Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 4/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 30 września 2020 roku - II K 189/16

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- zawarty w apelacji prokuratora zarzut błędu w ustaleniach faktycznych polegający na stwierdzeniu, iż zgromadzone w niniejszej sprawie dowodowy oraz poczynione na ich podstawie ustalenia faktyczne winny skutkować uniewinnieniem, gdyż czynność w postaci wniesienia przedsiębiorstw spółki (...).K. (...) sp. jawnej tytułem aportu na pokrycie udziałów w (...) sp. z o.o., nie ograniczyła, ani tym bardziej nie udaremniła zaspokojenia wierzycieli (...) spółki (...). K. (...) sp. jawnej, co do ich wierzytelności związanych z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa przez dłużników oraz że dla dokonania przestępstwa z art. 300 § 2 k.k. konieczne jest sprowadzenie skutku w postaci udaremnienia lub co najmniej uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela, a przedmiotowa czynność prawna (aport) nie miała wpływu na dochodzenie roszczeń przez wierzycieli, podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wskazuje na „ucieczkę” z majątkiem z podmiotu (...).K. M. sp. j. na rzecz utworzonego podmiotu gospodarczego (...) Sp. z o.o. poprzez przeniesienie składników majątku o wartości 1 711.169,83 złotych na tenże podmiot aktem notarialnym rep. A (...), które to działanie udaremniło zaspokojenie szeregu wierzycieli podmiotu (...).K. M. sp. j., co z kolei wyczerpuje znamiona sprawczego działania w ramach czynów z art. 300 §2 k.k. i art. 301 § 1 k.k.

- zawarty w apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego zarzut obrazy przepisów postępowania mającej wpływ na treść wydanego wyroku, a to art. 7 k.p.k., polegającej na dokonaniu dowolnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, która doprowadziła do nieprawidłowego ustalenia, że w warunkach zarzucanego czynu, oskarżeni J. M. i K. M. (2) nie dokonali udaremnienia lub ograniczenia zaspokojenia wierzytelności pokrzywdzonych wierzycieli w sytuacji, gdy poprawna analiza wszystkich okoliczności sprawy z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego prowadzi do wniosku, że oskarżeni wyczerpali znamiona zarzucanych im przestępstw, a które to uchybienie Sądu meriti doprowadziło do niezasadnego uwolnienia oskarżonych od poniesienia odpowiedzialności karnej w zakresie czynu z art. 301 § 1 k.k. w zb. z art. 300 § 2 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ponieważ zarzuty obu apelacji sprowadzają się w istocie do kwestionowania stanowiska Sądu Rejonowego, iż oskarżeni swoim zachowaniem nie wyczerpali znamion przestępstwa z art. 301 § 1 k.k. w zb. z art. 300 § 2 k.k., zasadnym będzie ich łączne omówienie.

Przede wszystkim stwierdzić należy, iż podniesione w apelacjach zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia oraz naruszenia art. 7 k.p.k. są całkowicie chybione. Dokonane przez Sąd meriti ustalenia faktyczne w pełni odpowiadają bowiem zebranym w sprawie dowodom i są wynikiem wszechstronnej ich analizy. Pozostają one pod ochroną prawa procesowego, nie wykraczając poza ramy zasady swobodnej oceny dowodów. Ocena wartości zgromadzonych w sprawie dowodów została dokonana przez Sąd I instancji w sposób obiektywny oraz zgodnie z wiedzą i doświadczeniem życiowym, i jako taka, spełnia kryteria przewidziane w art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k., art. 5 § 1 k.p.k. i art. 7 k.p.k. Sąd I instancji odniósł się do wszystkich istotnych okoliczności faktycznych ujawnionych w toku przeprowadzonego postępowania dowodowego. Jednocześnie zaś konkluzje Sądu meriti stanowią wynik rozważenia wszystkich okoliczności oraz zostały logicznie, z uwzględnieniem wskazań wiedzy, doświadczenia życiowego i prawidłowego rozumowania, uzasadnione w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Skarżący nie przedstawiają jednak jakichkolwiek przekonujących argumentów, podważających prawidłowość i słuszność rozumowania Sądu I instancji w zakresie ustalenia faktów.

Analiza treści obu apelacji wskazuje natomiast, iż skarżącym w istocie nie chodziło o podważenie ustalonego przez Sąd meriti stanu faktycznego sprawy, lecz o wyciagnięcie przez tenże Sąd z ustalonych faktów błędnego przekonania o niewyczerpaniu przez oskarżonych znamion zarzucanego im przestępstwa. Tu jednak także nie można zgodzić się z apelującymi. Sąd I instancji zasadnie bowiem uznał, iż zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwalał na przypisanie oskarżonym winy w zakresie zarzucanych im czynów.

Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku trafnie wskazał argumenty, przemawiające za tym, iż zachowanie oskarżonych nie wyczerpało wszystkich wymaganych znamion przestępstwa stypizowanego w art. 300 § 2 k.k., jak również w art. 301 § 1 k.k.

Przypomnieć jeszcze raz należy, iż zgodnie z treścią art. 300 § 2 k.k. ustawodawca uzależnił odpowiedzialność karną od ,,udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela”. Musi zatem zaistnieć związek przyczynowy pomiędzy zachowaniem sprawcy, a skutkiem tego zachowania, w postaci braku całkowitego zaspokojenia wierzytelności (udaremnienie), bądź jedynie częściowego zaspokojenia wierzytelności (uszczuplenie). Z kolei w art. 301 § 1 k.k. jest mowa nie o ,,uszczupleniu”, lecz o ,,ograniczeniu”, jednakże – co wynika z niekwestionowanego stanowiska judykatury i doktryny – oba te pojęcia należy traktować jako tożsame.

Tymczasem w realiach niniejszej sprawy nie zostało wykazane, aby zarzucane oskarżonym działanie w postaci wniesienia majątku (przedsiębiorstw) spółki jawnej (...).K. M. tytułem aportu na pokrycie udziałów w spółce z o.o. (...) udaremniło lub ograniczyło zaspokojenie wierzycieli (...) spółki (...). K. (...) sp. jawnej.

Kluczowe znaczenie ma tu teść art. 55 4 k.c. zgodnie z którym nabywca przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności, a odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć. Tym samym spółka z o.o. (...), do której wniesiono tytułem aportu część przedsiębiorstwa należącego do spółki jawnej (...).K. M. stała się odpowiedzialna solidarnie za zobowiązania tejże spółki jawnej.

Nie było zatem żadnych przeszkód, ani natury faktycznej, ani prawnej, aby po dacie wydania kwestionowanej uchwały Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki (...) (akt notarialny Rep. A Nr (...)), wierzyciele spółki jawnej (...).K. M. swoje roszczenia skierowali do majątku spółki (...) (tak jak uczynił to oskarżyciel posiłkowy (...) spółka z o.o. w postępowaniu X GC 824/14 – X GC 688/18 Sądu Okręgowego w Łodzi) i egzekwowali z niego do wysokości wartości aktywów, a więc tej samej wysokości, jaką maksymalnie mogliby się zaspokoić w egzekucji przeciwko spółce (...).K. M.. Ponadto zwrócić też trzeba uwagę na treść art. 31 § 1 kodeksu spółek handlowych, z którego wynika, że w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki jawnej okaże się bezskuteczna, wierzyciel tej spółki może prowadzić egzekucję z majątku samego wspólnika. Statuowana w tym przepisie subsydiarna odpowiedzialność wspólnika spółki jawnej, stanowi kolejną prawną gwarancję dochodzenia należności przez wierzycieli spółki jawnej.

Tak więc czynność zbycia części przedsiębiorstwa (wniesienie go tytułem aportu do spółki (...) sp. z o.o.) nie ograniczyło (uszczupliło), ani też nie udaremniło zaspokojenia wierzycieli, według przytoczonych wyżej wykładni tychże pojęć. Dla wierzyciela, który posiadał już tytuł egzekucyjny przeciwko spółce jawnej, działanie oskarżonych stanowiło – co prawda – utrudnienie w dochodzeniu swoich roszczeń, gdyż musiał on uzyskać następny tytuł egzekucyjny przeciwko spółce (...) (nabywcy przedsiębiorstwa). Jednakże ustawodawca nie uczynił karalnym utrudnienia zaspokojenia wierzyciela, a jedynie jego udaremnienie lub ograniczenie (uszczuplenie).

Wskazane wyżej argumenty przemawiają za tym, iż oskarżeni nie wyczerpali swoim zachowaniem wszystkich wymaganych znamion przestępstw stypizowanych w art. w art. 300 § 2 k.k. i art. 301 § 1 k.k. W tym kontekście nie mają znaczenia motywy, jakimi kierowali się oskarżeni, wnosząc przedmiotowy aport do spółki (...). Tylko na marginesie zauważyć jednak należy, iż twierdzeniom skarżących, jakoby oskarżeni chcieli w ten sposób uniknąć spłaty zadłużenia i uniknąć egzekucji, przeciwstawiają się zapisy uchwał Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników spółki (...) (akt notarialny Rep. A Nr (...) oraz Rep. A Nr 3047/2014). Wynika z nich, że w skład przedsiębiorstwa stanowiącego aport na pokrycie udziałów w spółce (...) wchodziły nie tylko aktywa, ale także i zobowiązania krótko – i długoterminowe oraz zaciągnięte kredyty bankowe. Podejmując tego rodzaju uchwały, oskarżeni dali wyraz temu, że spółka (...) przejmuje odpowiedzialność także za zobowiązania spółki jawnej (...).K. M.., związane z prowadzonym przedsiębiorstwem.

Nie można zgodzić się również ze skarżącymi, że darowanie O. G. aktem notarialnym Rep. A Nr (...) z dnia 9.01.2014 roku dwóch udziałów w spółce (...), spowodowało udaremnienie lub ograniczenie (uszczuplenie) zaspokojenia wierzycieli spółki jawnej (...).K. M.. Twierdzenia pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego jakoby wartość jednego udziału była w rzeczywistości dużo większa od wartości nominalnej, nie jest bowiem poparta żadnym dowodem. Po drugie, tezie o wysokiej realnej wartości udziałów w spółce (...) przeczy fakt, że nikt (w tym oskarżyciel posiłkowy) nie skierował do nich egzekucji. Po trzecie, nawet zakładając, iż rzeczywista wartość tych udziałów była istotnie wyższa, to i tak niczego to nie zmieniłoby w kontekście odpowiedzialności karnej oskarżonych. Przyjmując wartość jednego udziału np. na kwotę 500 złotych, to wartość darowizny na rzecz O. G. wyniosłaby 1.000 złotych, natomiast, konsekwentnie, wartość wszystkich 16.000 udziałów spółki (...) wyniosłaby w takiej sytuacji 8 milionów złotych. Ponieważ ponad 99 % udziałów spółki (...) było własnością (...).K. M. (do których to możnaby bez przeszkód skierować egzekucję), byłoby to w zupełności wystarczające dla zaspokojenia wierzycieli, a kwota przysporzenia na rzecz O. G. (1.000 złotych) nie miałby tu żadnego realnego znaczenia. Dodać też trzeba, że zgodnie z treścią aktu notarialnego Rep. A Nr (...) z dnia 4.06.2014 roku, 2 udziały przypadające na rzecz O. G. zostały przez nią pokryte gotówką.

Reasumując stwierdzić należy, że zarzucane oskarżonym w akcie oskarżenia zachowania nie wywołały skutku w postaci udaremnienia lub ograniczenia (uszczuplenia) zaspokojenia wierzycieli, co dekompletuje znamiona art. 300 § 2 k.k. i art. 301 § 1 k.k.

Wniosek

wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ponieważ Sąd odwoławczy nie stwierdził w toku rozpoznania apelacji wadliwości, co do oceny przeprowadzonych dowodów, ustaleń faktycznych, jak również oceny prawnej zarzucanych oskarżonym zachowań, nie było podstaw do uchylania zaskarżonego wyroku, celem ponownego prowadzenia postępowania.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1

Przedmiot utrzymania w mocy

całość zaskarżonego wyroku

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Ponieważ wniesione apelacje nie zasługiwały na uwzględnienie, a Sąd odwoławczy z urzędu nie stwierdził też zaistnienia okoliczności mogących dyskwalifikować zaskarżony wyrok, należało utrzymać go w całości w mocy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2 i 3

Z uwagi na nieuwzględnienie wniesionych apelacji, Sąd Okręgowy na podstawie art. 636 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 633 k.p.k. kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciążył oskarżyciela posiłkowego oraz Skarb Państwa. Sąd Okręgowy ustalił wysokość opłaty za II instancję na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych (tekst jednolity: Dz.U. z 1983 r. Nr 49, poz.223 z późniejszymi zmianami).

7.  PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

uniewinnienie oskarżonego

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego (...) sp. z o.o. z siedzibą w T.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

uniewinnienie oskarżonych

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana