Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 1432/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 kwietnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący

sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek

Protokolant

Iwona Sławińska

po rozpoznaniu w dniu 23 marca 2021 r. w Gliwicach

sprawy J. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o umorzenie należności składkowych

na skutek odwołania J. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 9 października 2020 r. nr RED- (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza brak podstaw do odmowy umorzenia należności z tytułu składek :

-

na ubezpieczenia społeczne za okres: od lutego 2002 roku do czerwca 2002 roku, od sierpnia 2004 roku do lutego 2005 roku, od lipca 2005 roku do sierpnia 2005 roku, od października 2005 roku do listopada 2005 roku – wraz z odsetkami i kosztami upomnienia,

-

na ubezpieczenie zdrowotne za okres: od marca 2002 roku do kwietnia 2002 roku, za czerwiec 2002 roku, za grudzień 2004 roku, za sierpień 2005 roku, od października 2005 roku do listopada 2005 roku – wraz z odsetkami,

-

na Fundusz Pracy za okresy: listopad 2004 roku, od października 2005 roku do listopada 2005 roku – wraz z odsetkami.

(-) sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 1432/20

UZASADNIENIE

Decyzją z 9 października 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił J. L. umorzenia należności z tytułu składek:

na ubezpieczenia społeczne za okresy: 02/2002 – 06/2002, 08/2004 – 02/2005, 07/2005 – 08/2005, 10/2005 – 11/2005 w łącznej kwocie 14 917,11 zł (w tym z tytułu: składek 5833,97 zł, odsetek 9074,34 zł, kosztów upomnienia 8,80 zł);

na ubezpieczenie zdrowotne za okresy: 03/2002 – 04/2002, 06/2002 – 12/2004, 08/2005, 10/2005 – 11/2005 w łącznej kwocie 1456,30 zł (w tym z tytułu: składek 594,35 zł, odsetek 861,95 zł);

na Fundusz Pracy za okresy: 11/2004, 10/2005 – 11/2005 w łącznej kwocie 142,65 zł ( w tym z tytułu: składek 59,55 zł, odsetek 83,10 zł).

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że decyzja określająca warunki umorzenia z 23 kwietnia 2018 r. uprawomocniła się w dniu 28 maja 2018 r., a tym samym termin 12 miesięcy na spełnienie warunków umorzenia w sprawie upływał z dniem 28 maja 2019 r. ZUS Oddział w Z. podał, że J. L. uregulowała należności z tytułu składek niepodlegających umorzeniu, jednak nie uregulowała zaległości z tytułu kosztów egzekucyjnych w sprawie Km (...) wobec komornika w wysokości 5,50 zł – a zatem nie spełniła jednego z warunków umorzenia.

J. L. wniosła odwołanie od decyzji z 9 października 2020 r., wskazując że terminowo i zgodnie z harmonogramem spłacała raty z tytułu składek niepodlegających umorzeniu oraz, że nie miała wiedzy na temat zadłużenia wobec komornika w wysokości 5,50 zł, ponieważ – mimo kilkukrotnego zwracania się do organu egzekucyjnego – uzyskiwała informację o barku zadłużenia z tytułu kosztów egzekucyjnych. O zaległości dowiedziała się dopiero z uzasadnienia zaskarżonej decyzji z 9 października 2020 r. Po uzyskaniu tej informacji niezwłocznie zwróciła się do Komornika Sądowego P. W. przy Sądzie Rejonowym w Z. o potwierdzenie i natychmiast zapłaciła zaległą kwotę 5,50 zł.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji. Podniósł, że w decyzji z 23 kwietnia 2018 r. wskazano jednoznacznie jakie są warunki umorzenia należności. Nadto zaznaczył, że zakreślony 12-miesięczny termin do spłaty zaległości jest terminem sztywnym, a dla oceny spełnienia „warunku abolicyjnego bez znaczenia jest wysokość istniejącego zadłużenia oraz fakt ewentualnego spłacenia tej zaległości po terminie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. L. 27 lutego 2018 r. złożyła wniosek o umorzenie składek na podstawie przepisów ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Wniosła o umorzenie w całości zadłużenia za okres objęty ustawą i wskazała, że zlikwidowała prowadzoną pozarolniczą działalność gospodarczą.

Dnia 23 kwietnia 2018 r. ZUS Oddział w Z. wydał decyzję, w której stwierdził, że według stanu na dzień 27 lutego 208 r. umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek na:

na ubezpieczenia społeczne za okresy: 02/2002 – 06/2002, 08/2004 – 02/2005, 07/2005 – 08/2005, 10/2005 – 11/2005 w łącznej kwocie 14 917,11 zł (w tym z tytułu: składek 5833,97 zł, odsetek 9074,34 zł, kosztów upomnienia 8,80 zł);

na ubezpieczenie zdrowotne za okresy: 03/2002 – 04/2002, 06/2002 – 12/2004, 08/2005, 10/2005 – 11/2005 w łącznej kwocie 1456,30 zł (w tym z tytułu: składek 594,35 zł, odsetek 861,95 zł);

na Fundusz Pracy za okresy: 11/2004, 10/2005 – 11/2005 w łącznej kwocie 142,65 zł ( w tym z tytułu: składek 59,55 zł, odsetek 83,10 zł).

W pkt 2 decyzji wskazano, że warunkiem umorzenia wyżej wymienionych należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Należności z tytułu składek za okres od 1 stycznia 1999 r. nieobjęte postępowaniem o umorzenie należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz wydanym na jej podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W uzasadnieniu przytoczył również treść art. 1 ust. 1 ustawy o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, w którym wymieniono jako należności niepodlegające umorzeniu m.in. koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Decyzja została odebrana osobiście przez odwołującą w dniu 27 kwietnia 2018 r. Po upływie miesiąca stała się decyzją prawomocną tj. 28 maja 2018 r.

W związku z uwzględnieniem wniosku odwołującej przez organ rentowy w dniu 22 maja 2018 r. zawarto umowę nr (...) o rozłożeniu na raty należności niepodlegających abolicji. Umowa ratalna jest nadal realizowana przez odwołującą, a termin ostatniej raty ustalono w umowie na 22 maja 2023 r.

Pismem z 29 lipca 2019 r. ZUS Oddział w Z. zwrócił się do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Z. P. W. z prośbą o informację, czy J. L. posiada zadłużenie z tytułu nieopłaconych kosztów egzekucyjnych należnych komornikowi od składek niepodlegających umorzeniu. Pismo to pozostało bez odpowiedzi.

Pismem z 26 lutego 2020 r. ZUS Oddział w Z. ponownie zwrócił się do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Z. P. W. o informację na temat ewentualnego zadłużenia odwołującej.

W odpowiedzi, pismem z 22 marca 2020 r., Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Z. P. W. wskazał, że odwołująca posiada nieuregulowane zobowiązanie wobec organu egzekucyjnego w wysokości 5,50 zł tytułem niepokrytych kosztów egzekucyjnych w sprawie Km (...), obecnie zakończonej, a uprzednio prowadzonej na podstawie tytułu wykonawczego Dyrektora Oddziału ZUS w Z. nr (...).

Pismem z 25 września 2020 r. ZUS Oddział w Z. zawiadomił J. L. o możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz możliwości zgłoszenia żądań przed wydaniem decyzji. Organ rentowy nie wskazał w ww. piśmie istniejącego zadłużenia.

Zaskarżoną decyzją z 9 października 2020 r. ZUS Oddział w Z. odmówił odwołującej umorzenia należności z tytułu składek wymienionych w decyzji z 23 kwietnia 2018 r. wskazując, że w okresie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji nie uregulowała ona zaległości z tytułu kosztów egzekucyjnych niepodlegających umorzeniu, należnych komornikowi.

Odwołująca odebrała decyzję osobiście 14 października 2020 r.

Ustalono, że odwołująca do 2011 r. zamieszkiwała w Z. przy ul. (...). Następnie – od 2011 r. do 2015 r. – mieszkała w Z. przy ul. (...), później – od 2015 r. do września 2020 r. w G. przy ul. (...) (...), a od września 2020 r. do nadal w K. przy ul. (...). A. K. (...).

Ustalono, że postanowienie z 17 stycznia 2018 r. w sprawie Km 422/12 o egzekucję świadczenia pieniężnego, w którym wezwano odwołującą do zapłaty kosztów postępowania egzekucyjnego w kwocie 5,50 zł zostało wysłane przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Z. P. W. na nieaktualny adres odwołującej, tj. ul. (...) w Z., podczas gdy odwołująca zamieszkiwała wówczas w G. przy ul. (...). Komornik miał wiedzę na temat aktualnego adresu zamieszkania odwołującej, ponieważ postanowienie datowane również na 17 stycznia 2018 r. w sprawie Km (...) o egzekucję świadczenia pieniężnego wysłano na aktualny adres odwołującej – ul. (...) (...) w G..

Odwołująca kilkukrotnie kontaktowała się telefonicznie z kancelarią komorniczką Komornika P. W., pytając o stan zadłużenia i ewentualne koszty egzekucyjne i za każdym razem informowano ją o uregulowaniu kosztów egzekucyjnych.

Odwołująca dowiedziała się o zaległościach wobec komornika z tytułu kosztów egzekucyjnych w wysokości 5,50 zł dopiero po zapoznaniu się z treścią zaskarżonej decyzji. W dniu 5 października 2020 r. odwołująca zapłaciła zaległe koszty egzekucyjne w kwocie 5,50 zł.

Pismem z 4 marca 2021 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Z. (k.15) poinformował odwołującą, że w związku z niepodjęciem przez nią korespondencji wysłanej 18 stycznia 2018 r. na adres przy ul. (...) w Z., doręcza jej odpis postanowienia z 17 stycznia 2018 r. Jednocześnie potwierdził, że koszty postepowania w wysokości 5,50 zł zostały uiszczone w dniu 15 października 2020 r.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie akt organu rentowego, pisma przewodniego z 4 marca 2021 r. Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Zabrzu w sprawie Km (...) (k.15), postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Z. z 17 stycznia 2018 r. w sprawie Km (...) (k.16) wraz z kopertą (k.17), potwierdzenia przelewu kwoty 5,50 zł (k.18), odpowiedzi na pismo dłużnika w sprawie Km (...) z 26 września 2016 r. (k.19), postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Z.z 17 stycznia 2018 r. w sprawie Km (...) (k.20), postanowienia Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Z. z 31 grudnia 2013 r. w sprawie Km (...) (k.21), przesłuchania odwołującej (nagranie z rozprawy z 23 marca 2021 r. k. 27).

Zebrany materiał dowodowy Sąd uznał za kompletny i spójny, a tym samym za wystarczający do poczynienia ustaleń faktycznych oraz rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Warunki umorzenia należności z tytułu składek określone są w art. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz. U. poz. 1551).

Zgodnie z ust. 1 tego przepisu na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych

1) która przed dniem 1 września 2012 r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8,

2) innej niż wymieniona w pkt 1

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

2. W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy wymienionej w ust. 1, wniosek o umorzenie składa płatnik składek.

3. W przypadku, gdy płatnik, o którym mowa w ust. 2, zakończył prowadzenie pozarolniczej działalności, wniosek o umorzenie składa osoba, o której mowa w ust. 1.

4. Wniosek o umorzenie można złożyć w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

5. Jeżeli decyzję o podleganiu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym lub decyzję o wysokości zadłużenia z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, o których mowa w ust. 1, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyda po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, wniosek o umorzenie można złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się tej decyzji, chyba że termin określony w ust. 4 jest dłuższy.

6. Umorzenie należności, o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

7. Umorzeniu podlegają również należności, o których mowa w ust. 1 i 6, które do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy zostały rozłożone na raty i nie zostały opłacone do dnia złożenia wniosku o umorzenie. Należności te podlegają wyłączeniu z umowy o rozłożeniu należności z tytułu składek na raty. Warunek, o którym mowa w ust. 10, uważa się za spełniony po opłaceniu pozostałych należności objętych umową.

8. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję określającą warunki umorzenia, w której ustala także kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6, z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych.

9. W przypadku prowadzenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo wszczęcia po dniu złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, postępowania w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu określonego w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy wymienionej w ust. 1 w odniesieniu do osób zgłoszonych do tych ubezpieczeń przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność albo spółki, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy wymienionej w ust. 1, postępowanie, o którym mowa w ust. 8, ulega zawieszeniu do dnia uprawomocnienia się decyzji w sprawie podlegania tym ubezpieczeniom.

10. Warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6, jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

11. Niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10, podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8.

12. W przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8, niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności, warunek, o którym mowa w ust. 10, uważa się za spełniony po ich opłaceniu.

13. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o:

1) umorzeniu należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - po spełnieniu warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12, lub

2) odmowie umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12.

14. W okresie od dnia złożenia wniosku o umorzenie do dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 13, postępowanie egzekucyjne ulega zawieszeniu. Do postępowania egzekucyjnego nie stosuje się art. 823 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego.

15. Bieg terminu przedawnienia należności, o których mowa w ust. 1, 6, 10 i 12, ulega zawieszeniu na okres od dnia złożenia wniosku o umorzenie do dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 13.

16. Od decyzji, o których, mowa w ust. 8 i 13, przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i na zasadach określonych w art. 83 ust. 2, 3 i 5-7 ustawy wymienionej w ust. 1.

17. Zakład Ubezpieczeń Społecznych niezwłocznie przekazuje decyzję, o której mowa w ust. 13 pkt 1, dyrektorowi oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako organowi egzekucyjnemu, naczelnikowi urzędu skarbowego lub komornikowi sądowemu w celu wydania postanowienia o umorzeniu kosztów egzekucyjnych.

Powyższy przepis wskazuje na przesłanki umorzenia należności składkowych, które muszą zostać spełnione łącznie.

Jednym z koniecznych warunków umorzenia jest zgodnie z ust. 10 nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu należności wymienionych w tym przepisie, w tym m.in. należnych od niepodlegających umorzeniu składek opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Należności niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10, podlegają (w myśl ust. 11) spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8 tj. decyzji określającej warunki umorzenia. Względnie należy zawrzeć z organem rentowym umowę o rozłożeniu spłaty należności na raty (ust.12).

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż wydana w stosunku do odwołującej decyzja z 23 kwietnia 2018 r. określająca warunki umorzenia należności składkowych, została doręczona ubezpieczonej 27 kwietnia 2018 r., a zatem uprawomocniła się 28 maja 2018 r. Wobec tego 12-miesięczny termin do uregulowania należności niepodlegających umorzeniu upłynął 28 maja 2019 r.

Ze materiału dowodowego wynika również, że odwołująca terminowo opłacała w ratach należności z tytułu składek niepodlegających umorzeniu, przy czym nie uregulowała kosztów egzekucyjnych niepodlegających umorzeniu należnych komornikowi w kwocie 5,50 zł. – Zaległość w kwocie 5,50 zł zapłaciła dopiero w październiku 2020 r. po otrzymaniu zaskarżonej decyzji z 9 października 2020 r., z której dowiedziała o się zaległości względem komornika, co spowodowało odmowę umorzenia należności z tytułu składek.

Bezspornie odwołująca nie uregulowała kosztów egzekucyjnych niepodlegających umorzeniu należnych Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w Z. w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia należności składkowych.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe wykazało jednak, że odwołująca nie miała możliwości zapłaty w terminie kosztów egzekucyjnych w wysokości 5,50 zł należnych komornikowi, albowiem postanowienie 17 stycznia 2018 r. w sprawie Km (...) o egzekucję świadczenia pieniężnego, w którym wezwano odwołującą do zapłaty kosztów postępowania egzekucyjnego w kwocie 5,50 zł zostało wysłane przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Z. P. W. na nieaktualny adres odwołującej, tj. ul. (...) w Z., podczas gdy odwołująca zamieszkiwała wówczas w G. przy ul. (...). Co więcej, komornik miał wiedzę na temat aktualnego adresu zamieszkania odwołującej, ponieważ postanowienie datowane również na 17 stycznia 2018 r. w sprawie Km (...) o egzekucję świadczenia pieniężnego wysłano na aktualny ówcześnie adres odwołującej – ul. (...) (...) w G.. Brak możliwości zapoznania się odwołującej z zaległością z tytułu kosztów egzekucyjnych potwierdza również pismo przewodnie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Z. P. W. z 4 marca 2021 r., w którym poinformował odwołującą, że w związku z niepodjęciem przez nią korespondencji wysłanej 18 stycznia 2018 r. na adres przy ul. (...) w Z., doręcza jej odpis postanowienia z 17 stycznia 2018 r. Jednocześnie komornik potwierdził, że koszty postepowania w wysokości 5,50 zł zostały uiszczone w dniu 15 października 2020 r. (tj. po zapoznaniu się przez odwołującą z treścią zaskarżonej decyzji). Należy również podkreślić, że organ rentowy nie informował odwołującej o kwocie zadłużenia z tytułu kosztów postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika ani w decyzji z 23 kwietnia 2018 r., ani na późniejszym etapie.

Biorąc pod uwagę powyższe, nie sposób uznać zaskarżoną decyzję organu rentowego odmawiającą odwołującej umorzenia należności składkowych za prawidłową. W ocenie Sądu organ rentowy, wydając zaskarżoną decyzję, naruszył art. 8 i 9 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 256 ze zm.).

Zgodnie z art. 8 § 1 k.p.a. organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie jego uczestników do władzy publicznej, kierując się zasadami proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania.

Organy administracji publicznej bez uzasadnionej przyczyny nie odstępują od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym (§ 2).

Z kolei jak stanowi art. 9 k.p.a. organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

Sąd w całości podziela w tym zakresie orzecznictwo Sądu Najwyższego (por. Wyrok SN z 20 lutego 2019 r., III UK 45/18, postanowienie SN z 20 stycznia 2021 r., III USK 8/21, zgodnie z którym osoba, która terminowo uiści tylko takie należności niepodlegające umorzeniu, o istnieniu których została poinformowana przez organ rentowy przy wykonywaniu decyzji wstępnej, spełnia warunek spłacenia niepodlegających umorzeniu składek w terminie 12 miesięcy od daty uprawomocnienia się tej decyzji, gdy nie określono w niej kwoty zadłużenia nieobjętego abolicją a inne zaległości składkowe ujawniono dopiero w decyzji odmawiającej umorzenia zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek (art. 1 ust. 10 w zw. z art. 1 ust. 8 ustawy z 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz art. 8 i 9 k.p.a.).

W ww. sprawie wnioskodawca nie został poinformowany o kosztach postępowania egzekucyjnego i dowiedział się o nich dopiero z odpowiedzi na odwołanie od decyzji odmawiającej mu umorzenia należności objętych abolicją. Sąd Najwyższy uznał, że zachowanie organu rentowego, polegające na niepoinformowaniu strony o wysokości wszystkich niepodlegających umorzeniu należności, a następnie obciążeniu wnioskodawcy negatywnymi skutkami nieuiszczenia w terminie kwoty zadłużenia, o której istnieniu nie został w porę powiadomiony, naruszało spoczywające na organie z mocy art. 8 i art. 9 k.p.a. obowiązki, a naruszenie to ma wpływ na sposób rozstrzygnięcia sprawy.

Należy zatem wskazać za Sądem Najwyższym, że sam art. 1 ust. 8 ustawy nie ustanawia obowiązku ujęcia w decyzji kosztów egzekucyjnych i wykładnia prawa nie może być sprzeczna z prawem pozytywnym. Jednak przepis ten nie zamyka wykładni, gdyż znaczenie mają również pozostałe przepisy w systemie prawa, w tym przypadku chodzi o podstawowe reguły postępowania, czyli z art. 8 i 9 k.p.a.

Skoro dla skorzystania przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność z dobrodziejstwa ustawy abolicyjnej jest spłacenie w terminie należności niepodlegających umorzeniu, to dla zrealizowania tego warunku trzeba zapewnić zainteresowanemu możliwość uzyskania z kompetentnego źródła wiedzy o wysokości tychże należności. W sytuacji, gdy w decyzji warunkowej nie określono kwot zadłużenia nieobjętego abolicją, odsyłając w tym zakresie do informacji, o które adresat decyzji powinien zwrócić się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a wnioskodawca działając w zaufaniu do organu rentowego i uzyskanych – zgodnie z udzielonym mu pouczeniem – informacji spłacił w terminie wszystkie wskazane mu kwoty należności niepodlegających umorzeniu, nie można obciążać go negatywnymi dlań skutkami niezapłacenia niewielkiej (w stosunku do już uiszczonych) kwoty zadłużenia, o której nie został w porę poinformowany, mimo że dochował należytej staranności by spełnić ustawowy warunek zastosowania instytucji abolicji. Takie zachowanie organu rentowego narusza wspominane zasady wynikające z art. 8 k.p.a. i art. 9 k.p.a. (por. Wyrok SN z 20 lutego 2019 r., III UK 45/18).

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał, że zaskarżona decyzja jest nieprawidłowa i w konsekwencji – na mocy art. 477 14 § 2 k.p.c. – zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 30 czerwca 2017r. w ten sposób, że stwierdził brak podstaw do odmowy umorzenia należności z tytułu składek :

-

na ubezpieczenia społeczne za okres: od lutego 2002 r. do czerwca 2002 r., od sierpnia 2004 r. do lutego 2005 r., od lipca 2005 r. do sierpnia 2005 r., od października 2005 r. do listopada 2005 r. – wraz z odsetkami i kosztami upomnienia,

-

na ubezpieczenie zdrowotne za okres: od marca 2002 r. do kwietnia 2002 r., za czerwiec 2002 r., za grudzień 2004 r., za sierpień 2005 r., od października 2005 r. do listopada 2005 r. – wraz z odsetkami,

-

na Fundusz Pracy za okresy: listopad 2004 r., od października 2005 r. do listopada 2005 r. – wraz z odsetkami.

(-) sędzia Patrycja Bogacińska-Piątek