Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VI Ka 433/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Elblągu VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: sędzia Natalia Burandt (spr.)

Sędziowie: Marek Nawrocki

Irena Śmietana

Protokolant: st. sekr. sąd. Joanna Prabucka - Ochniak

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Elblągu Iwony Nienadowskiej

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2021 r. w Elblągu sprawy

M. R., s. C. i K., ur. (...) w P.

skazanego wyrokiem łącznym

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku łącznego Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 23 lipca 2020 r. sygn. akt VIII K 548/20

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,

II.  zwalnia skazanego M. R. w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze,

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. D. O. kwotę 147,60 zł. brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu M. R. z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt VI Ka 433/20

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 433/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 23 lipca 2020r. w sprawie o sygn. akt VIII K 548/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

rażącej niewspółmierności orzeczonej kary łącznej

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy skazanego M. R. jako niezasadna nie zasługiwała na uwzględnienie.

Tytułem wstępu stwierdzić należy, iż Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przeprowadził przewód sądowy i zgodnie z zasadami określonymi w art. 569 § 1 kpk, art. 85 § 1 § i § 2 kk i art. 86 §1 kk w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2015r. do dnia 24 czerwca 2020r. (zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 19 czerwca 2020r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami (...)19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem (...)19 – przepisy rozdziału IX ustawy zmienianej w art. 38, w brzmieniu dotychczasowym, stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy) dokonał połączenia orzeczonych wobec skazanego M. R.:

- wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w E. z dnia 30 sierpnia 2017r. w sprawie (...),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w E. z dnia 08 września 2017r w sprawie (...),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w E. z dnia 17 czerwca 2019r. w sprawie (...),

- wyrokiem nakazowym Sądu Rejonowego w E. z dnia 02 września 2019r. w sprawie (...) kar ograniczenia wolności.

Skarżący nie zakwestionował ani wyboru ustawy - Kodeks karny w brzmieniu obowiązującym od dnia 01 lipca 2015r do dnia 24 czerwca 2020r. ani sposobu utworzenia przez sąd meriti realnego zbiegu przestępstw, zaś apelację skierował wyłącznie przeciwko rozstrzygnięciu o karze łącznej zawartej w pkt I zaskarżonego wyroku.

Ustosunkowując się do zarzutu rażącej niewspółmierności kary, zawartego w apelacji obrońcy skazanego, wskazać należy, iż zachodzi ona jedynie wówczas gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, że zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I instancji, a karą jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej, w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary. Stwierdzić także należy, iż nie chodzi tu o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary ale o różnice tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać byłoby można – również w potocznym tego sława znaczeniu – „rażąco” niewspółmierną, tj. niewspółmierną w stopniu nie dającym się zaakceptować (OSNPG 1974/3-4/51; OSNPK 1995/6/18). Wypada także przypomnieć, że sąd odwoławczy może skorygować zaskarżony wyrok odnośnie wymiaru kary lecz nie w każdym przypadku gdy ma wątpliwości co do jej wysokości, a wyłącznie wtedy kiedy stwierdzi, iż niewspółmierność orzeczonej kary ma charakter rażący.

Sytuacja taka, zdaniem Sądu Okręgowego, w przedmiotowej sprawie jednak nie zachodzi.

W ocenie sądu odwoławczego wymierzona M. R. w pkt I zaskarżonego wyroku kara łączna 2 lat ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie, nie razi surowością.

Wydając wyrok łączny, sąd orzekający, nie jest uprawniony do ponownego rozważenia tych samych okoliczności, które legły u podstaw wymiaru kar w poprzednio osądzonych sprawach lecz powinien rozważyć przede wszystkim, czy pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono te kary, istnieje ścisły związek czasowy, podmiotowy lub przedmiotowy, czy też związek ten jest dość odległy lub w ogóle go brak, a ponadto powinien rozważyć, czy okoliczności, które zaistniały już po wydaniu poprzednich wyroków, przemawiają za korzystnym lub niekorzystnym ukształtowaniem kary łącznej /wyrok SN z dnia 25. 10.1983 roku, sygn. IV KR 213/83, OSNKW 1984/5-6/65, przegląd orzeczn.: Ćwiąkalski Z. ZoIl A. NP 985/6/54, glosa: Paprzycki LK. NP 986/3/112/. Postępowanie bowiem co do wydania wyroku łącznego nie spełnia funkcji kontrolno¬-rewizyjnych w stosunku do poprzednio wydanych orzeczeń, nie może więc dotyczyć tego, o czym prawomocnie rozstrzygnięto w tychże wyrokach.

Rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku wskazał jakie okoliczności potraktował w stosunku do skazanego M. R. obciążająco, a jakie łagodząco i czym kierował się wymierzając skazanemu w pkt I karę łączną 2 lat ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie na zasadzie asperacji (zaostrzenia zasady absorbcji).

Sąd Okręgowy podzielił w pełni zaprezentowaną przez Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku argumentację przemawiającą za orzeczeniem w pkt I zaskarżonego wyroku kary łącznej w wymiarze 2 lat ograniczenia wolności.

Zdaniem Sądu Okręgowego, wbrew wywodom obrońcy, zawarta w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ocena związku przedmiotowo - podmiotowego i czasowego pomiędzy poszczególnymi czynami oraz postawy skazanego podczas odbywania kary w warunkach izolacji więziennej jest jak najbardziej prawidłowa i zasługuje na aprobatę. W tym zakresie Sąd Rejonowy prawidłowo zaakcentował wszystkie powyższe okoliczności. Rozważając kwestię bliskości podmiotowo-przedmiotowej oraz czasowej pomiędzy poszczególnymi czynami objętymi wyrokiem łącznym w pkt I, stwierdzić należy, że wbrew wywodom apelującego, Sąd I instancji zasadnie skonstatował, iż występki pozostające w powyższym zbiegu realnym przede wszystkim nie są w pełni tożsame. M. R. został bowiem skazany za przestępstwa różnorodzajowe, tj. przeciwko mieniu i zdrowiu – art. 286 § 3 kk, 278 § 1 kk, 280 § 1 kk w zw. z art. 157 § 2 kk, art. 279 § 1 kk; z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii – art.62 ust. 1; przeciwko prawidłowej działalności instytucji państwowych i godności funkcjonariusza - art. 226 kk. Ponadto, jak słusznie zauważył sąd meriti, nie zachodzi pomiędzy nimi także zbieżność czasowa albowiem przestępstwa pozostające w zbiegu realnym utworzonym w pkt I skazany popełnił na przestrzeni aż 7 lat, tj. od V 2012r. do IV 2019r. Nie wspiera tym samym podniesionego zarzutu, przywołane w skardze stanowisko Sądu Apelacyjnego w Gdańsku dotyczące innego skazanego, który miał dopuścić się czynów objętych karą łączną na dystansie niespełna 4 lat. Trafnie również zaakcentował sąd orzekający, iż skala przestępczej działalności, stanowiącej podstawę przyjęcia realnego zbiegu przestępstw, a szczególnie wielość występków popełnionych przez skazanego, a tym samym mnogość osób pokrzywdzonych - nie przemawiają za istnieniem ścisłego związku pomiędzy nimi.

Zdecydowanie także należy zaoponować lasowanej przez autora skargi tezie, iż za przyjęciem zasady pełnej absorpcji w zakwestionowanym układzie przemawia okoliczność, iż skazany przebywając na wolności podjął pracę w formie stażu oraz w ramach umowy zlecenia i spłacił część zobowiązań nałożonych przez sąd. Po pierwsze, okoliczności te wystąpiły jeszcze przez wydaniem dwóch z czterech wyroków objętych niniejszym wyrokiem łącznym. Po wtóre, faktu podjęcia się przez skazanego tychże prac nie sposób przeceniać w kontekście oceny jego zachowania, skoro w ich trakcie dopuścił dwóch przestępstw, tj. w dniu 10.11.2018r – sprawa (...) i w dniu 12.04.2019r. – sprawa (...), które to skazania zostały objęte niniejszą karą łączną. Po trzecie, tak bardzo akcentowana przez obronę okoliczność dokonania przez skazanego spłaty należności tytułem zasądzonego zadośćuczynienia nie dotyczy skazań objętych niniejszym wyrokiem (spłata dotyczyła należności orzeczonych w sprawie o sygn.. akt (...)).

Wbrew argumentom zawartym w apelacji, Sąd I instancji prawidłowo także ocenił proces resocjalizacyjny skazanego, który ponownie w izolacji więziennej przebywa dopiero od 03 kwietnia 2020r., a mianowicie uwzględnił nie budzącą zastrzeżeń odnośnie jego zachowania opinię z Aresztu Śledczego w E., co znalazło adekwatne odzwierciedlenie przy wymiarze kary łącznej. Sąd Rejonowy bowiem uwzględnił i podkreślił, iż skazany w warunkach izolacji więziennej nie sprawia problemów wychowawczych, nie był karany dyscyplinarnie, nie przejawia zachowań agresywnych, w kontaktach z przełożonymi postępuje właściwie, w gronie współosadzonych funkcjonuje zgonie i bezkonfliktowo, utrzymuje czystość i porządek na wymaganym poziomie, chętnie uczestniczy w zajęciach kulturalno – oświatowych, ale jednocześnie dostrzegł, że dyrektor tejże jednostki penitencjarnej ocenił zachowanie M. R. jako przeciętne, a nie jako bardzo dobre - jak to akcentował autor skargi. Co znamienne, apelujący w żaden sposób się nie odniósł się bowiem do innych ujawnionych aspektów dotyczących sylwetki skazanego, a mianowicie w tejże samej opinii z Aresztu Śledczego wskazano jednocześnie, że osadzony nie był wyróżniany nagrodami, nie korzystał z ulg, nie uczestniczy w systemie przepustkowym, nie korzysta ze zwolnień z na opuszczenie jednostki penitencjarne, nie wyraził zgody na odbywanie kary w systemie programowanego oddziaływania. Zauważyć także należy, że wprawdzie - jak wynika z powyższej opinii - skazany wypowiada się krytycznie w odniesieniu do popełnionych przestępstw, ale jego proces resocjalizacyjny stosunkowo niedawno się zaczął. Powyższe okoliczności, prawidłowo zresztą uwzględnione przez sąd merii przy wymiarze kary łącznej ograniczenia wolności – wzmacniają stanowisko sądu I instancji, że dotychczasowy, niedawno ponownie zapoczątkowany, proces resocjalizacji skazanego nie przebiegał w pełni skutecznie, a zatem wymaga on dalszego jego wdrażania.

Analiza pisemnych motywów wyroku uprawnia zatem do wniosku, że wbrew zarzutom apelującego, Sąd Rejonowy uwzględnił i właściwie docenił, wynikającą z opinii z Aresztu Śledczego okoliczność, co do niebudzącego zastrzeżeń zachowania skazanego w warunkach izolacji.

Sąd I instancji w pełni zasadnie także uznał, że zakwestionowane przez apelującego rozstrzygnięcie determinuje nadto fakt, że skazany korzystał już z dobrodziejstwa instytucji określonej w art. 85 kk w ramach uprzednio wymierzanej mu w wyroku łącznym – kary łącznej na zasadzie bardzo zbliżonej do absorpcji (w sprawie o sygn. akt (...)). Ponadto wbrew wywodom apelującego całokształt postawy skazanego, w tym dokonanie przez niego wielu przestępstw, za które został wielokrotnie prawomocnie skazany - jednoznacznie świadczy o rażącym lekceważeniu przez niego porządku prawnego, a tym samym wyklucza przyjęcie wobec niego pozytywnej prognozy. Skazany pomimo danej mu kilkakrotnie szansy na zmianę swojego postępowania przez wymierzenie mu kar łagodniejszego rodzaju, z szansy tej nie skorzystał dopuszczając się kolejnych, równie poważnych przestępstw. Okoliczności te, dostrzeżone przez sąd meriti, eliminują zatem możliwość jeszcze łagodniejszego potraktowania skazanego i znaczniejszego premiowania go, a tym samym wzmacniają, zawartą w pisemnych motywach wyroku, argumentację przemawiającą za odstąpieniem od zastosowania zasady absorpcji przy wymiarze kary łącznej w przypadku tego konkretnie zbiegu realnego.

W ocenie Sądu Okręgowego, nie zachodzą więc w odniesieniu do zbiegu realnego określonego w pkt I zaskarżonego wyroku, przesłanki zastosowania zasady pełnej absorpcji, jak o to postulował autor apelacji. Sąd Okręgowy podzielił w tym zakresie stanowisko wyrażone w wyroku SA w Katowicach z dnia 08.03.2001 r. sygn. akt II AKa 59/01, Prok. i Pr. 2002/3/21, iż zasadę absorpcji stosuje się, gdy przestępstwa objęte realnym zbiegiem w liczbie nie więcej jak dwa, wskazują na bliską więź przedmiotową i podmiotową, są jednorodzajowe i popełnione zostały w bliskim związku czasowym i miejscowym, stanowiąc jeden zespół zachowań sprawcy, objęty jednym planem działania. Na wymiar kary łącznej w oparciu o zasadę pełnej absorpcji winny też mieć wpływ okoliczności, które ustawowo wskazują na możliwość zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary, ale gdy nie sprzeciwiają się temu względy prewencyjne.

Analiza zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, szerzej zaprezentowana w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, nakazuje – wbrew intencji apelującego, uznać, iż w istocie żaden z określonych warunków uzasadniających zastosowanie wobec skazanego zasady absorpcji nie został spełniony. Za powyższą konstatacją przemawia także trafna zasada, iż absorpcję kar należy stosować bardzo ostrożnie, biorąc pod uwagę negatywną co do sprawcy przesłankę prognostyczną, jaką jest popełnienie kilku przestępstw (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12.07.2000 r. sygn. akt II AKa 171/00, OSA 2001/2/5).

Konkludując stwierdzić należy, iż wymierzona skazanemu w pkt I zaskarżonego wyroku kara łączna w wymiarze 2 lat ograniczenia wolności jest jak najbardziej sprawiedliwa, uwzględniające zarazem wszystkie dyrektywy wymiaru kary. W ocenie Sądu Okręgowego tak ukształtowana represja karna stwarza realne możliwości osiągnięcia korzystnych efektów poprawczych w zachowaniu skazanego. Powinna ona zarazem wywołać w świadomości skazanego przeświadczenie o nieuchronności kary oraz wyrobić poczucie odpowiedzialności i poszanowania prawa. Poza tym kara łączna w oznaczonym wymiarze będzie oddziaływała właściwie na społeczeństwo, osiągając w ten sposób cele prewencji ogólnej, poprzez odstraszanie innych od popełniania tego typu przestępstw. Z przedstawionych wyżej względów, Sąd Okręgowy nie stwierdzając w zaskarżonym wyroku zarzucanego mu uchybienia, na mocy art. 437 § 1 kpk, utrzymał orzeczenie w mocy, jako w pełni słuszne i trafne.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez złagodzenie orzeczonej wobec skazanego kary łącznej ograniczenia wolności

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec nie stwierdzenia przez sąd odwoławczy zarzucanego uchybienia rażącej niewspółmierności orzeczonej kary łącznej, brak było podstaw do uwzględniania wniosku o jej złagodzenie

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Cały zaskarżony wyrok

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

W świetle wymowy całokształtu ujawnionych okoliczności mających wpływ na wymiar kary łącznej, prawidłowo ocenionych przez sąd I instancji oraz wobec braku podstaw do uwzględnienia podniesionego zarzutu i wniosku zawartego w apelacji obrońcy skazanego M. R. - Sąd Okręgowy na mocy art. 437 § 1 kpk, utrzymał w mocy zaskarżony wyrok jako w pełni słuszny i trafny w tej części.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

III

Uwzględniając sytuację osobistą i majątkową skazanego, który odbywa obecnie karę pozbawienia wolności i nie osiąga dochodów, Sąd Okręgowy na mocy art. 634 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych zwolnił go w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Na mocy art. 29 ustawy Prawo o Adwokaturze i § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. 2016.1714), zgodnie z wnioskiem, Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. D. O. kwotę 147,60 brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS