Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt VIII U 5018/19

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 października 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że E. R. jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność u płatnika składek Kancelaria (...) nie podlega od dnia 7 czerwca 2019 r. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że z dokumentów zaewidencjonowanych w systemie informatycznym ZUS wynika, że płatnik składek KANCELARIA (...) zgłosił E. R. jako osobę współpracującą przy prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej od 7 czerwca 2019 r. Zgłoszenie zostało przekazane 13 czerwca 2019 r. Od 6 marca do 8 października 2018 r. E. R. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako zleceniobiorca przez innego płatnika. Od 29 czerwca 2016 r. do 5 marca 2018 r. nie posiadała tytułu do ubezpieczeń społecznych. Oddział ustalił, że od 5 października 2012 r. do 28 czerwca 2016 r. E. R. była zgłoszona jako osoba prowadząca działalność gospodarczą. Od 29 czerwca 2016 r. działalność została zawieszona.

Składki na ubezpieczenia społeczne za E. R. za czerwiec i lipiec2019 r. M. R. (1) rozliczył od podstaw w wysokości 3980,00 zł miesięcznie a w sierpniu 2019 r. w wysokości 256,77 zł. Z ustaleń Oddziału wynika, że E. R. wystąpiła z wnioskiem o wypłatę zasiłku macierzyńskiego od 3 sierpnia 2019 r. do 31 lipca 2020 r.

W toku postępowania w sprawie zgłoszenia E. R. do ubezpieczeń społecznych jako osoby współpracującej przy prowadzonej przez M. R. (1) pozarolniczej działalności gospodarczej wyjaśnienia w sprawie oraz dokumenty związane ze współpracą z E. R. przekazał M. R. (1) - płatnik składek. Przedłożył między innymi takie dokumenty jak: korespondencję mailową, faktury oraz roczne zestawienie przychodów i rozchodów za 2019 rok.

Z przekazanych przez M. R. (1) wyjaśnień wynika, że E. R. rozpoczęła współpracę przy prowadzonej działalności od 7 czerwca 2019 roku. M. R. (1) poinformował, że przyczyną rozpoczęcia współpracy z E. R. było pojawienie się dużej ilości obowiązków administracyjnych i asystenckich oraz częste wyjazdy służbowe poza teren siedziby działalności.

E. R. miała zająć się stroną organizacyjną w zakresie czynności administracyjno- biurowych i tłumaczeń. Jak wskazał M. R. (1) do obowiązków E. R. należało:

1) Prowadzenie dokumentacji księgowej kancelarii i kontakty z biurem rachunkowym obsługującym kancelarię;

2) Czynności administracyjno-biurowe, takie jak prowadzenie kalendarza, wykonywanie kopii dokumentów, skanowanie dokumentów, prowadzenie archiwum, dokonywanie płatności kancelarii, zakupy materiałów biurowych;

3) Przygotowywanie pism, w tym dokumentów i zestawień;

4) Wykonywanie tłumaczeń z języka angielskiego i na język angielski.

M. R. (1) wskazał, że E. R. wykonuje wszystkie czynności biurowe w kancelarii jak również tłumaczenia do których posiada odpowiednie kompetencje -ukończona anglistyka na Uniwersytecie (...) w Ł. oraz M. U. w L. oraz doświadczenie w pracy jako asystentka Dziekana (...). M. R. (1) dodatkowo wskazał, że wspólnie z żoną E. R. prowadzą wspólne gospodarstwo domowe oraz wychowują trójkę dzieci. M. R. (1) wyjaśnił, że osobami które mogą poświadczyć pracę E. R. w kancelarii są księgowe z biura (...).pl - J. J. oraz I. K. która wcześniej pracowała w biurze.

W toku postępowania ubezpieczona E. R. złożyła pisemne wyjaśnienia w sprawie. E. R. wyjaśniła, że przyczyną rozpoczęcia współpracy było odciążenie męża w obowiązkach związanych z prowadzeniem działalności. Wskazała ponadto, że współpracę rozpoczęła 7 czerwca 2019 r.

E. R. wskazała, że wykonuje wszystkie niezbędne czynności organizacyjne w kancelarii jak również zajmuje się tłumaczeniami i posiada odpowiednie kwalifikacje o których wspomniano przy wyjaśnieniach płatnika M. R. (1). E. R. dodatkowo nadmieniła, że prowadzi wspólnie gospodarstwo domowe z mężem Panem M. R. (1).

W ocenie Oddziału E. R. faktycznie nie podjęła współpracy przy pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej przez M. R. (1) od 7 czerwca 2019 roku, a została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych, w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, w celu uzyskania tytułu do ubezpieczeń i prawa do świadczeń przysługującym w razie choroby i macierzyństwa.

Przedłożona w toku postępowania dokumentacja - emaile z 2019 r. oraz faktury nie stanowią wystarczającego dowodu na podjęcie i wykonywanie współpracy od 7 czerwca 2019 r. we wskazanym przez M. R. (1) zakresie. Zwłaszcza, że niektóre emaile były wysyłane jeszcze przed zgłoszeniem E. R. do ubezpieczeń społecznych z tytułu współpracy.

Ponadto z przekazanych wyjaśnień wynika, że powodem współpracy E. R. przy prowadzonej działalności gospodarczej przez M. R. (1) było pojawienie się większej ilości klientów a tym samym większą ilością obowiązków. Nie zostały przedłożone żadne dokumenty potwierdzające faktyczne zwiększenie liczby klientów obsługiwanych przez Kancelarię (...), a z podatkowej książki przychodów i rozchodów wynika , że od czerwca 2019 r. wysokość przychodów z działalności zmniejszyła się. Ponadto Kancelaria (...) jest obsługiwana przez biuro rachunkowe.

Zdaniem organu powyższe okoliczności (brak wystraczających dowodów, krótko trwałość współpracy, brak uzasadnienia ekonomicznego) świadczą, że nie było faktycznej potrzeby nawiązania współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej od 7 czerwca 2019 r., a zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych, w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego miało na celu uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia chorobowego i świadczy o chęci świadomego osiągnięcia nieuzasadnionej korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych kosztem innych uczestników tego sytemu. Tym samym zgodnie z art. 58 § 2 kc wskazaną czynność jako niezgodna z zasadami współżycia aspołecznego uznać należało za nieważną.

/ decyzja k. 72-74 akt ZUS/

Odwołanie od powyższej decyzji w całości w dniu 18 listopada 2019 r. wniosła E. R. domagając się jej zmiany i uznania iż od dnia 7 czerwca 2019 r. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność u płatnika składek Kancelaria (...). W uzasadnieniu swego stanowiska podniosła iż współpraca przy wykonywaniu działalności wbrew zapatrywaniu ZUS została przez nią faktycznie podjęta, a twierdzenia ZUS o braku uzasadnienia ekonomicznego tej współpracy nie maja pokrycia w rzeczywistości.

/ odwołanie k. 3-7/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację podniesioną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 9-10/

W toku procesu w piśmie procesowym z dnia 20.08.2020 pełnomocnik organu rentowego wniósł nadto o zasadzenie od ubezpieczonej kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

/pismo k. 94/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni E. R. r. posiada wykształcenie wyższe. Ukończyła anglistykę na Uniwersytecie (...) w Ł. oraz M. U. w L.. Ma doświadczenie w pracy jako asystentka Dziekana (...). Prowadziła własną szkołę języka angielskiego w O. uczyła jako lektor. W tym czasie od 5 października 2012 r. do 28 czerwca 2016 r. E. R. była zgłoszona jako osoba prowadząca działalność gospodarczą. Od 29 czerwca 2016 r. działalność została zawieszona. Od 6 marca do 8 października 2018 r. M. Polska. E. R. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako zleceniobiorca przez innego płatnika. Obecnie studiuje w Ł. na Wydziale (...)

/ bezsporne , wypis z (...) k. 5 akt ZUS zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:07:36 -00:24:20 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:24:20 -00:42:15/

M. R. (1) pracował jako dyrektor do spraw prawnych M. Polska. Obecnie prowadzi własną kancelarię prawną radcy prawnego od 1 stycznia 2019 r. Działalność prowadzi w lokalu, w którym mieści się jego mieszkanie na ten cel wydzielony został jeden pokój.

/ bezsporne wypis z (...) k. 6 akt ZUS zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:07:36 -00:24:20 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:24:20 -00:42:15/

Płatnik zajmuje się obsługą prawną firm (...) S.A. z siedzibą w O. i N. K. Sp. zo.o. z siedzibą w K.

/ faktury k.25-38 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:07:36 -00:24:20 /

Płatnik skałek jest zgłoszony do ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą z minimalną podstawą wymiaru składek 2.859 zł w 2019 r. i 3.136,20 zł w 2020 r.

/ pismo k. 95/

Wnioskodawczyni i M. R. (1) są małżeństwem mają trójkę dzieci: 7 i 9 lat, ostatnie zaś urodziło się (...). Prowadzą wspólne gospodarstwo domowe.

/ bezsporne, dokumentacja medyczna k. 47-74,89-92 zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:07:36 -00:24:20 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:24:20 -00:42:15/

Płatnik składek KANCELARIA (...) zgłosił E. R. jako osobę współpracującą przy prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej od 7 czerwca 2019 r. Zgłoszenie zostało przekazane 13 czerwca 2019 r.

/ bezsporne/

Płatnik zgłosił wnioskodawczynię do ubezpieczenia na 3 miesiące przed porodem aby skorzystać ze świadczeń.

/ zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:07:36 -00:24:20/

Składki na ubezpieczenia społeczne za E. R. za czerwiec i lipiec2019 r. M. R. (1) rozliczył od podstaw w wysokości 3980,00 zł miesięcznie a w sierpniu 2019 r. w wysokości 256,77 zł. E. R. wystąpiła z wnioskiem o wypłatę zasiłku macierzyńskiego od 3 sierpnia 2019 r. do 31 lipca 2020 r.

/ bezsporne/

E. R. w ramach współpracy przy prowadzeniu działalności z płatnikiem miała zająć się stroną organizacyjną w zakresie czynności administracyjno- biurowych i tłumaczeń. Do jej obowiązków miało naleźć:

1) Prowadzenie dokumentacji księgowej kancelarii i kontakty z biurem rachunkowym obsługującym kancelarię;

2) Czynności administracyjno-biurowe, takie jak prowadzenie kalendarza, wykonywanie kopii dokumentów, skanowanie dokumentów, prowadzenie archiwum, dokonywanie płatności kancelarii, zakupy materiałów biurowych;

3) Przygotowywanie pism, w tym dokumentów i zestawień;

4) Wykonywanie tłumaczeń z języka angielskiego i na język angielski.

Prowadzenie archiwum miało polegać na utrzymywaniu w porządku dokumentacji księgowej – faktur kosztowych. Prowadzenie kalendarza zaś na monitowaniu ważnych terminów w kalendarzu i informowaniu płatnika o spotkaniach i negocjacjach w ramach prowadzonej przez niego działalności.

/ pismo k. 24, zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:07:36 -00:24:20 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:24:20 -00:42:15/

Wnioskodawczyni nie podpisywała żadnej dokumentacji.

/zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:07:36 -00:24:20/

Wnioskodawczyni w ramach współpracy miała opłacać faktury kosztowe i dokonywać przelewów na ZUS w terminie na drodze elektronicznej, dokonywać niezbędnych zamówień nadto kontaktować się z firmą księgową mailowo i telefonicznie.

/zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:07:36 -00:24:20 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:24:20 -00:42:15/

Kontakt wnioskodawczyni z firmą księgową miał charakter sporadyczny. Miał on miejsce raz w miesiącu i sprowadzał się do zbiorczego wysłania mailem faktur kosztowych jak i związanych ze sprzedażą usług prawnych w ilości średnio ok 10 miesięcznie. Dokumenty wysyłano z maila wnioskodawczyni lub płatnika. Incydentalnie w razie problemów z firma księgowa kontaktowała się też z wnioskodawczynią telefonicznie. Informację o wysokości podatku przesyłano droga mailową zarówno do M. R. jak i E. R.. (...) księgowa firmy płatnika nie zajmowała dłużej niż godzinę miesięcznie. Firma księgowa utrzymywała kontakt mailowy z wnioskodawczynią w sprawach firmowych płatnika także we sierpniu i wrześniu 2019 r. kiedy ta była na urlopie macierzyńskim.

/ korespondencja mailowa k. 45-65 akt ZUS zeznania świadka J. J. protokół z rozprawy z dnia 10 listopada 2020 r 00:01:13- 00:21:52, częściowo zeznania świadka I. K. protokół z rozprawy z dnia 25 lutego 2021 00:02:04- 00:08:46/

Wnioskodawczyni kontaktowała się z mężem drogą mailową nawet będąc w domu. M. R. (1) wysyłaj jej maile gdy odpoczywała lub gdy w danym momencie nie mogła odpowiedzieć tak by sprawa mu nie uciekła. Korespondencja dotyczyła konsultacji tłumaczeń na język angielski miała charakter incydentalny.

/ korespondencja mailowa z 8.07 oraz 30 i31.07 k. 45,48-50zeznania płatnika protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:07:36 -00:24:20 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:24:20 -00:42:15/

Wnioskodawczyni widnieje jako dokonujący zakupu na zamówieniach ostrzy do temperówki i worków do odkurzacza z lipca i sierpnia 2019 r. dla potrzeb kancelarii prawnej.

/Zamówienia k. 8-14 akt ZUS/

W okresie w którym wnioskodawczyni korzystała z urlopu macierzyńskiego nikt w kancelarii płatnika nie został dodatkowo zatrudniony.

/ bezsporne/

Wnioskodawczyni została wyrejestrowana z ubezpieczeń jako osoba współpracująca przy prowadzeniu działalności od 18 czerwca 2020 r. Zamierza prowadzić własną działalność w zakresie projektowania ubioru.

/ bezsporne, pismo ZUS k. 95 , zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 12 sierpnia 2020 r. 00:24:20 -00:42:15/

W okresie od kwietnia do października 2019 r. w świetle Księgi P. i Rozchodów M. R. (1) osiągał następujące przychody z prowadzonej działalności:

-04 - 00 zł

-05- 25.500 zł

-06 - 17.000 zł

-07 -17.000 zł

-08- 17.000 zł

-09 – 17.000 zł,

-10 – 17.096,95 zł

Księga przychodów i rozchodów za okres od kwietnia do października 2019 r. k. 99-105 i k. 38 akt ZUS/

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie zgromadzonych dowodów w postaci dokumentów m.in. dokumentacji medycznej wnioskodawczyni, dokumentów znajdujących się w aktach ZUS, wydruków maili, dokumentacji finansowej płatnika składek nadto pozostałych dokumentów złożonych w toku procesu dokumenty te nie były bowiem kwestionowane przez żadną ze stron. Ponadto ustalenia w sprawie poczyniono także z osobowych źródeł dowodowych zeznań przesłuchanych w procesie świadków zeznań wnioskodawczyni i zainteresowanego. Sad uznał iż wnioskodawczyni mogła wysyłać korespondencje mailową złożona do akt ZUS powyższe – o czym będzie jeszcze mowa – samo w sobie nie oznacza jeszcze iż współpraca była realizowana.

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd bazował też na osobowych źródłach dowodowych. Sąd dał wiarę zeznaniom J. J. bowiem korespondowały z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Sąd w zdecydowanej większości za nieprzydatne dla rozstrzygnięcia uznał zeznania świadka I. K. ta bowiem poza faktem iż obsługiwała pod względem księgowym kancelarie płatnika i miało to formę zdalną telefoniczną lub mailową nie pamiętała żadnych ważkich okoliczności mających w sprawie znaczenie. Sąd jedynie częściowo dał wiarę zeznaniom wnioskodawczyni oraz zainteresowanego płatnika w zakresie w jakim posłużyły do poczynienia ustaleń. Sąd nie dał wiary zeznaniom wnioskodawczyni oraz płatnika, w których wskazywali na realność zawartej pomiędzy nimi współpracy. W ocenie Sądu, w świetle zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego, brak jest podstaw do przyjęcia, iż współpraca była realizowana. Przeciwko prawdziwości zeznań stron przemawiają, zdaniem Sądu, ustalone okoliczności faktyczne.

Bezspornym jest, że ubezpieczona w chwili nawiązania formalnej współpracy z mężem była w zawansowanej ciąży i nie miała prawa do świadczeń. Nadto czego strony nie ukrywały płatnik rejestrując wnioskodawczynie do ubezpieczeń działał w celu uzyskania odpowiedniej ochrony. Spornym pozostaje jednak czy istniała ku temu rzeczywista podstawa.

Co niekwestionowane płatnik rozpoczął działalność od 1 .01.2019 tj nieco pół roku przed zgłoszeniem wnioskodawczyni do ubezpieczeń prowadził ją jednoosobowo i nie zatrudniał żadnych pracowników. Strony w toku postępowania nie wykazały motywów podjęcia współpracy przez ubezpieczoną. Wnioskodawczyni i płatnik podnosili, że powodem podjęcia współpracy było zwiększenie ilości obowiązków administracyjnych asystenckich związanych z obsługą kancelarii i wzrost obrotów. Niemniej jednak z dokumentacji przedstawionej w procesie w tym faktur i zestawień finansowych płatnika składek nie wynika wzrost liczby klientów, znaczący wzrost dokonywanych usług na rzecz tych klientów czy też zmiana jego sytuacji finansowej. Wysokość osiąganych przez niego dochodów na przestrzeni od kwietnia do października 2019 r średnio na miesiąc była podobna. Nadto gdy ubezpieczona stała się niezdolna do pracy w związku z urodzeniem ich trzeciego dziecka płatnik nikogo nie zatrudnił aby pomógł mu przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Ponadto ubezpieczona po urodzeniu dziecka nie wróciła już do współpracy z mężem. Co oznacza, że nie było realnej potrzeby nawiązania tej współpracy. Sąd odmówił wiary wnioskodawczyni i zainteresowanemu w zakresie w jakim twierdzili, iż wnioskodawczyni stale systematycznie zajmowała się czynnościami administracyjnymi kancelarii w szczególności prowadziła dokumentację księgową kancelarii utrzymywała stałe kontakty z biurem rachunkowym obsługującym kancelarię; wykonywała czynności administracyjno-biurowe, takie jak prowadzenie kalendarza, wykonywanie kopii dokumentów, skanowanie dokumentów, prowadzenie archiwum, dokonywanie płatności kancelarii, zakupy materiałów biurowych; przygotowywała pisma w tym dokumenty i zestawienia, wykonywała tłumaczenia z języka angielskiego i na język angielski. W ocenie Sądu brak na to dowodów. Poza skąpymi wydruki dokumentacji mailowej (obejmującej 3 dni ze spornego okresu do chwili urodzenia dziecka z 8.07 oraz 30 i31.07 ) potwierdzającymi fakt konsultacji w zakresie tłumaczeń brak dowodów na to iż wnioskodawczyni zajmowała się faktycznie obsługa biura prowadziła kancelarię dokonywała opłat. Wnioskodawczyni nie miała uprawnień do podpisywania jakichkolwiek dokumentów co wydaje się wręcz nieprawdopodobne gdyby faktycznie miała taką obsługę prowadzić. Bez wskazanego uprawnienia nie mogła by bowiem nawet wysyłać czy odbierać korespondencji. Trudno zaś uznać że bez tego administracyjnie kancelaria prawna mogłaby sprawnie funkcjonować. Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka J. J. , która prowadziła obsługę księgową spółki, że ubezpieczona kontaktowała się z biurem księgowym wysyłając do niego faktury a w ramach potrzeb telefonicznie.

Zdaniem Sądu ubezpieczona mogła wykonywać w/w czynności ale nie w ramach współpracy a jedynie w ramach sporadycznej pomocy udzielanej przez żonę mężowi przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Kontakty z biurem księgowym - co potwierdził świadek miały charakter doraźny sprowadzały się do jednorazowego wysłania raz w miesiącu zbiorczo nieznacznej liczby dokumentów przy tym czynności tych niekiedy dokonywał sam płatnik. Trudno więc uznać by składały się na stały ważki element składający się na prowadzenie kancelarii przez wnioskodawczynię. Nie należy też tracić z pola widzenia iż wnioskodawczyni ich dokonywała w okresie zasiłku acierzyńskiego. Ponadto to że płatnik sporadycznie wpadkowo wobec zaistniałej potrzeby konsultował pewne działania z żoną w zakresie tłumaczeń czy korzystał z faktu że dokonywała incydentalnych zamówień np. worków do odkurzacza dla potrzeb biura (na co wskazuje treść dokumentów w tym maili przedłożonych już przed organem rentowym) także nie budzi wątpliwości albowiem ubezpieczona posiada odpowiednie kwalifikacje oraz wiedzę odnośnie tłumaczeń znając profesjonalnie język angielski nadto zamieszkiwała wraz z płatnikiem i dziećmi w mieszkaniu w którym mieściła się kancelaria. Trudno jednak przyjąć, że będąc w zaawansowanej ciąży sprawując opiekę nad dwójką dzieci (sprawowania nad nimi opieki przez inne osoby w procesie nie udowodniono) dokonując wpadkowo tych czynności angażowała się w firmę męża w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z ustaleń poczynionych przez Sąd wynika, że ubezpieczona nawiązując współpracę z mężem była w ciąży i jedynym powodem jej nawiązania była chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych związanych z macierzyństwem. Do powyższego stwierdzenia poza wspomnianym brakiem jakichkolwiek dowodów na stałe systematyczne wykonywanie współpracy przekonuje Sąd okoliczność iż wnioskodawczyni zgłoszona została o ubezpieczeń z podstawą 3980,00 zł (za czerwiec i lipiec2019 r.) to jest wyższą niż sam płatnik, który prowadził kluczowa dla kancelarii działalność- usługi prawne zgłoszony do ubezpieczeń z minimalną podstawą wymiaru składek 2.859 zł w 2019 r. i 3.136,20 zł w 2020 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawczyni w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2021 r. poz. 423) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są: osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Ponadto jak stanowi art. 11 ust. 2 ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 7b, 8 i 10.

W myśl art. 8 ust. 11 analizowanej ustawy Za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, zleceniobiorcami oraz z osobami fizycznymi, wskazanymi w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4-5a, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

W zakresie wyliczania podstawy wymiaru składek należy wskazać, iż jak stanowi art. 18 ust. 8 w/w ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku. Zgodnie zaś z art. 20 ust. 1 ustawy

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1.(ust. 2) Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe osób, które ubezpieczeniu chorobowemu podlegają dobrowolnie, nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 10.(ust. 3).

W myśl zaś art. 36 ust. 1 ustawy systemowej każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.

Ponadto wskazać należy, iż stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 870 t.j.) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

Zgodnie zaś z art. 29 ust. 1 pkt 1 wyżej wymienionej ustawy z zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko.

Jak wynika ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego ubezpieczona z dniem 7 czerwca 2019r. została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej KANCELARIA (...). Ważność tego zgłoszenia została przez organ rentowy słusznie zakwestionowana. Niewątpliwie bowiem E. R. nie podjęła współpracy przy prowadzeniu działalności zainteresowanego i z tego tytułu nie powinna w spornym okresie podlegać ubezpieczeniom społecznym tj. emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Warunkiem, jaki jest konieczny do uznania danej osoby za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, jest zaliczenie tej osoby do kręgu osób najbliższych dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą. Za osobę tę może być uznana tylko osoba, którą poza łączącym ją z prowadzącym działalność gospodarczą pokrewieństwem, pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym – które to warunki niewątpliwie w przedmiotowej sprawie były spełnione pomiędzy ubezpieczoną a płatnikiem. Przy określeniu prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego należy brać pod uwagę następujące okoliczności: wspólny adres zameldowania (zamieszkania), prowadzenie wspólnego budżetu domowego, współpraca w załatwianiu codziennych spraw życiowych. Tym samym przyjąć należy, iż współpracujący to członkowie najbliższej rodziny, pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą prowadzącą działalność gospodarczą, przyczyniający się do prowadzenia działalności, działający na rzecz i w imieniu osoby prowadzącej działalność, zaangażowane w prowadzenie tej działalności.

W niniejszej sprawie okolicznością bezsporną był fakt, iż małżeństwo M. i E. R. pozostawało we wspólnym gospodarstwie domowym, małżonkowie razem wychowują urodzone dzieci i dysponują środkami pieniężnymi, kwestia ta nie było bowiem w niniejszym postępowaniu sporna. Jak wskazuje bowiem judykatura, ocena, czy osoba pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym zależy od okoliczności konkretnego przypadku, przy czym sam fakt wspólnego zamieszkiwania nie może tu mieć decydującego znaczenia. Cechami charakterystycznymi dla prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego może być udział i wzajemna ścisła współpraca w załatwianiu codziennych spraw związanych z prowadzeniem domu, niezarobkowanie i pozostawanie w związku z tym na całkowitym lub częściowym utrzymaniu osoby, z którą się gospodarstwo domowe prowadzi, a wszystko to dodatkowo uzupełnione cechami stałości, które tego typu sytuację charakteryzują (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 27 lutego 2013 roku, sygn. akt III AUa 511/12, LEX 1286463).

Kwestią sporną, poddaną ocenie Sądu Okręgowego, było więc jedynie ustalenie, czy stosunek prawny łączący wnioskodawczynię i zainteresowanego płatnika w okresie od dnia 7 czerwca 2019 r. spełniał kryterium uznania go za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Przeprowadzone zaś w tym kierunku postępowanie dowodowe doprowadziło Sąd Okręgowy do przekonania, że ubezpieczona w spornym okresie nie współpracowała z wnioskodawcą M. R. (1) przy prowadzeniu przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej.

Podkreślić należy, że orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazuje, iż za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej, powodującą obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych uznać należy taką pomoc udzieloną przedsiębiorcy przez jego małżonka, która ma charakter stały i bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia ich współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. Ocena, czy w konkretnej sytuacji pomoc świadczona przez małżonka może być uznawana za współpracę w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy z 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, stanowiącą w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy podstawę do objęcia tej osoby obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym i rentowymi, wymaga uprzednich ustaleń faktycznych co do charakteru i rodzaju tych czynności (wyrok Sądu Najwyższego z 20 maja 2008 r., II UK 286/07, pub. OSNP 2009/17-18/241).

Za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej powodującą obowiązek ubezpieczeń: emerytalnego i rentowych uznać można tylko taką pomoc udzieloną przedsiębiorcy przez jego małżonka, która ma charakter stały i bez której stanowiące majątek wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki zapewnia współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. Takie rozumienie współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej odpowiada bowiem celom ustawy systemowej wyrażającym się przymusem ubezpieczenia, na zasadzie równości, wszystkich zarobkujących własną pracą, niezależnie od podstawy jej świadczenia (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 lutego 2012 r., III AUa 1581/11, pub. OSA 2013/8/108-120, podobnie wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 27 września 2012 r., III AUa 445/12, LEX 1220774). Z wykładni literalnej wynika, iż termin współpraca przy prowadzeniu działalności, którym operuje przepis art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zakłada, że współpracujący ma istotny wpływ na tę działalność. Wartość działania w ramach współpracy musi być także znacząca. Z terminem współpraca wiąże się także cecha stałości, w sensie stabilności ekonomiczno-zawodowej osoby zainteresowanej. Ważne jest istnienie pewnego związania z pracą wykonywaną w ramach współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Zasadne jest też przyjęcie, że wykonywana przez osoby współpracujące działalność powinna charakteryzować się zorganizowaniem i pewną ciągłością. Nie może stanowić w sensie prawnym współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej sporadyczne, podejmowane okazjonalnie, zajmujące nikłą ilość czasu wystawianie faktur, czy wydawanie ad hoc (gdy nie ma pracownika) towaru. /III AUa 115/19 - wyrok SA Białystok z dnia 15-10-2019/

Ponadto Sąd Najwyższy w wyroku z dnia z dnia 6 stycznia 2009 roku, sygn. akt II UK 134/08 (pub. OSNP 2010/13-14/170, OSP 2011/4/37) określił cechy konstytutywne pojęcia "współpraca przy działalności gospodarczej", o której mowa w art. 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych wskazując, iż są nimi występujące łącznie: a) istotny ciężar gatunkowy działań współpracownika, które nie mogą mieć charakteru wtórnego, b) bezpośredni związek z przedmiotem działalności gospodarczej, c) stabilność i zorganizowanie oraz d) znaczący czas i częstotliwość podejmowanych robót (podobnie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2010 r., sygn. akt II UK 315/09).

Tym samym, rodzinna i zwyczajowa pomoc małżonka pozostającego we wspólnym gospodarstwie domowym, jaką świadczy on osobie prowadzącej działalność gospodarczą, nie wypełnia pojęcia współpracy w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, gdyż stanowi to w istocie realizację obowiązków uregulowanych w art. 23 i 27 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Ponadto, skoro ustawa wiąże przymus ubezpieczenia z uzyskiwaniem dochodów i chroni swym zakresem osoby utrzymujące się z własnej pracy, to właściwe jest uznanie, że współpracą przy prowadzeniu działalności jest takie współdziałanie małżonka, które generuje stałe dochody z tej działalności - wyższe, niż gdyby działalność tę małżonek prowadził samodzielnie. /III AUa 132/19 - wyrok SA Szczecin z dnia 12-09-2019/

Oceniając pod kątem powyższych przesłanek zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy, Sąd Okręgowy uznał, że pozwala on na przyjęcie, iż wnioskodawczyni nie współpracowała przy prowadzeniu działalności gospodarczej męża w okresie od dnia 7 czerwca 2019 r. Podejmowane przez nią w tym okresie czynności dotyczące pomocy w prowadzeniu działalności gospodarczej wnioskodawcy konsultacja przy tłumaczeniach, dokonywanie zamówień kancelarii, kontakt z biurem księgowym miały jedynie sporadyczny charakter i nie miały stałego i systematycznego charakteru. Sąd ustalił także, iż nie istniała faktyczna potrzeba współpracy odwołującej w wykonywaniu działalności gospodarczej jej męża albowiem gdy ubezpieczona stała się niezdolna do pracy po urodzeniu dziecka wnioskodawca nikogo nie zatrudnił na jej miejsce. Wnioskodawcy nie wykazali, że współpraca ta była wykonywana w znaczącym wymiarze i systematycznie, miała także istotne znaczenie dla przychodów prowadzonej przez zainteresowanego działalności gospodarczej oraz znaczący ciężar gatunkowy.

W konkluzji stwierdzić należy, iż organ rentowy zasadnie stwierdził w zaskarżonej decyzji, iż ubezpieczona od dnia 7 czerwca 2019 r. nie podlegała ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu współpracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej M. R. (3) i można było jej współpracę przy działalności gospodarczej męża uznać za pozorną i fikcyjną, zaś wynikające z tego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych za niezasadne i mające na celu uzyskanie jedynie ubezpieczeniowej ochrony prawnej.

Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. oddalił odwołanie wnioskodawczyni.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. , a wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalił zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz.265).

J.L.