd może orzec przepadek równowartości przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa (podobnie w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2015 r., I KZP 24/14, L.).

1.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

1.inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1.Podpis