Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 marca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2021 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa N. J.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

orzeka:

I.  Zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda N. J. kwoty 52.533,53 zł /pięćdziesiąt dwa tysiące pięćset trzydzieści trzy złote pięćdziesiąt trzy grosze/ wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 12 grudnia 2019 roku do dnia zapłaty;

II.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  ustala, że pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. w całości ponosi koszty postępowania, z tym, że ich rozliczenie pozostawia referendarzowi sądowemu.

Sygn. akt: IC 846/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 lipca 2018 r. powód N. J. wniósł przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 90.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 maja 2018 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przepisanych.

Uzasadniając roszczenie powód podał, że w dniu 22 grudnia 2017 r. zawarł z pozwanym umowę ubezpieczenia AC samochodu M. (...) o nr rej. (...), w której strony umówiły, że wartość pojazdu w kwocie 390.607 zł, określona dla celów umowy, nie ulegnie zmianie w całym okresie ubezpieczenia oraz suma ubezpieczenia pojazdu nie będzie pomniejszana o wypłacane odszkodowanie. W dniu 17 marca 2018 r., w trakcie trwania umowy, auto zostało skradzione z działki letniskowej należącej do powoda. Następnie w toku podejmowanych czynności policjanci znaleźli skradzione auto w stanie uszkodzonym. Pozwany wszczął postępowanie likwidacyjne i odmówił wypłaty odszkodowania za naprawę uszkodzonego samochodu / pozew k. 3-4/.

W odpowiedzi na pozew z dnia 6 września 2018 r. (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego i kosztów opłat od pełnomocnictwa według norm przepisanych.

Pozwany w uzasadnieniu pisma potwierdził zawarcie z powodem polisy ubezpieczeniowej, jednak zdaniem pozwanego nie zachodzą przesłanki świadczące o odpowiedzialności pozwanego za powstałą szkodę. Pozwany dodał, iż po zgłoszeniu przez powoda szkody dokonał oględzin pojazdu, a ujawnione uszkodzenia były weryfikowane pod kątem możliwości ich powstania w zadeklarowanych przez powoda okolicznościach. Wskazał, iż z raportu nr (...) wykonanego przez (...) sp. z o.o. wynika, że pamięć układów elektronicznych pojazdu zawiera zapisy informujące o utracie komunikacji ze zdemontowanymi elementami samochodu (drzwiami) zarejestrowane przy wskazaniu drogomierza 13 504 km. Analiza ilości cykli zapłonu od chwili rejestracji zapisów wykazała, że usterki dzieli 1 cykl zapłonu. Stan taki zdaniem pozwanego świadczy o tym, że utrata komunikacji z modułami (demontaż drzwi) następował w dwóch różnych cyklach zapłonu. W ocenie pozwanego nie jest to stan normalny w przypadkach kradzieży komponentów pojazdu, ponieważ wzrost cykli zapłonu następuje w momencie fizycznego włączenia zapłonu. W konsekwencji pozwany odmówił przyjęcia odpowiedzialności za szkodę w pojeździe należącym do powoda i zakwestionował powstanie uszkodzeń pojazdu w okolicznościach przez niego deklarowanych /odpowiedź na pozew k. 45-46/.

W piśmie z dnia 9 września 2019 roku pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. wskazał, iż spełnił w całości roszczenie powoda dochodzone w niniejszej sprawie poprzez zapłatę kwoty 90.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 23 maja 2018 roku do dnia zapłaty /pismo k. 113/.

W piśmie z dnia 16 września 2019 roku powód zmodyfikował żądanie i wniósł o zasądzenie kwoty 142.533,53 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 23 maja 2018 roku do dnia zapłaty. Ponadto cofnął powództwo co do kwoty 90.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 maja 2018 roku do dnia zapłaty, wobec spełnienia świadczenia w tym zakresie przez pozwanego po wytoczeniu powództwa /pismo k. 119/.

Postanowieniem z dnia 16 stycznia 2020 roku Sad Okręgowy w Warszawie umorzył postępowanie w zakresie żądania zasądzenia kwoty 90.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 maja 2018 roku do dnia zapłaty /postanowienie k. 124/.

W dalszym toku postępowania strony podtrzymywały swoje stanowiska w sprawie, z tym że pozwany ostatecznie nie kwestionował swojej odpowiedzialności, lecz wysokość ustalenia kosztów naprawy i wskazał na zasadność pomniejszenia ceny z uwagi na okres eksploatacji pojazdu /pismo k. 122-122v., protokół rozprawy k. 134-135/.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 grudnia 2017 r. powód N. J. zawarł z pozwanym (...) S.A. w W. umowę ubezpieczenia komunikacyjnego samochodu M. (...), typ (...), nr rej. (...), potwierdzoną polisą numer (...), w której strony ustaliły wartość pojazdu na kwotę 390 607 zł. W zakresie ubezpieczenia AC obowiązującego w okresie od 22 grudnia 2017 r. do 21 grudnia 2018 r. strony umówiły się, na stałą wartość pojazdu oraz niepomniejszanie sumy ubezpieczenia. W umowie zastrzeżono, iż zastosowanie do niej mają ogólne warunku ubezpieczeń komunikacyjnych, ustalone uchwałą Zarządu (...) S.A. nr (...) z dnia 14 września 2017 r. / dowód: polisa ubezpieczeniowa k. 8-10, OWU k. 20-37v./.

W związku z ustaleniem w umowie ubezpieczenia komunikacyjnego z dnia 22 grudnia 2017 r. stałej wartości pojazdu M. (...) nr rej. (...) powód opłacił wyższą składkę ubezpieczeniową w wysokości 10.445 zł / dowód : polisa k. 8-10/.

Zgodnie z § 3 ust. 92 ogólnych warunków ubezpieczeń komunikacyjnych ustalonych uchwałą Zarządu (...) S.A. nr (...) z dnia 14 września 2017 r. (dalej także „OWU”) wartość pojazdu to wartość pojazdu ustalana przez (...) SA na podstawie aktualnych na dzień ustalenia tej wartości notowań rynkowych cen pojazdu danej marki i typu, z uwzględnieniem jego pochodzenia, roku produkcji, okresu eksploatacji, wyposażenia, przebiegu, stanu technicznego i charakteru eksploatacji; w przypadku braku notowań rynkowych danego pojazdu wartość pojazdu ustala się metodą wyceny indywidualnej; w przypadku pojazdu fabrycznie nowego, którego nabycie jest potwierdzone fakturą VAT, wartość pojazdu nie ulega zmianie dla celów danej umowy ubezpieczenia w okresie 6 miesięcy od daty wystawienia tej faktury VAT.

Stosownie do § 9 ust. 1 pkt 1 OWU za zapłatą dodatkowej składki ubezpieczeniowej umowa AC może zostać zawarta z zastosowaniem opcji Auto Wartość 100% zapewniającej zachowanie wartości pojazdu ustalonej na dzień zawarcia umowy ubezpieczenia bez uwzględnienia naturalnej utraty wartości rynkowej pojazdu, pod warunkiem, że do jej ustalenia ubezpieczający podał zgodne ze stanem faktycznym informacje o pojeździe, o które (...) pytał przy zawarciu, umowy AC; jeżeli informacje te nie były zgodne ze stanem faktycznym, za wartość pojazdu uważa się wartość pojazdu właściwa na dzień zawarcia umowy AC zgodnie ze stanem faktycznym; wartości tej nie stosuje się w celu ustalenia, czy zachodzi przypadek szkody całkowitej, o którym mowa w § 18 ust. 1.

Zgodnie z § 17 ust. 1 pkt 1 koszty naprawy pojazdu ustalane są na podstawie cen części zamiennych zakwalifikowanych do wymiany w wariancie serwisowym –cen części oryginalnych / dowód: OWU k. 20-37v./.

W czasie trwania umowy ubezpieczenia AC, w dniu 17 marca 2018 roku w miejscowości Ł., przy ul. (...) na terenie powiatu (...), na działce letniskowej po włamaniu się do domku letniskowego poprzez podważenie drzwi i zaboru z jego wnętrza kluczyka do pojazdu M. (...) o nr rej. (...), doszło do jego kradzieży. Gdy tylko powód zorientował się, że nastąpiło włamanie niezwłocznie zawiadomił Policję. Jeszcze w tym samym dniu w toku czynności funkcjonariusze Komendy Policji w R. ujawnili przedmiotowy pojazd w miejscowości M. w stanie uszkodzonym. Pojazd w chwili odnalezienia miał zdemontowane wszystkie drzwi, pokrywę wlewu paliwa, odkręcone śruby po jednej z każdego zawiasu pokrywy komory bagażnika i uszkodzoną osłonę termiczną tylną / dowody: potwierdzenie złożenia zawiadomienia k. 11, postanowienie o umorzeniu śledztwa k. 17-19, opinia biegłego z zakresu wyceny wartości pojazdów samochodowych, ruchu drogowego oraz jakości i kosztów napraw powypadkowych M. K. k. 93-102, zeznania powoda N. J. k. 85-86 i k. 134/.

W związku z uszkodzeniem pojazdu w trakcie kradzieży powód zgłosił u pozwanego szkodę. Decyzją z dnia 22 maja 2018 roku pozwany (...) S.A. w W. odmówił powodowi wypłaty odszkodowania za naprawę uszkodzonego samochodu. W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż szczegółowa analiza materiału dowodowego dała podstawy do twierdzenia, że geneza powstania szkody w zakresie wszystkich ujawnionych uszkodzeń przedmiotowego pojazdu była inna niż to zadeklarowano w zgłoszeniu szkody. Dodano również, iż z opinii podmiotu zewnętrznego (...) wynika, że pamięć układów elektronicznych zawiera zapisy informujące o utracie komunikacji ze zdemontowanymi elementami (drzwiami) zarejestrowane przy wskazaniu drogomierza 13504 km. Analiza ilości cykli zapłonu od chwili rejestracji zapisów wykazała, że usterki dzieli 1 cykl zapłonu. Stan taki świadczy o tym, że utrata komunikacji z modułami (demontaż drzwi) następował w dwóch cyklach zapłonu. Wykryta rozbieżność wskazuje, że w momencie demontażu elementów lub pomiędzy etapami demontażu dedykowany do pojazdu klucz musiał znajdować się w pojeździe / dowód: decyzja k. 12-12v. ,zeznania powoda N. J. k. 85-86 i k. 134/.

Koszty naprawy samochodu marki M. (...) o nr rej. (...) na dzień 17 marca 2018 roku z zastosowaniem części nowych oryginalnych oznakowanych logo producenta pojazdu w oparciu o analizę kosztorysu nr (...) z dnia 20 marca 2018 roku wynosi 142.533,53 zł /dowód: opinia biegłego z zakresu wyceny wartości pojazdów samochodowych, ruchu drogowego oraz jakości i kosztów napraw powypadkowych M. K. k. 93-102/.

W dniu 2 września 2019 roku pozwany (...) S.A. zapłacił na rzecz powoda kwotę 90.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 23 maja 2018 roku do dnia zapłaty / dowód: potwierdzenie przelewu k. 114/.

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie wymienionych wyżej dokumentów, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron procesu, a Sąd nie miał wątpliwości co do ich wiarygodności.

Ponadto przy ustalaniu stanu faktycznego Sąd oparł się na dowodzie z przesłuchania stron ograniczonego do przesłuchania powoda N. J.. W ocenie Sądu należało dać wiarę zeznaniom powoda w całości, albowiem jego zeznania były spójne i logiczne, jak również znajdowały potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym materiale dowodowym.

Podstawę ustaleń Sądu stanowiła również opinia biegłego z zakresu wyceny wartości pojazdów samochodowych, ruchu drogowego oraz jakości i kosztów napraw powypadkowych M. K. (k. 93-102). W ocenie Sądu opinia biegłego M. K. sporządzona została rzetelnie w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, zgodnie z zasadami wiedzy i doświadczenia zawodowego biegłego. Biegły wskazał, iż wobec kradzieży klucza do samochodu sprawcy kradzieży dysponując prawidłowym kluczem do pojazdu mogli wielokrotnie uruchamiać przedmiotowy samochód na różnych etapach demontażu elementów nadwozia. Natomiast kradzież komponentów nie wymagała posiadania klucza, jeżeli pojazd był otwarty i nie była zależna od ilości cyklów zapłonu. Biegły wskazał, iż wszystkie stwierdzone przez Ubezpieczyciela opisane w kosztorysie nr (...) z dnia 20 marca 2018 roku uszkodzenia powstały w wyniku kradzieży, w okolicznościach opisanych przez poszkodowanego i Policję.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W przedmiotowej sprawie pozwany (...) S.A. w W. ostatecznie nie kwestionował swojej odpowiedzialności za szkodę w pojeździe powoda. Spór stron natomiast ogniskował się na wysokości dochodzonego przez powoda odszkodowania.

Zgodnie z art. 805 § 1 i 2 k.c. przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę; świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie – przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd Okręgowy ustalił, iż powód zawierając z pozwanym umowę ubezpieczenia komunikacyjnego, w tym także autocasco, za pośrednictwem agenta ubezpieczeniowego, wybrał opcję ubezpieczenia przewidującą „stałą wartości pojazdu w całym okresie ubezpieczenia”, a ubezpieczyciel to zaakceptował. Zawarcie umowy na takich warunkach było zgodne z § 9 ust. 1 pkt 1) ogólnych warunków ubezpieczenia. Postanowienie to przesądza zatem, że wartość pojazdu jest „stała w całym okresie ubezpieczenia”.

Sposób określenia stałej wartości pojazdu wynika z definicji zawartej w § 3 ust 92 OWU, zgodnie z którą wartość pojazdu to wartość pojazdu ustalana przez (...) SA na podstawie aktualnych na dzień ustalenia tej wartości notowań rynkowych cen pojazdu danej marki i typu, z uwzględnieniem jego pochodzenia, roku produkcji, okresu eksploatacji, wyposażenia, przebiegu, stanu technicznego i charakteru eksploatacji; w przypadku braku notowań rynkowych danego pojazdu wartość pojazdu ustala się metodą wyceny indywidualnej; w przypadku pojazdu fabrycznie nowego, którego nabycie jest potwierdzone fakturą VAT, wartość pojazdu nie ulega zmianie dla celów danej umowy ubezpieczenia w okresie 6 miesięcy od daty wystawienia tej faktury VAT.

Istotna w kontekście powyższej definicji jest treść § 17 ust. 1 pkt 1, iż koszty naprawy pojazdu ustalane są na podstawie cen części zamiennych zakwalifikowanych do wymiany w wariancie serwisowym –cen części oryginalnych.

Zestawienie powyższych regulacji OWU skutkuje uznaniem w przedmiotowej sprawie, iż zastrzeżenie w umowie ubezpieczenia komunikacyjnego opcji (...) Wartość 100%” ma to znaczenie, że wartość ubezpieczonego auta w dniu ustalenia odszkodowania, będąca podstawą ustalenia wysokości odszkodowania w przypadku szkody częściowej, odpowiada wartości części zamiennych zakwalifikowanych do wymiany w wariancie serwisowym tj. cen części oryginalnych, ponieważ wartość ta jest niezmienna w całym okresie ubezpieczenia. Tym samym podstawą ustalenia w przedmiotowej sprawie wysokości odszkodowania w przypadku szkody częściowej nie jest ustalona rynkowa wartość części pojazdu, lecz wartość części pojazdu ustalona przez strony w umowie w dniu jej zawarcia.

Nie ulega także wątpliwości, że powyższa sytuacja jest realizacją dopuszczonego w art. 824 ¹ § 1 k.c. wyjątku od reguły, iż suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela nie może być wyższa od poniesionej szkody (o ile nie umówiono się inaczej, suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody).

Z regulacji OWU wynika również, że wartość pojazdu ustala pozwany zakład ubezpieczeń, a zatem to na nim spoczywa obowiązek określenia prawidłowej wartości pojazdu zgodnie z ustalonymi w § 3 ust. 92 OWU zasadami, przy dołożeniu staranności właściwej profesjonalistom. Tym samym ujemnych skutków nienależytej wyceny i zawyżenia stałej wartości pojazdu nie może przerzucać na ubezpieczonego. Zresztą zagrożenie dla interesów ubezpieczyciela związane z zawyżaniem stałej wartości pojazdu nie jest wysokie, skoro w przypadku zawyżenia wartości pojazdu, ubezpieczyciel pobiera odpowiednio wyższą składkę ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 2018 r., sygn. akt V CSK 305/17).

W konsekwencji wysokość szkody, biorąc pod uwagę, że w przedmiotowej sprawie doszło do szkody częściowej (okoliczność ta była bezsporna), zaś kwota naprawy powinna zostać ustalona zgodnie z postanowieniami OWU w kwocie odpowiadającej wartości części pojazdu w dniu ustalenia odszkodowania, z uwzględnieniem warunków umowy ubezpieczenia.

Skoro w umowie przyjęto opcję stałej wartości pojazdu w całym okresie ubezpieczenia, tj. w wysokości 390.607 zł, to brak jest podstaw do ustalania innej wartość pojazdu. Odnosząc się z kolei do ustalenia kosztów naprawy uszkodzonego pojazdu, to biegły powołany przez sąd ustalił, iż koszty te na dzień szkody, to jest 17 marca 2018 roku, wynoszą 142.533,53 zł.

Mając powyższe na względzie należało przyjąć, iż wartość szkody to wartość kosztów naprawy samochodu z zastosowaniem nowych oryginalnych części wycenioną przez biegłego w toku niniejszego postępowania na kwotę 142.533,53 zł, przy czym kwotę tę należało pomniejszyć o odszkodowanie wypłacone powodowi w toku niniejszego postępowania w wysokości 90.000 zł (142.533,53 zł – 90.000 zł = 52.533,53 zł)(pkt I wyroku).

O roszczeniu odsetkowym Sąd orzekł z uwagi na charakter roszczenia i ustalenie rozmiaru szkody-kosztów naprawy na datę następnego dnia po doręczeniu pozwanemu odpisu pisma zawierającego modyfikację powództwa tj. 12 grudnia 2019 roku. Dalej więc idące żądanie odsetek jako niezasadne podlegało oddaleniu. (pkt. II wyroku)

Koszty postępowania w całości obciążają stronę pozwaną jako przegrywającą proces, stosownie do treści art. 98 k.p.c., dlatego też pozwany zakład ubezpieczeń powinien zwrócić powodowi koszty procesu w całości. Szczegółowe rozliczenie kosztów postępowania Sąd pozostawił referendarzowi sądowemu po uprawomocnieniu się wyroku na podstawie art. 108 § 2 zd. 2. k.p.c. (pkt III wyroku).

Z tych wszystkich względów Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.