Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 184/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 maja 2020 roku wydany w sprawie III K 269/19.

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

M. F.

Wyłączenie działania oskarżonego, w zakresie przypisanych mu czynów, pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami.

Uzupełniająca opinia sądowo-psychologiczna

1.140-1.146

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

M. F.

Działanie oskarżonego, w zakresie przypisanych mu czynów, pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami.

Uzupełniająca opinia sądowo-psychologiczna

1.140-1.146

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

Uzupełniająca opinia sądowo-psychologiczna

W ocenie Sądu II Instancji, uwzględniając stanowisko obrońcy oskarżonego wyrażone w treści zarzutów określonych środkiem odwoławczym wywiedzionym w przedmiotowej sprawie, nie jest wątpliwe, iż dla tego stanowisko istotnymi były okoliczności, które, zdaniem apelanta, w trakcie postępowania przed Sądem Okręgowym nie zostały dostatecznie wyjaśnione. W tej sytuacji, dostrzegając istotność tego, czy działania oskarżonego podjęte zostały pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami oraz dostrzegając konieczność niewątpliwego i pełnego wyjaśnienia wszystkich okoliczności mogących mieć wpływ na zachowanie oskarżonego, które stało się podstawą postawienia mu zarzutów rozpoznawanych w sprawie niniejszej w trakcie postępowania przed Sądem odwoławczym przeprowadzono dowód z uzupełniającej opinii biegłej z zakresu psychologii. W ocenie Sądu II Instancji uzupełniającą opinię biegłej psycholog ocenić należało jako wiarygodną. Zdaniem Sądu odwoławczego uzupełniająca opinia biegłej psycholog jest wartościowa i przydatna dla dokonywanych w sprawie ocen albowiem sporządzona ona została przez osobę dysponującą specjalistyczną wiedzą umożliwiającą sformułowanie na wskazanych w uzupełniającej opinii podstawach końcowych wniosków. Z uzupełniającej opinii biegłej psycholog jednoznacznie wynika, iż wnioski jej postawione zostały po przeprowadzonej analizie dowodów przeprowadzonych w sprawie i na tej podstawie sformułowane zostały wnioski. Wnioski te, w ocenie Sądu II Instancji, wolne są od wszelkiej dowolności i są wynikiem analizy uzyskanych informacji dokonanej w oparciu o posiadaną wiedzę i doświadczenie zawodowe. Biegła stanowisko swe logicznie umotywowała i nie występują w nim elementy, które stanowisko to czyniłyby nieprawidłowym. W ocenie Sądu odwoławczego powyższe sprawia, iż brak jest jakichkolwiek podstaw merytorycznych do zanegowania wniosków biegłej opiniującej uzupełniająco. Zauważyć przy tym należy, iż dowód z uzupełniającej opinii w trakcie postępowania odwoławczego dopuszczono z inicjatywy obrońcy oskarżonego, który do tego dowodu nie zgłosił żadnych zastrzeżeń, co daje dodatkowy argument przemawiający za zasadnością prezentowanego stanowiska. W tej sytuacji uznano, iż brak jest podstaw do negowania wniosków uzupełniającej opinii biegłej psycholog i opinię tą uwzględnić należało przy ocenach dokonywanych w sprawie w zakresie zarzutów określonych apelacją obrońcy oskarżonego.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1

Punkt 2 i 3 apelacji obrońcy oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

W ocenie Sądu odwoławczego ustosunkowując się do zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonego należy w pierwszej kolejności odnieść się do zarzutów określonych w punkcie 2 i 3 albowiem ocena tych zarzutów ma decydujące znaczenie dla oceny pozostałych. Jest tak bowiem ustalenie tego czy oskarżony zachowując się w sposób określony w oskarżeniu działał pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami jest pierwotnym dla dokonania prawidłowej subsumcji prawnej ponieważ to właśnie ustalenia faktyczne, a do nich przecież należy omawiana okoliczność, decydują o opisaniu działania oskarżonego przy zastosowaniu norm prawa materialnego. Zważając na argumentację obrońcy oskarżonego nie jest wątpliwym, iż apelant nieprawidłowości w postąpieniu Sądu orzekającego, który przyjął, iż działanie oskarżonego winno być opisane przy zastosowaniu art.148§1 k.k., dopatrywał się w niewłaściwej ocenie dowodu z opinii sądowo-psychiatryczno-psychologicznej przy jednoczesnym oddaleniu wniosku o uzupełnienie tego dowodu. Wyraźnie w tym miejscu zaznaczyć należy, co ma znaczenie dla zakresu niniejszej argumentacji, iż biorąc pod uwagę tak treść omawianych zarzutów jak i ich uzasadnienie w żadnym zakresie wątpliwe nie jest to, że odwołujący się obrońca oskarżonego nieprawidłowości w ocenie dowodu z opinii sądowo-psychiatryczno-psychologicznej upatrywał w tym, że nie dawała ona jednoznacznej odpowiedzi na to czy oskarżony zachowując się w sposób opisanych w oskarżeniu działał pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami. Uwzględnienie powyższych uwag daje podstawy do stwierdzenia, iż omawiane zarzuty, z racji przeprowadzenia przez Sąd odwoławczy dowodu z uzupełniającej opinii sądowo-psychologicznej, utraciły swe znaczenie. Innej oceny w tym zakresie przyjąć nie można było albowiem skoro w swej istocie ich jedyną podstawą było oddalenie wniosku o uzupełnienie opinii sądowo-psychiatryczno-psychologicznej w połączeniu z niewłaściwą jej oceną w zakresie mającym być uzupełniony oddalonym wnioskiem dowodowym to przeprowadzenie tego dowodu (uzupełniająca opinia sądowo-psychologiczna) omawiane zarzuty czynią nieaktualnymi. Poza powyższym zauważyć należy, iż oczywistym jest, że sytuacja przedstawiała by się inaczej, gdyby Sąd odwoławczy nie podjął decyzji o uzupełnieniu postępowania dowodowego. Wówczas koniecznym byłoby dokonanie oceny skuteczności omawianych zarzutów i w zależności od niej wypowiedzenie się czy podnoszona obraza przepisów postępowania wpływ miał na treść skarżonego orzeczenia. Pamiętać bowiem należy o tym, że apelant naruszenia art.201 k.p.k. (zarzut 2), niezależnie od prawidłowości sformułowania w tym zakresie zarzutu, upatrywał w oddaleniu wniosku o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii, której przedmiotem byłoby stwierdzenie czy oskarżony działał pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami. Skoro dowód ten ostatecznie został przeprowadzony to zarzut mający w nim swą podstawę stracił rację bytu. Podobnie rzecz przedstawia się, co do naruszenia art.7 k.p.k. (zarzut 3). Ze stanowiska obrońcy oskarżonego jednoznacznie wynika, o czym przekonuje uzasadnienie omawianego zarzutu, że dokonanie nieprawidłowej oceny opinii sądowo-psychiatryczno-psychologicznej dotyczy tego, że, w ocenie apelanta, nie daje ona jednoznacznej odpowiedzi na pytanie czy oskarżony działał pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami. Niezależnie od tego czy stanowisko obrońcy oskarżonego jest słuszne czy też słuszności tej jest ono pozbawione to przeprowadzenie w postępowaniu odwoławczym dowodu z uzupełniającej opinii sądowo-psychologicznej prowadzi w konsekwencji do stwierdzenia, że i ten zarzut utracił nadaną mu przez apelanta wymowę ponieważ inne podstawy dokonania przez Sąd I Instancji oceny opinii sądowo-psychiatryczno-psychologicznej z naruszeniem art.7 k.p.k. przez obrońcę oskarżonego nie zostały wskazane to bacząc na treść art.433§1 k.p.k. przyjąć należało, że zarzut ten znaczenie swe utracił.

Wniosek

Zmiana skarżonego orzeczenia poprzez zakwalifikowanie działania oskarżonego jako wyczerpującego znamiona czynu określonego w art.148§4 k.k.

Uchylenie kwestionowanego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Przeprowadzenie w postępowaniu odwoławczym dowodu z uzupełniającej opinii sądowo-psychologicznej.

Lp.

Zarzut

2

Punkt 1 apelacji obrońcy oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnosząc się do zarzutu obrazy prawa materialnego zauważyć należy, iż obrońca oskarżonego zarzut ten motywując wskazał na jedną okoliczność, która przekonywać miała o niewłaściwym postąpieniu Sądu orzekającego, który uznał, iż zachowania oskarżonego będącego przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie nie można kwalifikować na podstawie art.148§1 k.k. Okolicznością tą jest stan emocjonalny oskarżonego w jakim znalazł się oskarżony po zakończeniu związku z M. M.. W ocenie Sądu odwoławczego omawiany zarzut zasadny nie jest ponieważ w sprawie nie występują podstawy do uznania, iż oskarżony działał pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami. Tak rzecz oceniając zwrócono uwagę na to, że przedmiotem ochrony przepisu art.148§1 k.k. jest życie człowieka zaś istotą tego czynu jest umyślne spowodowanie jego śmierci. Sprawca może działać z bezpośrednim lub ewentualnym (wynikowym) zamiarem. Działanie z bezpośrednim zamiarem pozbawienia człowieka życia oznacza, iż sprawca chce popełnić taki czyn zabroniony, a więc zachować się w sposób objęty znamionami przedmiotowej strony przestępstwa opisanego w art.148§1 k.k. Zamiar ewentualny polega natomiast na tym, że sprawca nie chce wprawdzie pozbawić człowieka życia ale przewidując możliwość takiego skutku swego działania na to się godzi. Uwzględniając powyższe w odniesieniu do zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i ustalonego na tej podstawie stanu faktycznego zasadnym jest stwierdzenie, że prawidłowo Sąd I Instancji przyjął, że oskarżony zachowując się w sposób opisany w oskarżeniu działał z bezpośrednim zamiarem pozbawienia życia dwóch osób. To przez apelanta w wywiedzionym przez niego środku odwoławczym kwestionowane nie było i w tym stanie rzeczy wystarczającym będzie stwierdzenie, iż za prawidłowością tego stanowiska przemawiają ustalone w sprawie fakty podane przez Sąd Okręgowy w uzasadnieniu skarżonego orzeczenia. Bezspornym jest, że oskarżony dysponował narzędziem nadającym się do spowodowania śmierci, czy też zadania takich ran, które mogą pociągnąć za sobą śmierć ofiary. Oskarżony w trakcie zdarzenia z dnia 23 grudnia 2018 roku ręką, w której trzymał nóż wyprowadził liczne ciosy w kierunku, między innymi, klatki piersiowej poszkodowanych. Oczywistym jest, że klatka piersiowa człowieka ze względu na znajdujące się w niej narządy jest miejscem bardzo wrażliwym i każde spowodowanie niebezpiecznym narzędziem obrażeń w jej obrębie może spowodować zagrożenie życia. W tej sytuacji zasadne jest uznanie, że oskarżony, uwzględniając, co oczywiste ustalony sposób jego działania dążył do pozbawienia życia poszkodowanych. Prezentowana ocena zasadną jest gdy uwzględni się miejsce zadawania ciosów, ich ilość oraz użyte do tego narzędzie. Uwzględniając powyższe przyjęcie kwalifikacji prawnej czynów oskarżonego z art.148§1 k.k. przy jednoczesnym uznaniu, że działał on z bezpośrednim zamiarem pozbawienia życia poszkodowanych jest prawidłowe i zasadne. Uznając, iż prawidłowym było postąpienie Sądu I Instancji, który uznał, iż zachowanie oskarżonego winno być kwalifikowane na podstawie art.148§1 k.k. koniecznym było, przy uwzględnieniu stanowiska obrońcy oskarżonego wyrażonego w treści omawianego zarzutu, rozważenie czy dowody przeprowadzone w sprawie oraz okoliczności towarzyszące czynom oskarżonego nie mają takiej wymowy, która uzasadniałaby zakwalifikowanie czynów oskarżonego na podstawie art.148§4 k.k. W ocenie Sądu II Instancji podstaw ku temu niema. Odpowiedzialności określonej w art.148§4 k.k. podlega ten, kto pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami zabija człowieka. Ten uprzywilejowany typ przestępstwa uzasadniony jest stroną podmiotową, to jest silnym wzburzeniem, które jest usprawiedliwione okolicznościami będącymi podłożem, na którym powstał zamiar dokonania czynu zabronionego. Silne wzburzenie jest afektem fizjologicznym, co oznacza, że mieści się on w normie i nie jest związany z odchyleniami psychiki człowieka od tej normy. Afekt ten musi być na tyle silny, że wywołuje reakcje nietypowe dla danego sprawcy powodując wytrącenie psychiki zdrowego człowieka ze stanu równowagi w wyniku czego zaczyna dominować sfera emocjonalna nad kontrolującą funkcją intelektu. Silne wzburzenie to stan emocjonalny wywołany czynnikami zewnętrznymi i jest on wynikiem indywidualnych odczuć zależnych od odporności psychicznej człowieka, temperamentu i umiejętności panowania nad sobą. Wskazać należy, iż afekt fizjologiczny jest krótkotrwałym wybuchem uczucia, a wzburzenie jest wtedy silne, gdy człowiek zrobi coś czego nie zrobiłby nigdy bez takiego wzburzenia. Przez okoliczności usprawiedliwiające stan silnego wzburzenia rozumieć należy okoliczności, które według kryteriów obiektywnych, a nie tylko w subiektywnym odczuciu sprawcy stan ten usprawiedliwiają. Okoliczności usprawiedliwiające silne wzburzenie muszą istnieć poza sprawcą, w zewnętrznych zjawiskach, na które silne wzburzenie i podjęte pod jego wpływem działanie jest reakcją współmierną do wywołującej ją przyczyny. Zauważyć przy tym należy, iż nie można uznać za usprawiedliwione silne wzburzenie, gdy brak jest współmierności między nim, a doznaną krzywdą, gdy zachodzi kłócąca się z zasadami współżycia społecznego dysproporcja między reakcją sprawcy, a przyczyną, która reakcją tę wywołała. Odnosząc powyższe, natury ogólnej, rozważania na grunt niniejszej sprawy, w pierwszym rzędzie, zauważyć należy, iż koniecznym jest, oceniając czy oskarżony działał w stanie silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, udzielenie odpowiedzi na pytania, czy popełniając zarzucane mu czyny był w stanie silnego wzburzenia rozumianego jako afekt fizjologiczny, czy stan silnego wzburzenia został wywołany czynnikami zewnętrznymi niezawinionymi przez oskarżonego oraz czy stan ten był usprawiedliwiony okolicznościami. Odpowiadając na pierwsze pytanie, w ocenie Sądu odwoławczego, jednoznacznie stwierdzić należy, iż oskarżony działając na szkodę pokrzywdzonych był w stanie silnego wzburzenia, które jednak nie może być utożsamiane z afektem fizjologicznym. Istotą afektu fizjologicznego jest przeżywanie przez sprawcę procesu emocjonalnego wynikłego ze szczególnej sytuacji motywacyjnej ograniczającej kontrolującą działalność intelektu. Niewątpliwie oskarżony dopuszczając się popełnienia czynów opisanych w oskarżeniu przeżywał silne emocje, które wywołane były zakończeniem związku z M. M.. Sytuacja ta nie była jednak w życiu oskarżonego nową i nagle zaskakującą go albowiem o intencjach M. M., co do kontynuowania związku z oskarżonym lub sposobu funkcjonowania tego związku oskarżony dowiedział się kilka miesięcy przed dniem, w którym miały miejsce zachowania będące podstawą oskarżenia. W tej sytuacji bak jest podstaw by móc zasadnie twierdzić, iż oskarżony w dniu 23 grudnia 2018 roku znalazł się w szczególnej dla siebie sytuacji. Skoro więc sytuacja ta dla oskarżonego nie była szczególną i do dnia 23 grudnia 2018 roku radził sobie z nią to nie można zasadnie twierdzić, gdyż brak jest ku temu dowodów, że akurat w tym dniu zaistniało zdarzenie lub wystąpiły okoliczności o szczególnym, wyjątkowym i obiektywnym charakterze, które by spowodowały, że oskarżony znalazł się w stanie uniemożliwiającym mu kontrolę swego zachowania, której to kontroli możność, przy uwzględnieniu wyników przeprowadzonych badań psychiatrycznych i psychologicznych miał zachowaną. W tym zakresie zwrócić trzeba także uwagę na zachowanie i działania oskarżonego podjęte przez niego przed czynami. One jednoznacznie przeciwstawiają się uznaniu, iż wystąpił u oskarżonego afekt fizjologiczny. Wszystkie czynności wykonane przez oskarżonego były racjonalne, zborne i adekwatne do rzeczywistości i powziętego zamiaru, co przedstawił Sąd Okręgowy w swym uzasadnieniu (k-1.043-1.043v). W tej sytuacji należało ustalić czynnik, który doprowadził do innego, niż miało to miejsce uprzednio, zachowania oskarżonego, który przecież do tego momentu radził sobie z zaistniałą sytuacją w relacjach z M. M.. W ocenie Sądu odwoławczego czynnik ten wskazał Sąd I Instancji i niewątpliwe była nim kłótnia z M. M., która miejsce miała w dniu 22 grudnia 2018 roku w trakcie, której doszło do wzajemnych uderzeń w połączeniu z chęcią wyjaśnienia sytuacji uzewnętrznioną przez oskarżonego przed wejściem przez pokrzywdzonych na seans filmowy. W tym stanie rzeczy ocenić należało czy gdyby nie przedstawione okoliczności to czy stan wzburzenia emocjonalnego oskarżony przeżywałaby w sposób, który doprowadził go do popełnienia zarzucanych mu czynów. Zdaniem Sądu odwoławczego wyłącznie wskazany stan oskarżonego był czynnikiem, który sprawił, iż dopuścił się on popełnienia czynów na szkodę pokrzywdzonych. Ocena ta prawidłową jest, gdyż przemawia za nią dotychczasowa linia życia oskarżonego. Do dnia 23 grudnia 2018 roku relacje z M. M. i sposób funkcjonowania związku z nim nie był takiego rodzaju by wywoływały takie reakcje jakie miały miejsce w dniu czynów. Oskarżony miał niewątpliwe żal do M. M. za to, że zakończył on związek z oskarżonym to jednak nie podejmował on wobec niego tak drastycznych działań jakie miały miejsce w dniu 23 grudnia 2018 roku. Takie zachowanie oznacza, że oskarżony potrafił, korzystając ze swego intelektu oraz udzielanej mu pomocy, panować nad swoim zachowaniem. W tej sytuacji, zasadną i uprawnioną jest ocena, że gdyby nie wyżej wskazane okoliczności to zachowanie oskarżonego w dniu 23 grudnia 2018 roku nie byłoby innym niż to jakie miało miejsce do tego czasu. Poza linią życiową oskarżonego powyższe stanowisko Sądu odwoławczego znajduje także swe pełne potwierdzenie w uzupełniającej opinii sądowo-psychologicznej. Biegła podała przecież, że okoliczności przedmiotowej sprawy w połączeniu z wynikami wykonanych specjalistycznych badań nie dają podstaw do przyjęcia, że działania oskarżonego opisane w zarzutach realizowane były pod wpływem silnego wzburzenia rozumianego jak stan silnego afektu fizjologicznego. Biegła w tym zakresie zwróciła uwagę na to, że oskarżony „poszukiwał możliwości spotkania się ze swoim partnerem i jego nowym przyjacielem, świadomie wybrał się do kina, świadomie i celowo usiadł w pobliżu poszkodowanego, na spotkanie przyszedł uzbrojony w nóż, zaatakował pokrzywdzonego w sposób niesprowokowany” (k-1.145). Odpowiadając na drugie postawione uprzednio pytanie stwierdzić należy, iż stan silnego wzburzenia, w jakim znajdował się oskarżony w chwili popełniania przez niego zarzucanych mu czynów nie został wywołany czynnikami zewnętrznymi, niezawinionymi przez niego. Stanowisko to znajduje swe potwierdzenie w dowodach przeprowadzonych w niniejszej sprawie, a w tym i w wyjaśnieniach oskarżonego, na co uwagę zwrócił Sąd I Instancji (k-1.049-1.049v) oraz biegła z zakresu psychologii opiniująca w sprawie uzupełniająco. Ze wskazanych dowodów jednoznacznie wynika, iż w okolicznościach przedmiotowej sprawy nie występują elementy, które dawałyby podstawy do stwierdzenia, że na zachowanie oskarżonego jakie miejsce miało w dniu 23 grudnia 2018 roku wpływ miały jakiekolwiek zewnętrzne, niezależne od oskarżonego czynniki, a w tym zachowanie pokrzywdzonych. W ocenie Sądu odwoławczego, odpowiadając na trzecie postawione pytanie, nie można było przyjąć, iż wzburzenie, w jakim znajdował się oskarżony usprawiedliwione było okolicznościami. Wzburzenie to byłoby usprawiedliwione, gdyby zachodziła współmierność między nim, a doznaną krzywdą i gdyby nie występowała kłócąca się z zasadami współżycia społecznego dysproporcja między reakcją sprawcy, a przyczyną, która reakcję tą wywołała jak również, gdyby okoliczności te, oceniane obiektywnie, usprawiedliwiały ten stan. W ocenie Sądu II Instancji, podobnie jak rzecz ocenił Sąd orzekający (k-1.049-1.049v), wzburzenie oskarżonego w żadnej mierze nie było współmierne do emocjonalnej krzywdy jaką wyrządził mu M. M. kończąc z nim związek. Niewątpliwie jest to okoliczność mająca wpływ na stan emocjonalny oskarżonego to jednak nie jest ona tego rodzaju by usprawiedliwiać miała tak silne wzburzenie w sytuacji, gdy okoliczności te w relacjach między oskarżonym, a M. M. istniały już wcześniej (od maja 2018 roku). W ocenie Sądu Apelacyjnego reakcja oskarżonego na zakończenie związku z M. M. jest nie do pogodzenia z zasadami współżycia społecznego. Zasady te bowiem nakazują strzec i chronić najwyższe dobro jakim jest zdrowie i życie człowieka. Zachowanie oskarżonego nie było współmierne do sytuacji bowiem sposobem rozwiązywania konfliktów i reakcją na nie, nie jest agresja fizyczna. Zdaniem Sądu II Instancji obiektywnie oceniony stan relacji istniejący między oskarżonym, a M. M. nie dawał oskarżonemu podstaw do takiej reakcji. W tym stanie rzeczy nie można było przyjąć, że okoliczności towarzyszące zakończeniu związku oskarżonego z M. M. mogłyby obiektywnie usprawiedliwiać stan w jakim znajdował się oskarżony w dniu 23 grudnia 2018 roku. Uwzględniając powyższe uwagi w połączeniu ze stanowiskiem Sądu Okręgowego (k-1.049-1.049v), w ocenie Sądu odwoławczego, prawidłowym jest by czynów oskarżonego nie kwalifikować na podstawie art.148§4 k.k.

Wniosek

Zmiana skarżonego orzeczenia poprzez zakwalifikowanie działania oskarżonego jako wyczerpującego znamiona czynu określonego w art.148§4 k.k.

Uchylenie kwestionowanego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do kwalifikowania zachowania oskarżonego na podstawie art.148§4 k.k.

Lp.

Zarzut

3

Punkt 4 apelacji obrońcy oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Oskarżonemu wymierzono karę dożywotniego pozbawienia wolności. Akceptując wymiar kary pozbawienia wolności określony wobec oskarżonego przez Sądem I instancji Sąd odwoławczy uwzględnił wskazane w art.53 k.k. okoliczności. Popełnione przez oskarżonego przestępstwa charakteryzują się wysokim stopniem społecznej szkodliwości, a biorąc pod uwagę skutki przypisanego mu działania stwierdzić można, że spowodował on zaburzenie stosunków społecznych i rodzinnych, utratę osoby bliskiej przez rodzinę, a tego przecież nie można nie brać pod uwagę i winno być uwzględniane przy wymiarze kary. Spowodowana przez niego szkoda nie ma charakteru wymiernego, lecz ma konsekwencje społeczne, w tym spowodowało krzywdę moralną. Do powyższego dodać należy, iż zgodnie z art.53 k.k. sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę. Tak więc Sądowi I Instancji ustawodawca pozostawił swobodę w kształtowaniu indywidualnego wymiaru kary, co jest jedną z konsekwencji realizowanej jedynie przed sądem zasady bezpośredniości. Sąd odwoławczy jedynie wówczas ma podstawy do ingerencji w tę część zaskarżonego wyroku, kiedy stwierdzi, że orzeczona kara jest niewspółmierna do wszelkich występujących w sprawie okoliczności przy czym niewspółmierność ta wystąpić musi w stopniu rażącym. Do postawienia takiego wniosku w niniejszej sprawie podstaw nie ma. Sąd I Instancji ma ustawowo zagwarantowaną swobodę w kształtowaniu wymiaru kary rolą zaś Sądu odwoławczego jest kontrola czy granice swobodnego uznania sędziowskiego stanowiącego zasadę sądowego wymiaru kary nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się zaakceptować. W ramach prowadzonego postępowania odwoławczego ingerencja Sądu odwoławczego w zakresie wysokości i rodzaju kary możliwa jest tylko wówczas, gdy stwierdzone zostanie, że ma ona charakter rażąco niewspółmierny. Rażąca niewspółmierność kary zachodzi wtedy, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które mają zasadniczy wpływ na wymiar kary można byłoby przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez Sąd I Instancji, a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej przy zastosowaniu dyrektyw jej wymiaru. Istotnym jest, że nie chodzi tu o każdą ewentualną różnicę w ocenach, co do wymiaru kary ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę wymierzoną przez Sąd I Instancji można byłoby nazwać karą rażąco niewspółmierną, co oznacza niewspółmierność w stopniu nie dającym się zaakceptować. Kara rażąco niewspółmierna jest taką karą, której wysokość ustalono wprawdzie w granicach ustawowego zagrożenia to jednak nie uwzględniono we właściwy sposób dyrektyw ustalania jej wysokości. Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy jednoznacznie stwierdzić należy, iż karze pozbawienia wolności wymierzonej oskarżonemu nie można przypisać waloru rażącej niewspółmierności. Stanowisko powyższe znajduje swe potwierdzenie w dowodach zebranych w toku rozpoznania sprawy i wnioskach zeń wynikających. Sąd I Instancji, jak wynika to z pisemnych motywów skarżonego orzeczenia, dostrzegł i właściwie ocenił wszelkie okoliczności mające wpływ na ustalenie wysokości kary pozbawienia wolności. Taki stan rzeczy sprawia, że kara pozbawienia wolności wymierzona oskarżonemu spełnia stawiane przed nią cele w zakresie prewencji indywidualnej oraz pomocna będzie w procesie jego resocjalizacji. W ocenie Sądu Apelacyjnego wysokość kary pozbawienia wolności określonej wobec oskarżonego realizuje także stawiane przed nią cele w zakresie kształtowania prawnej świadomości społeczeństwa. Akceptując wymiar kary pozbawienia wolności wymierzonej oskarżonemu przed Sądem I instancji Sąd odwoławczy uwzględnił wskazane w art.53 k.k. okoliczności mające wpływ na jej wymiar. Popełnione przez oskarżonego przestępstwa charakteryzują się wysokim stopniem społecznej szkodliwości, co w połączeniu z motywacją oskarżonego, formą i postacią jego winy oraz okolicznościami należącymi do strony podmiotowej uprawnia uznanie, iż wymiar orzeczonej wobec niego kary pozbawienia wolności jest prawidłowy. Mając na uwadze powyższe okoliczności i biorąc pod uwagę ogólne dyrektywy i zasady wymiaru kary mające swe zastosowanie, co do sprawców czynów takich jakie przypisano oskarżonemu, a także kierując się zasadą sprawiedliwości, prewencji ogólnej i szczególnej Sąd odwoławczy w konsekwencji wzięcia pod rozwagę wszelkich okoliczności sprawy niniejszej mających znaczenie dla wymiaru kary uznał, że kara pozbawienia wolności ustalona została w prawidłowym wymiarze. Kara taka, a Sąd II Instancji ma tego pełną świadomość, jest karą surową lecz wymierzenie jej w przedmiotowej sprawie jest całkowicie uzasadnione, biorąc pod uwagę konieczność odpłaty za popełnione przez oskarżonego czyny, kara ta daje również oskarżonemu możliwość odpokutowania, zrozumienia swojego postępowania i wyciągnięcia wniosków. W tej sprawie wzgląd na społeczne oddziaływanie tej kary również przemawia za tym, aby wymierzyć oskarżonemu karę pozbawienia wolności w przyjętej wysokości. Oskarżony dopuścił się popełnienia przypisanych mu czynów w obciążających go okolicznościach i nie jest koniecznym w tym miejscu, za poczynionymi w sprawie ustaleniami faktycznymi, ponowne ich przytaczanie. To w powiązaniu z potrzebą zaspokojenia społecznego poczucia sprawiedliwości przekonuje, że kara wymierzona oskarżonemu jest karą słuszną. Zdaniem Sądu odwoławczego kara pozbawienia wolności wymierzona oskarżonemu ze względu na swój wymiar zapewni poczucie w społeczeństwie, że sprawcę za popełnione czyny spotkała odpowiednia represja. Poza powyższym zauważyć należy, iż oskarżony swym działaniem naruszył najwyższe dobro jakim jest życie ludzkie powodując jednocześnie zaburzenie stosunków społecznych i rodzinnych, utratę osoby bliskiej przez rodzinę i wyrządził krzywdę kolejnemu pokrzywdzonemu, co wymaga odpowiednio surowej i represyjnej kary. Spowodowana przez oskarżonego szkoda nie ma charakteru wymiernego w sensie materialnym, lecz biorąc pod uwagę „gradację” dóbr przyjętą w Kodeksie karnym jest ona najwyższa ze względu na konsekwencje społeczne, w tym krzywdę moralną wyrządzona bliskim pokrzywdzonym, a szczególnie bliskim M. M.. Nie można było również zapominać, akceptując wymiar orzeczonej wobec oskarżonego kary, jego motywację, formę i postać winy oraz okoliczności należące do strony podmiotowej. Mając na uwadze powyższe okoliczności i biorąc pod uwagę ogólne dyrektywy i zasady wymiaru kary za przestępstwa najcięższe, a także kierując się zasadą sprawiedliwości, prewencji ogólnej i szczególnej słusznym było wymierzenie oskarżonemu kary dożywotniego pozbawienia wolności. Sąd odwoławczy ma świadomość tego, że wskazana kara ma w istocie charakter izolacyjny i jej podstawowym celem jest izolacja sprawcy, a nie jego resocjalizacja. Zdaniem Sądu II Instancji wymierzenie takiej kary w przedmiotowym postępowaniu jest całkowicie uzasadnione uwzględniając, że skutkiem działania oskarżonego było pozbawienie życia jednej osoby i usiłowanie pozbawienie życia kolejnej. W sprawie przedmiotowej wzgląd na społeczne oddziaływanie kary również przemawia za tym, aby wymierzyć oskarżonemu karę o charakterze wyjątkowym. Oskarżony dopuścił się popełnienia zbrodni w obciążających go okolicznościach albowiem działał on z konsekwencją, uporem i determinacją. Ustalony stan zdrowia psychicznego oskarżonego i jego stan emocjonalny nie może umniejszać jego winy i skutkować niższą karą, a wręcz przeciwnie wskazuje on na potrzebę długiego oddziaływania na oskarżonego by wdrożyć go do poszanowania norm prawnych. To w powiązaniu z potrzebą zaspokojenia społecznego poczucia sprawiedliwości przekonuje, że kary zwyczajne pozbawienia wolności nawet w najwyższym wymiarze nie spełniałyby wszystkich celów jakie stoją przed karą. Ze względu także na właściwości osobiste sprawcy, a także z uwagi na brak poszanowania wartości społecznych, w tym poszanowania życia ludzkiego należało dojść do przekonania, iż wymierzona oskarżonemu kara pozbawienia wolności, jako kara eliminacyjna będzie najwłaściwsza. Zdaniem Sądu odwoławczego tylko wymierzenie wskazanej kary pozbawienia wolności zapewni poczucie w społeczeństwie, że sprawcę za jego czyny spotkała odpowiednia represja albowiem zbrodnie popełnione przez oskarżonego, jako należące do przestępstw najcięższych budzą w społeczeństwie, z jednej strony, oburzenie, a z drugiej strony chęć surowej odpłaty, których to okoliczności nie wolno pomijać przy ustalaniu wysokości kary. Wymierzona oskarżonemu kara pozbawienia wolności, w ocenie Sądu II Instancji, wzmocni społeczne poczucie bezpieczeństwa i wpłynie na umocnienie poczucia praworządności, sprawi, że uprawnioną stanie się ocena, że w sprawie zapadł sprawiedliwy aczkolwiek surowy wyrok, a sprawca został właściwie potraktowany. W ocenie Sądu odwoławczego brak jest także podstaw do negowania zasadności zastosowania przez Sąd I Instancji art.46§1 k.k. Wysokość zasądzonych od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonych kwot została prawidłowo ustalona.

Wniosek

Złagodzenie zaskarżonego orzeczenia w części dotyczącej kary pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Przyjęcie oceny o niezasadności zarzutu określonego przez obrońcę oskarżonego w punkcie 4.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 maja 2020 roku wydany w sprawie III K 269/19

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Punkt II.

Na podstawie art.624§1 k.p.k. w związku z art.634 k.p.k. oskarżonego zwolniono z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, a za podstawę takiego rozstrzygnięcia przyjęto jego materialną sytuację, która w połączeniu z pozbawieniem wolności jest tego rodzaju, że uprawnia stanowisko, iż obciążenie oskarżonego kosztami postępowania odwoławczego byłoby dla niego zbyt uciążliwe.

7.  PODPIS

SSA Piotr Brodniak SSA Andrzej Olszewski SSA Stanisław Kucharczyk

SSO (del.) Przemysław Żmuda SSA Andrzej Wiśniewski

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 27 maja 2020 roku wydany w sprawie III K 269/19.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana