Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 kwietnia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2021 r. w Słupsku

na posiedzeniu niejawnym, po zamknięciu rozprawy

sprawy z powództwa D. W., W. W.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki D. W. kwotę 30 000 zł (trzydzieści tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie powództwo D. W. oddala;

3.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda W. W. kwotę 30 000 zł (trzydzieści tysięcy złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty;

4.  w pozostałym zakresie powództwo W. W. oddala;

5.  zasądza od powodów D. W. i W. W. na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę po 2377 zł (dwa tysiące trzysta siedemdziesiąt siedem złotych), tytułem stosunkowego rozliczenia kosztów procesu;

6.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Słupsku

od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 3681,50 zł (trzy tysiące sześćset cztery złote trzydzieści groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa;

7. odstępuje od obciążania powodów nieuiszczonymi kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. Akt I C 310/17

UZASADNIENIE

Powodowie – D. W. i W. W. wnieśli przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. o zapłatę po 80.000 zł tytułem zadośćuczynienia i po 20.000 zł tytułem stosownego odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci syna, która nastąpiła w wyniku wypadku komunikacyjnego w dniu 19 września 2016 r. Na uzasadnienie wskazali, że w dniu 19 września 2016 r. M. B. kierując samochodem marki P. (...) stracił panowanie nad pojazdem, zjechał na prawe pobocze i dwa razy uderzył w przydrożne drzewa umiejscowione na prawym poboczu. W wyniku wypadku samochód uległ zniszczeniu a kierujący doznał obrażeń ciała. Jeden z pasażerów doznał obrażeń poważnie zagrażających życiu, a I. W. – syn powodów - poniósł śmierć na miejscu. Samochód objęty był obowiązkowym ubezpieczeniem OC w (...) S. A. W toku postępowania likwidacyjnego powodom wypłacono po 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia i po 10.000 zł tytułem stosownego odszkodowania za pogorszenie sytuacji życiowej. I. W. w chwili śmierci miał 22 lata. Mieszkał z rodzicami, był ich jedynym dzieckiem. Powodowie wskazali, że istniały pomiędzy nimi bardzo silne więzy emocjonalne, tworzyli szczęśliwą, kochającą się rodzinę. I. chętnie pomagał rodzicom w pracach domowych, robił zakupy, wieczorami rozśmieszał rodziców.

Pozwany – (...) S. A. wniósł o oddalenie powództwa każdego z powodów w całości. Wyjaśnił przy tym, że żądanie w zakresie zadośćuczynienia uznał co do zasady wypłacając każdemu z powodów po 30.000 zł lecz kwestionuje je co do wysokości uważając, że wypłacone dotychczas kwoty są adekwatne do zaistniałej krzywdy. Argumentował, że żądana kwota jest zbyt duża i nie odpowiada dzisiejszym realiom. Kwotę żądanego odszkodowania pozwany również uznał za zawyżoną. Podniósł, że powodowie nie powołali dowodów umożliwiających w najbardziej dokładny sposób porównanie hipotetycznej sytuacji, w której śmierć osoby najbliższej nie nastąpiła ze stanem rzeczywistym istniejącym po tej śmierci, aby móc ustalić czy doszło do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej i skali tego pogorszenia. W świetle powyższego pozwany uznał, że dotychczas wypłacona kwota po 10.000 zł wyczerpuje roszczenie stosownego odszkodowania. Pozwany nie zgodził się też z zawartym w pozwie żądaniem odsetkowym wskazując, że z uwagi na fakt, iż wysokość zadośćuczynienia jak i żądanego odszkodowania zależą w dużej mierze od uznania sądu, odsetki mogą zostać naliczone od dnia wyrokowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 19 września 2016 r. M. B. kierując samochodem marki P. (...) stracił panowanie nad pojazdem, zjechał na prawe pobocze i dwa razy uderzył w przydrożne drzewa umiejscowione na prawym poboczu. W wyniku wypadku samochód uległ zniszczeniu a kierujący doznał obrażeń ciała. Jeden z pasażerów doznał obrażeń poważnie zagrażających życiu, a I. W. poniósł śmierć na miejscu. Samochód objęty był obowiązkowym ubezpieczeniem OC w (...) S. A.

(bezsporne)

I. W. zajmował miejsce obok kierowcy. Nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa. Po uderzeniu w drzewo I. W. wraz z fotelem został wyrzucony ok 20 metrów poza pojazd.

(dowód: częściowo zeznania świadka M. B. – k. 146 - 147 , opinia biegłego P. S. – k. 266 – 269, 273 – 275, 324 – 325v, opinia biegłego W. M. -k. 372 – 378, 404)

Samochód, którym poruszali się mężczyźni był własnością I. W.. Sam I. nie prowadził, gdyż wcześniej odebrano mu prawo jazdy za jazdę w stanie nietrzeźwości.

(dowód: zeznania D. W.– k. 214 - 215, zeznania W. W.– k. 215 – 215v, zeznania M. B.– k. 146 - 147)

I. W. był jedynym dzieckiem swoich rodziców. Mieszkał z nimi, a w przyszłości rodzice zmierzali przekazać mu dom. Zarabiał najniższą krajową, a do domowych wydatków dokładał symbolicznie 200 zł miesięcznie. Pomagał rodzicom w pracach domowych, robił zakupy. Rodzice mieli nadzieję, że zajmie się nimi na starość.

(dowód: zeznania świadka J. W. – k. 103v-104, zeznania świadka D. S. – k. 104 – 105, zeznania D. W. – k. 214 - 215 i W. W. – k. 215 – 215v)

Więzi emocjonalne łączące D. i W. W. z synem były bardzo bliskie i głębokie. Rodzice doznali cierpienia w związku ze śmiercią syna, którego skutki odczuwają w wymiarze społecznym, emocjonalnym, poznawczym. Cierpienie to wpłynęło na całościowe pogorszenie funkcjonowania rodziców które utrzymuje się do chwili obecnej. Emocjonalnie wciąż odczuwają stratę, negatywne emocje, z którymi nie są w stanie sobie poradzić. Aktualny stan emocjonalny rodziców I. W. jest stabilny, chociaż wciąż nie zakończył się proces żałoby. Pomimo nie zakończonego procesu żałoby nie przebiega ona w sposób nieprawidłowy, stąd rokowania na przyszłość są pomyślne. U powodów nie powstały zaburzenia psychiczne rzutujące na ich sytuację życiową i zdrowotną. Przeżywane przez nich emocje i opisywane symptomy mieszczą się w normie związanej z przeżywaniem żałoby. Nie doznali oni trwałego uszczerbku na zdrowiu psychicznym.

(dowód: opinia biegłych A. W. i L. K. – k. 152 – 161)

W toku postępowania likwidacyjnego (...) S. A. wypłaciła każdemu z rodziców po 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za poniesioną krzywdę oraz po10.000 zł tytułem stosownego odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej po śmierci syna.

(bezsporne)

Sąd zważył co następuje:

Powództwo okazało się zasadne jedynie w części.

Bezsporna była w sprawie odpowiedzialność pozwanego ustalona na podstawie art. 415 kc w zw. z art. 822 § 4 kc. Pozwany nie kwestionował też, że powodom należy się zadośćuczynienie za doznaną krzywdę i że doznali pogorszenia sytuacji życiowej z powodu śmierci syna. Sporny był jedynie wymiar tych żądań, a tym samym – zasadność dopłaty ponad kwoty ustalone w postępowaniu likwidacyjnym.

W pierwszej kolejności należało rozstrzygnąć podniesiony przez pozwanego zarzut przyczynienia się I. W. do wypadku przez niezapięcie pasów bezpieczeństwa. Z obu opinii biegłych wynikało, że z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością jego pasy nie mogły być zapięte. Świadczyło o tym zarówno wyrzucenie mężczyzny wraz z fotelem na znaczną odległość od pojazdu jak i brak na ciele urazów charakterystycznych dla pasów bezpieczeństwa. Z opinii biegłego W. M. wynikało przy tym, że brak zapięcia pasów mogło przyczynić się do śmierci I. W.. Zauważyć także należy, że pomimo rozległych uszkodzeń samochodu, który został praktycznie przełamany na pół, drugi pasażer i kierowca pomimo odniesionych obrażeń przeżyli. Z drugiej strony – z materiału dowodowego wynikało, że pojazd uderzył w drzewa prawą stroną, czyli tą, gdzie siedział I. W.. Mężczyzna musiał przy tym mieć pełną świadomość obowiązku zapinania pasów podczas jazdy chociażby z uwagi na to, że zdał egzamin na prawo jazdy, znał więc przepisy ruchu drogowego. Okoliczności te uzasadniają zdaniem sądu przyjęcie 25% przyczynienia się I. W. do śmiertelnego skutku wypadku.

Rozważając kwestię należnego powodom zadośćuczynienia należało wziąć pod uwagę wzajemne relacje rodziców z synem. I. W. był już dorosły, więc z jednej strony – jego związki z matką i ojcem nie były tak ścisłe i zależne jak u małego dziecka, a z drugiej – wciąż mieszkał z rodzicami co sprzyjało zacieśnieniu więzi. Istotne było również i to, że zmarły był jedynym dzieckiem swoich rodziców, więc po jego stracie powodowie nie mogli już mieć nadziei na spełnienie swoich oczekiwań co do zapewnionej im na starość opieki czy posiadania wnuków. Ich życie i dalsze plany związane z synem straciły sens. Cierpienie powodów po śmierci syna jest ciągle realne i aktualne. Proces żałoby się nie zakończył. Trzeba również wziąć pod uwagę, że stan powodów jest stabilny, żałoba nie przebiega nieprawidłowo, a rokowania są pomyślne. U żadnego z powodów nie powstały przy tym zaburzenia psychiczne, a przeżywane emocje mieszczą się w normie związanej z przeżywaniem żałoby.

Z powyższych przyczyn Sąd uznał, że kwotą zadośćuczynienia adekwatną do odczuwanej przez powodów krzywdy jest 80.000 zł. Biorąc pod uwagę 25% przyczynienie każdy z powodów powinien otrzymać 60.000 zł. Skoro więc w toku postępowania likwidacyjnego zarówno D. W. jak i W. W. wypłacono tytułem zadośćuczynienia po 30.000 zł należało w wyroku zasądzić po 30.000 zł dla każdego z nich.

Zasądzając należną kwotę zadośćuczynienia sąd uwzględnił także roszczenie odsetkowe zgłoszone w pozwie. Analiza toku postępowania likwidacyjnego pozwoliła bowiem ustalić, że istotnie już w chwili wydania przez pozwanego decyzji o ustaleniu wysokości zadośćuczynienia i odszkodowania miał on pełną wiedzę pozwalającą ocenić zakres krzywdy pozwanej. Znając stan faktyczny pozwany, będąc profesjonalistą w zakresie świadczeń ubezpieczeniowych, musiał mieć świadomość, że wypłacona kwota jest zbyt niska. Do konkluzji takiej powinna doprowadzić chociażby analiza orzeczeń sądowych w podobnych sprawach.

Chociaż istotnie wysokość zadośćuczynienia zależy w dużej mierze od oceny sądu, to jednak profesjonalny charakter działalności pozwanego pozwala na sformułowanie wobec niego szczególnych wymagań. Pozwany powinien korzystając ze swojego doświadczenia zawodowego właściwie ocenić zakres krzywdy powodów i wypłacić kwotę do niej adekwatną. Wypłacenie kwoty chociażby zbliżonej do kwoty uznanej przez sąd mogłoby prowadzić do wniosku, że pozwany dokonał rzetelnej oceny roszczenia i uwzględnienie odsetek powyżej tej kwoty od dnia wyrokowania. Dysproporcja dokonanej przez pozwanego wypłaty w stosunku do posiadanej wiedzy o cierpieniach powodów stwarza jednak konieczność uznania, że pozwany pozostawał w opóźnieniu.

W zakresie żądania stosownego odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej po śmierci syna sąd oparł się głównie na zeznaniach stron. Wynikało z nich, że I. W. pomagał rodzicom w pracach domowych, robił zakupy, a do comiesięcznych wydatków dokładał się kwotą 200 zł. Z okoliczności tych nie wynika by sytuacja życiowa powodów po śmierci syna uległa znacznemu pogorszeniu w rozmiarze przewyższającym wypłaconą już kwotę. Podkreślić przy tym należy, że pogorszenie sytuacji życiowej zachodzi zarówno wtedy, gdy szkody spowodowane przez śmierć osoby najbliższej mają w pewnym stopniu charakter materialny, jak i wówczas, gdy szkody te takiego charakteru wprawdzie nie mają, lecz polegają na obiektywnym pogorszeniu pozycji życiowej danej osoby w świecie zewnętrznym (tak SA w Gdańsku w wyroku z dnia 24.09.2020 r. w sprawie (...)). Ewentualnym nadziejom powodów co do opieki i finansowego wsparcia syna na starość nie sposób nadać konkretnego wymiaru materialnego, gdyż nie jest możliwe ustalenie jaki wymiar miałaby ewentualna pomoc syna w przyszłości ani czy w ogóle takiej pomocy by powodom udzielał. Sytuacja finansowa powodów nie zmieniła się znacząco, a sama tragiczna śmierć dziecka nie wywołała daleko idących skutków w postaci niemożności wykonywania pracy, konieczności zaawansowanego leczenia czy wynajmowania osób do pomocy w pracach domowych. Z tego powodu Sąd uznał, że kwoty po 10.000 zł wypłacone z tego tytułu powodom w toku postępowania likwidacyjnego, biorąc pod uwagę przyczynienie się zmarłego, zaspokoiły ich roszczenia.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 415 kc w zw. z art. 822 § 4 kc oraz art. 446 § 3 kc orzeczono jak w punktach 1, 2, 3 i 4 wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 kpc dokonując stosunkowego rozdzielenia kosztów. Każde z powodów żądało w sumie 100.000 zł z czego zasądzono 30.000 zł. Oznacza to, że każde z nich wygrało w 30% i jednocześnie w takiej części przegrał pozwany. Suma kosztów związana z roszczeniami każdego z powodów wynosiła 11.134 zł. Z tej kwoty 30% czyli 3.340 zł powinien ponieść pozwany a 70% czyli 7.794 zł powódka i taką samą kwotę powód. Każde z powodów poniosło natomiast jedynie koszty pełnomocnika tj. 5417 zł. Z tego wynika, że każde z powodów powinno dopłacić pozwanemu po 2377 zł, o czym orzeczono w punkcie 5 wyroku.

W punkcie 6 orzeczono o kosztach postępowania poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa. Suma tych kosztów wyniosła 12.871,62 zł, a składały się na nią opłaty od pozwu, od których powodowie byli zwolnieni oraz wynagrodzenia biegłych powyżej kwoty uiszczonej przez pozwanego zaliczki. Z tej kwoty pozwany powinien ponieść 30% tj. 3681,50 zł przy zastosowaniu art. 113 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Powodów sąd nie obciążył kosztami poniesionymi przez Skarb Państwa w części w jakiej przegrali proces z uwagi na całkowite zwolnienie od kosztów, o czym orzeczono w punkcie 7 wyroku.

Wyrok wydano na posiedzeniu niejawnym po przeprowadzeniu postępowania dowodowego i podsumowaniu stanowisk stron na podstawie art. 15 zzs ² ustawy z dnia 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID - 19 (…).

Na oryginale właściwy podpis.