Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2020 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o.
w R.

przeciwko Gminie (...)

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 22 czerwca 2018 r. sygn. akt VII GC 78/18

uchyla zaskarżony wyrok, znosi postępowanie począwszy od rozprawy
z dnia 11 czerwca 2018 r. i w tym zakresie sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Kielcach do ponownego rozpoznania i orzeczenia
o kosztach postępowania apelacyjnego.

SSA Anna Kowacz-Braun SSA Paweł Czepiel SSA Grzegorz Krężołek

Sygn. akt : I AGa 51/19

UZASADNIENIE

Uznając za nieuzasadnione roszczenie strony powodowej(...)spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. w kwocie 90 252, 24 zł wraz z odsetkami, z tytułu części niezapłaconej ceny za wykonanie robót budowlanych przy rewitalizacji stadionu sportowego klubu sportowego (...) „ w J. , skierowanego przeciwko Gminie(...) , Sąd Okręgowy w Kielcach , wyrokiem z dnia 22 czerwca 2018r :

- oddalił powództwo[ pkt I ] oraz ,

- zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 5.400 zł , tytułem kosztów procesu [ pkt II sentencji orzeczenia ].

Sąd Okręgowy ustalił następujące okoliczności faktyczne :

Pozwana Gmina(...) z poprzednikiem prawnym powodowej spółki (...) Sp. z o. o. w R. - H. C. właścicielem Zakładu (...) w S. , zawarła w dniu 3 czerwca 2013r. umowę nr (...) i w dniu 10 września 2013r. kolejną umowę nr (...) na roboty dodatkowe.

Przedmiotem umowy zawartej w dniu 3 czerwca 2013r. nr (...) było wykonanie zadania Rewitalizacja stadionu sportowego (...) w J. wraz z remontem budynku socjalno-szatniowego”.

Za wykonanie przedmiotu umowy, strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe w wysokości brutto 1.631.622,06 zł.,

Termin wykonania przedmiotu umowy strony określiły na dzień 30 września 2013r. Zgodnie z § 9.1 lit b/ ustaliły, że wykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną: między innymi za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy – w wysokości 0,1 % wynagrodzenia brutto, o którym mowa w § 2 ust. 1 niniejszej umowy, za każdy dzień zwłoki, c) za zwłokę w usunięciu wad stwierdzonych przy odbiorze końcowym lub zgłoszonych w okresie rękojmi i gwarancji ~ w wysokości 0,1 % wynagrodzenia brutto, o którym mowa w § 2 ust. 1 niniejszej umowy za każdy dzień zwłoki, liczonej od dnia wyznaczonego na usuniecie wad. W § 9.3. przewidziały , iż należności z tytułu tych kar będą potrącane z faktury końcowej wykonawcy, bez uzyskiwania jego dalszych , uprzednich, oświadczeń .

W dniu 13 czerwca 2013r. został przekazany powódce plac budowy. Po tej dacie , a przed rozpoczęciem realizacji prac, ujawniła się konieczność wykonania robót dodatkowych. Powyższą okoliczność wykonawca zgłosił pozwanej Gminie pismem z dnia 25 czerwca 2013r. Konieczność wykonania robot dodatkowych wynikła również z zaleceń projektanta i inspektora nadzoru sformułowanych w raporcie z wykonania odkrywek gruntu pod płytą boiska z dnia 1 lipca 2013r. W oparciu o te wnioski , strony w dniu 15 lipca 2013r. sporządziły protokoły konieczności, co skutkowało ostatecznie zawarciem pomiędzy stronami w dniu 10 września 2013r. umowy o roboty dodatkowe.

Strona powodowa mimo przyjęcia na siebie obowiązku ich realizacji wyraziła zgodę aby także przedmiot tej umowy został zrealizowany do 30 września 2013r. Regulacja dotycząca możliwości naliczenia kar umownych przez zmawiającą Gminę została w umowie z 10 września 2013r kształtowana tak samo jak w umowie z 13 czerwca 2013r, a strony uzgodniły należne powódce wynagrodzenia na sumę 104 000zł brutto.

Jak ustala dalej Sąd Okręgowy, powodowa spółka zrealizowała roboty ze zwłoką w wymiarze 52 dni, a protokół ich odbioru został przez strony podpisany w dniu 26 listopada 2013r

W protokole z dnia 10 kwietnia 2014r. komisja odbiorowa twierdziła, że wykonawca robót wykonał zalecenia zawarte protokole z listopada poprzedniego roku oraz usunął zgłoszone usterki.

W związku z wykonaniem prac , H. C. , poprzednik prawny powodowej spółki wystawił w dniu 5 grudnia 2013r wobec zamawiającej dwie końcowe faktury VAT z 30-dniowym terminem płatności: nr (...) na kwotę 498.668,28 zł oraz nr (...) na kwotę 36.488,30 zł. Pozwana Gmina , nie zapłaciła powodowi całego stwierdzonego tymi dokumentami wynagrodzenia i pismem z dnia 16 grudnia 2013r. dokonała potrącenia wierzytelności z faktury nr (...) w kwocie 84.844,24 zł oraz z faktury nr (...) w kwoty 5.408 zł[ stanowiących łącznie sumę dochodzoną obecnie pozwem ] , ze swoją wierzytelnością z tytułu naliczonych kar umownych za zwłokę w wykonaniu przedmiotu obu umów.

Powódka podejmowała próby polubownego załatwienia sporu. W dniu 20 grudnia 2013r. złożyła do pozwanej postulat zawarcia ugody i odstąpienia od naliczania kary umownej . W dniu 20 grudnia 2016r. złożyła wniosek do Sądu Rejonowego w J. o zawezwanie do próby ugodowej. Do jej zawarcia nie doszło.

W ramach oceny prawnej roszczenia powódki, Sąd I instancji uznając je za niezasadne, wskazał , że jakkolwiek nietrafnym był zarzut przedawnienia roszczenia, zgłoszony przez Gminę (...) , tym nie mniej miała ona ostateteczny podstawy do tego aby skutecznie potrącić z wynagrodzeniem należnym wykonawcy za wykonane prace własną wierzytelność z tytułu kary umownej za zwłokę w terminowej ich realizacji, na podstawie §ust. 1 lit b/ 9 obu umów zawartych przez strony.

Oto bowiem spółka wykonawca dopuściła się zwłoki w wymiarze 52 dni , a żadna z przyczyn podawana przez nią jako uzasadniająca przekroczenie tego terminu [ 30 września 2013r ], nie może być uznana za uzasadniającą to kwalifikowane opóźnienie, i tym samym zwalniającą powódkę od zapłaty świadczenia z tytułu kary umownej

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 98 §1 i 3 kpc i wynikająca z niej zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

W apelacji od tego wyroku strona powodowa w istocie ograniczyła się tylko do jednego zarzutu , zarzutu nieważności postępowania z przyczyny wskazanej w art. 379 pkt 5 kpc.

W motywach swojego stanowiska skarżąca wskazała , że była w postępowaniu reprezentowana przez procesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem , wykonującego swój zawód w ramach kancelarii adwokackiej z siedzibą w W. przy ulicy (...). Pomimo to zawiadomienie o jedynej rozprawie , która odbyła się w ramach postępowania rozpoznawczego zostało, wbrew art. 133 §3 kpc, przesłane przez Sąd wprawdzie na nazwisko pełnomocnika procesowego ale na adres siedziby powodowej spółki w R..

Podczas przebiegu tego posiedzenia , odbytego w warunkach tego wadliwego zawiadomienia, Sąd I instancji przeprowadził wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia w sprawie dowody ,a po jej zamknięciu wydał niekorzystny dla apelującej wyrok.

Tym samym , w jej ocenie, doszło do sytuacji w której nie miała możliwości obrony swoich praw procesowych.

Ponadto skarżąca wskazała , iż niezasadne jest merytoryczne stanowisko Sądu Okręgowego uznające , że niedochowanie terminu zakończenia prac nastąpiło z przyczyn za które spółka odpowiada.

W szczególności wskazała na dostarczenie przez zamawiającą Gminę projektu trybun stadionu klubu (...) dopiero w listopadzie 2013 , a zatem już po upływie terminu w którym wszystkie prace miały być już zakończone. Podnosiła jednak , że ten zarzut czyniony jest niejako na marginesie zasadniczego , którym jest nieważność postępowania.

Na jego podstawie apelująca postulowała we wniosku środka odwoławczego wydanie przez Sąd Ii instancji rozstrzygnięcia kasatoryjnego , zniesienie postępowania i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Kielcach do ponownego rozpoznania.

Rozpoznając apelację , Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy (...)spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. jest uzasadniony , prowadząc do uchylenia objętego nim wyroku Sądu niższej instancji albowiem postępowanie , które zakończyło się jego wydaniem objęte jest nieważnością z przyczyny wskazanej przez apelującą.

Wobec jego stwierdzenia Sąd II instancji ograniczy dalsze rozważania tylko do tego zarzutu skarżącej.

Analiza akt wskazuje , iż powódka na podstawie pełnomocnictwa procesowego z 26 kwietnia 2016r / k. 8 akt / była w postępowaniu reprezentowana przez adwokata D. H. , prowadzącego kancelarię adwokacką w W. ul. (...).

Zatem, zgodnie z art. 133§3 kpc , wszelka korespondencja przeznaczona dla tak reprezentowanej strony , pochodząca od Sądu w ramach postępowania, powinna była być dokonywana temu, skutecznie ustanowionemu pełnomocnikowi. Obowiązek ten istniał do momentu ewentualnego, wywołującego skutek prawny, wypowiedzenia stosunku pełnomocnictwa , co w rozstrzyganej sprawie nie nastąpiło do zamknięcia rozprawy po której Sąd I instancji wydał zaskarżony wyrok.

Zawiadomienie o terminie rozprawy wyznaczonej na dzień 11 czerwca 2018r przeznaczone dla powódki zostało wysłane przez Sąd wprawdzie na nazwisko pełnomocnika - adwokata ale na adres siedziby pozwanej w R. ul. (...).

Przesyłka została zwrócona jako nieodebrana pomimo dwukrotnej awizacji , będąc uznaną przez Sąd za mogącą być pozostawioną w aktach ze skutkiem doręczenia.

Wobec tego uznał on , że o terminie rozprawy pełnomocnik procesowy powódki został zawiadomiony skutecznie i nie stwierdził przeszkody do prowadzenia postepowania. / por. k. 165 i 167 akt /

Rozprawa przeprowadzona pod nieobecność reprezentanta skarżącej była jedyną w ramach postępowania , a po jej zamknięciu Sąd I instancji wydal zaskarżony wyrok.

Podczas jej przebiegu przeprowadził wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia dowody tak z dokumentów jak i z zeznań świadków wskazanych przez pozwaną w odpowiedzi na pozew [ którego odpis został doręczony przez Gminę(...) bezpośrednio pełnomocnikowi powódki adwokatowi D. H. na adres jego kancelarii w W.] / co było w sprawie niesporne/.

W tych okolicznościach powódka pozbawiona była możliwości podjęcia merytorycznej polemiki ze stanowiskiem pozwanej , zadawania pytań przesłuchanym świadkom , czy też realizacji uprawnienia wnioskowania innych dowodów mających wspierać jej stanowisko procesowe zawarte w pozwie, którego Sąd , jak wynika z treści zaskarżonego orzeczenia oraz jego pisemnych motywów, nie podzielił.

Opisane konsekwencje nie mogły tez zostać zniesione poprzez dalsze czynności procesowe powódki, skoro po tej rozprawie nastąpiło zakończenie postępowania rozpoznawczego przed Sądem niższej instancji.

Zatem , w ocenie Sądu Apelacyjnego, zarzut nieważności postępowania z przyczyny wskazanej w art. 379 pkt 5 kpc jest zarzutem usprawiedliwionym i prowadzi do uchylenia zaskarżanego wyroku. Potwierdzenie podnoszonej wady skutkuje także zniesieniem postępowania w części dotkniętej nieważnością , która obejmuje okres począwszy od rozprawy z dnia 11 czerwca 2018r

Z podanych przyczyn , w uznaniu apelacji za uzasadnioną , Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku , na podstawie art. 386 §4 kpc w zw z art. 379 pkt 5 kpc.

SSA Grzegorz Krężołek SSA Paweł Czepiel SSA Anna Kowacz – Braun