Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 lutego 2021 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił B. K. prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu zdarzenia zaistniałego w dniu 4 listopada 2019 r. W uzasadnieniu swojej decyzji wskazał, że przepisy prawa nie przewidują możliwości przyznania jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku w drodze do lub z pracy (decyzja – k. 8 pliku III akt rentowych).

B. K. nie zgodziła się z przedmiotową decyzją i wniosła od niej odwołanie, podnosząc że organ błędnie ustalił, iż nie przysługuje jej odszkodowanie z tytułu wypadku, którego doznała w drodze do domu w dniu 4 listopada 2019 r. Argumentowała, że ustawodawca w art. 57b ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych przewidział możliwość ubiegania się o świadczenia z tytułu wypadku w drodze z lub do pracy. Wskazała nadto, że organ uznał zdarzenie za wypadek przy pracy wypłacając jej zasiłek chorobowy w wysokości 100% podstawy wymiaru (odwołanie – k. 3-6 akt sprawy).

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania w całości, wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie – k.13-13v akt sprawy).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

B. K. w dniu wypadku była zatrudniona w piekarni prowadzonej przez A. R. pod firmą Piekarnia prywatna J.”. Pracowała w zmianowym systemie czasu pracy. Drogę do i z zakładu pracy, mieszczącego się przy ul. (...) w D., pokonywała rowerem.

W dniu 4 listopada 2019 r. B. K. pracowała na nocnej zmianie. W drogę powrotną do domu wyruszyła o godzinie 3.40, obierając najkrótszą możliwą drogę komunikacyjną tzn. ul. (...) do ul. (...) i następnie ul. (...) do drogi D. - Ś.. Na ulicy (...), utwardzonej kostką brukową, w pobliżu sklepu wielobranżowego, B. K. straciła panowanie nad prowadzonym przez siebie pojazdem i upadła. Poczuła ostry ból w stopie, która nagle spuchła. B. K. zadzwoniła do właściciela piekarni, który przyjechał na miejsce zdarzenia i zabrał ją do z powrotem piekarni, gdzie wezwał zespół ratownictwa medycznego. B. K. została przetransportowana do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego w C., skąd następnie przewieziono ją na Oddział (...) Urazowo-Ortopedycznej (...) Wojewódzkiego Szpitala (...) w S., gdzie postanowiono diagnozę mnogiego złamania podudzia prawego typu pilon.

Z tytułu niezdolności do pracy w związku z tym zdarzeniem ubezpieczonej przyznano prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru.

Niesporne, a nadto dowód: karta wypadku – k. 2-3 pliku I akt rentowych, wyjaśnienia świadka A. R. – k. 4 pliku I akt rentowych, fotografia dokumentująca miejsce wypadku – k. 6 pliku I akt rentowych, karta informacyjna SOR Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w C. – k. 7-7v, karty informacyjne leczenia szpitalnego – k. 8-10v.

Sąd zważył co następuje.

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jednolity (Dz.U. z 2019 r. poz. 1205) jednorazowe odszkodowanie przysługuje ubezpieczonemu, który wskutek wypadku przy pracy doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Definicję wypadku przy pracy zawiera art. 3 ust. 1 cytowanej ustawy. I tak, za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, a także w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.

W poprzednio obowiązującym stanie prawnym, prawo do jednorazowego odszkodowania w związku z wypadkiem w drodze do pracy i z pracy uregulowane było w przepisie art. 41 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jednolity Dz.U.1983.30.144). Zgodnie z powyższym przepisem, pracownikowi, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, przysługiwało jednorazowe odszkodowanie - w razie stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu bądź renta inwalidzka - w razie zaliczenia do jednej z grup inwalidów. Analogiczne świadczenia przysługiwały członkom rodziny pracownika lub rencisty pobierającego rentę z tytułu wypadku określonego w ust. 1, który zmarł wskutek takiego wypadku. Przy czym, sama definicja wypadku w drodze do pracy i z pracy była zawarta w §14 rozporządzenia Ministra Pracy, Płac i Spraw Socjalnych oraz Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 17 października 1975 r. w sprawie zasad i trybu orzekania o uszczerbku na zdrowiu oraz wypłacania świadczeń z tytułu wypadków przy pracy, w drodze do pracy i z pracy oraz z tytułu chorób zawodowych (Dz.U.1975.36.199), który stanowił, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, jeżeli droga do pracy lub z pracy była drogą najkrótszą i nie została przerwana. Wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy również wówczas gdy droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla pracownika ze względów komunikacyjnych najdogodniejsza.

W obecnie obowiązującej ustawie z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U.2009.167.1322 j.t.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2003 r., ustawodawca nie zawarł definicji wypadku w drodze do lub z pracy i nie przewidział prawa do odszkodowania za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, a jedynie za wypadek przy pracy.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy nie kwestionował tego, iż zdarzenie z dnia 4 listopada 2019 r. opisane w protokole powypadkowym nosi cechy wypadku w drodze z pracy. Okoliczność ta pozostawała bezsporna. Stąd też spór między stronami sprowadzał się do rozbieżnej interpretacji stanu prawnego, będącego podstawą zaskarżonej decyzji.

Ubezpieczona powołała się na przepis art. 57b ust. 1-1 z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przepis ten faktycznie dotyczy kwestii wypadków w drodze do pracy lub z pracy, jednakże na potrzeby innych świadczeń aniżeli jednorazowe odszkodowanie. Zgodnie definicją legalną zawartą w art. 57b ust. 1-1 ww. ustawy za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza. Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, do miejsca zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych lub miejsca zwykłego spożywania posiłków, odbywania nauki lub studiów. Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku w drodze do pracy lub z pracy dokonują w karcie wypadku pracodawcy w stosunku do ubezpieczonych, będących pracownikami, a w stosunku do pozostałych ubezpieczonych podmioty określone w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Powoływany przez B. K. przepis art. 57b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych konstruuje definicję legalną wypadku w drodze do pracy lub z pracy na potrzeby ustalania prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnych i rentowych i nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie. Podobnie, nie może stanowić potwierdzenia stanowiska ubezpieczonej pogląd wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego - Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 15 listopada 1978 r. (III PZP 12/78). Zapatrywania Sądu Najwyższego na definicję wypadku w drodze do pracy zostały przedstawione w oparciu o przepisy ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz rozporządzenia Rady Ministra Pracy, Płacy i Spraw Socjalnych oraz Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 17 października 1975 r. w sprawie zasad i trybu orzekania o uszczerbku na zdrowiu oraz wypłacania świadczeń z tytułu wypadku przy pracy, w drodze do pracy i z pracy oraz z tytułu chorób zawodowych, które to akty prawne nie funkcjonują już w obrocie prawnym. Bez znaczenia pozostaje zatem fakt, iż ubezpieczona wracała do domu najkrótszą możliwą drogą czy to, że jej środek transportu był w pełni sprawny.

Przepisy będące podstawą roszczeń odszkodowawczych z tytułu wypadku w drodze do lub z pracy zostały natomiast uchylone z dniem 1 stycznia 2003 r. Jak już podkreślono, obecnie w polskim systemie prawnym nie ma regulacji pozwalających na przyznanie ubezpieczonemu odszkodowania z tytułu wypadku, którego doznał on w drodze z pracy.

Zważyć należy, że fakt, iż organ w związku ze zdarzeniem z dnia 4 listopada 2019 r. przyznał ubezpieczonej prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru nie oznacza, iż przysługuje jej jednorazowe odszkodowanie za wypadek w drodze z pracy. Organ działał tu na podstawie art. 11 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2020.870 j.t.), zgodnie z którym miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy, o której mowa w art. 6 ust. 2 powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.

Podsumowując, pracownikowi w obecnym stanie prawnym z tytułu wypadku w drodze do lub z pracy przysługuje prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru, po spełnieniu określonych warunków także prawo do renty, ale nie przysługuje mu prawo do jednorazowego odszkodowania.

W tym stanie rzeczy, Sąd uznał, że rozstrzygnięcie organu rentowego zawarte w decyzji z dnia 19 lutego 2021 r., znak (...) Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. jest prawidłowe i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

(...)