Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 774/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 7 września 2020 roku w sprawie II K 140/19

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

- w dniu 30 grudnia 2020r. zmarł oskarżyciel prywatny S. R., jego żona J. R. (1) pouczona o możliwości wstąpienia w prawa oskarżycielskie zmarłego we wskazanym przez sąd terminie (art. 62 § 1 i 2 kpk) - pod rygorem umorzenia prowadzonego postępowania – nie złożyła oświadczenia o takowym wstąpieniu;

1.odpis skrócony aktu zgonu,

2.pouczenie dla J. R.,

3.potwierdzenie odbioru korespondencji;

165, 172, 181,

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

1.odpis skrócony aktu zgonu,

2.pouczenie dla J. R.,

3.potwierdzenie odbioru korespondencji;

- załączone w toku postępowania odwoławczego dowody nie były przez żadną ze stron kwestionowane, odpis skrócony aktu zgonu oskarżyciela prywatnego został przesłany przez organ uprawniony, w przewidzianej prawem formie, był potwierdzeniem informacji, jaką pierwotnie umieszczono na korespondencji dla (...) R. („adresat zmarł”), nie budzi wątpliwości osobisty odbiór korespondencji przez zonę (...) R. – J. R. (1), w której poinformowano ją o możliwości wstąpienia w prawa męża poprzez złożenie stosownego oświadczenia, pod rygorem umorzenia niniejszego postępowania karnego;

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

-

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzuty zawarte w apelacjach tak oskarżonej, jak i jej obrońcy :

- obrazy przepisów postępowania tj. art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k., mający wpływ na treść wyroku, , poprzez nieprawidłową ocenę wyjaśnień oskarżonej P. G. (1) oraz zeznań świadków w szczególności: M. T., W. W., S. i J. R. (1) oraz G. K. i uznanie za wiarygodne zeznań oskarżyciela prywatnego i jego zony, w sytuacji gdy słowa oskarżonej o niewłaściwym zachowaniu (...) R. wobec wychowanków (...) potwierdza jej brat M., a fakt spożywania alkoholu przez (...) R. potwierdzają wszyscy świadkowie poza małż R.;

- błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mającego wpływ na jego treść, polegający na błędnym przyjęciu, iż P. G. (1) zniesławiła męża swojej matki - (...) R. w ten sposób, że przesłała pismo do Starosty (...) opisując jego zachowanie, podczas gdy jedynie była to konieczna krytyka w celu ochrony istotnego dobra, jakim jest dobro podopiecznym Rodzinnego Domu Dziecka w L.;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wbrew twierdzeniom skarżących w sprawie nie doszło do podnoszonej obrazy przepisów postępowania, a ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji dotyczące sprawstwa oskarżonej w zakresie przypisanego jej czynu są prawidłowe, gdyż stanowią wynik, nie budzącej żadnych zastrzeżeń i zgodnej z art. 7 kpk oceny zebranych w sprawie dowodów – tak wymienionych przez apelanta.

Apelacja nie wykazała w żaden sposób, aby rozumowanie Sądu, przy ocenie zgromadzonych w sprawie dowodów było wadliwe, bądź nielogiczne. Zarzuty przedstawione w apelacjach mają w istocie charakter polemiczny i opierają się wyłącznie na odmiennej ocenie zebranych w sprawie dowodów.

Skarżący podnosząc w apelacji, że w toku przedmiotowego postępowania karnego nie zostały ujawnione żadne dowody wskazujące na winę oskarżonego, a zachowanie P. G. (1) stanowiło jedynie przejaw ochrony podopiecznych Rodzinnego Domu Dziecka w L. nie dostrzega, iż przewód sądowy dostarczył jednak wystarczających dowodów sprawstwa P. G. co do przypisanego jej czynu. Ocena wartości przeprowadzonych w sprawie dowodów została dokonana przez Sąd I instancji prawidłowo, zgodnie z wiedzą i doświadczeniem życiowym i jako taka w pełni korzysta - wbrew stanowisku autora apelacji - z ochrony art. 7 kpk, choć trzeba także zauważyć, że pisemne uzasadnienie wydanego orzeczenia jest dość lapidarne przy ocenie osobowego materiału dowodowego. Tym nie mniej, pisemne motywy wyroku są na tyle zrozumiałe i dostateczne, iż pozwalają na jednoznaczną ocenę prawidłowości ostatecznych wniosków wywiedzionych w sprawie.

Nie można jednak podzielić twierdzeń skarżących, iż Sąd Rejonowy dokonał stronniczej i dowolnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, jak też oceny wybiórczej, która dodatkowo doprowadziła do błędnych ustaleń w zakresie zaistnienia czynu przypisanego oskarżonej. Niewątpliwie w rodzinie oskarżonej istnieje konflikt pomiędzy matka oskarżonej (J. R. (1)) a samą oskarżoną i jej bratem M., także na tle osobistym. W konflikt wciągnięty został siłą rzeczy dodatkowy domownik (...) tj. mąż J. R. (1) – oskarżyciel prywatny, przy czym co istotne w/w zawarli związek małżeński dopiero w 2018r. Można więc rzec, że powyższe „przewróciło do góry nogami” dom oskarżonej, już wcześniej przechodzący domową rewolucję, gdy matka zdecydowała się prowadzić rodzinny dom dziecka – w sytuacji, gdy własne biologiczne dzieci (P. G. (3), M. T.) nie były jeszcze dorosłe i wszyscy (w dużej liczbie osób) zamieszkali wspólnie pod jednym dachem. Sąd odwoławczy zważył także, że choć istnieją dowody potwierdzające np. spożywanie okazjonalne alkoholu przez (...) R., czy zeznania dzieci niezadowolonych z opieki J. R. - to jednak wydźwięk pisma, jakie stało się podstawą wystąpienia przez (...) R. z prywatnym aktem oskarżenia jest zdecydowanie mocniejszego i poważniejszego "kalibru". Otóż oskarżona zarzuciła (...) R. znęcanie się nad wychowankami, czy szereg zachowań o charakterze „pedofilskich”. Tymczasem obiektywnie oceniane dowody nie pozwalały na tak niesprawiedliwe zarzuty wobec męża prowadzącej dom dziecka. W aktualnym odbiorze społecznym, z powodu szerokiego nagłośnienia problemu pedofilii, takie właśnie zarzuty są tym bardziej bolesne i niewątpliwie mogą poniżać w opinii publicznej. Oskarżyciel prywatny - jako mąż prowadzącej (...) - siłą rzeczy jest osobą znaną, by nie powiedzieć w jakimś stopniu nawet „publiczną” w warunkach miejscowości L., co do którego takie zarzuty są niezwykle ważkie i wpływają na sam byt prowadzonej placówki. Co także istotne, załączone akta sprawy PR 1Ds. 1150.2018, w których bardzo wyczerpująco badano prawdziwość ewentualnych zarzutów postawionych w piśmie z dnia 3 grudnia 2018r. przez oskarżoną (liczne przesłuchania wychowanków placówki, opinie biegłych psychologów, dokumenty z akt rodzinnych i opiekuńczych) wykluczają ich zaistnienie, czy nawet podejrzenie zaistnienia takich zachowań. Właśnie z tego powodu nie sposób jest twierdzić o zaistnieniu kontratypu w rozumieniu art. 213 kk, a pismo oskarżonej, choć skierowane do organu nadzorczego w ramach (...) nosi znamiona umyślnego zniesławienia. Z tego też względu nie mogą odnieść pożądanego skutku twierdzenia apelantów, że jedyną intencja P. G. było dobro wychowanków placówki (...).

Wniosek

o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzuconych mu czynów, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

- zarzuty postawione w apelacjach nie zasługiwały na uwzględnienie, uchylenie wyroku nastąpiło z przyczyn formalnych, o których mowa poniżej;

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

- brak

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

- na skutek zaistnienia innej okoliczności wyłączającej ściganie nastąpiło uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postepowania karnego wobec P. G., o czym poniżej;

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

- konieczność umorzenia postępowania, wobec wystąpienia innej okoliczności wyłączającej ściganie;

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

W toku postępowania odwoławczego ustalono, iż w dniu 30 grudnia 2020r. oskarżyciel prywatny S. R. zmarł. W tej sytuacji ustalono osobę mu najbliższą tj. żonę J. R. (1) (świadek w przedmiotowej sprawie), pouczono o treści art. 61 kpk tj. o tym, iż w terminie 3 miesięcy od daty śmierci (...) R. może wstąpić w jego uprawnienia oskarżyciela prywatnego w przedmiotowej sprawie (w/w pouczono o konieczności złożenia stosownego oświadczenia oraz o skutkach braku takowego tj. tym, że brak oświadczenia będzie oznaczał konieczność umorzenia postępowania). J. R. (1) osobiście odebrała w/w pouczenie i nie złożyła oświadczenia o wstąpieniu do sprawy. W tej sytuacji w sprawie, prowadzonej na skutek wniesienia prywatnego aktu oskarżenia, zabrakło strony oskarżycielskiej. Sytuacja taka jest równoznaczna z wystąpieniem „innej okoliczności wyłączającej ściganie” w rozumieniu art. 17§ 1 pkt 11 kpk i uzasadnia umorzenie postepowania bez konieczności jego podejmowania (po zawieszeniu na skutek oczekiwania na stanowisko osoby najbliższej oskarżycielowi). Przepis art. 17 § 1 kpk zawiera katalog przesłanek procesowych, które warunkują dopuszczalność procesu. Katalog negatywnych przesłanek procesowych w § 1 art. 17 kpk nie jest wyczerpujący, z uwagi na klauzulę uzupełniającą zawartą w pkt 11 w/w przepisu. Stanowi ona, iż nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy zachodzi inna okoliczność wyłączająca ściganie. Do tych innych negatywnych przesłanek procesowych należy zaliczyć np. abolicję, czy też brak strony oskarżającej, powstały w następstwie śmierci osoby wnoszącej oskarżenie. Potwierdzeniem powyższego jest przykładowo postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2005 r. wydane w sprawie sygn. III KK 243/04 (opubl. Legalis Numer 68858). Nie ma także konieczności uprzedniego podejmowania zawieszonego postanowienia, co potwierdza np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2006 r.sygn WZ 27/06, w którym czytamy: „ Podstawa zawieszenia postępowania określona w art. 61 § 1 KPK (także w zw. z art. 58 § 2 KPK), jest o tyle szczególna w stosunku do określonej w art. 22 § 1 KPK, że w sytuacji wskazanej w art. 61 § 2 KPK, postępowanie podlega umorzeniu bez uprzedniego jego podjęcia” (opubl. Legalis Numer 80103).

Reasumując: w zaistniałej więc sytuacji, wobec brzmienia przepisu art. 61 § 1 i 2 kpk, zaskarżony wyrok należało uchylić, a postępowanie przedmiotowe postępowanie karne wobec P. G. (1) umorzyć.

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 2 i 3 sentencji

O kosztach obrony z urzędu Sąd orzekł na podstawie art. 632a kpk oraz § 17 ust 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 r. (mając na uwadze nakład pracy obrońcy oraz charakter sprawy wynagrodzenie określono na poziomie minimalnym).

Sąd Okręgowy przejął koszty procesu w sprawie (w całości) na rachunek Skarbu Państwa, albowiem uznał, iż w sprawie zachodzi wypadek szczególny. Co do zasady - w sytuacji umorzenia postępowania koszty te winien ponieść oskarżyciel prywatny, którego praw nikt nie zdecydował się jednak „przejąć” po śmierci (...) R.. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie uzasadniał także uniewinnienia oskarżonej, natomiast występująca przeszkoda formalna stanęła na drodze rozważaniom, co do ewentualnego umorzenia postepowania na innej podstawie prawnej, aniżeli art. 17 § 1 pkt 11 kpk. Nie bez znaczenia jest także fakt bardzo trudnej sytuacji majątkowej oskarżonej oraz to, że poniosła ona odpowiedzialność karna w sprawie II K 282/19 Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim związaną bardzo ściśle z zarzutem postawionym w prywatnym alcie oskarżenia autorstwa (...) R..

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarżona, obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 7 września 2020r. w sprawie II K 140/19

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana